Tíminn - 04.09.1975, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 4. september 1975
TÍMINN
7
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri:
Helgi H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Glsla-
son. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu vió Lindargöty,
simar 18300 — 18306. Skrifstofur i Aðalstræti 7, simi 26500
— afgreiðslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verö I
lausasölu kr. 40.00. Askriftargjald kr. 700.00 á mánuöi.
Blaðaprenth.f.
Lánamdl landbúnaðarins
Eins og vænta mátti, bar lánamál land-
búnaðarins mjög á góma á nýloknum aðalfundi
Stéttarsambands bænda. Ýmsar ályktanir voru
samþykktar um þau mál og þykir hér rétt að
minna á þær helztu.
Fyrst er þá að nefna ályktanir fundarins um
stofnlánadeild landbúnaðarins. Fundurinn lýsti
óánægju sinni yfir þvi, að ekki hefði verið hægt að
fullnægja lánsbeiðnum, sem sjóðnum hafði
borizt, og benti jafnframt á, að taka bæri tillit til
sérstöðu landbúnaðarins i sambandi við gengis-
og visitölutryggð lán.
í sambandi við lánareglur stofnlánasjóðs, lýsti
fundurinn þeirri skoðun sinni, að eðlilegt væri
,,að lánareglur stofnlánadeildar yrðu miðaðar
við ákveðna hámarksstærð þannig, að reynt yrði
að byggja upp hagkvæman búskap um land allt,
en ekki stuðlað að óskynsamlegum stórbúskap
byggðum á aðkeyptu vinnuafli.” Þá fól fundurinn
stjórn Stéttarsambandsins að vinna að þvi hið
bráðasta, ,,að stofnlánadeildinni verði gert kleift
að lána til vinnslustöðva landbúnaðarins
svipaðan hundraðshluta af stofnkostnaði og lána-
sjóðir sjávarútvegsins lána til fiskvinnslustöðva,
og að Byggðasjóður láni til vinnslustöðva, land-
búnaðarins á sama hátt og til annarra atvinnu-
vega, enda telur fundurinn það ótvirætt verkefni
hans.”
Næst er svo að vikja að rekstrarlánum. Fund-
urinn itrekaði fyrri samþykktir um nauðsynlegar
hækkanir á rekstrar- og afurðalánum land-
búnaðarins. í þvi sambandi benti fundurinn á að
rekstrarliðir verðlagsgrundvallar landbúnaðar-
vara væri nú i fyrsta sinn hærri en launaliðurinn.
Loks er svo að vikja að ályktun fundarins um
lán til jarðakaupa. Fundurinn fól stjórn Stéttar-
sambandsins að vinna að þvi, að lán til jarða-
kaupa verði stórhækkuð frá þvi, sem nú er. Þá
lýsti fundurinn þeirri skoðun sinni, að eðlilegt
sé, að Byggðasjóður láni viðbótarlán til jarða-
kaupa hliðstætt þvi, sem gerist um stofnun
annars atvinnurekstrar á landsbyggðinni.
Allar eru þessar ályktanir hinar athyglis-
verðustu og verður það nú verkefni rikisstjórnar
og Alþingis að taka þær til meðferðar og úrbóta.
Óheppilegur dráttur
Auk ályktana þeirra um lánamál, sem rætt er
um i greininni htí á undan, samþykkti aðalfund-
ur Stéttarsambands bænda margar aðrar at-
hyglisverðar tillögur. Ekki sizt þykir ástæða til
að vekja athygli á þeirri ályktun hans, að „drátt-
ur á framgangi frumvarpstil jarða - og ábúðar-
laga skapi vissum sveitum og byggðarlögum
mikla erfiðleika og geti verið hættulegur, þar
sem ásókn þéttbýlisfólks i jarðir fer vaxandi, en
kaupgeta sveitarfélaga er takmörkuð. Fundurinn
itrekar fyrri samþykktir aðalfunda sambandsins
um að stjórn þess beiti sér fyrir samþykkt
þessara frumvarpa”.
Hér er vissulega hreyft mjög aðkallandi máli.
Umrædd frumvörp hafa legið fyrir siðustu þing-
um, og er þess að vænta, að þau geti komið til af-
greiðslu á næsta þingi. Framangreind aðvörun
aðalfundar Stéttarsambandsins ætti að reynast
gagnleg hvatning i þessum efnum.
— Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Loks sækir kreppan
V.-Þjóðverja heim
Hallinn á ríkissjóði 15 milljarðar dollara.
VESTUR-ÞÝZKALAND hef-
ur minni verðbólgu um þessar
mundir en nokkurt annað
vestrænt land eða um 5%. Af
þvi mætti ráða, að efnahags-
málin væru þar i bezta lagi og
stjórnarflokkarnir, sosial-
demokratar og frjálslyndir
demokratar, gætu horft björt-
um augum til þingkosning-
anna, sem eiga að fara fram i
september 1976. Þessu er þó
ekki að heilsa. Efnahagsvand-
inn er fyrst nú að koma alvar-
lega til sögu i Vestur-Þýzka-
landi og getur orðið kristileg-
um demokrötum til mikils
ávinnings i kosningunum, ef
rikisstjórninni tekst ekki að
ráða verulega bót á honum
fyrir næsta haust.
Þrennt er það, sem veldur
vestur-þýzku stjórninni nií
mestum áhyggjum i sambandi
við efnahagsmálin. i fyrsta
lagi er það atvinnuleysið, sem
heldur áfram að vaxa, og
nemur tala atvinnuleysingja
nú orðið nær 1.1 milljón. Auk
þess vinna um 500 þúsundir
manna ekki nema hálfan
vinnudag eða skemur og fær-
ist þetta i vöxt. Hitt er versn-
andi afkoma rikissjóðs. Fyrir-
sjáanlegt virðist nú, að hallinn
á vestur-þýzka rikissjóðnum
verður um 15 milljarðar doll-
ara á þessu ári. Sameiginleg-
ur halli á rikissjóði, fylkissjóð-
um og borgarsjóðum er
áætlaður 27 milljarðar dollar-
a á þessu ári, en sambærileg
tala var 10 milljarðar dollara
á árinu 1974 og 5 milljarðar
dollara á árinu 1973. 1 þriðja
lagi kemur svo samdráttur út-
flutningsins. Eins og nú horfir
mun útflutningurinn minnka
um 15 milljarða dollara á
þessu ári og jafnvel meira.
Þar veldur mestu minnkandi
kaupgeta i viðskiptalöndum
Vestur-Þjóðverja.
SÉRFRÆÐINGAR rikis-
stjórnarinnar hafa undanfarið
unnið aö þvi undir stjórn Apels
fjármálaráðherra að gera
sem gleggsta úttekt á efna-
hagsástandinu og reyna jafn-
framt að athuga leiðir til úr-
bóta. Að dómi þeirra er at-
vinnuleysið mesta vandamál-
ið, þvi að það mun vafalitið
halda áfram að aukast, ef ekk-
Apel fjármálaráðherra.
ert verður að gert. Tvennt hef-
ur þegar verið gert til að
reyna að draga úr þvi. Annað
er lækkun vaxta og eru vextir
þó hvergi lægri en i Vestur-
Þýzkalandi. Vextirnir eru
lækkaðir i trausti þess, að það
örvi atvinnureksturinn. Hitt er
2.2 milljarða dollara framlag
til ýmissa opinberra fram-
kvæmda, eins og vega og
bygginga, og er ætlunin að
auka atvinnu á þann hátt. A
fundum Alþjóðabankans og
Alþjóðlega gjaldeyrisvara-
sjóðsins, sem nú standa yfir i
Washington, hefur Apel lýst
yfir þvi, að hann telji það nú
mikilvægasta verkefni vest-
rænu þjóðanna að hamla gegn
atvinnuleysinu, enda þótt það
verði til þess að auka verð-
bólguna.
Annað litlu auðveldara
verkefni er að koma saman
fjárlagafrumvarpi fyrir næsta
ár. Undanfarin ár hefur verið
Genscher og Schmidt eru áhyggjufuilir.
litill halli á rikisrekstrinum,
en hann hefur margfaldazt á
þessu ári og mun nema um 15
milljörðum dollara, eins og
áður segir. Þessu veldur eink-
um tvennt. Annað er rýrnun
teknanna, sem m.a. stafar af
þvi að skattar voru verulega
lækkaðir fyrir áramótin i
fyrra. Hitt er að útgjöld til
félagsmála hafa verulega
aukizt, einkum þó vegna at-
vinnuleysisins. Horfur eru á,
að fjárlögin hækki talsvert á
næsta ári vegna þessara út-
gjalda. Báðir stjórnar-
flokkarnir eru sammála um,
að nauðsynlegt sé að draga úr
rekstrarhallanum og það
verði ekki gert nema með
auknum sparnaði, þvi að
skatta sé ekki hægt að hækka
sem neinu nemur. Einkum
leggja frjálslyndir demokrat-
ar mikla áherzlu á aukinn
sparnað i rikisrekstri, en þeir
Schmidt kanslari, leiðtogi
sosialdemokrata, og Genscher
utanrikisráðherra, leiðtogi
frjálslyndra demokrata,
leggja þó áherzlu á, að þetta
muni °kki sundra stjórnar-
samstarfinu, eins og kristileg-
ir demokratar hafa gert sér
veika von um. I öllum ráðu-
neytum er nú unnið að þvi að
reyna að lækka útgjöldin og
mun fjárlagafrumvarpið bera
svip þess. Gert er ráð fyrir
verulegum niðurskurði á
mörgum útgjaldaliðum.
AF HALFU Schmidt, Apels
og fleiri hefur verið lýst yfir
þvi, að Vestur-Þjóðverjar
muni ekki geta sigrazt á at-
vinnuleysinu með einhliða
ráðstöfunum innanlands. Sizt
af öllu verði það gert, ef út-
flutningurinn heldur áfram að
dragast saman. Hér þurfi þvi
að koma til sögu viðtæktsam-
starf milli þjóða Vestur-
Evrópu, Bandarikjanna og
Japans, jafnframt þvi sem
viðskiptin verði aukin við
kommúnistarikin og þróunar-
löndin. Heimurinn er meira og
meira að verða ein heild, og
þjóðirnar verða að sætta sig
við það og taka tillit til þess i
stjórnarathöfnum sinum, þótt
það skerði sjálfstæði þeirra á
margan hátt.
Þ.Þ.