Tíminn - 20.08.1975, Síða 8

TÍMINN
Miövikudagur 20. ágúst 1975
Miðvikudagur 20, ágúst 1975
VERÐUR NÆSTI
„REYKJAVÍKUR-
FLUGVÖLLUR"
- O
ÁEYJUÍ
SKERJAFIRÐI ?

Útsýn úr Hallgrlmskirkjuturni yfir flugvallarsvæðiö við Skerjafjörð. Næst okkur á myndinni eru byggingar Landspltalans.
RÆTT VIÐ TRAUSTA VALSSON
ARKITEKT, SEM KOMIÐ
HEFUR FRAM MEÐ ÞESSA
HUGMYND
TRAUSTI VALSSON
heitir ungur arkitekt i
Reykjavik. Hann ætlar
að spjalla hér við
lesendur Tímans urti
sitthvað, sem þeim mun
þykja ekki ófróðlegt, en
áður en lengra er haldið,
er ekki úr vegi að spyrja
Trausta um nám hans
og störf — kynna hann
lesendum blaðsins.
t?.

' : 'i
\ ...........A»
Kí:«LINÖA*5Kf.
t»,» V
r i
\ j 4 Y
f V \ A >
>oj* / 'o
/ <*
ir %/
I
/« I2.a 1
S|>\ \ •.»
\*Y*~*—12,*v
* .rS. *
d/, \ ; tA^GA
ik ) m l* \\ M .
/•■• ,..;Y W1*,
i /ign
■ hn
**'r ,,oAi
„ I0.K „ «8.7 Vt,
1 v 4 * JÞnuwoAxaöoi *"> r -•» #.« Y
,T ' \r' a. O r,\ *.» V .» V i7,\\S
\ mé ,ia /*. \ ’7<Tv\
« v v( 4 V \ iá5»N \;
/ J wX/r
i io,« r«mssl4-*' \.n
/ ' ■:rsl'-- 13
«.» j 4,i
i Áfc I .. .rfawai
fi,» 0,1
( Jtft/ ^ **!áírc^Ar
*•' \ /\f
\ ? +a)Í*-
. ,5 $7 V *
/ +i 7«J(... <Í5Á

n
tod* //
Sjóffiannaskóii Bik 4* j
\ .■■ .rp*' r \ ///
, . >■. s.KEYKJÁVÍK'
. ' - \ \ * . - /
\ \ \ ' > ///;
«* K
GrtmssuaaMt 1 I
'tscá TaA ',. \ Uf* / •'
r\c.n JM »,* j xt*-- v *» „ | ,í
■ vv / / '• - LufJbavrr
•** , \.r-, a- ‘ Lft.Vksí.Slk.hv.Agr 10* rom«?ás*»
*| i lv,»:ífcw*..
S \0.» \s /\l// **1 ., 1 * Öskjuhtið
. ,w\' / .* • 1 •' 7 '
■r*')/iy<>| | __ s /tmixyxk(ipel/ú -J-
1.
X . -N^
■ ,7- ... -—“T" ,; V --“
YíW "'W, 8,« ,
f '\ «JÍ
\ 17
19
12 Ns
U '
- \
IK j ■
m'
)
IUV, ö***s*|j\
%r»l<labaúst9d;r 11 'S/

0,7 ' 5
)Æ3 ÁLFTArÍES;
Bessastaáúnes
.IsX
t Ktrsms~.'- .. . ,
' ? 0|Sr*5 ;■;•■[■' ‘KéfÁyoGUR

fí,5
r .* «. y * /Braidamýri
liXvJX
' / ii.’uUiN . . . $H
. **
■tféessastadir I/•/■ 'i
• ;/ '/• :F\.>4A«Mí
/•.XV
s/ðtsrjðm
A þessu sjókorti af Skerjafirði sést, hversu grunnur fjörðurinn er um miðbikið.
\\ ..
1 s> / X|;
á / /v
/rX /\ 0, v
4JW4/W£Sk?W/? '
Oi* ■•%* M r y\
V j / //
— Hvar stundaðir þú nám þitt,
Trausti, eftir að hinum óhjá-
kvæmilega undirúúningi hér
heima var lokið?
— Ég var I tækniháskólanum I
Vestur-Berlín, I þeirri deild hans
sem kennir sérstaklega
„arkitektúr”.
Núorðið er siðari hluta þessa
náms skipt I fimm námsbrautir,
og ég lauk námi i þeirri grein,
sem heitir arkitektúr og borgar-
skipulag.
— Er starfsheiti þitt þá I rauninni
skipulagsfræðingur?
— Ég hef nú reyndar veigrað mér
við að nota þetta orð, vegna þess
að þekking á skipulagi er til sem
framhaldsþrep i fjöldamörgum
öðrum greinum, svo sem hag-
fræði, landafræði og verkfræði.
Auk þess er starfsheitið skipu-
lagsfræðingur ekki viðurkennt á
Islandi sem slikt. Hins vegar er
það rétt, að hér er um svolítið
annað að ræða en venjulegt nám
arkitekts. Við getum til bráða-
birgða kallað hann skipulags-
arkitekt, um þetta þurfa menn
einfaldlega að koma sér saman,
en að þvi er ég bezt veit, þá erum
við aðeins tveir arkitektarnir, ég
og Gestur ólafsson, sem höfum
tekið slikt próf.
Störf hjá Þróunar-
stofnun Reykjávik-
urborgar
— Hvenær komst þú heim frá
námi?
— Ég kom heim fyrir tæpum
þrem árum og hóf þá störf hjá
Þórunarstofnun Reykjavikur-
borgar, þar sem ég hef unnið
siðan.
— Hver hafa verkefni þin aðal-
lega verið?
— Ég hef fengið tvö verkefr.i,
sem kalla má stór, auk margra
minni háttar viðfangsefna.
Fyrsta verkefnið, sem ég fékk I
hendur var að semja frum-
greinargerð um umhverfismál,
sem áætlunin um umhverfi og
útivist var siðar byggð á að veru-
legu leyti.
Annað aðalverkefni mitt hefur
verið að fást við aðalskipulag
þeirra svæða, sem eftir eru af
byggilegu landi borgarinnar i
norð-austurátt, að Korpu og
Úlfarsfelli.
— Hvað eru þessi verkefni langt á
veg komin?
— Þau munu verða lögð fram
ásamt endurskoðuðu aðalskipu-
lagi Reykjavikur, sem væntan-
lega sér dagsins ljós nú I haust.
Þetta mun meðal annars fela I
sér nýtingu landssvæða, og má I
þvi sambandi nefna, að
aðalibúðasvæðin munu verða
fimm á Keldnaholti, Gufunessmel
um, Geldinganesi, Korpúlfs-
staðasvæði og Hamrahliðarlönd-
um. Samtals mun verða þarna
um fjörutiu- til fjörutiu og fimm
þúsund manna byggð, auk
miðbæjarsvæðis, stofnanasvæða
og iönaðar- og hafnarsvæða.
Vaxtarverkir höfuð-
borgarinnar
— Hver telur þú að séu megin-
vandamálin I sambandi við fram-
tiðarvöxt Reykjavikur?
— Reykjavik á við þau sérstæðu
skilyrði að búa, að sjálft Atlants-
hafið er á þrjá vegu, byggðin
teygist fram á nes, og aðal-
vandinn verður þvi, hvernig þétta
megi byggðina, svo að vel fari.
Mér fyrir mitt leyti finnst það eitt
stærsta vandamálið, eins og nú
standa sakir, að við skulum sóa
dýrmætu byggingarlandi undir
flugvöll, og það inni I miðri
borginni. Eða hver myndi ekki
fremur vilja byggja sér hús I
Skerjafirði, við öskjuhliðina eða
við Háskólahverfið heldur en uppi
i Breiðholti.
— Þú telur þá, að við ættum að
losa okkur við Reykjavikurflug-
völl þaðan sem hann er og breyta
honum og svæðinu i kringum.
hann i Ibúðahverfi?
— Já, einmitt. Siðan ég for að
gefa þessum málum gaum, hef ég
litið á þetta atriði sem eitt stærsta
málið i sambandi við framtiðar-
skipulag Reykjavikur. Við þetta
bætist svo hitt sjónarmiðið, að
flugvöllurinn er ekki á heppileg-
um staðfrá tæknilegu sjónarmiði.
Aðflug er yfir borg þar sem hús
geta valdið hættu, og svo orsaka
flugvélarnar hávaða og loft-
mengun. Og þó er þetta ekki
mikið núna, hjá þvi sem siðar
mun verða. Aætlað er, að flugum-
ferð muni fjórfaldast á næstu
fimmtán til tuttugu árum, og ef
flugvöllurinn verður þá enn þar
sem hann er nú, má nærri geta
hvort vandinn I sambandi við
hann verður ekki orðinn marg-
faldur miðað við það sem nú er.
— En hvert á þá að flytja Reykja-
víkurflugvöll?
— Það er eðlilegt að svo sé spurt,
þvi að það mál verður auðvitað að
vera búið að leysa, áður en farið
er að hrófla við vellinum.
— Sumir hafa stungið upp á þvi,
að allt innanlandsflug verði flutt
til Keflavlkur. Það tel ég afleita
lausn, þvi að veður veldur oft þvi
að ekki er hægt að fljúga hér
innanlands á þeirri stundu, sem
ætlað hafði verið, og þekkja það
flestir, að oft eru farþegar
boðaðir á flugvöllinn tvisvar eða
jafnvel oftar vegna einnar
ferðar. Ég held, að flugfarþegum
myndi hvorki þykja skemmtileg
biðin I Keflavik né sifellt ráp á
milli Reykjavikur og Keflavlkur I
misjöfnum vetrarveðrum, þegar
flugvellir úti á landi eru sl og æ að
lokast vegna veðurs.
Þá hefur verið rætt um
Kapelluhraun, sem hugsanlegan
stað fyrir flugvöll. Einnig hefur
verið talað um Álftanesið, en I
fyrra hafnaði samgöngumála-
ráðuneytið þeirri hugmynd. Ég
skal taka fram, að ég er sammála
þeirri afstöðu, þvl að þótt tekizt
hefði að leysa aðflugs- og
mengunarvandamálin með þvi að
hafa flugvöllinn á Alftanesi, hefði
Við rætur öskjuhllðar er stórt, ónotað svæði, þar sem nú þegar væri hægt að hefja uppbyggingu, til dæmis rikisstofnana. A myndinni sjást
Flugturninn og Hótel Loftleiðir. Timamyndir Róbert.
sá böggull fylgt skammrifi, að
ekki hefði verið hægt að nota
nesið, þ.e. um 800 hektara
vegna hávaðasvæða undir Ibúða-
byggð, sem annars verður að
teljast mjög fýsilegt, þegar horft
er til framtiðarinnar.
Flugvöllur á eyju — sem
enn hefur ekki verið bú-
in til
— Er það ekki rétt, að þú hafir
stungið upp á þvi að gera eyju á
Skerjafirðinum og hafa þar
flugvöll?
— Jú, það er nýr valkostur, sem
mönnum virðist ekki hafa dottið I
hug áður. Um þessa uppástungu
fluttu þeir þingsályktunartillögu,
Guðmundur G. Þórarinsson og
Steingrlmur Hermannsson, en
það var rétt fyrir þinglok, og
tillagan hlaut ekki afgreiðslu á
þvi þingi.
— Eru ekki tæknilegir erfiðleikar
á sllkri framkvæmd?
— Skerjafjörðurinn er mjög
grunnur um miðbikið, dýpið er
ekki nema tveir metrar til
„jafnaðar og samkvæmt „grófri”
kostnaðaráætlun yrði þetta land
ekki miklu dýrara en það gang-
verð sem er á landi á höfuð-
borgarsvæðinu núna, en það er
um þúsund krónur hver fermetri.
Þessi valkostur hefur það svo til
slns ágætis fram yfir Alftanesið,
að hin svokölluðu „hávaðasvæði”
yrðu öll innan fjarðarins, það er
að segja yfir sjó, en það er glfur-
lega mikið atriði. Þrjár aðflugs-
leiðir af fjórum yrðu llka yfir sjó,
en aðeins ein yfir byggð, Eiðis-
grandánn, þar sem Reykjavík er
hvað mjóst.
— Þú telur þetta þá skásta
kostinn af þeim sem um er aö
ræða?
— Já, það held ég að ég verði að
segja. Vitanlega þarf að athuga
þetta nákvæmlega, enda gerir
þingsályktunartillagan sem ég
minntist á hér að framan ráð
fyrir þvi. Ein röksemdin til
stuðnings þessari tillögu minni er
sú, að mikill hluti þeirrar starf-
semi, sem byggð hefur verið upp
á Reykjavikurflugvelli, getur
haldið áfram að fara fram þar, I
tengslum við hinn nýja flugvöll.
Fjarlægðin er ekki meiri en svo.
— Og svo fengi Reykjavlk dýr-
mættsvæði til húsabygginga, þar
sem nú er óbyggt svæði vegna
flugsins?
— Já, og það svæði liggur
framúrskarandi vel við al-
menningsvagnakerfi og hvers
kyns þjónustu. Ég er ekki viss um
að allir geri sér grein fyrir þvi,
hversu miklu ódýrara er að reisa
og reka hverfi, sem nálægt eru,
og falla eðlilega að uppbyggðum
borgarkjörnum. Um þetta mætti
nefna: Vegna útþenslu byggðar-
innar hefur strætisvagnakerfið
orðið æ umfangsmeira og fjöldi
ekinna kllómetra, á hvern far-
þega hafur aukizt um 50% á ca. 10
árum, sem veldur um einnar
milljón króna tapi á dag, og þetta
er mest til komið vegna fjar-
lægari borgarhverfa. Hálftóma
barnaskóla, sem annað dæmi, má
nýta a.m.k. fyrir framhaldsstigið
og ekki spillir það að kennara-
skóli, menntaskóli og háskóli og
fjölbreytt iþrótta- og útivistar-
svæði eru I seilingarfjarlægð.
Brú yfir Skerjafjörð
— Yrði þessi lausn ekki dýr?
— Sllk spurning er mjög afstæð.
Til þess að geta svarað henni svo
viðhlltandi sé, þarf nákvæman
samanburð margra og óllkra at-
riða.
í fyrsta lagi þurfum við að gera
okkur ljóst, að hér er I raun og
veru um skipti á landi að ræða.
Úti I Skerjafirði yrði „búið til”
jafnstórt land og Reykjavíkur-
flugvellur stendur á núna. í
annan stað yrðu þessi nýju
byggingasvæði, eins og við tæpt-
um á áöan, miklu ódýrari I rekstri
og uppbyggingu fyrir borgina en
álíka stór svæði „utan” borgar-
innar. Auk þessa eru þessi svæði
miklu eftirsóknarverðari og
ódýrari t.d. I bilarekstri fyrir
borgarana.
— Táknfir ekki þetta, að maður
sem byggir sér hús, þar sem
Reykjavikurflugvöllur stendur
nú, eignist miklu verðmætari
eign, en sá sem byggir fyrir ofan
Elliðaár?
— Jú, þetta er vitanlega alveg
hárrétt. Staðarvalið eitt hefur i
sér fólgin glfurleg verðmæti, þó
ekkert væri annað. Þessi
verðmæti dreifast að sjálfsögðu
til þeirra, sem þar eignast hús
og íbúðir en mér finnst ekki að sú
eignaaukning eigi að falla mönn-
um i skaut fyrirhafnarlaust og án
tilverknaðar þeirra sjálfra — að-
eins af þvl að þeir hafa fengið
lóðir á þessum stað — heldur tel
ég að leggja eigi sérstakan skatt á
þessar lóðir og nota það fé svo til
almannaþarfa. Sé við þetta
miðað, má reikna með miklu
meiru en þúsund krónum á fer-
meter.
— Kostar ekki hugsanlegur flug-
völlur úti I miðjum Skerjafirði
mikla brúargerð, eða verður
eyjan landföst?
— Jú, auðvitað þyrfti brú eða
vegaruppfyllingu mestan hluta
leiðarinnar. En hér kemur til
annað, sem menn ættu ekki að
loka augunum fyrir: Mjög verður
að teljast liklegt, að Skerja-
fjörður verði brúaður fyrr eða
slðar, hvort sem nokkur flug-
völlur verður gerður á firðinum
eða ekki.
Eðlilegt er að mönnum vaxi I
augum kostnaöurinn við slika
brúargerð, en að þvl ber að gæta,
að hún gæti sparað glfurlegar
framkvæmdir við stækkun
Hafnarfjarðarvegar Nú þegar
eru komnar fimm til sex hundruð
milljónir aðeins I þann hluta
Hafnarfjarðarvegar, sem liggur I
gegnum Kópavog, og hvað mun
þá, fyrir Kringlumýrarbraut og
Hafnarfjarðarveg alla leið til
Hafnarfjarðar?
— En er samt ekki nokkuð langt
þangaö til að b úá Skerjafjörð
verður knýjandi nauðsyn?
— Hún er það ekki alveg þessa
stundina, en þó dylst engum, sem
' það sér að bllaeign og bilaumferð
er orðin gifurlega mikil hér, ekki
sizt á Hafnarfjarðarvegirium.
Það er fyrst þegar byggð á Alfta-
nesi er orðin veruleg, sem teljast
verður nauðsynlegt að brúa
Skerjafjörð.
Álftanesi búi tiu þúsundir manna.
Við skulum einnig gera ráð fyrir
þvi, að hver þeirra þurfi einu
sinni á dag til Reykjavlkur. Með
þvi að gera brú yfir Skerjafjörð
styttist vegalengdin sem þeir
þurfa að aka um fimm kilómetra,
og ef hver ekinn kílömeter kostar
fimmtán krónur I bensini, oliu og
bilsliti, þá sparar brúin hvorki
meira né minna en þrjú hundruð
milljónir króna á ári, eða þrjá
milljarða á tlu árum.
— En ef Skerjafjörður yrði
brúaður, táknar það þá ekki
mikla og skyndilega hækkun á
jarðaverði á Alftanesi?
— Jú, á þvl er enginn efi, þvl að
þá hefur leiðin þangað stytzt um
helming eða jafnvel tvo þriðju,
eftir þvl hvar á nesinu er. Um
veröhækkun á landi á nesinu geta
menn auðvitað búið sér til dæmi
ef þeir vilja. Við getum sagt, að
Álftanesið sé um þúsund hektara
að stærð, sem er mjög nærri lagi.
Ef við gerum ráð fyrir að um
fimm hundruð hektarar færu
undir byggð, lóöaverð hækkaði
um þrjú hundruð krónur á hvern
fermetra, þá næmi þessi hækkun
samtals um hálfum öðrum
milljarði. Hér myndi það sem
sagt gerast, ennþá einu sinni, að
framkvæmdir hins opinbera
verða til þess að raska verðlagi á
fasteignum — i þessu tilviki landi
— sem liggur nærri athafna-
svæðinu. Þegar það gerist, að
opinberar framkvæmdir skapa
þannig skyndilega verðmæti, sem
ekki voru áður fyrir hendi, tel ég
að þvi fé eigi að verja til þessara
framkvæmda, en að það verði
ekki til þess að skapa óeölilegan
skyndigróða örfárra manna. -VS.
Trausti Valsson arkitekt sýnir á korti, hversu stór hluti úr Reykjavik flugvallarsvæðið er.