Tíminn - 21.10.1975, Page 20

'
Þriðjudagur 21. októbcr 1975
-
SÍMI 12234
•HERRA
GflRÐURINN
-A-QAbSTR-fETl 3 -
G fcJÐI
fyrirgódan nmt
^ KJÖTIÐNAÐARSTÖÐ SAMBANDSINS
Öryggisráðið frestaði
umræðum um gönguna
til Sahara
beita Spánverjar vopnavaldi?
Reuter/ S.Þ. Marrakesh,
Madrid. öryggisráð Sam-
einuðu þjóðanna ákvað á fundi
sinum i gær, að fresta þvi, að
taka ákvörðun um beiðni
Spánarstjórnar þess efnis, að
öryggisráðið beini þeim
tilmælum til Hassans,
Marokkokonungs, að fresta
fyrirhugaðri för 350 þúsund
Marokkobúa til spönsku
Sahara. Forseti öryggis-
ráðsins, Olof Rydbeck,
ambassador Sviþjóðar hjá
Sameinuðu þjóðunum, sagði i
gær, að fulltrúar i ráðinu
myndu eiga einkaviðræður um
máliö, áður en til frekari
fundahalda um þetta mál
kæmi.
Spænski sendiherrann hjá
Sameinuðu þjóðunum, Jaime
de Pinies, sagði i gær, að
stjórn hans tæki enga ábyrgð á
þvi, sem gerast kynni, ef
Hassan Marokkokonungur
héldi fast við þá ákvörðun
sina að senda göngumennina
inn Ispænsku-Sahara. Ásakaði
hann jafnframt Marokko-
stjórn fyrir að undirbúa innrás
á landsvæðið.
öryggisráðiö var i gær,
samkvæmt kröfu de Pines,
kvatt mjög skyndilega til
aukafundar. Á fundinum út-
skýrði de Pinies kröfur
stjórnar sinnar og krafðist
þess jafnframt, að öryggis-
ráðið gripi þegar til
ráðstafana vegna máls þessa.
Sendiherra Marokko, Dirss
Slaou neitaðiþviákaft á fundi
öryggisráðsins, að
Marokkostjórn hefði i hyggju
að ráðast með valdi inn i
Sahara. Þeir hefðu einungis i
hyggju að snúa aftur til
heimkynna sinna, og slikt væri
alls ekki hægt að kalla innrás.
Ásakaði hann spænsku
stjórnina fyrir að rasa um ráð
fram með þvi að leggja málið
fyrir öryggisráðið. Lagði hann
til, að ráðið frestaði öllum
frekari viðræðum um
gönguna. í lok ræðu sinnar
sagöi hann, að hann tryði
þvlekki að öryggisráðið myndi
ásaka Marokkomenn fyrir að
snúa aftur til heimkynna
sinna.
Hassan konungur ákvað að
efna til göngunnar, er alþjóða-
dómstóllinn i Haag komst að
þeirri niðurstöðu i siðustu
viku, að ákveðnir þjóðflokkar i
Sahara hefðu svarið soldánin-
um i Marokko hollustueiða
áður en Spánverjar slógu eign
sinni á landið fyrir um það bil
öld. Lita Marokkomenn svo á,
að með þessu hafi þeir öðlast
lögvarinn rétt til yfirráða yfir
svæðinu. Spænska stjórnin
hefur nýlega lýst þvi yfir, að
hún ætli sér að gera spænsku--
Sahara að fullvalda riki á
þann hátt sem bezt henti ibú-
um svæðisins, en þeir eru um
70 þúsund talsins. Landsvæðið
sjálft er hins vegar nokkru
stærra að flatarmáli heldur en
Bretland.
Fyrstu 20 þúsund sjálfboða-
liðarnir til göngunnar hefja
förina á morgun, en fleiri
munu svo bætast i hópinn.
í fréttum frá Marokko I gær
sagði, að stjórn landsins
ætlaði sér að virða að vettugi
allar áskoranir, sem berast
kynnu frá Sameinuðu þjóðun-
um um það að hætta við
förina, nema þvi aðeins að
spænska stjórnin lofi að láta af
hendi hið umdeilda landsvæði.
Haft var og eftir áreiðanleg-
um heimildum frá Marokko,
að stjórn landsins, hefði i
hyggju að koma á laggirnar
einhvers konar stjórn i
Sahara, þegar göngu-
mennirnir væru komnir á
leiðarenda.
Spænska rikisstjórnin kom
saman til fundar i gær til þess
að ræða niðurstöður þær, sem
fengustá fundi öryggisráðsins
I gær, en þar var eins og fyrr
segir, ákveðið að fresta öllum
umræðum um málið, en fréttir
af þeim fundi höfðu ekki
borizt, þegar blaðið fór í
prentun.
Þjóðarflokkurinn i Sahara,
sem erannar af þeim tveimur
flokkum, sem spænska
stjórnin hefur leyft i landinu,
bað i gær Spánverja um
hernaðaraðstoð til þess að
vernda svæðið. Spænska
stjórnin hefur ekki enn tekið
ákvörðun um þessa beiðni
flokksins.
Nixon gefur
einkunn!
Reuter/New York. Fregnir frá
New York herma að Nixon, fyrr-
um Bandarikjaforseti, hafi sagt
við Ford, núverandi forseta að
nauðsyn bæri til að lækka aðeins
rostann í Henry Kissinger, utan-
rikisráðherra. Kemur frétt þessi
tæpri viku eftir að fregnir bárust
af þvi, að Kissinger hefði lýst
Nixon, sem óþægilegum, undar-
legum og tilgerðarlegum.
Mengunar-
viðræður
Reuter/London. Fulitrúar frá
niu Evrópurikjum hófu í gær i
London viðræður um ábyrgð oliu-
félaga vegna hugsanlegrar
mengunar, er stafa kynni frá
oliuleitar- og olfuvinnslusvæðun-
um i Norðursjó.
Smith baðst
afsökunar
Reuter/Pretoria. Ian Smith, for-
sætisráðherra Rhodesiu, bað i
gær John Vorster, forsætisráð-
herra Suður-Afriku, afsökunar á
allri þeirri ringulreið, er ummæli
Smith’s i sjónvarpsviðtali i síð-
ustu viku, höfðu valdið. Smith fór
i gær til Suðu-Afriku samkvæmt
kröfu Vorsters til viðræðna um
framangreind ummæli Smith’s.
Átti viðræður við vestur-
þýzka stjórnmálaleiðtoga
Reuter/Bonn. George Wallace,
rikisstjóri I Alabama, hóf I gær
viðræður við leiðtoga þriggja
stærstu stjórnmálaflokka i
Vestur-Þýzkalandi. Lagði hann
'mikla áherzlu á hina miklu
vináttu Vestur-Þjóðverja og
Bandarikjamanna í viðræðum
sinum.
Fyist átti Wallace viðræður við
Alfred Kubel, forseta efri deiidar
þingsins, en Kubel er úr flokki
Sosialdemókrata, flokki Helmut
Schmidt, kanslara. Þvi næst átti
Wallace viðræður við Hans
Dietrich Genscher, utanrikis-
ráðherra, formann flokks frjáls-
lyndra demokrata. Loks ræddi
Wallace við Helmut Kohl,
leiðtoga stjórnarandstöðunnar og
formann kristilega demókrata-
flokksins.
í dag heldur Wallace til Vestur-
Berlinar, sem er 175 km inn i
Austur-Þýzkalandi. Aöur mun
hann eiga viðræður við vestur-
þýzka viðskiptajöfra.
Frá Vestur-Þýzkalandi liggur
leið rikisstjórans svo til
Frakklands og Skotlands. Er
fréttamenn spurðu Wallace um
það, hvernig honum likaði i
Vestur-Þýzkalandi sagði hann:
„íbúar Vestur-Þýzkalands eru
vinir ibúa Bandarikjanna og
ibúar Bandarikjanna eru vinir i-
búa Vestur-Þýzkalands, og ég
geri ráð fyrir þvi að rikisstjórnir
beggja landanna geri sér ljóst hve
NATO gegnir þýðingarmiklu
hlutverki til þess að tryggja frið i
heiminum.”
Kornsalan til Sovétríkjanna:
Samningaviðræð-
unum er lokið
— ekki tilkynnt um niðurstöður viðræðnanna
Reuter/Moskvu. Charles Kobin-
son, aðstoðarviöskiptaráðherra
Bandarikjanna hélt i gærdag frá
Moskvu eftir fjögurra daga
viðræður viö sovézka leiðtoga uin
gerö langtimasamnings um korn-
sölu Bandarfkjanna til Sovétrlkj-
anna. Við brottförina sagði
Kobinson, að yfirlýsing um
árangur viðræðnanna yrði gel'in
út I Washington „mjög bráðlega”
eins og hann orðaði: það.
Robinson vildi ekki gefa frétta-
mönnum nánari upplýsingar um
niðurstöður viðræöna sinna við
sovézka leiðtoga, er hann hélt frá
Moskvu, en sagðist hafa verið
bjartsýnn við komu sina til
Moskvu og aö hann væri það enn.
Samningaviðræður Banda-
rikjamanna og Sovétmanna um
komkaupin hafa nú staðið yfir i
sex vikur, og á þeim tima hafa
bandariskir embættismenn farið
3 ferðir til samningaviðræðna
við sovézk stjórnvöld. Kornkaup-
um Sovétmanna i Bandarikjun-
um hefur verið þannig háttað
undanfarin ár, að gerðir hafa ver
ið til skamms tima samningar um
sölu á miklu magni. Nú stendur
hins vegar til að breyta þessu og
gera samningana til langs tima.
Robinson sagði, að samninga-
viðræðurnar hefðu verið erfiðar
og flóknar, en kæmu til með að
verða mjög þýðingarmiklar fyrir
Bandarikin og Sovétrikin. Frétta-
skýrendur telja að helzta
ágreiningsefnið á viðræðufundun-
um hafi verið um oliusölu Sovét-
manna til Bandarikjanna, sem
koma á sem endurgjald fyrir
kornið.
Haft var eftir opinberum
heimildarmönnum i Washington i
gær, að deilur hafi risið milli
samninganefnda landanna er
bandariska samninganefndin
krafðistþess, að olian yrði seld til
USA á verði, sem er undir heims-
markaðsverði.
Aðstoðarviðskiptaráðherra
Sovétrikjanna, Vladimir Alkhi-
mov sagði hins vegar i viðtali við
___bandariskt timarit, sem birt var i
gær, að Rússar ætluðu sér ekki að
selja oliuna ódýrt.
Orðrétt sagði ráðherrann:
„Allir forgangssölusamningar
um oliusölu til Bandarikjanna
verða að grundvallast á heims-
markaðsverðinu á oliu,” sagði
ráðherrann i viðtali við banda-
riska timaritið.
Herstöðvarnar í Tyrkiandi:
Bandaríkjamenn vilja að
Tyrkir taki afstöðu
Reuter/Ankara. öryggisráð
Tyrklands sat á sjö klukku-
stunda fundi i gær og ræddi
Kýpurmálið og möguleikana á
þvi að opnaðar verði nokkrar
bandariskar herstoðvar i
landinu, en bandaríska stjórnin
hefur lagt fast að Tyrkjum upp
á siðkastið að taka af skarið i
báðum þessum málum.
Bandarikjaþing aflétti fyrir
skömrhu — að hluta — vopna-
sölubanninu á Tyrklandi og
ætlast- bandariska stjórnin til
endurgjalds -af hálfu Tyrkja
vegna þeirrar ákvörðunar. 1
yfirlýsingu frá öryggisráðinu
sagði, að það væri jákvætt i af-
stöðu sinni til þessara mála-
leitana bandariskra stjórnvalda
og yrðu skoðanir ráðsins lagðar
fyrir rikisstjórnarfund, sem
haldinn verður seinna i þessum
mánuði. Engar frekari
upplýsingar var að hafa úr yfir-
lýsingu öryggisráðsins.
Hin fjögurra flokka sam-
steypustjórn Suleymans
Demirel, forsætisráðherra, mun
ekki veraeinhuga i afstöðu sinni
til þess, hvort opna eigi aftur
bandarisku herstöðvarnar.
Segir i fréttum frá Ankara, að
Demirel hafi gefiö bandariskum
leiðtogum það i skyn, að leiðtogi
þjóðfrelsisflokksins Necmettin
Erbakan, standi i vegi fyrir þvi
að unnt sé að ná samkomulagi i
þessu viðkvæma deilumáli.
Talið er, að þjóðfrelsis-
flokkurinn hafi hótað þvi að
rjúfa stjórnarsamstarfið, verði
herstöðvarnar opnaðar aftur.
Haft var eftir bandariskum
embættismönnum' i gær, að
Tyrkir. megi eiga von á þvi að
Bandarikjaþing endurskoði af-
stöðu sina um það að aflétta
vopnasölubanninu, leggi Tyrkir
ekki fram ákveðnar tillögur i
Kýpurdeilunni og herstöðvar-
málinu.