Tíminn - 24.09.1975, Blaðsíða 10

10
TÍMINN
Miövikudagur 24. september 1975
i í ffiÉÉg' ' 'M
■ . - ' V* 1 • 1 , j
| yÉ4| Bal8|
Hús Þórhalls er auðþekkt af loftnetsstöngunum sem teygja sig til himins.
Spjallað við Þórhall Pólsson, eina
starfandi radíóamatörinn utan
Stór-Reykjavikursvæðisins
k C, C V.
ATHOCiNATO OAt. OOMITATO CAIiNfVAl.£
t » *'W'»
Kalimerki Þórhalls.
ASK—Akureyri. — Ég er hissa á
þvi að ekki skuli vera til fleiri
áhugasamir radió-amatörar á ts-
landi, sagði Þórhaliur Páisson,
einn elzti amatörinn hériendis, en
hann hefur verið viðriðinn þetta
sérstæða áhugamál ailt frá árinu
1927. — Eina ástæðan sem ég get
fundið er sú, að unglingarnir
nenni þessu hreinlega ekki. Tæp-
lega háir peningaleysi þeim,
a.m.k. ef tekið er mið af
hljómtækjakaupum þeirra.
TÍMINN heimsótti Þórhall ekki
alls fyrir löngu og ræddi við hann
um þessi fræði, en þar kom m.a.
fram, að radíó-amatörar eiga
sifellt meira gengi að fagna
erlendis, þótt heldur virðist sax-
ast á hópinn hér heima fyrir.
Þannig er Þórhallur eini starf-
andi amatörinn utan Stór-
Rey kjavikursvæðisins. Tækin
fyrir byrjendur eru þó langt frá
þvi að vera dýr, tvö til þrjú
hundruð þúsund, eða jafnvcl mun
minna, nægir til að koma sér upp
vel frambærilegum tækjum.
Hvað um það, við spurðum Þór-
hall i upphafi hvenær og hvers
vegna hann hefði dregizt inn i
furðuveröld amatörsins, þar sem
allt morar i óskiljanlegum mæl-
um og snúrum af ýmsum tegund-
um.
— Það mun hafa verið árið 1927,
sem ég byrja að hugsa um þetta,
þá fyrir atbeina Theodórs Lillien-
dahís, þáverandi simritara á
Akureyri. Hann var með stöð sem
ég fékk að sjá og skoðan, en siðar
setti hann saman fyrir mig stutt-
bygljumóttakara, sem heyrðist
bara vel i, þrátt fyrir að um
tveggja lampa tæki væri að ræða.
Theodór gerði méira en að setja
saman móttakarann fyrir mig,
hann kenndi mér morse, og lánaði
mér siðan sendinn sinn, og
skömmu siðar fékk ég fyrsta
sambandið, en það var við Frakk-
land.Þetta varnóg —ég varsem
sagt biíinn að fá bakteriuna.
Á þessum árum voru menn
ekkertað hafa fyrir þvi að fá leyfi
til starfrækslu stöðvanna, það
kom ekki til fyrr en eftir strið. Ég
man til dæmis eftir þvi, er ég var
starfsmaður rikisútvarpsins árið
1933, að Gunnlaugur Briem bað
mig að taka á móti veðurskeytum
frá veðurathugunarstöðinni á
Snæfellsjökli, þvi að loftskeyta-
stöðin I Reykjavik átti ekki til
stuttbylgjutæki. Þá þótti mér
öruggast að hafa leyfisbréf, og
skrifa.ði þvi viðkomandi yfirvaldi
þar að lútandi, en aldrei fékk ég
svar. Friðbjörn Aðalsteinsson,
þáverandi stöðvarstjóri á loft-
skeytastöðinni, sagði mér, að ég
skyldi bara byrja af fullum krafti,
á sina ábyrgð — sem ég oggerði.
— Hvemig var að vera amatör
á striösárunum?
— Þá lögðust eðlilega niður
allar sendingar, og gott betur, þvi
að Sigurður Finnbogason, Reyk-
vikingur sem hafði sömu bakteri-
una og ég, vár handtekinn af
Bretum ásamt mér, og vorum við
fluttir til Bretlands og hafðir þar i
haldi i eina átta mánuði. Það var
vist álitið, að við værum
stórhættulegir njósnarar, eða
eitthvað i þá áttina, sem var auð-
vitað helber vitleysa. Hins vegar
fannst mér alltaf þeir ensku vera
hálfgerðböm i þessum málum og
ákæran á hendur okkur æði asna-
lega á svið sett.
— Hvað hefur þú haft samband
við mörg lönd?
—Biddu fyrir þér maður, þau
eru orðin óteljandi löndin og
hólmarnir, sem ég hef talað við i
gegnum árin.
Og Þórhallur sýnir okkur bunka
af kortum, sem hann hefur fengið
frá radló-amatörum um viða ver-
öld, en þegar eftir fyrsta sam-
bandið senda amatörarnir kort
sin á milli, þar sem kvittað er
fyrir sambandið og tiltekið,
hversu mikill styrkleiki stöðvar-
innar er, ásamt ýmsum fleiri
tæknilegum atriðum, sem undir-
ritaður kann engin skil á.
— Ég hef náð sambandi við
Suður- og Norðurpólinn, við
Astraliu og Kóreu, svo að eitthvað
sé nefnt. Þá hef ég geysimikið
samband við Japan, en áhugi á
þessum fræðum er mjög mikill
þar i landi. Til dæmis var fyrir
örfáum dögum svo mikið af
japönskum stöðvum i loftinu, að
það voru hreinustu vandræði að
lesa nokkurn skapaðan hlut úr
þvi. Hins vegar gengur mér illa
að ná sambandi við Bandarikin,
en það gerir brekkan hér fyrir
ofan húsið, hún er eins og skerm-
ur, sem lokar fyrir allt samband i
vesturátt. Það er nokkuð slæmt,
þvi að Bandarikjamenn eru mjög
framarlega i þessum efnum, en
það eru Rússar einnig, og ég hef
mikið samband við þá. Þeir mega
tala eins og þá lystir, eftir að
Stalin gamli andaðist, en þá
máttu þeir eingöngu ræða saman
innbyrðis. Það er lika eftirtektar-
vert við Rússana, að þeir eru
ákaflega leiknir morse-menn og
senda geysilega hratt út.
— Nú notið þið ákveðið tákn-
mál i sendingum.
— Já, til eru ýmsar
skammstafanir, sem við notum
okkar á milli. Til þess að gefa þér
örlitla hugmynd um þær, má
geta þess, að 73 þýðir beztu
kveðjur, en 88 ástarkveðja. Það
fyrra notar maður, þegar karl-
maður á i hlut, en 88 er auðvitað
notað, þegar kvenpersóna er
kvödd. TF þýðir svo náttúrlega
Island.
— Hvað er það sem fer á milli,
þegar tveir áhugamenn ræða
saman i fyrsta skipti?
— Þúsegir hvar þú ert staddur,
hvemig hlustunarskilyrðin eru og