Tíminn - 08.10.1975, Blaðsíða 5

Miövikudagur 8. október 1975.
TÍMINN
5
mi I! í jhh
Erfið fæðing
Hinn 1. þ.m. fór fram á isa-
firði kapp-
ræðufundur
milli þeirra
Steingrims
Hermanns-
s o n a r o g
Kjartans
Ólafssonar
Þjóðviljarit-
stjóra. i frum-
ræðu sinni vék Steingrímur
m.a. að hinni nýlega útkomnu
stefnuskrá Alþýðubandalags-
ins. Steingrimur sagði m.a.:
„Þjóðin hefur nú i u.þ.b. tvo
áralugi beðið eftir stefnuskrá
Alþýðubandalagsins. Sú fæð-
ing hcfur reynzt erfið. Þetta er
raunar mjög skiijanlegt. Það
er með siikan fiokk, sem haga
þarf seglum eftir vindi, svipað
og kamelljónið, sem breyta
þarf stöðugt um lit. Ekki dytti
kamelljóninu I hug að til-
kynna, að það ætli hér eftir að-
eins að vera rautt.
En nú brá svo við i haust, að
tilkynnt var að stefnuskrá Al-
þýðubandalagsins væri komin
út, og það I bók. Ég fékk mér
strax þá bók og hef lesið hana
siðan af mikilii athygli. Bókin
er samtals á 200 siður, svo
maður gæti ályktað, að þarna
væri að finna mikla stefnu. Ég
varð fyrir miklum vonbrigð-
um. Þarna er fyrst og fremst
um að ræða hugsjónalegt mál-
æði, sem kemst ákaflega
sjaldan niður á jörðina. Ég er
mjög litlu nær eftir en áður um
stefnu Alþýðubandalagsins.
Þó er I þessu merkilega riti að
finna fáeinar mjög athyglis-
verðar staðreyndir.
i fyrsta kafla stefnuskrár-
innar er rakin þróun hins al-
þjóðlega kommúnisma. Þeir
kalla sig að visu sósialista i
stefnuskránni. Þar segir i
upphafi:
„Andstæður auðvaldsþjóð-
félagsins ólu af sér sósialisma
nútímans”.
Þarna er gerð grein fyrir
hinum vondu auðmönnum,
sem áttu heilu héruðin, heilu
þorpin, hcilu borgirnar og
undirokuðu landslýðinn. Ég er
raunar sannfærður um það, að
við slikar aðstæður var rót-
tækúr mótleikur nauðsynleg-
ur, jafnvel kommúnismi, að
minnsta kosti fyrst um sinn, á
meðan slikar þjóðir voru að ná
lágmarksmenntunarstigi,
sem gerir þeim kleift að taka
þátt i lýðræðislegum stjórnar-
háttum.”
Spilaborgin hrynur
Steingrimur sagði ennfrem-
ur:
„i siðari köflum er siðan
leitazt við að heimfæra þetta
ástand upp á islenzkt þjóðfé-
lag. Það á að reyna að sanna,
að hér sé kom múnisminn
einnig nauðsynlegur, en þá
hrynur spilaborgin. Aftur og
aftur verða þeir að viður-
kenna, að ástandið sé hér allt
annað. Til dæmis segir á bls.
21:
„i sjálfri útgerðinni hafa
smærri útgerðarmenn,
o.s.frv....”
Þar segir einnig:
„i heild er hlutur einkaauð-
magnsins i framleiðslu fjár-
muna þjóðarinnar miklu
minni en gerist t.d. á Norður-
löndum, eða sennilega undir
helmingi, eftir þvi, sem næst
verður komizt”.
Og enn segir á bls. 42:
„Að sama skapi er hlutdeild
rikis, bæja og samvinnufélaga
i atvinnurekstri, o.s.frv....”
Staðreyndin blasir augljós
við. Jafnvel þó að þörf kunni
að hafa verið á sinum tima
fyrir kommúnisma i Ráð-
stjórnarrikjunum eða viðar
erlendis, við allt aðrar aðstæð-
ur en hér eru, er þörfin engin
hér.Hér er engin auðstétt, cða
hverjir eru það? Eru það
bændurnir, sem eiga sinar
jarðir? Eru það hinir fjöl-
mörgu sjómenn, sem eiga sina
báta, sumir einir, aðrir sem
þátttakendur I hlutafélögum
eða sameignarfélögum eða
samvinnufélögum? Eru það
samvinnufélögin, sem eiga
margar fiskvinnslustöðvar?
Eða sveitarfélögin, sem viða
eiga stóran hlut i fiskvinnsl-
unni? Og svo mætti lengi telja.
Staðreyndin er sú, að þeir ein-
staklingar eru ákafiega fáir,
sem náð hafa miklum völdum
i skjóli auðs. Ég segi sem
betur fer. Þvi er það stað-
rcynd, að i þessu landi er eng-
in þörf fyrir kommúnisma.”
„Hvort sem hún
fer fram friðsam-
lega eða ekki"
Að lokum sagði Steingrimur:
„Annað atr-
iði vil ég nefna
ú r þe s s u
merkilega
riti, sem ætti
að verða öll-
um mikið um-
hugsunarefni.
A bls. 27 er kafli, sem nefnist
baráttan um vaUið. Þar segir
m.a. á tols. 28, eftir að búið er
að ræða lun naaðsynlegar
minni háttar umtnetar:
„En þótt slikar umbætur séu
nauðsynlcgur áfangi, geta þær
þó aldrei komið í stað hinnár
eiginlegu þjóðfélagsbylting-
ar”.
Og svo aðeins siðar:
„HVORT SEM HON FER
FRIÐSAMLEGA FRAM EÐA
EKKI, verður hún ekki bútuð
sundur i smærri landvinn-
inga”.
Litlu neðar á sömu siðu seg-
ir:
„En þegar hún kemst svo
langt (þ.e. valdatakan) að
geta i verulegum mæli sett
eigin sjónarmið og viðmiðun-
argildi i stað hinna borgara-
legu, verður hún lika að vera
þess albúin (þ.e. kommúnism-
inn — hreyfingin) að stiga
skrcfið til fulls og ná úr hönd-
um borgarastéttarinnar
helztu valdamiðstöðvum þjóð-
félagsins, o.s.frv....”
Ég verð að viðurkenna, að
mig rak i rogastanz, þegar ég
las þessar sctningar og fleiri i
svipuðum dúr. i einfeldni
minni trúði ég þvi aldrei, að
islenzkir kommúnistar leyfðu
sér að viðurkenna, að það væri
fyrir þeim algjört aukaatriði,
hvort þeir næðu völdum á frið-
samlegan hátt aða með bylt-
ingu.
Allir vita, að Kjartan Ólafs-
son var ákaflega róttækur
maður i sinni æsku. Þá gerði
hann hluti, sem fáir hafa eftir
honum leikið, jafnvel ekki
Lenin-Marxistar, eða hvað
þeir heita i dag. Ég efast ekki
um það, að hann aðhylltist á
fyrri árum a.m.k. mjög svo
þau sjónarmið, sem ég hef nú
rakið. Nú spyr ég Kjartan, eru
þetta ennþá þínar skoðanir?
Vilt þú ná völdum með ófriði,
ef það tekst ekki með friði?”
Mestur ræðutimi Kjartans
eftir þetta fór i það að reyna
að svara þessari spurningu.
Þrátt fyrir miklar málaleng-
ingar urðu fundarmenn þó
litlu nær um raunverulega af-
stöðu hans. Þ.Þ.

ARNE BERG arkitekt frá Noregiheldur fyrirlestur I Nor- ræna húsinu miðvikudaginn 8. október n.k. kl. 20,30 Om norsk bygningsvern og sýnir skuggamyndir til skýringar. Laugardaginn ll.*któber kl. 16,00verður sýnd ný litkvik- mynd um norskor sfcifbyggingar og Arne Berg ræðir um ýmsar stafbyggingar I Noregi.
Aðgangur er öllum heimill.
Kaffistofan verður opin.
Verið velkomin.
NORRÆNA
HÚSIÐ
Árshátíð DDR
Félagið ísland — DDR gengst fyrir
skemmtun i tilefni 26. þjóðhátiðardags
Þýzka alþýðulýðveldisins.
Skemmtunin fer fram að Lækjarhvammi,
Hótel Sögu, fimmtudaginn 9. október kl.
21.00.
Dagskrá: Ávörp
Skemmtiatriði
Dans
Félagið ÍSLAND — DDR
Eitt þekktasta merki á
Norðurlöndum
RAF-
GEYAAAR
Fjölbreytt úrval af Sönnak rafgeymum
— 6 og 12 volta — jafnan fyrirliggjandi
ARAAULA 7 - SIAAI 84450
Lýðháskólinn í Skálholti fullskipaður
LÝÐHASKÓLINN i Skálholti var
settur sunnudaginn 5. október.
Hátiðin hófst með guðsþjónustu i
Skálholtskirkju. Sr. Guðmundur
Óli Ólafsson annaðist guðsþjón-
ustuna. Þvi næst fór skólasetning
fram i salarkynnum Lýðháskól-
ans. Við athöfnina afhenti Guðrúti
Halldórsdóttir, skólastjóri Náms-
fokka Revkjavikur, Lýðháskól-
anum gjöf frá Skálholtsskólafé-
laginu. Var það kvikmyndasýn-
ingarvél, hinn vandaðasti gripur,
ásamt sýningartjaldi. Fyrsti
norski nemandinn, sem sezt á
skólabekk i Skálholti, Gry Ek, lék
á pianó við skólasetninguna.
Að lokinni skólasetningarat-
höfn settust heimamenn og gestir
að kaffidrykkju i matsal. Siðdegis
fór fram aðalfundur Skálholts-
skólafélagsins, en honum stýrði
Ágúst Þorvaldsson, fyrrum
alþingismaður.
Veður var hið fegursta á Skál-
\ holtsstað skólasetningardaginn,
og fjölmenntu fyrri nemendur
skólans, svo og vinir aðrir og
— margir umsækj-
enda urðu frö
að hverfa
velunnarar, mjög til hátiðarinn-
ar.
Lýðháskólinn i Skálholti er i
vetur fullskipaður sem fyrr.
Fjöldi umsækjenda um skólavist
varð frá að hverfa.