Tíminn - 30.08.1975, Blaðsíða 6
6
TÍMINN
Laugardagur 30. ágúst 1973
Ólafur Jóhannesson, dómsmólaráðherra:
Um landhelgisbrot
Svar við opnu bréfi Markúsar B. Þorgeirssonar,
skipstjóra, Hafnarfirði, varðandi brot á iögum um
veiðar með botnvörpu, flotvörpu og dragnót
í fiskveiðilandhelginni
t opnu bréfi til min i Timanum
20. ágúst sl. ber Markús B. Þor-
geirsson, skipstjóri Hafnarfirði,
fram nokkrar spurningar varð-
andi brot á lögum um veiðar með
botnvörpu, flotvörpu og dragnót i
fiskveiðilandhelginni og meðferð
mála vegna slíkra brotd. Sumar
spumingarnar, eins og t.d. um
kostnað rikissjóðs vegna réttar-
halda i landhelgismálum, eru
þess eðlis, að ekki er unnt að
svara þeim nema með hreinum
ágizkunum út i bláinn, Mun ég
ekki reyna að svara þeim. Að
öðru leyti skal ég hér á eftir leit-
ast við að svara spurningum
Markúsar samkvæmt þeim gögn-
um, sem eru tiltæk, og án allra
málalenginga.
1. ipurt er um, hver var heild-
arupphæð þeirra sekta, sem upp
voru gefnar um áramótin
1968—1969, er ákveðið var að gefa
þeim, sem þá áttu ógreiddar sekt-
ir vegna landhelgisbrota, upp
sakir.
Svar: Upplýsingar eru ekki
fyrir hendi um þá upphæð.
2. Spurt er um, hvað réttarhöld
vegna landhelgisbrota hafi kostað
rikissjóð.
Svar: Slikan kostnað er, eins og
áður segir, ekki unnt að áætla.
3. a) Spurt er um, hve mörg
landhelgisbrot hafi verið framin
af islenzkum skipstjórnarmönn-
um eftir 14. júli’ 1971.
Svar: Landhelgisgæzlan hefur
frá þeim ti'ma kært 91 islenzkan
skipstjóra fyrir slikt brot.
3. b) Spurt er um, hve mörg
landhelgisbrot hafi verið framin
af erlendum skipstjórnarmönn-
um frá sama tima.
Svar: 6 erlendir skipstjórnar-
menn hafa verið dæmdir fyrir slik
brot frá þeim tima, en auk þess
hafa fjölmargir erlendir skip-
stjórar verið kærðir fyrir slik
brot, en tala á þeim kærum er
mér ekki tiltæk.
3. c) Spurt er um réttarfars-
kostnað og annan dómskostnað
við meðferð mála þeirra, sem
greind eru undir a og b.
Svar: Tölur liggja ekki fyrir um
þann kostnað og eigi er unnt að
áætla hann eða reikna út.
4. Spurt er um, hvernig hafi
verið staðið að innheimtu land-
helgissekta i ráðherratið núver-
andi dómsmálaráðherra.
Svar: Ekki hefur verið gerð
nein breyting á framkvæmd inn-
heimtuaðferða i tið núverandi
dómsmálaráðherra og hefur við-
komandi embættum verið falin
innheimtan á sama hátt og áður.
5. Spurt er um, hver sé heildar-
upphæð landhelgissekta hjá is-
lenzkum skipstjórnarmönnum
frá 14. júli 1971.
Svar: Sektarupphæð i þeim
málum, sem fulllokið er, nemur
kr. 4.360 þús.
6. Spurt er um heildarupphæð
landhelgissekta hjá erlendum
skipstjórnarmönnum frá 14. júli
1971.
Svar: Upphæðin nemur kr.
4.485 þús.
7. spurt er um upphæð útistand-
andi óinnheimtra landhelgissekta
hjá islenzkum skipstjórnarmönn-
um.
Svar: Af þeim sektum, sem
dæmdar hafa verið vegna land-
helgisbrota eftir 14. júli 1971 og
sendar hafa verið til fullnustu,
eru nú óinnheimtar kr. 1.920 þús.,
miðað við 20. ágúst sl.
8. Spurt er að þvi, hvort mögu-
leikar séu á, að islenzkir skip-
stjórar, sem viðurkennt hafa
landhelgisbrot, geti samþykkt
vfxla fyrir dómsskuld.
Svar: Til tryggingar greiðsiu
sekta og andvirðis afla og veiðar-
færa hafa i ýmsum tilvikum verið
tekin greiðsluloforð i formi vfxla
eða skuldabréfa meðveði i skipi,
þar eð nokkur timi liður frá þvi að
dómur er kveðinn upp og þar til
formleg fullnusta getur farið
fram.
9. Spurt er um, hvort fram-
undan sé sakaruppgjöf vegna
landhelgisbrota.
Svar: Slik sakaruppgjöf er ekki
fyrirhuguð.
10. Spurt er um, hvort ekki sé
timi til kominn að beita meira
ákvæðum laga um að svipta skip-
stjóra réttindum, sem staðnir eru
að ólöglegum veiðum i landhelgi.
Svar: Skv. 14. gr’. laga um
veiðar með botnvörpu, flotvörpu
og dragnót i fiskveiðilandhelginn-
ar nr. 102 1973 er heimilt að svipta
skipstjóra skipstjórnarréttindum
i tiltekinn tima fyrir itrekuð brot
á lögunnum. Það fer eftir kröfu-
gerð rikissaksóknara og mati
dómstóls, hvort slikum viðurlög-
um er beitt, en dómsmálaráð-
herra á ekki forræði um slikt.
Reykjavik, 29. ágúst 1975
Ólafur Jóhannesson
Ingvi Tryggvason:
Verðlag landbúnaðarvara
1 umræðum þeim, sem á
þessu ári hafa orðið um land-
búnaðarmál og verðlag land-
búnaðarvara, hefur oft verið
fullyrt, að landbúnaðarvörur
væru hér dýrar og Islendingar
ættu að taka upp innflutning
landbúnaðarvara og minnka
mjög eða jafnvel leggja með
öllu niður landbúnað á Islandi.
Þessu til stuðnings hafa oft ver-
iönefndar tölur um verðlag er-
lendra landbúnaðarvara, sem
hafa átt að sanna islenzkum
neytendum, hversu óhagkvæm-
ur islenzkur landbúnaður væri.
Nú er það svo, að allur sam-
anburður um verð landbúnaðar-
vara i hinum ýmsu löndum er
mjög erfiður. Margt gripur inn i
verðmyndunina, margvislegir
styrkir og niðurgreiðslur, mis-
munandi verð rekstrarvara,
mismunandi lánakjör, mismun-
andi veðurfar og svo mætti lengi
telja. Það er sameiginlegt með
ölium nágrannaþjóðum okkar,
að þær leggja kapp á að styrkja
landbúnaðarframleiðslu sina og
verja þessa framleiðslu fyrir
tiíviljanakenndu verðlagi er-
lendra landbúnaðarvara, sem
stundum eru boðnar á „dump-
ing” verði. Með hömlulausum
innflutningi erlendra landbún-
aðarvara gætum við sjálfsagt
oft gert góð kaup, en við gætum
lika þurft að sæta afarkostum
um verð og útvegun þessara
vara, þyrftum að búa við algert
öryggisleysi um öflun helztu lif-
nauðsynja og legðum að veru-
legu leyti i rúst atvinnulega
uppbyggingu og menningarlif
þess þjóðfélags, sem við nú lif-
um i.
Þótt samanburður verðlags i
einstökum löndum sýni ekki
nema hluta heildarmyndar af
stöðu landbúnaðarins i viðkom-
andi löndum, langar mig til að
gera nokkurn samanburð á
verðlagi landbúnaðarvara i
Finnlandi og á Islandi. Aðal-
landbúnaðarhéruð Finnlands
eru f sunnanverðu landinu og
þar eru sumur hlý og land frjó-
samt. Finnar verðleggja land-
búnaðarvörur samkvæmt sér-
stökum lögum eins og við ger-
um, verðlag þeirra skal við það
miðað, að finnskir bændur beri
svipað úr býtum og aðrar stéttir
þjóöfélagsins og tekin er ábyrgð
á verði útfluttra vara að á-
kveðnu hámarki eins og hér er
gert. Kaupgjald i' Finnlandi er
mjög svipað þvi sem hér er,
samkvæmt meðaltalstölum Al-
þjóða vinnumálastofnunarinnar
frá 1974 og þeim upplýsingum
sem fyrir liggja um þróun kaup-
gjalds á þessu ári. Vextir eru
lægri þar en hér og greiðsj-a af-
urða kemur fyrr til skila. Hins
er lika vert að geta, að verð
landbúnaðarvara til bænda
hækkar 1. september hér á landi
og verða þvf þær tölur sem mið-
að er við fljótt úreltar. Einnig
er kunnugt um nokkrar verð-
hækkanir i Finnlandi nú um
mánaðamótin.
1 Finnlandi er ákveðið nokk-
urs konar viðmiðunarverð til
bænda á hinum ýmsu landbún-
aðarvörum og vikur markaðs-
verð það, sem bændur fá, nokk-
uð frá þessu viðmiðunarverði.
Upplýsingar þær, sem hér er
stuðzt við, ná yfir timabilið frá
16. júni til 27. júli sl. Markaðs-
verð þessa timabils er nokkuð
yfjr skráðu viðmiðunarveröi.
Vikuna 21.—27. júli var lægsta
verð á nautakjöti — kýrkjöti til
finnskra bænda kr. 426,06 reikn-
að samkvæmt gengisskráningu
27. ágúst og hæsta verð kr.
524,44. Á sama tfma er hæsta
nautakjötsverð til islenzkra
bænda kr. 350,33 og það lægsta
kr. 122,05, en meginhluti nauta-
kjötsframleiðslunnar i verð-
flokkum frá kr. 170,78—306,82.
Ekki kann ég skil á samanburði
á kjötgæðum á islenzkum og
finnskum nautgripum, en at-
hyglisvert er, að Finnar greiða
sérstakar verðbætur á það sem
þeir kalla „þung, naut”, eða
yfir 160 kg. fallþunga. Þessar
tölur gætu bent til þess, að væn-
leiki finnskra sláturgripa væri
svipaður og islenzkra. Verðbæt-
umar nema tæpum kr. 55.00 pr.
kg. og eru greiddar beint til
bænda. Af þessum tölum sést,
að finnskir bændur fá til stórra
muna hærra verð fyrir naut-
gripakjöt en íslenzkir bændur.
Ekki er mér þó kunnugt um
nokkur sérstök rök fyrir þvi, að
dýrara sé að framleiða nauta-
kjöt i Finnlandi en hér á Islandi.
Verð á svfnakjöti er heldur
lægra i Finnlandi en hér. Meðal-
verð til bænda var kr. 304,75 sið-
ustu viku júlimánaðar. Hér á
landi er ekki skráð fast verð á
svinakjöti, en samkvæmt upp-
lýsingum Sláturfélags Suður-
lands hefur verð á 1. flokks gris-
um verið kr. 325 pr. kg. um all-
langt skeið eða frá 1. des. 1974.
Meginhluti grisanna fer i 1.
flokk, svo að meðalverðið er
sennilega 310—320 kr. per. kg. til
framleiðenda.
Kindakjötsframleiðsla i Finn-
landi er ekki mikil og verðlag
þess lægra en nautakjöts. Upp-
lýsingar liggja aðeins fyrir um
viðmiðunarverð og innifalið i
verðinu er gæra og slátur.
Finnska viðmiðunarverðið gef-
ur bóndanum kr. 6533.00 fyrir
lamb með 14 kg. fallþunga, en
samkvæmt verðlagsgrundvelli
landbúnaðarins frá 1. júni 1975
ætti islenzki bóndinn að fá kr.
5700,00 fyrir lamb með 14 kg.
fallþunga og 3 kg. gæru en rétt
er að geta þess, að meðalverð af
framleiðslu ársins 1974 er all-
miklu lægra eða tæplega kr.
5000.00 fyrir lamb með 14 kg.
fallþunga.
Þá er komið að verði mjólkur.
Samkvæmt sömu heimildum og
áður eru nefndar, var verð til
framleiðenda i Finnlandi á
meðalfeitri mjólk kr. 46,44 pr.
lltra samkvæmt gengisskrán-
ingu 27. ágúst, en verð á meðal-
feitri mjólk samkvæmt verð-
lagsgrundvelli frá 1. júni sl. er
kr. 48,45 til bænda hér. Finnska
verðið er viðmiðunarverð en
meöalverð til islenzkra bænda
það sem af er árinu 1975 er til
muna lægra en það verð, sem nú
gildir. Tekið er fram, að „við-
miöunarverðið” hækki 1.
september, ikr. 48,47, sem er að
heita má nákvæmlega sama
verð og islenzkir bændur eiga að
fá nú fyrir sina mjólk. Hluti af
mjólkurverðinu eða um 5% er
greiddur bændum beint úr rikis-
sjóði eins og hluti af nautakjöt-
inu.
Eins og fyrr segir verðaaldrei
allir þættir, sem verðlagið
varða,raktirf greinarkomi sem
þessu. Samanburður sá, sem
hér er gerður á verðlagi ákveð-
inna landbúnaðarvara hér og i
Finnlandi, er islenzkum neyt-
endum hagkvæmur. Islenzki
bóndinn skilar framleiðsluvör-
um sínum á lægra verði til
vinnslu og dreifingarkerfisins
en sá finnski gerir. Vafalaust
má finna þætti, sem óiikir eru
hjá þessum þjóðum með tilliti til
verömyndunar. Sumir þeirra
kunna að vera islenzkum bænd-
um i hag, aðrir finnskum. Sam-
anburður við Finnland er að
nokkru valinn af tilviljun en þó
einkum vegna hins, að kaup-
gjald i löndunum er svipað og á-
kvörðun verðlags er i báðum
löndum miðuð við, að bændur
njóti sambærilegra kjara við
aðrar stéttir, þótt hin öra verð-
bólga og fleira hafi orðið þess
valdandi, að islenzkir bændur
a.m.k, hafa ekki i raun náð
kjarajafnrétti við viðmiðunar-
stéttirnar. Verðbólga i Finn-
landi er nú talin 17—18% en yfir
40% hér á landi. Freistandi
heföi verið að bera saman verð-
lag i fleiri löndum. Danskir og
sænskir bændur fá hærra verð
fyrir nautgripa- og kindakjöt en
við, en lægra verð fyrir mjólk.
Láta mun nærri, að lamb með 14
kg. fallþunga færi sænskum
bónda kr. 7700.00 i aðra hönd.
En kaupgjald i þessum löndum
er hærra en á Islandi og vissar
mjólkurvörur, svinakjöt og
kjúklingar eru á lægra verði i
matvöruverzlunum þar en hér.
Oft hefur verið látið að þvi
liggja, að afköst islenzkra
bænda væru minni en nágranna
þeirra á Norðurlöndum, fram-
leiðni litiL og landbúnaðurinn
dragbitur á hagvextinum. Tölur
sem birtar eru um vinnuafl i
landbúnaði og samanburð á
vinnuafli þar og i öðrum at-
vinnugreinum eru ónákvæmar
og fullvist, að vinnuafl i land-
búnaði er verulega oftalið.
Vinnumagnið er talið i tryggð-
um vinnuvikum og fjöldi fólks
er tryggður allt árið við land-
búnaðarstörf, þótt það vinni að
meiri hluta i öðrum atvinnu-
greinum eða starfsgeta þess sé
takmörkuð sökum aldurs eða
öðrum ástæðum. Ef við litum á
þann samanburð, sem hér hefur
verið gerður á verðlagi á fram-
leiðslu bænda á íslandi og i
Finnlandi, þá sýnir hann fyrst
og fremst, að við stöndum Finn-
um ekki að baki um afköst i
landbúnaði miðað við aðrar
starfsstéttir og hafa þó Finnar
ekki verið taldir neinir aukvisar
I verklegum efnum. Þeir sem
raunverulega þekkja til íslenzks
landbúnaðar, vita lika fullvel að
islenzkir bændur hafa verið
fljótir að tileinka sér nýjungar i
starfsgrein sinni og hafa stór-
aukið á skömmum tima afköst i
atvinnugreininni. En veðureru
válynd I landinu og lega þess
slik, að ekki er sanngjarnt að
ætlast til að hér séu framleiddar
ódýrari landbúnaðarvörur en
annars staðar i' Norður-Evrópu.
Þess vegna megum við áreiðan-
lega vera ánægðir með, að
framleiðslukostnaður landbún-
aðarvara á tslandi skuli nú ekki
vera hærri en raun ber vitni.
28.7. 1975