Tíminn - 09.09.1975, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 9. september 1975.
TÍMINN
9
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri:
Helgi H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gisla-
son. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu við Lindargöty,
simar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aöalstræti 7, simi 26500
— afgreiðslusimi 12323 — augiýsingasimi 19523. Verð I
iausasölu kr. 40.00. Askriftargjald kr. 700.00 á mánuöi.
Blaðaprentk.f.
Eru fjáraflamenn
óháðir?
Aukið fjör er að skapast i blaðaheiminum is-
lenzka sökum klofnings þess, sem hefur risið upp
i röðum þeirra fjáraflamanna, sem undanfarið
hafa staðið að útgáfu blaðsins Visis. í hópi þess-
ara manna hefur myndazt ósamkomulag sem
virðist meira sprottið af persónulegum en mál-
efnalegun ágreiningi, enda báðir hóparnir
skipaðir eindregnum Sjálfstæðisflokksmönnum.
Ágreiningurinn hefur nú leitt til þess, að sá hóp-
urinn, sem undir varð, hefur hafið útgáfu á nýju
blaði, sem mun koma út eftir hádegið, og keppa
um siðdegismarkaðinn við Visi. Báðir hóparnir
virðast vel fjársterkir og virðist hörð og söguleg
samkeppni geta verið hér i vændum.
Af hálfu beggja þeirra hópa fjáraflamanna,
sem hér um ræðir, virðist eiga að leggja áherzlu á
þann áróður, að þeir fórni bæði vinnu og fjármun-
um i þeim tilgangi einkum að tryggja óháða
blaðamennsku, öll hin blöðin séu flokksblöð,
nema Morgunblaðið, sem komi út á morgnana.
Það sé áhugamál þeirra, að frjáls blaðamennska
fái að njóta sin ekki siður á kvöldin en á morgn-
ana.
Að sjálfsögðu er það fallegt hlutverk að vilja
tryggja óháða blaðamennsku. En eru fjárafla-
menn.sem allir fylgja einum og sama flokknum,
vænlegustu mennirnir til að tryggja óháða blaða-
mennsku? Ef byggt er á erlendri reynslu, eru þau
blöð, sem fjáraflamenn eru kenndir við, sizt
óháðari eða frjálsari en hin, sem viss samtök eða
flokkar gefa út. Yfirleitt styðja þau ákveðna
flokka og stefnur og allajafnan þá flokka sem
hlynna bezt að fjáraflamannastéttinni. Yfirlýs-
ingarnar um frelsi þeirra eru álika gæra og þegar
t.d. öfgaflokkar nefna sig nöfnum, sem eru miðuð
við það að leyna markmiðum þeirra.
Fjáraflamenn eru áreiðanlega þvi marki
brenndir, að þeir hugsa um hagsmuni sina ekkert
siður en aðrir. Það er lika engin ástæða til að lá
þeim það. Nú er aldarandinn sá, að flestir hugsa
meira um eigin hag en annarra. Hver stétt reynir
að ota sinum tota, eins og bezt hún getur. Fjár-
aflamenn reyna það eins og aðrir. Þótt það sé út
af fyrir sig ekki gróðavænlegt að gefa út blað,
getur það þó borgað sig óbeint, ef þannig tekst að
hafa meiri eða minni áhrif á almenningsálitið og
i framhaldi af þvi á stjórnarfarið i landinu. Til
þess að ná þvi marki, er ef til vill ekkert óhyggi-
legt að segja: Við gefum ekki út flokksblað, við
gefum út óháð blað, frjálst blað. Við erum ekki að
þvinga neinum skoðunum upp á ykkur, eins og
flokksblöðin.
Vel má vera að einhverjir blekkist af þessu.
Stundum hefur það gefizt vel, að menn komi ekki
til dyra eins og þeir eru klæddir. Blöðin, sem
þykjast frjáls og óháð, verða bezt dæmd eftir
reglunni: Segðu mér hverja þú umgengst og ég
skal segja þér hver þú ert. Þótt sitt hvað gott
megi segja um fjáraflamenn, eru þeir áreiðan-
lega ekki sú þjóðfélagsstétt, sem vænlegust er til
að gefa út óháð og frjáls blöð. En þeir kunna að
gefa vöru sinni nafn, likt og Eirikur rauði forðum
— Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Wilson fékk stuðning
verka lýðsfélaga nna
Þau styðja kaupbindingarstefnu hans
ÖLLU betur þykir nú horfa
en áður i efnahagsmálum
Bretlands siðan þing brezka
Alþýðusambandsins, sem háð
var i siðustu viku, samþykkti
með rúmlega tvöföldum
meirihluta að styðja þá stefnu
rikisstjórnarinnar að næstu
tólf mánuði, miðaðvið 1. ágúst
1975, megi kaup ekki hækka
meira en sem svarar sex
sterlingspundum á viku, en þó
megi engin kauphækkun verða
hjá þeim, sem hafi yfir 8500
sterlingspund i árslaun. Þessa
kaupbindingu telur rikis-
stjórnin vera frumskilyrði
þess, að hægt verði að ná þvi
marki, að næsta sumar verði
verðbólgan komin niður i 10%
á ársgrundvelli i stað þess, að
hún er nú rúmlega 25%.
Við þvi hafði ekki verið bú-
izt, að jafn öflugur meirihluti
þingsins myndi lýsa fylgi sinu
við þessa stefnu stjórnarinn-
ar. Enn siður mun þó hafa
verið búizt við þvi, að sam-
bönd þeirra verk-alýðsfélaga,
sem greiddu atkvæði á móti,
myndu lýsa yfir þvi eftir að
málið hafði verið afgreitt, að
þau myndu leitast við að
fylgja þeirri stefnu, sem þing-
ið hafði mótað. Áður en þingið
kom saman, hafði farið fram
atkvæðagreiðsla hjá einstök-
um félögum námumanna, þar
sem kom fram yfirgnæfandi
fylgi við stefnu rikisstjórnar-
innar, enda þótt námumenn
væru búnir að bera fram
miklu meiri kaupkröfur. Þessi
afstaða námumanna mun
hafa haft veruleg áhrif á
heildarafstöðu verkalýðssam-
takanna.
ÞAÐ mun þó vafalaust hafa
ráðið mestu, að meðal brezkra
launþega er vaxandi skilning-
ur á þvi, að kauphækkanir i
krónutölu er ekki einhlit leið
til kjarabóta. Þannig sýna
nýjar skýrslur, að siðustu niu
mánuðina hefur kaup verka-
manna i Bretlandi hækkað um
20%, en þó hefur kaupmáttur
þess rýrnað um 7%. Len
Murray, framkvæmdastjóri
Alþýðusambandsins, játaði
hreinlega i áhrifamikilli ræðu,
sem hann flutti á þinginu, að
kauphækkanir hefðu átt mest-
an þátt i verðhækkununum að
undanförnu. Með þvi að draga
úr kauphækkunum væri verið
Marie Patterson
að gera það viðráðanlegt að
draga úr verðhækkunum og að
ná þannig tökum á verðbólg-
unni. Ef kauphækkanir héldu
áfram eins og verið hefði, yrði
útilokað að draga úr verðbólg-
unni, samkeppnisstaða
brezkra atvinnuvega myndi
halda áfram að versna og at-
vinnuleysið að aukast. Þótt
margt mætti finna að þeirri
stefnu sem rikisstjórnin hefði
mótað, og óneitanlega hlyti
hún enn að skerða nokkuð kjör
margra, væri hún eigi að siður
eina leiðin, sem væri likleg til
að leysa vandann. önnur leið
væri ekki fyrir hendi til að
hamla gegn verðbólgunni og
atvinnuleysinu, en að sjálf-
sögðu yrði að gera margt til
viðbótar, og t.d. mætti alls
ekki draga úr opinberum
framkvæmdum á þessum
tima.
Margir helztu áhrifamenn
innan brezku verkalýðssam-
takanna tóku í sama streng og
Murray. Meðal þeirra var
Jack Jones, framkvæmda-
stjóri Sambands flutninga-
verkamanna, en hann er nú
yfirleitt talinn áhrifamesti
leiðtogi brezku verkalýðssam-
takanna. Jack Jones er lika
talinn vera sá maður, sem hafi
átt mestan þátt i að móta um-
rædda stefnu rikisstjórnarinn-
ar i kaupgjaldsmálum. Jack
Jones, sem er talinn fylgja
vinstra armi Verkamanna-
flokksins að málum, hefur lagt
á það mikla áherzlu, að verka-
lýðshreyfingin yrði að styðja
rikisstjórnina, þvi að annars
myndi Ihaldsflokkurinn kom-
ast til valda, og gætu launþeg-
ar þá ekki átt von á betra.
Af hálfu þeirra, sem töluðu
gegn stefnu rikisstjórnarinnar
á þinginu, var einkum lögð
áherzla á, að hún myndi hafa i
för með sér nýja kjararýrnun,
þar sem 6 sterlingspunda
kauphækkun á viku, myndi
ekki nægja til að mæta óbætt-
um verðhækkunum og vænt-
anlegum verðhækkunum. Þá
myndi jöfn hækkun eða sama
hækkun hjá öllum, skapa
aukið misræmi i launakjörum.
Þeir, sem mótmæltu stefnu
stjórnarinnar, létu hins vegar
ómótmælt, að óbreytt stefna i
launamálum, myndi skapa
enn meiri vanda og auka bæði
verðbólguna og atvinnuleysið.
I stað þess ræddu þeir einkum
um dýrtiðina og nauðsyn þess,
að launþegar fengju hana
bætta.
ÞAÐ VAKTI nokkra athygli,
að kona, Marie Patterson, var
forseti þingsins, að þessu sinni
og þótti henni farast stjórnin
vel úr hendi. Frú Patterson er
41 árs gömul og hefur lokið há-
skólanámi i bókmenntum og
félagsfræði. Siðustu 12 árin
hefur hún starfað hjá Sam-
bandi flutningaverkamanna
og getið sér þar gott orð. í
skörulegri ræðu, sem hún
flutti við þingsetninguna, lét
hún m.a. svo ummælt, að það
gæti gert alla hina mörgu
sigra verkalýðshreyfingarinn-
ar að engu, ef ekki tækist að
ráða við verðbólguna. Þá
hvatti hún til aukinnar þátt-
töku kvenna i' verkalýðshreyf-
ingunni. I brezku verkalýðs-
félögunum eru nú um 2.6 millj.
konur af um 10 millj. félags-
mönnum alls. Hins vegar áttu
ekki nema 80 konur sæti á
þingi af um 1000 fulltrúum
alls. Þessi munur er þó konum
enn óhagstæðari á mörgum
sviðum innan samtakanna.
t.d. i sambandi við val helztu
trúnaðarmanna. — Þ.Þ.