Tíminn - 26.08.1975, Qupperneq 6

6
TÍMINN
Þriðjudagur 26. ágúst 1975
Mjólkurfræðing
ur í Kanada
Rætt við Edward Friðriksson, sem verið hefur búsettur
vestanhafs í 30 ór
Ilcr á landi er staddur um þess-
ar ntundir Edward Friðriksson,
m jólkurfræðingur, ásamt konu
sinni Barböru, en Edward hefur
um 30 ára skeið búiö i Kanada.
Hann er fæddur i Borgarnesi og
er sonur Friðriks Þorvaldssonar,
sem lengi hefur verið afgreiðslu-
maður Akrahorgar i Keykjavik.
Rætt við
Edward
Edward lærði mjólkurfræði i
Borgarnesi og siðar stundaði
hann um 4 ára skeið nam i
mjólkurfræðum við bandariskan
háskóla og starfaði að þvi loknu i
5 ár á tslandi, m.a. við Mjólkur-
eftirllt rikisins, en fluttist til Kan-
ada ásamt konu sinni, sem er
bandarisk, og hafa þau búið i
Kanada siðan, þar sem hann
starfar við mjólkureftirlit hjá
stóru samvinnufélagi.
Við notuðum tækifærið til þess
að spyrja hann spurninga um
mjólkuriðnað i Kanada. Sagðist
honum frá sem hér greinir:
— Eftir að ég fluttist til Ame-
riku var ég fyrst i þrjú ár i
Bandarikjunum i Stillwater,
Minnesota, en árið 1954 fór ég til
V ancouver i British Columbia þar
sem ég var i 18 mánuði, en fluttist
þá til Abbotsfords, sem er 40 mil-
ur fyrir utan borgina. Þar hefi ég
verið siðan og vinn hjá stærsta
mjólkursamlaginu á þessu svæði
FVMPA. bettá er samvinnufélag
bænda, og er mjólkurframleiðsl-
an um 1.000.000 pund (lbs) á dag,
eða um það bil tiföld mjólkur-
framleiðslan á íslandi, enda er
markaðssvæðið með um 1,5
milljón ibúa.
Fitumagnið 2%
í mjóikinni
Þetta fyrirtæki hefur um það bil
65% af sölunni i Vancouver, en
auk þess eru nokkrir minni fram-
leiðendur, þar á meðal verzlana-
hringur (kjörbúðir), sem selja
mjólk til neyzlu.
Langmestur hlut framleiðsl-
unnar fer til drykkjar, en auk
þess framleiðum við rjómais,
niðursoðna mjólk, yogurt, osta og
fl. en þaö eru fyrst og fremst
..topparnir" sem fara i mjólkur-
vörur og svo framleiðum við
smjör o.fl.. þvi fitan er yfirleitt
tekin úr mjólkinni að nokkru leyti
áður en hún er sett á markað.
Vinsælasta mjólkin er með 2%
fituinnihaldi, en mjólkin er 3.5%
þegar hún kemur úr kúnum.
Mjólkin er pökkuð i fernur eins
og algengar eru hér á landi, og
vinsælasta pakkningin eru 2 litra
hyrnur.
V iðskiptahættir eru nokkuð frá-
brugðnir þvi sem hér gerist.
Mjólkin er dagstimpluð og hún
geymist i 2 vikur. Menn kaupa
mjólk i matvöruverzlunum og
mjög fáir verzla daglega. Menn
kaupa til vikunnar, eða meira.
Þetta veldur þvi, að mjólkur-
dreifingin er með öðrum hætti en
á Islandi.
750 bændur
FVMPA rekur þrjú mjólkurbú,
eða mjólkurstöðvar og mjólkin er
tekin annan hvorn dag frá bamda-
býlunum, sem flest eru með 40-
150 mjólkandi kýr. Mjólkað er
með mjaltavélúm og mjólkin er
siðan sett á tanka, þar sem hún er
kadd. Þetta er þvi sama kerfi og
vfða hefur komizt á hér á landi
(Islandi). Bændur eru um 750
talsins á okkar svæði.
Mjólkurstöðvarnar eru i Van-
couver, Abbotsford og i Sardis.
Þessar stöðvar skipta nokkuð á
rhilli sin verkefnum.
Hjá okkur i Abbotsford er það
magn, sem ekki fer til neytenda i
formi mjólkur, soðið niður i dósir.
Þvi magni, sem fara á til drykkj-
ar og neyzlu i formi mjólkur er
ekiö til Vancouver, þar sem
búðahringurinn og Supervalan.
Þessir aðilar selja um 35% af
mjólkurframleiðslunni á þessu
svæði, en við erum með 65%.
— llvað mcð eiginleika
Yogurt ööruvísi
i Kanada
— En vörurnar sem þið fram-
lciðið. Eru þær svipaðar og hér?
— Já það held ég. Við framleið-
um ekki svonefndar G-vörur.
Teljum ekki þörf fyrir þær hjá
okkar neytendum, sem allir hafa
góða aðstöðu til kælingar. Aðrar
Eigi að siður er það svo, að
nokkurt magn mjólkur selst ekki
og þá er sú mjólk notuð til
skepnufóðurs. 1 stuttu máli, þá er
geymsluþolið aðalatriðið hvað
varðar söluna, auk jafnra gæða,
eða innihalds.
mjólkin er gerilsneydd og henni
pakkað i fernur i neytendaum-
búðir.
Hinar stöðvarnar vinna svo alls
konar mjólkurvörur eftir aðstæð-
um.
Engin „mjólkurlög"
i Kanada
— Eru mjótkurlög i Kanada
svipuð og hér á landi, l.d. hafa
ákveðnir aðiiar einkaleyfi til sölu
á mjólk?
— Já auðvitað eru lög um
mjólkurframleiðslu, en hins veg-
ar þá höfum við ekki einkarétt til
framleiðslu og sölu á mjólk. Þetta
er frjálst þannig séð, en þau
vandamál, sem urðu undanfari
mjólkurlaganna hér á landi á sin-
um tima eru ekki fyrir hendi i
Kanada. Á okkar svæði eru, eins
og áður var sagt, fleiri aðilar —
eða þrir aðrir — sem selja mjólk,
það eru svonefndir Sjálfstæðir
framleiðendur, Save way kjör-
mjólkurinnar. Eru þeir svipaðir
og hér á landi?
óttuðust framleiöslu
á gervimjólk
— Ég held það. Mjög náið er
íylgzt með mjólkurg'æðunum
alveg eins og hér, og við greiðum
eftir fituinnihaldi. Þó er það svo,
að mjög vel er fylgzt með öðrum
gæðum mjólkurinnar, og reynt er
að fá sem jöfnust gæði. Bændur
eru yfirleitt allir með sérstakt
hollenzkt kúakyn, sem gefur frá
sér mjög jafna mjólk, hvað
áhrærir fitu, mjólkursykur og
próteininnihald.
Á tima voru menn mjög farnir
að óttast að hafin yrði framleiðsla
á gervimjólk, og það hefur orðið
til þess að auka vöruvöndun i
mjólkuriðnaði landsins. Fitu-
magnið er minnkað við hæfi neyt-
endanna, sem ekki vilja fá feita
mjólk, og reynt’ er að tryggja
stöðugleika i öðrum efnum. Þetta
er sem sé svarið við áformum um
gervimjólk.
Þau Barbara og Edward eiga fimm börn, hér eru þau hjón ásamt börnum sinum og tengdabörnum, en
myndin er tekin fyrir vestan á heimili þeirra. Móðir frúarinnar er einnig með á myndinni.
Mjólkin í Kanada
kostar 75 kr.
lítrinn
— Hvað kostar mjólk og er
mjólk niðurgreidd?
— Mjólkurlitrinn kostar 50 cent
litrinn i búðunum. Engar niður-
greiðslur eru á mjólkurvörum i
Kanada, og rhjólkurframleiðsian
nýtur ekki opinberra styrkja. Af-
koma m jólkurframleiðenda
mætti ef til vill vera betri, en
verðlag er stöðugt og menn leita
nýrra ráða til hagræðingar og
aukinnar hagkvæmni.
— Að lokum. Konau þin talar Is-
lenzku. Er töluð íslenzka á
heimilinu?
— Við eigum fimm börn. Það er
nú naumast hægt að tala um að
þetta séu nokkur smábörn lengur.
Það elzta er 28 ára. Barbara var
við nám i háskóla þegar við
kynntumst og hún lærði efna-
fræði. Við giftum okkur fyrir
vestan, en bjuggum fimm ár á Is-
landi og þá lærði hún islenzkuna.
Siðan er reynt að halda þessu við.
Börnin hafa ferðast til tslands. og
einn sonur okkar stundaði is-
lenzkunám i háskólanum hér,
þannig að stöðugt samband er við
Island. þótt fjarlægðin sé auðvit-
að mikil. Þó má segja, að eftir að
þotuflugið hófst. þá séu þetta
smámunir að feröast hingað hjá
þvi sem áður var, sagði Edward
Friðriksson. mjólkurfræöingur að
lokum.
JG
Barbara og Edward Friðriksson. Myndin er tekin á heimili Friðriks
Þorvaidssonar i Reykjavik.
MJÓLKURSAMLAGIÐ FRAM
LEIÐIR 10 SINNUM MEIRA EN
ÖLL MJÓLKURBÚIN Á ÍSLANDI
Mjólkurpotturinn kostar 75 krónur í Kanada
og niðurgreiðslur eru engar
vörur eru hinar sömu, nema við
framleiðum ekki skyr. Hins vegar
virðist vera töluverður munur á
Yogurt hér heima og hjá okkur i
Kanada, af hverju sem það kann
annars að stafa. Mér finnst is-
lenzka yogurtið likara skyri en
okkar.
— Við leggjum mikla áherzlu á
að mjólkin sé góð frá fyrstu
hendi. Sölufyrirkomulagið er
annað hjá okkur, eins og áður
kom fram, og mjólkin verður að
hafa mun meira geymsluþol en
þar sem hún er seld daglega, eða
keypt daglega. Mitt starf er fólgið
i þvi að fylgjast með gæðunum frá
framleiðendunum og það er gert
með stöðugu rannsóknarstarfi og
eftirliti. Ennfremur er farið á bæ-
ina þegar nauðsyn krefur og
bændur eru lika heimsóttir reglu-
lega i sama skyni.