Tíminn - 13.09.1975, Blaðsíða 9

8
TiMINN
Laugardagur 13. september 1975.
Laugardagur 13. september 1975.
TtMINN
9

Samband Sveitarfélaga í Austurlandskjördæmi:
Vilja uppbyggingu og endur
bætur vega á Austurlandi
gébé Rvik. — Eins og kunnugt
er, cru vegir viða á Austurlandi
mjög lélegir og á aðalfundi
Sambands sveitarféla ga i
Austurlandskjördæmi, sem
haldinn var 6.-7. september s.l.,
var lögð áherzla á að jafnframt
uppbyggingu og endurbótum
vega á milli byggðarlaga og að-
alþjóðvega á Austurlandi, verði
einnig samhiiða og eigi að siður
hugað að bættu vegakerfi út um
hinar dreifðu byggðir, þar sem
þaðer að sjálfsögðu höfuðatriði
fyrir áframhaldandi búsetu i
sveitum, að samgöngur verði
bættar.
Þá skoraði aðalfundurinn á
yfirstjórn vegamála og
alþingismenn kjördæmisins að
vinna að þvi, að þegar á næsta
ári verði hafin vegagerð um
Hvalsnesskriður og einnig að
vinna að þvi, að þegar verði
fullrannsakað og tekin endanleg
ákvörðun um vegarstæði fyrir
tengiveg milli Fljótsdalshéraðs
Þingmenn Austurlandskjör-
dæmis mættu á aðalfundinum
talið frá vinstri Tómas Arnason,
Halldór Arngrimsson, Sverrir
Hermannsson og Vilhjálmur
Hjálmarsson menntamálaráð-
herra.
og Vopnafjarðar sem næst
ströndinni.
Auk nokkurra ályktana, sem
samþykktar voru á aðalfundin-
um var sú að beina þeim
eindregnu tilmælum til þing-
manna kjördæmisins, sam-
gönguráðherra og f járveitinga-
nefndar Alþingis, að tryggt
verði, að þéttbýlisstaðir á
Austurlandi fái fjármagn úr
25% sjóði þéttbýlisvegafjár árið
1976, vegna varanlegs frágangs
á gatnakerfi og annars áfanga
við að koma bundnu slitlagi á
götur i þéttbýli.
Aðalfundurinn taldi, að hag-
kvæmast sé, með tilliti til nýt-
ingar fjár úr 25% sjóðnum, að
þvi sé beint að einum lands-
fjórðungi i senn, i stað þess að
dreifa þvi i smáskömmtum á of
marga staði, þar sem engum
umtalsverðum árangriyrði náð
neins staðar með þvi móti.
Þá skoraði aðalfundurinn á
Húsnæðismálastjórn og félags-
málaráðherra að breyta reglu-
gerðinni um 1000 leiguibúðir
sveitarfélaga, þannig að
sveitarfélögunum verði heimil-
að að gera við lok framkvæmda
kaupleigusamninga við þá að-
ila, sem kaupa skuldabréf til
fjármögnunar hluta sveitar-
félaganna i ibúðarbyggingun-
um.
Þá var á aðalfundinum lýst
yfir óánægju með útsendingu
sjónvarps á Austurlandi, en út-
sendingar hafa sézt mjög illa og
sums staðar alls ekki. Taldi
fundurinn það sjálfsagða mann-
réttindakröfu Austfirðinga að sú
þjónusta, sem þeir greiða fullu
verði, sé ósvikin.
Aðalfundur Sambands
sveitarfélaga i Austurlands-
kjördæmi, haldinn á Seyðisfirði,
var mjög fjölmennur, og marg-
ar framsöguræður og erindi
flutt.
Frá aðalfundi Sambands
sveitarfélaga i Austurlands-
kjördæmi.
Dr. Hallgrímur
Helgason:
Dauði tónskóldsins
Dimitri Shostakovich
Þann 9. ágúst dó i Moskvu
tónskáldið Dimitri Shostako-
vich, tæplega 69 ára gamall.
Með honum féll i valinn mikill
meistari hinna margvislegustu
tónlistarforma.
Fæddur árið 1906 I Petrograd
lærði hann ungur pianóleik hjá
móður sinni, siðar tónsmiði hjá
Glasunoff. Mikla rækt lagði
hann við hljómborð pianós og
varö snemma afburða pianisti
og hlaut verðlaun I alþjóðasam-
keppni.
Sem tónskáld var hann afar
bráðþroska og lauk fyrstu sin-
fóniu sinni aðeins 17 ára að
aldri. Þetta verk hefir staðizt
dóm timans. Það heyrist enn oft
og viða. Gróft og blitt skiptist á,
háö og alvara. önnur symfónia
er hinsvegar krambóleraður
kontrapunktur með fabrikku-
flautu og mislukkuðum króma-
tiskum kanon.
Ópera hans „Nefið” við sögu
Gogols vakti 1928 mikla athygli.
I rakarastól missir viöskipta-
vinur nef sitt, sem óháð andliti
lifir eigin lifi og veröur aö
stjórnarráðsfulltrúa. Hlutverk
nefs er sungið með lokuðum
nösum. Yfirvöld litu þetta
uppátæki óhýru auga. Ekki
tókst betur til með ballettinn
„Gullöld”, þar semómstriöur
polki lýsir afvopnunarráðstefn-
unni I Gefn. Hér er flaggað með
harmóniku, banjói og saxófón-
um.
Stilbreyting verður mikil meö
fimmtu symfóniu höfundar. 011
framsetning er oröin einföld og
Snilldin mesta allra eign
alþýðleg án þess þó að glata
eðlilegri dýpt. Geðhrif eru gleði
og hamingjukennd. Þetta ár,
1937, verður hann prófessor I
tónsmiði við konservatóriið i
Leningrad.
A siðustu heimsstyrjaldarár-
um varð heimskunn Leningrad-
symfónia hans (nr. 7). Ibúar
borgarinnar vörðust öllum árás
um þýzka hersins. Tónsmiðin er
miskunnarlaus I grimmdarlegri
tjáningu striðsógnana. Harma-
kvein um fallnar hetjur þerrar
tár augna og stælir til styrks.
Ariö 1943 er fullgerð 8. sym-
fónia Shostakovich I c-moll. Svo
vinsæll var þá höfundurinn i
Bandarikjunum, að ameriskur
frumflutningsréttur var greidd-
ur með tiu þúsund dollurum.
Hljóðara varð um 9. symfónfu
hans, en „Ljóð skóganna”
öðlaðist brátt mikla athygli,
einkum sem óbrotin alþýðu-
músik.
Stefjasmið 10. symfóninnar er
meistarans merki. Tónbil
ferundar mótar alla kafla
verksins. Hér höfðar höfundur
til Beethovens og Tshaikows-
kys. Verkið er viðurkenning á
klassiskri hefð reistri á nú-
timans grunni.
A öllum sviðum tónsmiða
hefir þessi rússneski forystu-
maður sýnt yfirburða leikni
sina, i pianótónsmiöum, strok -
kvartettum og kvikmyndamús
ik. Þó leikur enginn efi á aö
fimmtán symfóníur hans og
margvisleg kammermúsik
munu af öllum hans verkum
bera 20. öldinni fegurstan vott.
Hér hefir hann sannaö, að nú-
timatónskáld getur fangað at-
hygli hlustenda með tónmáli
samtiðar, veitt þeim ánægju og
listræna nautn. Viðbrögð hans
við réttlátri gagnrýni gerðu
hann aö arftaka Tahaikowskys.
Þannig heldur snilldin mesta
áfram að vera allra eign.
ÓPERAN
RINGULREIÐ
HÖFUNDARNIR
starfað við leikhúsið i rúman ára-
tug og er þar fyrir utan þekktur
rithöfundur. Annars eru þeir
félagar löngu þjóökunnir af verk-
um sinum og þarf þvi ekki að
kynna þá nánar.”
Það var I sjálfu sér ekki illa til
fundið af Þjóöleikhúsinu að láta
verk verða til innan veggja sinna.
Inúk fékk vængi og flögrar nú
hreint út um allt og nú er það
semsagt ópera i gamansömum
tón.
Sveinn Einarsson, þjóðleikhús-
stjóri telur Ringulreið vera nýja
tegund af skemmtun, eða m.ö.o.
að leikurinn tilheyri ekki neinni
hefðbundinni flokkun skemmtana
og er það liklega rétt til getið.
Leikurinn hefur ekki neina sam-
svörun I þjóölifinu, eins og revian
hefur, eöa á aö hafa. Stjórnmála-
menn eru látnir I friði, svo eitt-
hvað sé nefnt, Ef til vill er leikur-
inn einna helzt einhvers konar
krónika um hestamenn og óperu-
söng. Adeila fyrirfinnst þar ekki.
1 stuttu máli, þá snýst leikurinn
um ástarævintýri hjónanna
Magðalenu og hrossabóndans
Marinós. (Sigriöur Þorvalds-
dóttir og Arni Tryggvason). Segir
þar frá ævintýri hrossabóndans á
hestamannamóti, þar sem hann
kemst I kynni við Rósamundu
(Ingunn Jensdóttir), sem segist
vera frænka hans og gistir með
honum I tjaldi. Hitt parið er svo ■
frúin Magðalena og ástmaður
hennar Kári Bello, loðmæltur
tenór (Randver Þorláksson).
Fyrrnefnda parið hefur upi
Islenzka tilburði með hrossum og
brennivini, en það siðarnefnda
skrumskælir óperuleik og óperu-
söng I tilburðum sinum og fram-
göngu.
Texti verksins er ýmist I
bundnu, eöa óbundnu máli, annaö
hvort sunginn — eða hafður yfir á
annan hátt.
Guðrún Stephensen leikur svo
sendimann úr negrariki, sem
kaupir hesta.
Atburðarás leiksins, eða óper-
RÓMÓLA:
GUÐRÚN STEPHENSEN
FLOSI ÓLAFSSON
MARINÓ:
ÁRNI TRYGGVASON
Gamla Reykjavlk byrjaði I
Bráðræði og endaði I Ráðleysu að
þvi er sagt var og nú byrjar Þjóð-
leikhúsið leikárið á Ringulreið,
sem samin var sérstaklega fyrir
það I fyrra.
Höfundar eru þeir Magnús
Ingimarsson óg Flosi ólafsson, sá
fyrrnefndi samdi tónlistina, en sá
siðarnefndi textann.
Um þá segir I leikskrá m.a. á
þessa leið:
„Þeir hafa s.l. 15 ár starfaö
saman að fjölmörgum verkefnum
fyrir leikhús, sjónvarp og útvarp.
Óperan „Ringulreiö” er önnur
ópera þeirra félaga en áöur höföu
þeir samið óperuna „Örlaga-
háriö” sem flutt var I sjónvarpinu
á sinum tima. Magnús hefur
samið og útsett tónlist viö fjöl-
mörg leikhúsverk þar af fjögur i
Þjóðleikhúsinu, en FIosi hefur
NÆTURDROTTNING AR:
ELÍN EDDA ÁRNADÓTTIR
BJÖRG JÓNSDÓTTIR
KÁRI BELLÓ:
RANDVER ÞORLÁKSSON
Hvíslari:
Jóhanna Norðfjörð
MAGÐALÍNA:
SIGRÍÐUR ÞORVALDSDÓTTIR
Hljóðfœraleikarar:
Reynir Sigurðsson Jónas Dagbjartsson
Árni Elfar
Ríkarður Pálsson
Ljósamaður:
Guðmundur Jónasson
Leiksviðsstjóri Litla sviðsins
og sýningarstjóri:
Þorlákur Þórðarson
unnar liggur fyrir, en hún er brot-
in niður I fjölmörg skaup, eða
þætti. Margt er stórskemmtilegt,
en sumt þó á jöðrum fiflaláta,
einkum þó fyrsta atriðið, sem
gjarnan mætti fella niður, enda
innanhúsmál þjóðleikhússins að
mestu. Hugmyndin mun liklega
vera sú, að bjóöa upp á afbrigði
frá Inúk, sem ræddur var við leik-
húsgesti að sýningu lokinni. Vera
má þó að svona atriði geti verið
gott til þess aö hita upp, en þá
verður það að vera hinumegin við
strikið.
Texti verksins er mjög misjafn.
Kvæðin eru sum hnyttin, en höf-
undi tekst mun betur upp við
óperufólkiö, en hestamennskuna.
Leikararnir hafa þvi mjög mis-
jafnt nesti með sér inná sviðið frá
textahöfundi. Einkum þó Marinó
hrossabóndi og frænka hans
Rósamunda. Klám er á gagn-
fræðastiginu.
Lög Magnúsar Ingimarssonar
eru mörg hver mjög góö og sama
má segja um alla tónlistina og
flutning hennar. Hljómsveitin
tekur virkan þátt i óperunni, án
þess þó að hafa sig of mikið I
frammi, og þegar á leikinn liöur
komast menn i bezta skap.
Aðstoðarleikstjóri:
Sigríður Þorvaldsdóttir
Ljósameistari:
Kristinn Daníelsson
Sviðsmenn:
Júlíus Brjánsson og
Reynir Guðmundsson
MAGNÚS INGIMARSSON
Fiosi ólafsson leikstýrir verk-
inu sjálfur. Hann er hugkvæmur
leikstjóri og mörg leikbrögö eru
snjöll.
Næturdrottningarnar (Elin
Arnadóttir og Björg Jónsdóttir)
eru frumlegar verur og auka á
heildarsvip verksins.
Leikmynd og búninga gerði
Björn Björnsson og falla þau
mjög vel að óperunni, enda kem-
ur það sér vel, þar eð litla sviðið
býr við þrengsli. Leikiö er ýmist
framan við tjaldið eða á sviðsbor-
unni aftan við þau. Elin Edda
Arnadóttir samdi dansa.
Leikarar standa sig með prýöi,
er þá átt við sviösleik, söng og
allt látbragð, einkum þó Sig-
riður Þorvaldsdóttir, sem var
hreinasta afbragð. Þau Randver
Þorláksson, Ingunn Jensdóttur
og Arni Tryggvason sýndu
einnig ágætan leik. en sem áður
sagði eru hlutverkin mjög misgóö
frá hendi höfunda.
Ef verkið Ringulreið er skoðaö I
21 atriði, með prolog og epi-
log, þá liggur eitt ljóst fyrir, að
þar leiðist engum, hvorki leikara
né áhorfanda. Hitt er svo annaö
mál hvaða feng áhorfandinn
tekur með sér heim eftir sýningu,
hann sér veröldina ekki i nýju
ljósi, svo mikið er vist. Þetta er
afþreyingarverk og á liklega að
vera það. Ef þeir Flosi og Magnús
verða fengnir til þess að semja
meira af þessu tagi, gætu þeir
lært dálitið af þvi að hafa umræöu
um leikinn að sýningu lokinni, þvi
menn hafa misjafnar skoðanir og
kimnigáfu. Við óskum eftir fjöl-
breyttu leikhúsi og spáum
Ringulreiðinni langlifi.
10. september.
Jónas Guðmundsson
Þjóðleikhúsið
(litla sviðið)
RINGULREIÐ
Ópera í 3 þdttum og 21 atriði með prolog og epilog
Höfundar:
Flosi Ólafsson og
AAagnús Ingimarsson
Leikmynd:
Bjðrn Björnsson
Dans:
Elín Edda Árnadóttir