Tíminn - 11.10.1975, Blaðsíða 13

Laugardagur 11. október 1975.
TÍMINN
13
lli ;HlH 1,11 „
Lilja Margrét Jóhannesdóttir
skrifar:
„Heill og sæll Landfari
Ég get ekki aö þvi gert aö mér
fellur illa að heyra i útvarpi og
sjá i blöðum auglýsingar þar
sem fólki eru boðnar skemmti-
ferðir til útlanda, þegar talað er
um sparnað og sagt að þjóðin sé
fátæk af gjaldeyri og það ættu
allir að geta skilið, að þegar
alltaf er flutt meira inn en út,
verður vörujöfnuðurinn óhag-
stæður, og land og þjóð safnar
skuldum, ekki sizt þegar út-
gerðin er rekin með tapi.
En þjóðin gæti orðið rik ef hún
vildi nýta auðlindir landsins.
Enginn þyrfti að vera atvinnu-
laus eða láta sér leiðast, þvi
„iðnir finna yndisstundir
nógar”. Ég hef heyrt að á
Breiðafjarðareyjum komi ekki
frostnætur i ágúst. Væri þvi
hægt að rækta þar kartöflur 1
stórum stil og gjöra þær að út-
flutningsvöru. Það fengist mark
aður fyrir þær og þær yrðu eftir-
sóttar ef beztu tegundir væru
ræktaðar, eins og þær islenzku
rauðu og gullaugað, og væru vel
flokkaðar og vel umbúnar.
Garðmat má geyma sem nýjan
árið um kring ef hann er i
geymslum sem hentar honum,
en þær þurfa að vera jarðhús,
vel klæddar innan með þurru
torfi. Jarðhýsi eru lika gerð með
þvi að grafa innan hóla. Árið
1920—1921 var ég á Mosfelli i
Grimsnesi, siðasta árið sem
séra Þorsteinn Briem bjó þar.
Gulrófurnar voru eins góðar um
vorið, eins og upp úr garðinum
um haustið en þær voru geymd-
ar i gryfju. Yfir henni var litill
torfkofi. Hún var klædd innan
með vel þurrum torfum, eins
vel tyrfð, er frá henni var geng-
ið, þá rófur voru sóttar.
Búfræðingurinn ölafur
Steinþórsson er bjó i Dalshús-
um i önundarfirði notaði gamla
súrheysgryfju, þakti hana i hólf
og gólf, setti á hana ofurlitið ris
og dyr á stafni ekki stærri en
það, að hann gat naumlega
smeygt sér inn og út. Fyrir þeim
hafði hann tréhlera og þakti vel.
Þarna geymdist ágætlega garð-
matur og niðursoðinn rabar-
bari, ber o.fl.
Hér I Reykjavík er falleg og
góð geymsla, sem Brynjólfur
Brynjólfsson frá Engey byggði,
að utan er hún eins og litill hóll
við húsið. Hann gróf gang úr
kjallaranum inn i hana. Ég vona
að einhverjir úr yngri kynslóð-
inni læri af þeirri eldri að rista
torf og þurrka það, byggja svo
góðar geymslur, að neytendur
kaupi ávallt óskemmdan garð-
mat. Ég hef heyrt að hverri þjóð
væri hollast það sem hún
framleiðir i slnu landi. Ég vona
að hér sé viða svo mikill jarðhiti
að koma mætti upp gróðurhús-
um og rækta i stórum stil alls
konar ávexti og kálmat. Þá vöru
þyrfti að niðurgreiða, svo allir
landsmenn gætu keypt hana og
borðað að vild. Islendingar geta
komið næstum yfirnáttúrlega
miklu i framkvæmd, ef
samhugur, samstarf, fórnfýsi
og eining ræður. Ég held að
landið okkar eigi margar
heilsulindir, vonandi verður
þess ekki langt að biða, að þar
verði byggð heilsuhæli og bað-
staðir. Ég trúi að þar kæmust
færri að en vildu, bæöi starfsfólk
og sjúklingar. Einkanlega þó út-
lendingar, sem búa I iðnaðar-
borgum, þurfa nauðsynlega að
fá sér heilnæmt loft öðru hverju
til að halda heilsu. „Mikið má ef
gott vill”, segir gamalt mál-
tæki. „Hvað má höndin ein og
ein, allir leggi saman” (M. (M.
Joch.)”
11111
11111.11
Jóhann Hjálmarsson:
AAynd af langafa
Jóhann Hjálmars-
son, skáld hefur sent
frá sér myndina af
langafa og borið upp
reikninga sina i pólitik-
inni, þar sem debet og
kredit heita austur og
vestur.
Jóhann er löngu
kunnur bæði af ljóðum
sinum, ljóðaþýðingum
og öðrum ritstörfum,
en hann ritar bók-
menntaþætti og bók-
menntagagnrýni i
Morgunblaðið og hefur
staðið að kynningum á
ljóðum margra skálda,
meðal annars með þvi
að draga saman það
sem er bitastætt hjá
mörgum og birta i
söfnum.
Jóhann Hjálmarsson er rúm-
lega fertugur Hann gaf út sina
fyrstu ljóðabók árið 1956.
Aungull i timanum hét hún og
næsta ljóða bók kom tvéim ár-
um siðar, Undarlegir fiskar.
Slðan hefur hver rekið aðra og
mun þetta vera áttunda frum-
samda ljóðabókin, en auk þess
hafa komið út tvær ljóðaþýðing-
ar og tvö ljóðasöfn ungra
skálda.
Jóhann Hjálmarsson vakti
strax athygli sem ljóðskáld og
er þegar orðið eitt þekktasta og
bezt metna skáld þjóðarinnar.
Hann er lika kunnur af bók-
menntaskrifum sinum, einsog
áður var sagt og framlag hans á
þvi sviði er ekki minna.
Morgunblaðið er áhrifamikið
blað.
Jóhann Hjálmarsson hefur
mynd af Stalin sáluga framan á
bókinni, en sá gamli er liklega
of þekktur til þess að menn taki
á honum feil, en i upphafi segir
skáldið:
,,Á stofuveggnum hangir
mynd.
Mér er sagt að hún sé af
langafa”
Þá veit maður það og er þetta
dæmi um ki'mni þá er einkennir
þessa bók og mörg önnur verk
Jóhanns Hjálmarssonar.
Myndin af langafa er samt
ekki neitt barnagaman, þvi
henni er ætlað að vera pólitiskt
uppgjör og um leið æviágrip
höfundar.
Hún fjallar m.a. um það, sem
olli straumhvörfum i lifi
margra, uppreisnina I Ung-
verjalandi 1956. Litið sjávar-
pláss á Vesturlandi birtist okkur
ljóslifandi á síðum bókarinnar.
Við kynnumst föður höfundar-
ins, ættingjum hans og mörgu
öðru fólki, lifs og liðnu. Hér seg-
ir frá kynnum Jóhanns af
■kommúnismanum, hugmynda-
fræðinni, sem reyndist blekking
og fals. Þessi bók er lika um
vinstri sósialistana, sem trúðu i
blindni á kommúnismann, en
sáu síðan hið rétta andlit hans,
þegar grfmunni var kastað.
Jóhannes úr Kötlum, Steinn
Steinarr, Kristinn E. Andrés-
son, Jón úr Vör eru séðir i ljóma
æskuáranna og hvernig þeir
koma höfundi fyrir sjónir, er
hann kynntist þeim og skoðun-
um þeirra persónulega.
Þessi bók einkennist af mann-
legri hlýju og þeirri kimni, sem
oft mótar vinnubrögð höfundar.
Hún boðar djarflega bók-
menntastefnu. Hvort sem við
lesum þessa bók sem ljóð, sögu
eöa heimildarrit, mun hún eng-
an láta ósnortinn.
Þaö vekur athygli að bókin er
prentuð og gefin út upp á Akra-
nesi. Það er Hörpuútgáfan sem
■ gefur bókina út en ekki Al-
menna bókafélagið, sem hingað
til hefur gefið út flestar af bók-
um Jóhanns Hjálmarssonar ef
ég man rétt, og var forlagið þó
meðal annars stofnað gegn hon-
um Stalin, ef ég man rétt, var
vettvangur fyrir andófsrit gegn
Rússum og kommúnisma.
En nóg um það.
Um bókarefni Jóhanns
Hjálmarssonar er fjallað i' fá-
einum tilvitnunum i fræga
menn. Þar stendur þetta og er
haft eftir Pentti Saarikoski:
„Það er talað illa um Stalfn,
auðvelt um hina dauðu,
en hvað gerði hann meira
af sér en hinir:
iét smiða brennsluofn og
stinga smiðunum inn i hann”
Þetta hefur lika verið orðað
svo að byltingin éti börnin sin og
eru orð að sönnu.
A blaðsiðu var byltingin búin
að borða Jóhann. Þá segir
hann:
Fréttirnar frá Búdapest i
október 1956:
Ég sat við útvarpið og
tárin runnu
niður kinnarnar,
á féiagsskirteini
Æskulýðsfylkingarinnar
I brjóstvasanum”
Litlu siðar segir hann þetta:
„Faðir minn neitaði enn,
en myndin er fyrir löngu
horfin.
Hann gerðist þögulli og
þöguili með árunum,
. bara sat ög tottaði pipu sin
eins og hann væri sjálfur
. félagi Stalín.”
Einsog pólitikin er nú útleikin
i veröldinni er orðið mjög erfitt
fyrir heiðarlegt, vandað fólk að
fylgja stjórnarstefnum. Menn
gætu veriö að liðsinna glæpa-
mönnum, þegar þeir i góðri trú
telja sig vera að bæta ástandið i
atvinnumálum og vinna gegn
verðbólgunni, einsog stundum
er reynt hér. Bók Jóhanns hefur
þvi einnig almennt gildi, eða
symbólskt.
Auk annars hefur hún að
geyma mjög auðskildar lýsing-
ar á umhverfi og öðrum stað-
reyndum i atvinnulifi og mann-
lífi sem rikjandi var á þvi tima-
bili er bókin fjallar um, og Jó-
hann endar bók sina með aftur-
hvarfi
,,og án þess að hafa gefið
út framhaldið
af Islenzkri menningu’.’
Jónas Guðmundsson.

Esperanto
BYRJENDAFLOKKUR hefst fimmtud.
16. okt. kl. 19,30 i stofu 32 i Laugalækjar-
skóla.
FRAMHALDSFLOKKUR hefst sama dag
kl. 21,05 i sömu stofu.
Færeyska — Færeyjakynning
FÆREYSKA: Þátttakendur mæti þriðjud.
14. okt. kl. 18 i NORRÆNA HÚSINU
FÆREYJAKYNNING verður á fimmtud.
kl. 18 i NORRÆNA HÚSINU. Þátttaka til-
kynnist i sima 28237 á Fræðsluskrifstof-
unni.
Bronco til sölu
Fallegur bill, 8 sylendra, sjálfskiptur,
Skipti koma til greina.
Upplýsingar i sima 19-700 og 3-36-09 milli
kl. 8 og 10 á kvöldin.
Rauð hryssa
með hálfmána i enni, tveggja vetra, tap-
aðist i ágúst frá Húsatóftum, Skeiðum.
Simi 99-6530.
Lögtaksúrskurður
1 fógetarétti Rangárvallasýslu var hinn 9. október siðast-
liðinn kveðinn upp svofelldur úrskurður:
Lögtak fyrir ógreiddum þinggjöldum og öllum öðrum
opinberum gjöldum, sem greiða ber til rikissjóðs og
Tryggingastofnunar rikisins, svo sem söluskatti, bifreiða-
gjöldum, skipulagsgjöldum , öryggiseftirlitsgjöldum,
álögðum og gjaldföllnum á árinu 1975, má fara fram að 8
dögum liðnum frá birtingu úrskurðar þessa að teija.
Lögtaksgerð fari fram á kostnað gerðarþola en á ábyrgð
gerðarbeiðanda, innheimtumanns rikissjóðstekna I um-
dæminu.
Skrifst. Rangárvallasýslu,
9. október 1975.
Björn Fr. Björnsson.

þýzka-
brezka-
f ranska-
ítalska-
ameríska-
rússneska-
og fleiri
BÍLA
Póstsendum
um allt
land
r5T

ARMULA 7 - SIMI 84450