Tíminn - 11.10.1975, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Laugardagur 11. október 1975.
Laugardagur 11. október 1975.
TÍMINN
9
Friðrik Þór Friðriksson:
KVIKMYNDAKLÚBBURINN
FJALAKÖTTURINN
NU nýlega var stofnaður kvik-
myndaklúbburinn FJALA-
KÖTTURINN. Stofnendur
klúbbsins eru Félagsstofnun
stúdenta, Stúdentaráð Há-
skólans og skólafélög Mennta-
skólans við Tjörnina, Mennta-
skólans i Reykjavik og Mennta-
skólans við Hanjrahlið. En öll-
um framhaldsskólum á Stór-
Reykjavikursvæðinu stendur til
boða að gerast aðilar að
FJALAKETTINUM. Astæðan
fyrir þvi, að klúbburinn verður
að halda sig við Stór-Reykja-
vikursvæðið, er sú, að leigan á
kvikmyndum stendur aöeins i
stuttan tima. Þvi verður stefnt
markvisst að stofnun kvik-
myndasafns.
Markmið klúbbsins er að
kynna, eignast og koma á fram-
færi kvikmyndum, sem þykja
menningarlega athyglisverðar.
Eins og öllum kvikmyndaunn-
endum er kunnugt, hefur verið
mikill skortur á myndum, sem
kallast gætu menningarlega
athyglisverðar. Af hverju þessi
skortur stafar, skal ekki fjölyrt
um hér.
Tilgangi sinum hyggst klúbb-
urinn ná með þvi að:
a) svna kvikmyndir, eldri og
yngri,með sem hagkvæmustum
kjörum fyrir meðlimi sina.
Skulu myndirnar valdar af
framkvæmdastjórn klúbbsins
og auglýstar i dagskrá með
minnst eins mánaðar fyrirvara.
Skal ætið kosta kapps um að
hafa myndirnar sem vandað-
astar, þannig að komið verði á
framfæri þvi framsæknasta,
sem gert hefur verið i kvik-
myndalist á hverjum tima,
b) hafa frumkvæðið að sýn-
ingu nýrra verka, innlendra
sem erlendra, eftir þvi sem
fjárhagur leyfir á hverjum
tima.
c) að leigja húsnæði og ráða
starfsfólk til að sýna kvikmynd-
ir, og siðar að koma sér upp
föstu húsnæði undir starfsem-
ina,
d) að stunda upplýsingastarf-
semi um kvikmyndalist eftir
efnum og aðstæðum á hverjum
tima.
e) stefna að stofnun kvik-
myndasafns.
f) taka þátt i gerð islenzkra
kvikmynda að fengnu samþykki
fulltrúaráðs.
FJALAKÖTTURINN mun
hefja sýningar i Tjarnabæ
um næstu helgi.
Klúbburinn mun sýna þrjú
kvöld i viku, laugardags- og
sunnudagskvöld, en þegar þess-
ar linur eru ritaðar, er óvist
hvert þriðja kvöldið verður.
Ætlunin er að hafa 6 sýningar á
þessum þremur kvöldum á
sömu myndinni. Ekki verður
selt inn á einstakar sýningar,
heldur verða seld skirteini, sem
gilda á allar s sýningar FJALA-
KATTARINSi vetur, 30 að tölu.
Einnig er ráðgert að hafa
nokkrar aukasýningar, þar sem
skfrteinin munu koma til með að
gilda lika. Verö skirteinis er
2500 kr. Skirteinin verða seld i
skólunum, Bókabúð Máls og
menningar, Bókabúð Braga og
bóksölu stúdenta. Prógrammið
mun væntanlega koma út i lok
október, og þar er itarlega fjall-
að um myndirnar.
Kvikmyndir, sem sýndar
verða fyrir jól samanstanda
mestmegnis af japönskum
meistaraverkum og myndum
eftir spánska snillinginn Luis
Bunuel. En myndir eftir jól
verða kynningar á höfundum,
sem litið hafa sézt hér á landi.
Fyrsta mynd Fjalakattarins i
vetur verður ein af skemmtileg
ustu kvikmyndum spánska
snillingsins Luis Bunuel,
Friðrik Þór FriAriksson.
„Glæpasaga Archibaldo de la
Cruz”, gerð 1955 i Mexikó.
Leikendur: Miroslava Stern,
Ernestoi Alonso, Ariadna
Welter og Rita Mecedo
Spænskt tal/enskir textar.
Hugsuð af leikstjórans hálfu
sem „hárbeitt”, afhjúpandi og
frambærileg gagnrýni „sál-
fræðilegrar kvikmyndagerðar.”
Archibaldo er á ytra borði lög-
hlýðinn borgari, efnaður,
myndarlegur og heillandi i
framkomu. En undir niðri ólgar
i honum fólskuleg og grimm
ósjálfráðri löngun til að myrða
ungar stúlkur. Hann er san-
færður um að örlög hans séu þau
að verða annaðhvort dýrlingur
eða stórglæpamaður. En
tilviljunin hagar málum svo, að
órdr hans verða aldrei að veru-
leika.
Iielgina 18. og 19 okt. sýnir
Fjalakötturinn „KASHIMA
PARADISE”
Leikstjórar: Yann Le Masson
og Benie Dcswarte
Frakkland 1973.
110 mín.
Leikstjórarnir eru franskt
par, og er annað þeirra félags-
fræðingur, „KASIIIMA PARA-
DISE” er árangur ársdvalar i
japönskum bæ. Þau sjá þorpið
breytast úr landbúnaðarsam-
félagi i iðnveldi. Framþróunin
snertir okkur öll, samfélagið
breytist, vaxandi stéttarbaráttu
gætir og þrýstings kapitalism-
ans. I byrjun ætluðu þau bara að
athuga skilin milli bæja og
sveita,en verkið ox smám sam-
an, þar til að var orðið að um-
fangsmikilli gagnrýni á
japanskt samfélag. Efnismeð-
ferðin er mjög góð og afhjúpar
galla japansks samfélags.
Helgina 25. og 20. okt. sýnir
Fjalakötturinn FRELSAOSSEI
FRA ILLU (mais ne nous
délivrez pas du mal).
Leikstjórn: Joel Seria
Leikendur: Jeanne Goudil,
Cathérine Wagner, Barrad
Dhera n
Franskt tal/enskir textar.
Tvær ungar klausturmeyjar
lesa kvæði Lautréamonts og
Rimbauds i laumi og ákveða að
lifa lifi sinu i' þágu hins illa. Þær
eru staðnar að þvi að pina dýr,
grunaðar um kynvillu og djöfla-
messu, og fremja að lokum
morð, þegar gestkomandi nokk-
ur gerist f meira lagi áleitinn við
þær. Hápunktur ferils þeirra
gerist á hinum árlegu skóla-
hljömleikum, rétt áður en á að
handtaka þær, einstæður og
örlagaþrunginn.
Helgina 1. og 2. nóv. sýnir
Fjalakötturinn THEMROC.
Leikstjórn: Claude Faraldo
Leikendur: Michel Piccoli,
Beatrice Romand og Marilu
Tolo
Frakkland 1972.
Claude Faraldo er
Argentinumaður, sem starfað
hefur i Frakklandi undanfarin
ár. Myndin fjallar um félags-
lega firrtan verkamann, sem
segir skilið við samfélag sitt.
Hann leggur niður vinnu, múrar
eitt herbergi af f ibúðinni, sem
hann býr i ásamt systur sinni og
aldraðri móður. Siðan brýtur
hann niður vegginn sem snýr út
að götunni og fleygir öllum hé-
góma út. Myndin er full af
gálgahúmor, sem nær hámarki,
þegar Thwmroc veiðir tvo for-
kunnarfagra lögregluþjóna i
matinn. „BOF”, önnur mynd
Faraldo, verður svo á dagskrá
klúbbsins i lok april.
Fyrir helgina 8. nóv.er pöntuð
mynd eftir japanska snillinginn
Ahira Kurosawa, „HIDDEN
FORTRESS”. Pöntun myndar-
innar er óstaðfest, og mun þvi
ekki fjalla nánar um hana hér.
Það gildir einnig um tvær næstu
myndir, sem eru „NAZARIN”
og „VIRIDIANA” eftir Luis
Bunuel.
29. nóv. sýnir Fjalakötturinn
myndina „THRONE OF
BLOOD” eða
BLOÐKRONUNA. 105 min.
Leikstjórn: Akira Kurosawa
Leikendur: Toshiru Mifune,
Isuzu Yamanda, Takashi
Shumura
Japanskt tal/enskir textar.
Japönsk útfærsla á Macbeth.
Sviðið er ekki Skotland heldur
land drungalegra kastala og
draugalegra skóga — Japan 16.
aldar. Stilsnilli Kurosawa og
hrollvekjandi leikur Isuzu
Yamanda i hlutverki lafði
Macbeth, halda hug manns
föngnum. Þetta er afar frum-
legt listaverk, myndatakan
annarleg og atriðin mögnuð.
Myndin er af mörgum talin
bezta túlkun á Shakespeare i
kvikmynd, þótt kvikmyndin
byggi ekki á textanum um Mac-
beth.
6. des. sýnir Fjalakötturinn
BUItMAHöRPUNA (biruma no
tatigota) 98 min.
Leikstjórn: Kon Ichikawa
Leikendur: Shoji Yasui,
Ur myndinni Kashima Paradise.
Rentaro Mikuni, Tatsuya
Mihashi
Japanskt tal/enskir textar.
San Giorgio-verðlaunin iFeneyj-
um.
Ahrifarik harmsaga, undar-
lega heillandi skáldverk. Mynd-
in gerist i lok Burmastriðsins.
Ungur, japanskur hermaður,
sem jafnframt er tónlistar-
maðúr og dulspekingur, fær
vitrun um að halda kyrru fyrir
með hörpu sina og sinna hinum
dauðu, jafnt vinum sem óvin-
um, þegar landar hans eru
kvaddir heim.
13. des. er pöntuð myndin
„HEFND LEIKARANS” eftir
Kon Ichiwa. Óstaðfest, þegar
þessar linur eru ritaðar, og mun
þvi ekki verða fjallað nánar um
hana hér.
Jólamynd Fjalakattarins er
svo hið ódauðlega verk Luis
Bunuels „ENGILL
DAUÐANS”. Gerð i Mexikó
1962, 93 min.
Leikendur: Silvi Pinal,
Jacquldine Andre, Jose Baviera
Mögnuð og „sjokkerandi”
kvikmynd. Hópur rikra borgara
fer I kvöldveröarboð. Hópurinn
uppgötvar sér til undrunar, að
hann getur með engu móti yfir-
gefið kvöldverðarboðið. Aður
hefur allt þjónustuliðið, að yfir-
þjóninum undanskildum, yfir-
gefið húsið. Dagar liða, hópur-
inn verður að aðlaga sig þessari
óskýranlegu kyrrsetningu, og ef
til vill er mannáti afstýrt, þegar
flokkur sauðfjár birtist. Þessi
”aldi hópur úr efstu þrepum
þjóöfélagsstigans kastar öilum
siövenjum samfélags sins fyrir
borð. Bunuel skyggnist djúpt
inn i sálarlif mannsins. Hann
afhjúpar úrkynjun mannsins og
spottar mannskepnuna svo
miskunnarlaust, að hún stendur
frammi fyrir áhorfandanum
allsnakin i allri sinni eymd.
í nóvember verða sýndar
þöglar myndir eftir ameriska
brautryðjandann Edwin Porter,
m.a. „THE GREAT TRAIN
ROBBERY”, fyrsta kvikmynd-
in sem sagði sögu.
Eftir jól hafa verið staðfestar
tiu myndir.
10. jan. sýnir Fjalakötturinn
brezku myndina ,,HÆLIДeftir
Peter Robinson, en sú mynd
byggir á kenningum skozka
gagnrýnandans R.D. Laing á
um kliniska sálfræði.
17. jan. verður sýnd
persneska myndin „BELJAN”
eftir Dariush Nehrjui. Hún
fiallar um mann i fátæku þorpi
sem elskar beljuna sina svo
mikið, að eftir að hún hverfur úr
þessari veröld, tekur hann upp
lifnaðarhætti beljunnar.
24. jan. verður sýnd
„AFMÆLISVEILZAN”, en
henni leikstýrði William
Friedkin, sá voðamaður, sem
einnig leikstýrði „The
Exorcist.” ’■
„AFMÆLISVEIZLAN” er gerð
eftir samnefndu leikriti enska
snillingsins Harolds Pinter, en
leikritið var sett upp af nemend-
um Menntaskólans við Tjörnina
fyrir tveimur árum.
1. feb. verður sýnd mynd frá
Chile, en hún heitir „THE
JACKAL OF NAHUELTORO”
og er leikstýrt af Miguel Littin.
Þessi mynd er fyrsta chilenska
leikna kvikmyndin, sem sögur
fara af. Hún fjallar um öreiga,
sem drepur konu sina og börn,
frekar en að sjá þau svelta.
7. feb. er á dagskrá myndin
„THE GUNS”,sem er brasilisk
ög leikstýrt af Ruy Buerra.
Myndin segir frá hungruðu
bændafólki, sem safnast saman
kringum korngeymslu, sem
borgarstjórinn á. Borgar-
stjórinn lætur hermenn verja
komhlöðuna i von um að kornið
hækki i verði i kjölfar hungur-
sneyðarinnar. Myndin lýsir hinu
þrúgandi andrúmslofti milli
hermannanna og bændalýðsins.
21. feb. verður sýnd myndin
„TOUT VA BIEN” eftir Jean
Luc Godard og Jean Pierre
Corin. Myndin er pólitisk,
einföld og auðskilin. Blaða-
menn, s'em þau Yves Montand
og Jane Fonda leika, ætla sér að
taka viðtal við forstjóra verk-
smiðju einnar. 1 verksmiðjunni
er verkfall og forstjórinn i haldi
hjá verkamönnunum.
27. marz. „IIÖGG FYRIR
IIÖGG”. Frönsk. Leikstýrt af
Marin Karmitz. Þessi mynd er
byggð á sannsögulegu efni,
verkfalli i spunaverksmiðju.
Myndin greinir frá uppreisn
kvenna i spunaverksm iðju,
þegar þeim verður ljóst rang-
læti hversdagsins, okurverð á
vörum, ofþreyta verkafólks og
hávaði á vinnustaðnum.
3. april. „ATTICA U.S.A.”
Myndin er eftir Cina Firestone.
1971 rikti mikil ólga i fangelsis-
málum i Bandarikjunum.
Uppreisnir fanga voru tiðar.
Myndin fjallar á raunsæjan hátt
um meðferðina á þeim föngum,
sem töku þátt i uppreisninni i
Attica 1971.
17. apríl „SVART
SUM ARFRlí'ltölsk, leikstýrt af
Maco Leto 1973. Myndin segir
sögu læknis nokkurs, Rossini að
nafni, og viðskiptum hans við
fasismann á Italiu.
30. april „BOF”. Frönsk,
leikstýrt af Claude Faraldo.
Myndin fjallar um feðga, sem
búa saman. Myndin er eins og
„THEMROC”, full af gálga-
húmor, sem lýsir sér bezt i
setningu.sem faðir segir við son
sinn i myndinni: „Þú mátt ekki
kalla mig föður þinn lengur —
ég drap móður þina og svaf hjá
konu þinni, Kallaðu mig bara
Poul.”
Samningar standa yfir um
„REIÐHJÓLAÞJÓFANA” og
„K RAFTAVERKIÐ í
MINALO”eftir de Sica heitinn,
og einnig „FLECH” eftir Andy
Warhole. Mynd frá hljómleikum
i Gladstonebury, þar sem fram
komu m.a. Family, Fairport,
traffic og Quintessence.
„MELANE” er lika i pöntun.
„200 MOTELS” eftir Frank
Zappa og Tony Palmer
„MORÐID A MARAT SADE”
eftir Brook „KING OF
HEARDS' eftir Broca,
„QUEIMADA” eftir Gillo
Pentecorvo og Fellini og
,,SATYRICON”eftir Fellini eru
allir i pöntun i gegnum Tónabió.
Einnig verður safn „under-
ground” mynda sýnt eftir jól.
Atriði úr myndinni Themroc.
AAeginatriði er
að vaka og leita
Nú þegar Fjölbrautaskólinn i
Breiðholti er settur i fyrsta sinni
þá vil ég i nafni menntamálaráðu
neytisins og fyrir sjálfs min hönd
bjóða velkomin til starfa skóla-
meistara, kennara og nemendur
ogaðra er við skólann vinna. Við i
menntamálaráðuneytinu þökkum
ágætt samstarf við fulltrúa
Rey kjavikurborgar, skóla -
meistarann og alla aðra, sem
unnið hafa að þvi að reisa þennan
skóla i orðsins viðustu merkingu.
Elztu barna- og unglingaskólar
á Islandi eru nú að byrja að halda
upp á 100 ára afmælin sin. Og al-
menn skólasaga tslendinga er
raunar ekki mikið lengri en þetta.
En á þessum hundrað árum hafa
íslendingar stofnað marga skóla
og byggt býsna mörg skólahús. t
fyrstu fremur smá, og i augum
okkar nú fremur fátækleg. — Eft-
ir þvi sem þjóðinni óx fiskur um
hrygg urðu skólabyggingarnar
veglegri og buðu upp á aðstöðu til
fjölbreytilegra starfs. Við erum
hér saman komiri i nýju skólahúsi
og erþað út af fyrir sig ærið
fagnaðarefni. Er það áreiðanlega
einlæg von okkar allra, sem hér
erum saman komin, að þessu húsi
fylgi farsæld og blessun fyrii- alda
og óborna.
Hér er svo á fleira að minnast.
Þessi skóli nefnist Fjölbrauta-
skóli — hér verður farið inn á nýj-
ar brautir, þetta er fyrsti skóli
hér á landi, þar sem skólastarfið
verður byggt upp frá grunni 'á
þessari nýju tilhögun. Við hann
eru — af þeim sökum — miklar
vonir bundnar.
Það má tfðum heyra og sjá — i
ræðu og riti — að islenzku skól-
arnir og fræðslukerfið sé harð-
lega gagnrýnt. Er þá jöfnum
höndum rætt um steinrunna
kennsluhætti og stefnuleysi þegar
á heildina er litið.
Gagnrýni ber jafnan að mæta
með opnum huga og meta það og
vega hvað af henni má læra. Og
óviða er meiri þörf stöðugrar
gagnrýni, já, sifelldrar endur-
nýjunar, en einmitt á sviði
mennta- og fræðslumála.
Þetta hygg ég nú að þeim sé
nokkuð ljóst,sem þar eru i farar-
broddi hverju sinni.
Sú nýbreytni sem hér er hleypt
af stokkunum er langt frá þvf að
vera eina vísbendingin um það,
að þeir, sem unnið hafa að skóla-
málum Islendinga á si'ðari tim-
um, séu og hafi verið vakandi á
verðinum.
Ný og víðtæk heildarlöggjöf um
skyldunámið var sett fyrir hálfu
öðru ári og hafizt hefir verið
handa um framkvæmd hennar.
Endurskoðun námsefnis á þvi
stigi hefur verið sótt af kappi ár-
um saman. Kynning nýs náms-
efnis og skipulegar tilraunir með
nýja kennsluhætti eru ræktar eft-
ir föngum.
Mjög mikið en kyrrlátt starf er
unnið á sviði sérkennslunnar um
þessar mundir leitazt er við að
leggja grunn að heildarskipulagi,
og að efla og auka sérkennsluna i
almennu skólunum og i sérdeild-
um. Og allmargir kennarar heyja
sér aukinnar þekkingar á þessu
sviði, einmitt nú, á námskeiðum
eða með lengra námi þ.á.m. i or-
lofi sinu. Samstarf er með stjórn-
völdum og félögum áhugafólks.
Márgir þættir framhaldsskól-
ans eru nú i sérstakri skoðun,
ekki sízt þeir er varða verk-
menntun.
t Háskóla íslands er unnið að
endurskoðun á skipan einstakra
deilda og nýir þættir eru teknir
upp.
Má og segja að menn hafi fullan
hug á þvi' að taka þessi skólastig
bæði til heildarendurskoðunar i
tengslum við og í framhaldi af
þeim athugunum sem nú fara
fram, og i beinu framhaldi af
setningu nýrra laga um fyrsta
skólastigið. Enn má svo minna á,
að miklum fjármunum er varið til
skólamannvirkja, sem menn
reyna eftir föngum að gera sem
bezt og haganlegust.
Hér sem viðar verður þróun
farsælasta form breytinga. — Að
baki stofnunar þess skóla, sem nú
er settur fyrsta sinni, er mikið
starf, löng saga. En Fjölbrauta-
skólinn i Breiðholti er á sinn hátt
tákn um viðleitni til þess að laga
fræðslukerfið að nýjum og breytt-
um timum. — Fer velá þvi, að sú
tilraun sé gerð i þvf byggðahverfi,
þar sem flest ungt fólk á Islandi
hefur gert sér bólstaði á
skemmstum tima.
Ekkert okkar er fullkomið og
við sjáum i raun næsta skammt
fram i tfmann. Við reynum að
sjálfsögðu að setja okkur stefnu-
mið og gera áætlanir um hversu
þeim verði náð svo i skólamálum
sem á öðrum sviðum. —
Meginatriðið er þó að vaka og
leita. Og kjarninn i öllu kennslu-
starfi er kannski sá, þegar öllu er
á botninn hvolft, aö flytja yfir til
yngstu kynslóðarinnar hið bezta
og gagnlegasta af reynsluvísind-
um mannfólksins i margar aldir.
Jón úr Vör hefur dregið mynd
af þessu miðlunarhlutverki allra
tima þannig:
„Vitur, vitur,
nei, ég er ekki vitur,
nei, vitur er ég ekki.
Það er borð æsku minnar
sem gegnum mig talar,
ómálað einfalt borð,
i húsi fátæks manns,
æðabert, eins og hendurnar
gömlu, '
sem þvoðu það hreint
á hverjum morgni
með fjörusandi
— og vatni
úr kaldri uppsprettulind.
Ávarp
menntamdlaráð
herra, Vilhjálms
Hjálmarssonar
við fyrstu
skólasetningu
Fjölbrautaskólans
í Breiðholti
Spekiorð
þessara hreinu fjala
er talað
á öllum tungum heims,
sáð í jörðina og vindinn.”
Þessir drættir eru dregnir af
mikilli hógværð og raunsæi ásamt
einlægri hlýju og örlitilli gaman-
semi. — Ég held þeir eigi erindi til
okkar.
Það er ósk min og von að þessi
skóli megi i rikulegum mæli
miðla nemendum sinum speki-
oröum þeim, sem skráð eru á
fjalir reynslunnar, fjalir, sem
gamlar æðaberar hendur
kynslóðanna hafa þvegið hreinar
á hverjum morgni.
Þannig munu hin ungu verða
bezt undir það búin að starfa og
lifa i þvi samfélagi, sem biður
þeirra að námi loknu.
Góðu vinir. — Ég lýk þessum
fátæklegu orðum. — Ég óska
Breiðhyltingum öllum og skóla-
fólkinu, sem hér byrjar vetrar-
starfið, til hamingju með nýja
skólann sinn. — Megi skólaárið
sem i hönd fer. svo og öll hin ó-
komnu, færa ykkur nemendum
mikla þekkingu og hagnýta verk-
þjálfun — persónulegan þroska.
Já, og fagraroggóðar minningar,
sem fylgja ykkur langt fram á
fullorðins árin.
Nemendur Fjölbrautaskólans við setningu hans.
(Timamyndir Róberi).