Tíminn - 02.09.1975, Page 8

8
TÍMINN
11. júli:
Lestin brunar, lestin brunar
(löngum hátt i teinum dunar),
yfir akra, engi, skóga, þorp á
báöa bóga. Um klukkustundar
ferö þvert yfir Sjáland frá Höfn
aö Stórabelti. Vögnunum er ekiö
út á stóra fallega ferju, sem ber
nafn Danadrottningar. Farþeg-
ar sitja kyrrir I vögnunum unz
tlt á ferjun er komiö. Þá ganga
flestir upp á efri þilför til aö
njóta útsýnis og hressandi
sjávarlofts, og til aö fá sér öl eöa
kaffibolla. En fremur þykja
veitingar dýrar á ferjunum. Þaö
er klukkustundarsigling yfir
Stórabelti. Onnur stór ferja
„Prins Hinrik” heilsaöi
„Drottningunni” á miöju sundi,
aörar ferjur, sem viö sáum voru
minni. Handan beltisins tekur
viö Fjón, oft kallaö aldingaröur
Danmerkur eöa „smjörholan”,
vegna frjósemi og mildrar
veöráttu.
Aö einum tima liönum brun-
uöum viö yfir Litlabeltisbrúna
og vorum komin til Jótlands.
„Jótland, þú ert höfuölandiö”
kvaö frægt danskt skáld. Viö
vorum 4-5 tima frá Litlabelti til
Skive á Jótlandi, (þiö getiö litiö
Sumar f Danmörku.
unum o.s.frv. Rætt var viö bæöi
hjónin um verkin og fjárhagsaf-
komuna, sem hjá mörgum er
erfiö. Var myndin hin fróöleg-
asta og væri sannarlega þess
vert aö Islenzka sjónvarpiö
geröi meira aö svipuöu en oröiö
er ennþá. Jaröir eru æöi mis-
stórar i Danmörku en ekki neitt
svipaö vlölendi og hér heima.
En munurinn er sá, aö þar má
hver blettur heita ræktaöur.
Þaö var æöi heitt I járnbrautar-
vögnunum, og sóttust menn
eftir að sitja skuggamegin.
ööru hverju var litlum hand-
vagni meö ávöxtum, öli o.fl. til
hressingar ekiö eftir hliöar-
ganginum og var töluvert verzl-
aö. Til langferða kaupa margir
fyrirfram númeruö sæti fyrir
vægt aukagjald. Ella geta menn
átt á hættu aö hrekjast milli
klefa, eöa aö veröa aö standa úti
á göngunum á leiðinni og þaö er
þreytandi til lengdar. Járn-
brautirnar eiga nú I haröri sam-
keppni viö blla og flugvélar og
munu vlöa reknar meö tapi.
Stórir flutningabllar hafa náö I
megnið af þungavöru, sem lest-
irnar fluttu úöur, og flugvélar
fleytarjómannaf mannflutning-
unum. Okkar friöa skip, Gull-
foss, missti llka flesta farþeg-
ana til flugvélanna. Járnbraut-
arfélögin bjóða ýmis frlöindi,
t.d. ódýr feröakort til langs tlma
og aldraöir aka fyrir hálft gjald
nema um helgar. Annars eru
feröalög fremur dýr I Dan-
mörku. Margir voru á leið til
strandarinnar, hinnar gömlu
Jótlandsstðu, þeir sem aö
heiman komust, enda varla llft I
verksmiðjum og skrifstofum
vegna hitans. Eru ekki högg-
ormar I lynginu og kjarrinu I
sandhólunum? spurði ung Hafn-
arstúlka. „Jú, ég hef drepið
marga meö skóflunni minni,
bara höggviö þá I tvennt”,
svaraöi rösklegur sumarhúseig-
andi. Reyndar bíta þeir varla,
greyin, nema þegar stigiö er
ofan á þá, eða þeim verði bylt
viö eitthvaö.
Viö ókum á kafla meöfram
lengstu á Danmerkur Guðaánni
(Goðn) á Jótlandi. Hún virtist
sem stórt slki nú I þurrkunum,
lygn og djúp. Menn fara stund-
um um hana á smáfleytum og
þykir ágætt sport. T.d. bar einu
sinni svo viö, aö nýútskrifaöir
stúdentar I Alaborg komu sér
saman um aö afrieita venjuleg-
um veizluhöldum eftir prófiö, en
Bindingsverkshús meb stráþaki I Spentrup
Kýr i Elsöhéraöi á Mors (1975)
Ingólfur Davíðsson:
Litið út um
lestargluggann
á kortiö) en Jótland er um 360
km. langt alls frá Vendilskaga
til landamæra Þýzkalands.
Gaman er aö litast um úr lestar-
gluggunum. Landiö er flatt eöa
smáöldótt, grænt og gróiö hvar-
vetna, kornakrar, tún, kálgarö-
ar, lundir og skjólbelti — allt aö
kalla ræktaö. Innfæddir þekkja
sundur korntegundirnar langt á
litnum, . hafrarnir t.d. dökk-
grænir. Talsvert hveiti er rækt-
aö á Sjálandi, Fjóni og austan-
veröu Jótlandi. Annars staöar
ber langmest á bygginu. Rúgur-
inn hefur staöizt þurrkana lang-
bezt, og mundi margur vilja
eiga vænan rúgakur, þetta
ánægjulega þurrkasumar. Hér
og hvar skera sig úr dökkgrænir
kál- og rófnareitir og fagurgulir
mustarðblettir. Valmúagaröur
sést á stöku staö. Kartöflugarö-
ar litu fremur illa út, þar sem
ekki haföi veriö vökvaö. Einn og
einn hestur sást á stangli, varla
nokkur kind eöa geit, en stórar
hjarðir kúa. Þær eru flestar
rauöar á Sjálandi og Fjóni, en
svartskjöldóttar á Jótlandi. Þó
er þetta allviöa blandaö og lika
komnar Jerseykýr til sögunnar.
Mikiö er um svln á mörgum bú-
um, en sjaldan sjást þau frá
lestinni. Hér um bil allir sveita-
bæir standa viö tr jálund eöa inni
I trjálundi, þaö er mikill munur
eöa á íslandi. Mikiö er llka um
tré I þorpunum hvarvetna. Hús-
in eru langflest hlaöin úr múr-
steini rauöum eöa gulum, oftast
rauðbrúnum, meö ljósari rák-
um þar sem steinarnir koma
saman. Þetta gefur húsunum
liflegan og mjög hlýlegan blæ.
Mjög mörg þök einnig rauö-
brún,, kannski ögn dekkri en
veggirnir, en sum eru þó svört.
Flest eru þökin gerð úr tigul-
flögum, en nokkur úr náttúrleg-
um hellum.
sigla I staöinn langar leiðir á
Guöaá — og sáu sannarlega ekki
eftir þvi.
A Sjálandi og Fjóni eru mörg
hús hálfhulin skrúögrænum
vafningsviöi alveg upp á þak —
og jafnvel einstaka reykháfur
llka. Fyrrum voru margir bæir
meö stráþaki og enn sést einn og
einn sllkur. Stráþökin eru hlý og
falleg, en eldfim og endast
fremur illa. Kviknaöi stundum I
þeim I þrumuveörum.
Mikil litabreyting varð á
landinu 11,—30. júlí. í júlllok
mátti segja aö hvarvetna blöstu
viö bleikir akrar og bitin tún.
Sérstaklega var byggiö oröið
gráleitt, enda stutt til uppskeru-
tlmans. Kýrnar höföu rótnagaö
túnin. Grasfleti þurfti sjaldan
að slá, eöa nær ekki. Þurrkurinn
sá fyrir þvl. 1 sjónvarpinu
danska var sýnd mynd af
sveitabúskap. Bóndinn sást
vinna á akrinum og I fjósinu eöa
svlnastlunni. Börnin hjálpuöu
til. Konan sást viö inniverkin og
llka hlúa að blómum og mat-
jurtum úti I garði, gefa hænsn-
BfiR
Gömul Grábræðra-klausturbygging I Odensie
Ferjukrá á Mors