Tíminn - 11.10.1975, Blaðsíða 7

Laugardagur 11. október 1975.
TÍMINN
7
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
l>órarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri:
Helgi H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Glsla-
son. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu viö Lindargöty,
simar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aðalstræti 7, simi 26500
— afgreiðslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verö í
lausasölu kr. 40.00. Askriftargjald kr. 800.00 á mánuöi.
Blaöaprent h.f.
Sveiflurnar í bygg-
ingariðnaðinum
1 ræðu þeirri, sem Sigurður Kristinsson málara-
meistari, formaður Landssambands iðnaðar-
manna, flutti við setningu iðnþingsins, vék hann að
málefnum byggingariðnaðarins á athyglisverðan
hátt. Hann ræddi fyrst stöðu byggingariðnaðarins
um þessar mundir og sagði m.a.:
,,Á siðustu tveimur árum dró verulega úr þeim
vexti, sem verið hefur i byggingariðnaðinum um
árabil. Á árinu 1973 varð að visu nokkur aukning i
iðnaðinum miðað við árið áður, en nú var aukning-
in miklu hægari en verið hafði.
Þrátt fyrir að i upphafi ársins 1975 væru fleiri
ibúðir i smiðum en nokkru sinni áður, bendir
margt til þess, að vöxturinn i byggingariðnaðinum
verði minni á þessu ári en i fyrra. Segja má að
hingað til hafi verið nægileg verkefni i byggingar-
iðnaðinum, en hins vegar hefur hin mikla spenna,
sem verið hefur á vinnumarkaðinum, minnkað að
mun, þótt ekki hafi enn komið til atvinnuleysis. Út-
litið hefur sjaldan verið meiri óvissu háð en nú, og
bendir margt til þess að iðnaðurinn stefni niður i
öldudal, ekki ósvipaðan og á erfiðleikaárunum
1966—1968. Þetta er háskaleg þróun, ekki sizt þar
sem ekki hafði tekizt að brúa það bil, sem myndazt
hafði milli framboðs og eftirspurnar eftir ibúðar-
húsnæði, og er hætta á að það breikki nú enn meir
en verið hefur.”
Þá vék Sigurður að sveiflum, sem kæmu öðru
hvoru fyrir hjá byggingariðnaðinum og hefðu ó-
heppileg áhrif á þróun hans. Sigurður sagði:
„Þannig hefur byggingariðnaðurinn orðið fyrir
mjög miklum sveiflum. Það er raunar ekkert nýtt,
að hann verði fyrir áhrifum frá ytri skilyrðum
efnahagslifsins, og má reyndar segja, að allar
hagsveiflur endurspeglist i honum, þó með ein-
hverjum timadrætti. Þessar sveiflur eru ekki að-
eins skaðlegar eða óheppilegar fyrir þjóðfélagið,
vegna þeirra verðhækkana sem þær valda, heldur
eru þær gifurlegur vandi fyrir byggingariðnaðinn
sjálfan. Litlir möguleikar verða til að áætla og
skipuleggja til langs tima, og sifellt er verið að
leysa skammtimavandamál. Það er mjög mikil-
vægt, að gerðar séu ráðstafanir til að draga úr
þessum sveiflum i byggingarstarfseminni. Það er
eftirtektarvert, að þetta verður bezt gert með al-
mennum sveiflujöfnunaraðgerðum i efnahags- og
atvinnulifi þjóðarinnar, þótt auðvitað sé hægt að
koma i veg fyrir þær með öðrum ráðum. Lands-
sambandið mun á næstunni reyna að einbeita sér
að þvi að sýna fram á þýðingu byggingariðnaðar-
ins fyrir almenna iðnþróun og benda á mikilvægi
þess fyrir þjóðarbúið að fyrirtækjum i byggingar-
iðnaði séu sköpuð þau skilyrði, sem nauðsynleg
eru hverri atvinnugrein til að hún geti náð þeirri
rekstrarhagkvæmni, sem af henni er krafizt.”
Hér er tvimælalaust vikið að málefni, sem ekki
er aðeins mikilvægt fyrir byggingariðnaðinn,
heldur þjóðarbúskapinn i heild. Það er áreiðan-
lega mjög óheppilegt fyrir alla efnahagsþróunina,
þegar aðra stundina rikir ofþensla á sviði bygging-
ariðnaðarins, en hina stundina of mikill samdrátt-
ur. Það ætti að vera sameiginlegt verkefni sam-
taka byggingariðnaðarins og rikisvaldsins að leita
að leiðum til að tryggja sem mest jafnvægi i þess-
um efnum. Þannig myndi byggingariðnaðurinn á-
reiðanlega geta þróazt bezt og jafnframt fallið
bezt inn i efnahagskerfið, þar sem hann er mjög
mikilvægur þáttur. Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Leikur er annað en
raunveruleikinn
Því kynnist Kukrit Pramoj um þessar mundir
FYRIR tólf árum létu
Bandarikjamenn gera kvik-
myndina „The Ugly
American”. Hún er látin
gerast i einhverju imynduðu
riki i Suðaustur-Asiu. Aðal-
hlutverkið, sendiherra Banda-
rikjanna, lék enginn annar en
Marlon Brando, sem þá var á
hátindi frægðar sinnar. For-
sætisráðherrann, sem kom
fram i myndinni, lék Kukrit
Pramoj. Hann er nú forsætis-
ráðherra Thailands. Það
er þvi ekki að ástæðulausu, að
þessi tólf ára gamla kvikmynd
er sýnd við metaðsókn I Bang-
kok um þessar mundir.
Það hefði ekki þótt sennileg-
ur spádómur fyrir tólf árum,
að Kukrit ætti eftir að verða
forsætisráðherra i alvöru.
Áhugamál hans voru þá á öðr-
um sviðum. Kukrit, sem er nú
64 ára gamall, hafði þá ekki
haft nein teljandi afskipti af
stjórnmálum. Hann er kominn
af háttsettum ættum og stund-
aði á sinum tima nám i Ox-
ford, en algengt var þá, að
efnaðir foreldrar i Suðaustur-
Asiu sendu syni sina til náms
við fræga háskóla i Bretlandi
og Bandarikjunum. Hugur
Kukrit hneigðist þá og lengi
siðan að ýmsum listum. Hann
var m.a. orðlagður dansmað-
ur, og stofnaði eitt sinn dans-
flokk, sem sýndi þjóðdansa
viða i Thailandi, Þá skrifaði
hann skáldsögur, og hafa
sumar þeirra náðmiklum vin-
sældum i Thailandi. Jafn-
framt þessu var hann svo
blaöaútgefandi. Blaðið sem
hann gaf út, heitir Siam Rath,
og hefur það verið talið meðal
beztu blaða i Thailandi, en út-
breiðsla þess er mest meðal
menntafólks. Hann hefur að
staðaldri ritað i blaðið stuttan
pistil, sem hefur vérið mikið
lesinn, enda þar komið viða
við og höfundurinn verið
ómyrkur i máli. Það er haft á
orði nú, að sem blaðamaður
hafi Kukrit verið eins opinskár
og óragur við að fella dóma
um ólikiegustu menn og mál-
efni og hann er varfærinn og
oft loðinn I svörum, siðan hann
varð forsætisráðherra.
KUKRIT kom fyrst fram á
stjórnmálasviðiðá siðast liðnu
ári. Þá tók hann þátt I stofnun
flokks,sem þótti fremur hægri
sinnaður, og varð siðan fram-
bjóöandi hans I þingkosning-
um, sem fram fóru’ i janúar-
mánuði s.l. Einræðisstjórn
hersins, sem hafði farið með
völd um nokkurt skeið, var
steypt af stólki haustið 1973,
eftir mikið uppþot stúdenta,
og átti konungurinn sinn þátt i
þvi, en annars skiptir hann sér
ekki mikið af stjórnmálum.
Eftir fall einræðisstjórnarinn-
ar fór með völd bráðabirgða-
stjórn undir forustu þekkts há-
skólarektors, og var það
meginhlutverk hans að undir-
búa þingkosningarnar. Fjöl-
margir flokkar tóku þátt i
kosningunum, og náðu ekki
nema fáir þeirra þvi að fá sæti
á þingi. Kukrit tókst að ná
kosningu, en flokkur hans er
meðal hinna fámennari þing-
flokka. Sá flokkur, sem fékk
flesta þingmenn kjörna, var
undir forystu bróður Kukrits,
Seni Pramoj. Þessi flokkur er
talinn fremur vinstri sinnað-
ur. Það féll i hlut Seni að
mynda stjórn eftir kosning-
arnar, og þótti það ekki óeðli-
legt, þvi að hann hafði um sinn
áður gegnt forsætisráðherra-
embættinu. Seni myndaði
stjórn og taldi sig hafa tryggt
sér þingmeirihluta, en svo
reyndist ekki, þvi að stjórnin
tapaöi fyrstu atkvæðagreiðsl-
unni i þinginu og varð þvi að
segja af sér. Kukrit var þá fal-
in stjórnarmyndun, og tókst
honum að bræða saman þá
flokka, sem frekar eru taldir
til hægri. Það mun hafa þótt
styrkja aðstöðu hans, að hann
hefur þótt gagnrýninn á
Bandarikin, þótt hann beri á
móti þvi, að hann sé þeim
óvinveittur. Þvi til sönnunar
bendir hann á, að dóttir hans
er gift Bandarikjamanni og er
búsett i Bandarikjunum.
VINSTRI sinnar höfðu i
fyrstu horn i siðu stjórnar
Kukrits. Segja má þvi, að
Kukrit hafi borizt óvænt hjálp,
þegar Bandarikin gerðu árás
á Kambódiumenn til þess að
ná aftur amerisku skipi, sem
þeirhöfðuhertekið. Arás þessi
var gerð frá herstöðvum i
Thailandi. Kukrit mótmælti
þessu harðlega sem misnotk-
un á umræddum herstöðvum,
og endurnýjaði jafnframt þá
kröfu, að Bandarikin köiiuðu
heim allan her sinn frá Thai-
landi. Nokkru siðar hélt
Kukrit i ferðalag til Kina, og
var honum tekið með kostum
og kynjum i Peking, Þar næst
fór Kukrit I heimsókn til
þeirra landa, sem ásamt
Bandarikjunum og Bretlandi,
hafa myndað svokallað varn-
arbandalag Suðaustur-Asiu.
Eftir þessar heimsóknir
Kukrits var lýst yfir þvi, að
bandalagið yrði leyst upp, en
það hefur verið mikill þyrnir i
augum Kinverja og Rússa.
Allt virðist þetta heldur hafa
styrkt álit Kukrits austur þar.
ENN er þó of snemmt að spá
þvi, hvernig stjórn Kukrits
muni farnast. Stúdentar telja
sig óánægða með stjórn hans,
enda hafi þeir haft annað i
huga, þegar þeir áttu þátt i að
fella einræðisstjórnina. Kukrit
hefur þó reynt að koma til
móts við þá, og leysti m.a. ný-
lega úr haldi niu forustumenn
þeirra, sem lögreglan hafði
handsamað fyrir óeirðir. Til
þess aö mótmæla þessu, réð-
ust reiðir lögreglumenn inn á
heimili Kukrits og unnu þar
ýmis spellvirki. Kukrit lét
þetta þó kyrrt liggja, með
þeim ummælum, að sýna
þyrfti visst umburðariyndi á
óróatimum. Þá ber á mikilli
óánægju meðal bænda, og get-
ur það styrkt skæruliðasam-
tök, sem risið hafa upp i ýms-
um héruðum landsins. Kukrit
hefur lofað löggjöf um jarða-
skiptingu. Þá er atvinnuleysi
vaxandi i borgunum, og mun
það sennilega aukast við
brottför bandariska hersins.
Loks gizka ýmsir á, að herinn
biði eftir tækifæri tii að geta
gripið i taumana.
Lýðræðið stendur þvi ekki
styrkum fótum i Thailandi.
Kukrit á vafalaust eftir að
reyna, að það er auðveldara
að leika forsætisráðherra en
að vera það i reynd.
Þ.Þ.