Tíminn - 21.10.1975, Síða 1
Stjórnlokar
Olíudælur
Olíudrif
Landvélarhf
PRIMUS
HREÝFILHITARAR
Í VÖRUBÍLA OG VINNUVÉLAR
HF HÖRÐUR GUNNARSSON
SKÚLATÚNI 6 -SÍMI (91)19460
TÖPUÐU
BÁDIR
A svæðismótinu i skák,
sem hófst hér i Reykjavik i
gær hljótum við að beina at-
hyglinni að islensku þátt-
takendunum tveim, sem
taka þátt i keppninni, en þeir
eru Friðrik Ólafsson og
Björn Þorsteinsson, sem
sjást hér á myndinni. Fyrsta
umferöin var erfið fyrir ís-
iendingana Friörik tapaöi
fyrir Parma og Björn fyrir
Hamann.
—Timamynd: Róbert
HAFRANNSOKNARSTOFNUNIN
Ofveiði á mikilvæg-
ustu fiskistofnunum
F, ÓLAFSSON
ISIAND
FB-Reykjavík. Hafrannsóknastofnunin hefur samið
skýrslu um ástand fiskstofna og annarra dýrateg-
unda á Islandsmiðum og, nauðsynlegar friðunarað-
gerðir innan íslenzkrar fiskveiðilandhelgi. Sam-
kvæmt skýslunni hefur orðið mikill samdráttur i
veiðum flestra fiskitegunda hér við land og með
áframhaldandi sókn virðast þær vera i mikilli hættu.
„Nauðsyn hagkvæmrar nýtingar hefur aldrei verið
meiri en nú, þar sem mikilvægustu fiskstofnar okkar
eru þegar ofveiddir, jafnframt þvi, sem sókn á fjar-
læg mið fer ört minnkandi,” segir i skýrslunni. En
með útfærslu islenzku fiskveiðilögsögunnar i 200 sjó-
milur segir stofnunin að loks hilli undir það, að ís-
lendingar fái fullkomna stjórn á nýtingu flestra
þeirra fiskstofna, sem veiðast á Islandsmiðum.
Um meðalafla botnlægra tegunda á íslands.miðum
segir, að á undanförnum árum hafi hann numið um
700 þús. tonnum. Talið sé, að meö hagkvæmri nýtingu
mætti auka aflann i um 850 þús. tonn, og sé islenzki
fiskiskipastóllinn i núverandi stærð fullfær um að
veiða það magn. Sé þvi mjög þýðingarmikið, að út-
lendingar hætti fiskveiðum á islenzka landgrunninu.
Meðalþorskafli á íslandsmiðum undanfarna tvo
áratugi hefur verið um 400 þús, tonn. Mestur varð afl-
inn árið 1954 tæplega 550 þús. tonn, en minnstur árið
1967, 345 þús. tonn. Aflinn óx aftur næstu tvö til þrjú
árin, en siðan árið 1970 hefur hann farið siminnkandi
og var aðeins 375 þús. tonn árið 1974. Með stækkandi
fiskiskipastól hefur sóknin i ókynþroska hluta stofns-
ins farið ört vaxandi, þannig aö þeim fiskum, sem ná
kv"þroska og ganga á hrygningarstöövarnar fer
fækkandi, segir i skýrslunni. Vegna þessarar miklu
sóknar i þorskinn á uppeldisstöðvunum fyrir Norður-
og Austurlandi fæst ekki lengur hámarksnýting úr
stofninum.
Telur Hafrannsóknastofnunin, að til þess að ná 500
þús. tonna hámarksafrakstri á ári þurfi að minnka
núverandi heildarsóknarþunga i þorskinn um helm-
ing og ennfremur að koma i veg fyrir veiði smáfisks,
þriggja ára og yngri og draga verulega úr veiðum á
fjögurra ára fiski.
Þá segir Hafrannsóknastofnunin, að fiskiskipastóll
sá, sem stundar þorskveiðar á Islandsmiðum sé allt
of stór. „Árið 1954 veiddust nær 550 þúsund tonn af
þorski. Þá mun fiskveiðidánarstuðull (sóknareining)
i kynþroska hluta stofnsins hafa verið innan við 0.5. 1
dag er afli flotans verulega minni, en fiskveiðidánar-
stuðull 0.9-1.0, þ.e. sóknin hefur aö minnsta kosti tvö-
faldazt, án þess að afli hafi aukizt.”
„Hlutdeild útlendinga i heildarsókn á islenzka
þorskstofninn var 37% á sl. ári. Þvi er ljóst, að jafnvel
þótt erlend veiðiskip hyrfu af miðunum, er islenzki
fiskiskipastóllinn of stór til hagkvæmrar nýtingar
þorskstofnsins, eins og sókn islenzka flotans er háttaö
i dag,” segir i skýrslunni.
Um ýsuveiðina segir, að árið 1962 hafi aflinn á Is-
landsmiðum verið 119 þús. tonn, en varð aðeins 39
þús. tonn árið 1972. Aðalástæðan er röð lélegra ár-
ganga um margra ára skeið. Með tilliti til núverandi
ástands ýsustofnsins leggur Hafrannsóknastofnunin
til að aflahámark ýsu áriö 1976 veröi 38 þús. lestir.
Um ufsaveiðina segir m.a., að komið hafi i ljós, að
ufsaárgangar nokkurra undanfarinna ára hafi verið
lélegir. Smáufsaveiöar hafa veriö bannaðar og beri
að halda þvi.
Of nærri karfastofninum hefur verið gengiö, og
veiðin hefur i æ rikari mæli verið borin uppi af smá-
karfa, samkvæmt áliti Hafrannsóknastofnunarinnar.
Reglugerð, sem sett var um lágmarksstærð á karfa,
sem landa má, hefur ekki komið að gagni sem
friðunarráðstöfun, þar sem ungviði og vænn karfi eru
víða á sama stað.
Skarkolastofninn virðist nú á góðri leið með að gefa
af sér meöalhámarksafrakstur, en hann er talinn
vera um 10 þús. tonn á ári.
Grálúðustofninn er nú talinn ofveiddur, og með til-
liti til þess, er lagt til að heildaraflinn árið 1976 fari
ekki fram úr 15 þús. tonnum. Liklegt er talið, að taka
mættiúrstofninum 20þúsund tonn, er hann hefur náð
sér.
Um steinbit segir i skýrslunni, að miðað við ástand
stofnsins sé ekki talin ástæða til frekari verndunar,
hvorki lokun veiðisvæöa né að ákveða hámarksafla.
Þó telur stofnunin, að draga beri úr sókn i steinbit á
hrygningartima og fyrst eftir, enda er hann lélegt
hráefni á þessum tima.
Spærlingsstofninn er ennþá litið nýttur, aö þvi er
talið er. Veiðin hefur komizt upp i 14 þús. tonn á ári,
en áætlað er að afkastageta stofnsins sé margfalt
meirL Framhald á bls. 19
RÓA ALLS EKKI Á RÆKJU
Loftur Baldvinsson EA:
— nema úrbætur fáist t. d. á olíuverði til bátanna
BH-Reykjavik. — Það voru mikil
fundahöld hér vestra um helgina,
og það varð ofan á hjá rækjusjó-
mönnum, að ekki skyldi róið,
nema cinhverjar breytingar yrðu
gerðar, og var þá ekki cndilega
verið að ræða rækjuverðiö sjálft,
heldur jafnvel fremur leiðrétting-
ar á öðrum sviðum, svo sem
hækkun á fjölda rækju i kilóinu,
og oliusölu til bátanna á réttu
verði.
Þannig komst Guðmundur
Sveinsson, fréttaritari Timans,
að orði við okkur i gær, er við
inntum hann fregna af viðbrögð-
um manna við Djúp af rækju-
verðinu. Kvað Guðmundur funda-
höld hafa staðið frá föstudags-
kvöldi fram á sunnudagskvöld.
Auk Isfirðinga sátu þessa fundi
Bolvikingar og Súðvikingar.
— A sunnudaginn komu saman
eigendur smábátanna á ísafirði,
og þar var tekin sú ákvöðun að
hefja ekki róðra á rækju fyrr en
eitthvað raunhæft hefur verið
gert i útgerðarmálunum. Það er
þessi Oliusjóður, sem mönnum er
mikill þyrnir i augum, og finnst
bátaeigendum hér, að selja eigi
oliuna til þeirra á réttu verði i
staðinn fyrir það, sem nú er i lög-
um, að menn skuli greiða fyrir
oliuna eftir afla, kannski allt að
áttföldu verði! Lagfæringar á
þessu gætu haft sitt að segja til að
leysa vandann, og það er áreiðan-
legt, að ályktanir rækjusjómanna
eru komnar til sjávarútvegsráðu-
neytisins, þvi að fulltrúar ráðu-
neytisins voru hérna um helgina.
Samþykktin um að róa ekki var
gerð með 16 atkvæðum gegn 8.
Róðrar á rækju eru enn ekki
hafnir frá Hólmavik, og atvinnu-
ástandið orðið harla bágborið. I
gær var verið að ljúka við naut-
gripaslátrun, og eftir það er ekki
um nema snöpað ræða, þangað til
róðrarhefjast. 1 dag má þvi búast
við, að velflestir atvinnufærir
karlmenn hér I kauptúninu verði
komnir á atvinnuleysisskrá. At-
vinnuleysi er algert á Drangsnesi
þar sem ekki er um vinnu við
slátrun að ræða þar.
Þannig komst Jón Alfreðsson,
■ Hólmavik að orði, er Timinn
ræddi við hann i gærkvöldi.
gærkvöldi.
— Þetta er þvi alvarlegra
ástand, sagði Jón Alfreðsson, sem
rækjan er eina atvinnugreinin hér
i sambandi við vetrarvertiðina.
Fiskurinn er það langt úti, að við
höfum ekki báta til að sækja
hann.
Og meðan beðið er eftir úthlut-
un rækjuleyfa frá sjávarútvegs-
ráðuneytinu velta menn á Hóma-
vik þvi fyrir sér, hvort það sé
nokkurt vit í þvi að stunda rækju-
una upp á þessi kjör.
— Ég veit ekki hvað segja skal
um þetta, sagði Jón Alfreösson.
Ég geri ráð fyrir, að verðið sé i
sjálfu sér nokkuð rétt, en báðir
aðilar eiga i erfiðleikum. Kaup-
endur geta ekki borgað þetta fyrir
hana, af þvi að rækjan er ekki
markaðsvara sem stendur, og
seljendur verða að fá sitt fyrir
hana vegna alls kostnaðar við út-
haldið.
Húsvikingar munu hefja rækju-
veiðar i dag, eins og til stóð, en
rækjan á miðum Húsavikurbáta
er heldur stærri en annars staðar
gerist á rækjumiðum, og ekki
fjarri lagi, að hún fari svo til öll i
hærri verðflokkinn.
Seldi fyrir rúmar
18 milljónir í
síðustu viku
gébé Rvik — Tuttugu fslenzk
sildveiöiskip seldu afla sinn i
Danniörku i siöustu viku, flest
seldu tvisvar i vikunni og sum
jafnvel þrisvar. Aflahæsta skip-
ið er enn Loftur Baldvinsson
EA, en Súlan EA og GIsli Arni
RE fylgja fast á eftir. Afla-
magnið siðan 18. april i vor til
18. október er nú orðið 14.504.794
lestir að verðmæti 606.160.004,-
kr., sem er þó nokkru minna en i
fyrra, en á timabilinu 7. mai til
19. október 1974 var aflinn
31.611.900 lestir að verðmæti
893.449.947.- kr.
Loftur Baldvinsson EA seldi
mjög vel i siðustu viku i þrem
söluferðum, þann 13., 15. og 17.
október. Reyndist aflinn vera
381.504 lestir að verðmæti
18.392.816.-kr. Heildaraflamagn
skipsins var þvi orðið, 18. októ-
ber, 1.517.171 lestir að verðmæti
60.059.742.- kr., meðalverð á kg
er 39.59 kr. Næst er Súlan með
1.143.404 lestir að verðmæti
50.548.313.- kr., meðalverð á kg
44,21 kr. og siöan Gisli Arni RE
meö 909.622 lestir fyrir
45.589.058,- kr„ meðalverð á kg
50,12 kr. Heiídarafli islenzku
sildveiðiskipanna i síðustu viku
var mjög góður, eða 3.199.693
lestir, verðmæti 155.162.852,-
kr„ meðalverð á kg 48,49. Þar
fyrir utan fóru 119.033 lestir i
bræðslu, 1.278 lestir seldust af
makril og 0.251 lest af ufsa.