Tíminn - 21.10.1975, Side 6

6
TÍMINN
Þriðjudagur 21. október 1975
• •
SAMTOK OKKAR ERU ENN VEIK
— en við viljum
taka landbúnaðarmálin í okkar hendur hið fyrsta
— AÐALAHUGAMAL okkar er
að taka landbúnaöarmálin öll i
okkar hendur, sagöi Kaj Egede i
viötali við Timann, en hann
haföi orö fyrir hópi þriggja
Grænlendinga, scnt hér hafa
dvalizt i viku og kynnt sér sauö-
fjárrækt, félagsmál bænda og
fleira. Kaj Egede er landbún-
aöarráöunautur, en með honum
i för voru Jens Simonsen bóndi,
varaformaður Fjárræktarfé-
lagsins, sem eru einu samtök
bænda i Grænlandi, og Poul
Frederiksen bóndi, féhiröir
sama félags. Konunglega Græn-
landsverzlunin ræöur fóöur-
innflutningi til Grænlands og á
eina sláturhúsiö á Grænlandi,
sem er I Narssaq um 40 km frá
Nassarsuaq. Þetta vilja bændur
taka i sinar hendur. Einnig ér
áhugi á aö efla framleiöslu úi^
landbúnaðarafurðum, en hún er
nánast engin eins og er.
— Að þessu ætlum viö að gera
gangskör nú strax i vetur og á
næsta ári og vinna aö eflingu
samtaka okkar.
Héðan fóru Grænlendingarnir
þrir til Danmerkur til viðræöu
og ráðgjafar i Grænlandsráöu-
neytinu um landbúnað Græn-
lendinga, þróun hans og fram-
tið.
— Grænlenzkur landbúnaður
er eingöngu sauðfjárrækt, sagði
Kaj Egede, þegar við spurðum
hann um búskap i heimalandi
hans. Við höfum engar kýr og
ekki heldur svin. Siðustu kúnni
var slátrað 1974. En fyrir þann
tima var töluvert um kýr bæði i
Görðum og Bröttuhlið. En þær
þykja dýrar i fóðri, og það er
hægt að fóðra margar kindur
fyrir það sama og eina kú.
Sauðfjárstofninn er um 20.000
ær, i sumar var sauðféð um
40.000 samtals en nú er slátrun
lokið, svo að talan er um 20.000
hún er einkafyrirtæki dansks
manns.
— Við komum hingað til að
reyna að læra að skipuleggja
mál okkar betur, sagði Kaj
Egede. — Við höfum lært margt
i ferðinni. Samtök islenzkra
bænda eru sterk, en okkar sam-
tök eru enn mjög veik.
Við höfum kynnt okkur hér
fóðrun og meðferð sauðfjár,
ræktun og framleiðslu fóðurs,
meðferð, vinnslu sauðfjáraf-
urða og verzlun með þær, svo og
verðlagsmál búvöru, lánamál
og fjárfestingarmál landbúnað-
arins, svo að nokkuð sé nefnt.
Það hefur verið mjög gagnlegt.
— Tekst ykkur að ná fram
þeim breytingum, sem þið viljið
á skömmum tima?
— Nei, ég hef ekki trú á að
það náist á einu ári. Við þurfum
að ná betri tengslum við stjórn-
málamennina. Fyrst og fremst
okkar eigin i Grænlandsráðinu,
sem er raunar aðeins ráðgef-
andi aðili gagnvart danska
þinginu, og einnig stjórnmála-
menn i Danmörku.
Einn áfangi hefur þegar
náðst: landbúnaðarstöðin i
Upernaviarssuk, skammt frá
Julianehaab, þar sem Kaj
Egede starfar, verður sjálfs-
eignarstofnun frá næstu ára-
mótum, rekin af Grænlandsráð-
inu fjórum sveifarfélögum og
Fjárræktarfélaginu. Ráðgjafar-
starfsemin eins og hún er nú er
ný af nálinni eða frá 1972. Tveir
ráðunautar starfa i Uper-
naviarssuk, sem hefur verið
eign KGH til þessa. Aður störf-
uðu ráðunautar á vegum Kon-
unglegu Grænlandsverzunar-
innar.
Við kveðjum grænlenzku
bændurna tvo og ráðunaut
þeirra og óskum þeim góðs
gengis iKaupmannahafnarferð.
SJ
10.000 fjár var slátrað i slátur-
húsinu og um 10.000 heima á
bæjum, að þessu sinni.
Arið 1966 var f járstofninn tvö-
falt meiri en nú, en bændur urðu
fyrir miklum áföllum, Veturinn
1966—’67 var mjög harður og
meira en helmingur fjárins dó.
Það var snjóþungt og svell
undir, veturinn stóð fram i júni
og féð féll úr hungri.
Veturinn 1971—''72 var ef til
vill harðari en þetta harðæri, en
þá voru bændur betur undirbún-
ir og áttu meira fóður, svo af-
leiðingarnar urðu ekki nándar
nærri eins alvarlegar.
Um hundrað fjölskyldur á
Suður-Grænlandi stunda
landbúnað. Bændum fækkaði
1967 eftir harðindin, en það voru
einkum danskir og færeyskir
bændur, sem hættu búskap, en
fáir Grænlendingar.
Við spyrjum þá félaga hvort
landbúnaðarmálin séu ekki i
góðu lagi nú, að svo miklu leyti
sem þau snúa að Konunglegu
Grænlandsverzluninni.
— Konunglega Grænlands-
verzlunin, eða KGH eins og hún
erkölluð, er stórt fyrirtæki, sem
rekur allar siglingar til Græn-
lands og margtfleira. Hún hefur
margar skrifstofur i Kaup-
mannahöfnog á Grænlandi. Við
teljum að það verði hagkvæm-
ara að bændurnir taki sin mál i
eigin hendur sagöi Kaj Egede.
Fjárræktarfélagið á Græn-
landi var stofnað 1925, en það er
landssamband undirfélaga i
héruðunum. Sláturhúsið i
Narsaq var tilbúið 1952, en hefur
verið endurnýjað nokkrum
sinnum siðan. Grænlendingarn-
ir heimsóttu sláturhús hér og
þótti gagnlegt. Töldu þeir slát-
urhús Kaupfélagsins á Höfn
henta sér hvað stærð snertir og
þvi gott til viðmiðunar.
Framleiðsla úr sauðfjáraf-
urðum er nánast engin á Græn-
landi, nema litilsháttar
heimilisiðnaður til eigin nota.
Fyrir tveim árum var þó stofn-
uð saumastofa, þar sem fram-
leiddar eru loðkápur og jakkar
úr gærum og selskinnum. Þar
starfa 30 manns. Þá er sútun
einnig nýbyrjuð á Grænlandi, en
Poul Frederiksen bóndi I Umanartivaraq, Kaj Egede ráöunautur og Jens Simonsen bóndi I Tasins-
saq. TímamyndGE
FRAMSÓKNARVIST OG DANS
Saltsíldarverðið ákveðið
YFIRNEFND Verðlagsráðs
sjávarútvegsins hefur ákveðið
eftirfarandi lágmarksverð á sild
til söltunar frá 16. október til 31.
desember 1975:
A. Stór sild (32 sm og stærri),
hvert kg. kr. 40.00.
B. Smærri sild (undir 32 sm),
hvert kg. kr. 26.00.
Stæröarflokkun framkvæmist
af Framleiðslueftirliti sjávaraf-
urða. Verðið er miðað við sildina
komna á flutningstæki við hlið
veiðiskips.
Sfld, sem veidd er I herpinót og
landað er til söltunar i landi, skal
vera isuð I kassa, sbr. skilyrði
sjávarútvegsráöuneytisins fyrir
þessum veiðum.
Framleiðslueftirlit sjávaraf-
urða skal annast sýnitöku á þess-
ari sild, er verði hagað þannig, að
1 kassi af hverjum 20-30 verði
teknir sem sýnishorn og inni-
haldið vegið fslaust. Niðurstaöa
þessi gildi fyrir allan farminn.
Við afhendingu á sild, sem sölt-
uð er um borð i veiðiskipi, gilda
eftirfarandi reglur: Hver tunna,
sem inniheldur 95 kg af hausskor-
inni og slógdreginni sild, reiknast
136 kg af heilli sild. Afhending
miðast við þunga i tunnu þann
dag, sem sildin er lögð á land.
Sfld, sem er 300-500 stk. i tunnu
miðað við hver 100 kg, mest 6 stk.
i kilói, telst stór sild, og sild, sem
er 500-700 stk. i tunnu miöað við
hver 100 kg, mest 8 stk. i kilói,
telst smærri sild. Hver tunna,
sem inniheldur 95 kg af heiisalt-
arði sfld, reiknast 104 kg af
ferskri sild. Lágmarksverð á sild
til heilsöltunar skal vera það
sama og að framan greinir um
smærri sild en 32 sm, þ.e. hvert
kg krónur 26.00. Framleiðslueft-
irlit sjávarafurða skal taka
sýnishorn af sildinni (1 tunnu af
hverjum 20), vega innihaldiö og
ákveða stykkjafjölda.
Verðið var ákveðið af odda-
manni og fulltrúum seljenda I
nefndinni gegn atkvæðum full-
trúa kaupenda. 1 yfirnefndinni
áttu sæti: Ólafur Daviðsson, sem
var oddamaður nefndarinnar,
Kristján Ragnarsson og Tryggvi
Helgason af hálfu seljenda, og
Jón Þ. Árnason og Margeir Jóns-
son af hálfu kaupenda.
Fyrsta framsóknarvist vetrarins
verður að Hótel Sögu, i Súlnasalnum, miðvikudaginn
22. október kl. 20:30.
Húsið opnað kl 20:00
Framsóknarfélag Ileykjavikur
Baldur Hólmgeirsson
stjórnar
Ánægjuleg kvöldskemmtun
fyrir alla fjölskylduna
Sverrir Bergmann,
læknir flytur óvarp
Innheimtumaður
óskast
Sala Varnarliðseigna
AAiðstöðvar-
ketill
4,5 rúmm, mjög góður,
með öllu tilheyrandi er
til sölu. Upplýsingar i
sima 5-23-73.