Tíminn - 08.10.1975, Blaðsíða 13

Miftvikudagur 8. október 1975.
TIMINN
13
Guðmundur Einarsson, Brjáns-
læk, skrifar:
„Landfari minn.
Það var venja f mfnu ung-
dæmi, að lesnir voru húslestrar
á heimilum, jafnvel allan ársins
hring, nema um hásláttinn. Að
loknum lestri þökkuðu áheyr-
endur fyrir lesturinn. (það þötti
sjálfsögð kurteisi) Eins þökk-
uðu kirkjugestir sóknarpresti
sfnum „kenninguna” að lokinni
messu. Nú ætla ég að biðja þig
að skila kærri þökk fyrir kenn-
inguna til séra Emils Bjöms-
sonar i tilefni af ræðu hans, sem
birt var i dagblafinu TÍMINN
nýlega, og flutt var í Hóladóm-
kirkju i sumar, og þó ég eigi nú
kannski á hættu hæðnishróp
einhverra „rétttrúaðra”, þá
ætla ég að bæta þvi við, að slika
kristindóms-boðun, skil ég, en
ekki þá, sem nú virðist eiga að
þrengja upp á fólkið. Verði þeim
að góðu, sem að þvi standa, en
ég held að svonefndar „trúar-
vakningar” hafi hvergi gefizt
vel.
Ég ætla að segja ykkur sem
þetta kynnuð að lesa, smásögu,
og hún er sönn. Þegar ég var 23
ára gamall, eða fyrir 60 árum,
þá gerðist ég meðlimur i stúku
guðspekinema, sem þá starfaði
á heilsuhælinu Vifilsstöðum,
undir forustu Mariu Jóhanns-
dóttur skáldkonu. Svo fór ég
heim, og dvaldi þá nokkur ár
hér á sama stað og ég er nú.
Presturinn, húsbóndi minn,
spurði mig eitt sinn, hvort það
væri satt að ég væri meðlimur i
Guðspekifélaginu, og hvað ég
það satt vera. Þá spurði hann,
hvort ég vildi vera áfram i þjóð-
kirkjunni, þvi að mér væri
heimilt að greiða sóknargjöld
min til háskólans ef ég vildi það
heldur.
Ég svaraði þvi’ til, að ég sæi
enga ástæðu til breytinga i
þessu efni, samt skyldi hann
ráða þvi. Þá segir hann:
„Mannsandinn á að vera frjáls,
og ég álit að trúarjátning út af
fyrir sig, hafi minnst að segja,
HELDUR HVORT TRÚAR-
SKOÐUNIN GERIR MANNINN
AÐ VERRI MANNI EÐÁ
BETRI. Það er höfuðatriðið.
Þessi viturlegu orð mins
gamla elskulega sálusorgara,
eru mér alltaf i minni, og ég er
viss um að þau eru sönn.
Nokkrum árum siðar stóð ég
yfir moldum þessa vinar mins.
Fjórir prestar fluttu ræður við
þaö tækifæri. Þær voru eins og
likræður eru venjulega og ég
man ekkert úr þeim nema úr
ræöu eins þeirra, sem honum
var þó nákomnastur. Hann
sagði m.a.: „Hann (látni prest-
urinn) vissi það og breytti ávallt
samkvæmt þvi, að það er ekki
til nema ein sáluhjálpleg trú,
Lúthers-evengaliska trúin.”
Hvilikt regindjúp er milli þess-
ara tveggja presta i trúarefn-
um, og báðir voru þeir þó
skrýddir kápu Krists, og báðir
voru þeir góðir menn. En þann-
ig fer trúarofstækið með suma.”
Árni Benediktsson
Efnahagsvandinn
Það hefur vakið undrun
hversu litið núverandi rikis-
stjórn og stuðningsblöð hennar
hafa gert til þess að kynna fyrir
almenningi raunverulegt
ástand og horfur i efnahags-
málum. Svo hefur raunar virzt
sem reynt væri eftir megni að
gera sem allra minnst úr þess-
um vandamálum og hlýtur það
að vera afleitt, þar sem raun-
hæft mat almennings er ein af
meginforsendum þess að takist
að sigrast á núverandi .erfið-
leikum.
Þess er t.d. hvergi getiö, að sl.
tvö ár hafa viðskiptakjör
versnað meira hér en nokkurs
staöar annars staðar i hinum
vestræna heimi. í beinu sam-
hengi mætti þvi búast við meira
atvinnuleysi hér en annars
staðar, og er það þó ærið alls
staðar I kringum okkur, en hér
er ekki atvinnuleysi. Stjórnvöld
hafa að visu oft á það bent, að
hér er ekki atvinnuleysi, en þau
hafa algjörlega látið hjá liða að
skýra frá þvi hve miklu
atvinnuleysi hefði mátt búast
við hér ef ekkert hefði verið
gert. Þau hafa einnig aö mestu
látið hjá liða að sýna fram á, að
hér hefur verið komizt hjá
atvinnuleysi einungis með þvi
að fella gengið tvisvar sinnum á
einu ári.
Ekki hefur heldur verið hirt
um aö sýna fram á, hvaða
árangur hefur i raun náðst i
glimunni við verðbólguna.
Verðbólgan hefur að undan-
fömu verið i kringum 50%, og
þar með sú mesta i allri Evrópu.
Ef stjórnvöld hefðu hins vegar
ekkert aðhafzt til þess að hafa
hemil á verðbólgunni frá þvi i
april 1974, væri veröbólgan nú
120-140% og gengisfelling óhjá-
kvæmileg á þriggja mánaða
fresti.
Næstum það eina raunhæfa,
sem gert hefur verið til að
kynna almenningi raunverulegt
ástand efnahagsmála, hefur
verið f tveim ræðum, sem
Ólafur Jóhannesson, viðskipta-
ráðherra flutti i Framsóknar-
félagi Reykjavikur, aðra i
janúar sl. og hina þann 1.
október. Eins og við var að
búast ræddi viðskiptaráðherra
þróun og ástand efnahagsmála
af fullu raunsæi, en þó vil ég
benda á eitt atriði, þar sem
kemur fram óeðlileg bjartsýni.
Viðskiptaráðherra segir I ræðu
sinni 1. október:
„Þótt það sé dökk mynd, sem
ég hef dregið hér upp af verð-
lagsþróuninni, sem væntanlega
verður á þessu ári, þá er rétt aö
taka það fram, að verðhækk-
anahraðinn hefur farið minnk-
andi upp á siðkastið. T.d. er
talið að frá 1. ágúst til 1.
nóvember verði hann um 6-
6,5%. Væri hægt að halda áfram
i þvi horfi á næsta ári, yrði
verðlagsþróunin eða dýrtiðar-
aukningin 25%. A 25% og 48% er
mikill munur”.
Eins og sést á tilvitnaðri
málsgrein hefur viðskipta-
ráðhérra fullan fyrirvara um
bjartsýni í þessu efni. Hins
vegar skiptir ekki mestu máli
gagnvart almenningi hvað
viðskiptaráðherra sjálfur segir,
það sem skiptir máli er
hvemig málhans er túlkað fyrir
almenningi af stuðningsblöðum
rikisstjómarinnar. Og svo virð-
ist, sem þessi bjartsýni eigi aö
verða aðalinntakið i þvi, sem
fyrir almenning verður borið,
sbr. forystugrein Mbl. i dag (4.
okt.)
En þvi miður á þessi bjartsýni
ekki við rök að styðjast. Það er
að sjálfsögðu rétt, sem
viðskiptaráðherra segir um
dýrtiðaraukninguna i ágúst til
nóvember, en ástæðurnar fyrir
þvi að hún er minni nú en áður
eru tvær og hvorug varanleg. I
fyrsta lagi hefur vörukaupa-
gengi verið hagstætt að undan-
förnu vegna styrkingar dollar-
ans. Nú hefur dollarinn náð þvi
sem næst fullum styrk, þannig
að þessari þróun lýkur væntan
lega i þessum eða næsta
mánuði. í öðm lagi hefur verð-
bólga safnazt fyrir í versnandi
stöðu fyrirtækja. Þeirri þróun
hlýtur einnig að ljúka, og þá
stendur þjóðfélagið aftur eftir
með sina 50% verðbólgu. Sú
verðbólga verður i megin-
atriðum fyrir hendi i þjóð-
félaginu þangað til rikisvaldið
gerir ráðstafanir til þess að
draga úr henni og það verður
ekki gert nema með fullum
stuðningi almennings, og stuðn-
ingur almennings næst ekki
nema spilin séu lögð á borðið af
fullri einurð og hreinskilni.
A árunum 1967 til 1969 varð
hér mikið atvinnuleysi og land-
flótti eins og allir muna. Þjóð-
félagið hafði orðið fyrir miklu
áfalli vegna lækkaðs verðlags
og aflabrests. Atvinnuleysi og
landflótta hefði verið unnt að -
afstýra, ef viðeigandi ráðstaf-
anir I efnahagsmálum hefði
verið gerðar haustið 1966. Það
var ekki gert og litið aðhafzt
fyrr en ári siðar þegar allt var
komið I óefni. Eftir á sögðu
stjórnvöld, að ekkert hefði verið
hægt að gera vegna þess að
nauðsynlegan skilning hefði
vantað hjá almenningi. Það má
vel vera sú skýring sé réttmæt,
en á meðan á þessu stóð gerðu
stuðningsblöð þeirrar rikis-
stjórnar, sem þá sat, allt sem i
þeirra valdi stóð, til þess að
gera sem allra minnst úr
vandanum, og var þvi engin von
til þess, að almennur skilningur
á nauðsynlegum ráðstöfunum
skapaðist.
Þaö er sannarlega ekki minna
áfall, sem þjóðarbúið hefur
orðið fyrir nú. Það væri grátlegt
ef það gerðist núaftur, að þjóðin
fengi ekki rétta mynd af þvi sem
er að gerast. Það væri krafta-
verk ef þjóðfélagið kæmist i
gegnum núverandi kreppu, sem
hrjáir alla heimsbyggðina, án
þess að til verulegs atvinnu-
leysis komi. Það kraftaverk
getur rikisstjórnin ekki gert
nema með stuðningi allrar
þjóðarinnar, en sá stuðningur
fæst að sjálfsögðu ekki nema
spilin séu undanbragðalaust
lögð á borðið og allur almenn-
ingur fái fulla vitneskju um
hvernig málin standa og um þau
úrræði, sem fyrir hendi eru.
Strangar reglur
um nýtingu
fiskstofna segja
Hafnhreppingar
A FUNDI hreppsnefndar Hafnar-
hrepps hinn 2. okt. 1975 var eftir-
farandi ályktun samþykkt ein-
róma:
Hreppsnefnd Hafnarhrepps,
Hornafirði styður heils hugar út-
færslu fiskveiðilandhelginnar I
200 milur og telur að undanþágur
útlendinga til veiða innan hennar
komi ekki til greina.
En til þess að útfærslan nái til-
gangi sinum, ályktar hrepps-
nefndin, að jafnframt verði að
setja strangari reglur um nýtingu
fiskstofnanna innan landhelginn-
ar, svo sem meiri hömlur á hið ó-
hóflega ungfiskadráp, sem átt
hefur sér stað og visindalegt
eftirlit á ástandi fiskstofnanna
verði stóraukið, og þeir sem ger-
ast brotlegir við fiskveiðilöggjöf-
ina, verði látnir sæta þungum
viðurlögum.
Afsalsbréf
innfærð 22/9—26/9
1975:
Guðmundur Þengilsson selur
Theodóri Halldórss. hluta i
Krummahólum 2. Vöruflutn-
ingamiðstöðin hf. selur End-
ursk. skrifst. N. Mancher & Co
hluta i Borgart. 21.
Jónas P. Aðalsteinsson selur
Ölafi Gunnlaugssyni hluta i
Skaftahlið 10.
Marteinn Guðlaugsson selur
Hólmfriði Guðmundsd. hluta i
Háaleitisbraut 37.
Svavar Egilsson selur Jóni
Ólafssyni hluta i Hrafnhólum
4.
Hafsteinn Halldórsson selur
Smára Kristjánssyni hluta i
Kaplaskjólsv. 37.
Verzl. Halli Þórarins h.f. selur
Jóni V. Magnússyni hluta i
Hraunbæ 102.
Hilmar Segers Guðmundss.
selur Sigrúnu K. Einarsd.
hluta i Mosgerði 25.
Baldur Bergsteinss.selur
Eyjólfi K. Sigurjónss. hluta i
Dúfnahólum 6.
Hervin Guðmundss. selur
Guðm. Inga Jónss. hluta i
Blikahólum 2.
Anna Halldórsd. selur Guð-
mundi Gunnarss. hluta i Álfta-
mýri 22.
Jónas Haraldsson og Dóra
Haralds. selja Bjarna Mar
teinss. hluta I öldugötu 8.
Haraldur H. Guðjónsson o.fl.
selja Óskari Guðmundss.
hluta I Traðarkotssundi 3.
Sigurður Finnsson selur Ingi-
björgu Pálsd. hluta i Espi-
gerði 6.
Reynir Asgeirsson selur Frið-
geiri Eirikss. hluta i Alftamýri
22.
Arinbjörn Kolbeinsson sel-
ur Ólafi Jónssyni hlua I Domus
Medica, v/Egilsgötu. Björg R.
Sigurðard. og Þorkell Helga-
son selja Lovisu Jónsd. hluta i
Hjarðarhaga 17. Magnús
Pálsson selur Ómari Aronss.
og Þórunni E. Green hluta i
Laugateig 17.
Hólmfriður Guðmundss. selur
Leifi Miiller eignina Laugalæk
42.
Viðlagasjóður selur Valgerði
Kristjánds. húsið Keilufell 24
Viðlagsjóður selur Friðrik
Agúst Hjörleifss. húsið Keilu-
fell 10.
Trausti Arnason selur Guð-
mundi Asgeirss. hluta i Reyni-
mel 88.
Þórarinn Jónsson selur Guð-
mundi Asgeirss. hlua i Reyni-
mel 88.
Þórarinn Jónsson selur borg-
arsjóði Rvikur húsið Fálka-
götu 24C.
Edda Haraldsd. selur Guð-
mundi Vilbergss. hluta i
Kleppsvegi 132.
Ragnheiður Fiðriksd. selur
Guðmundi Helgasyni hluta i
Ljósheimum 6.
Magnús Þ. Pétursson selur
Guðmundi Jóhannessyni hluta
i Mariubakka 20.
Sigmundur Sigurgeirss. selur
Siggeiri Eirikss. og Guðrúnu
Guönad. hluta i Álftamýri 44.
Guðmundur Bertelss. selur
Bryndisi Emilsd. hluta i
Njálsg. 106.
BÓTAGREIÐSLUR
Almannatrygqinganna
í Reykjavík
Utborgun ellilífeyris í Reykjavík
hefst að þessu sinni fimmtudaginn
9. október
TRYGGINGASTOFNUN RÍKISINS
Dieselrafstöð
til leigu
Höfum til leigu mjög vel búna
dieselrafstöð, 37 kVa 380/220 V
ORKA H.F.
Laugavegi 178.
Sími 3-8000.