Tíminn - 28.10.1975, Blaðsíða 4

4
TÍMINN
Tmaoominn
Þriftjudagur 28. október 1975,
Dagdraumar, þegar Fabiola Belgadrottning dáist aö tyrk-
nesku sýningardeildinni, sem vakti óskipta athygii.
Evrópa í ólgusjó óstarinnar
Hinn 7. september lauk
sýningu á siðvenjum og
seremónium varðandi ást og
hjúskap, en hún var haldinn i
ráðhúsi Antwerpen á vegum
Evrópuráösins. Frá 22
þjóðlöndum, þ.á.m. nokkrum
Austantjaldslöndum, var
brugðið upp svipmyndum af
fjörlegum, litrikum, frumlegum
og hátiðlegum siðvenjum i sam-
bandi við tilhugalif. hjóna-
vigslur, ást og hjónaband.
Nú á dögum, þegar fólk er
ókunnugt og aðskilið i stál-
grindahúsum og steinsteypu-
blokkum, er samlif manna
komið ofan i lágmark. A okkar
öld tiunda fjblmiölar alla þætti
mannlifsins og er gott að
minnast andrúmsloftsins á fyrri
timum. Með sýningu þessari
veitti Evrópuráðið öllum mönn-
um tækifæri til að kynna sér
arfleifð ágætra menningartima-
bila.
Nú skulum við fara i
gönguferð um þetta völundar-
hús, þar sem sérhvert þátt-
tökuland sýnir gjafir, sem vinir
og elskendur gefa hvorum
öðrum, trúlofunar- og
brúðkaupsgjafir, og loks
brúðkaupsdaginn sjálfan.
Helzta gildi sýningarinnar hefur
verið tilraun til að skapa
skilning á sambandinu milli
sýningargripanna og á þýðingu
hvers um sig.
Hér þarf að hafa augun alls
staðar og nægir ekki til, eins og
Fabiola drottning sagði, þegar
hún kom á staðinn.
Fyrst gefur að líta litinn
blómvönd skreyttum perlum og
bendlum. Einu sinni var þetta
merki ástarinnar i Belgiu, sem
ungur biðill hengdi á dyr
unnustu sinnar. Við hliðina á
blómvendinum ermálverk og er
þá komið að hinum fögru
brúðkaupsmyndum flæmskra
listamanna. Mjög er áberandi á
sýningu þessari hve mikla
áherzlu brúðurin leggur á
höfuðbúnað sinn. Þarna gefur
að lita allar stærðir og gerðir
höfuðfata, en þó gátu ekki mörg
lönd státað af svissneskri hefð
þess efnis, að eingöngu skirlif
ungmenni mættu nota stóra,
slétta samlokuhatta.
Einnig eru ágæt dæmi um
skapandi hugmyndir á þessu
sviði frá Islandi, Danmörku,
Noreg'i, Júgóslaviu og Póllandi.
Einnig bregður fyrir nokkru
skopi. Meðal sýningargripa frá
Hollandi og Danmörku eru
skyrtur, sem brúðurin hefur
saumað á listrænan hátt löngu
áður en hjónaefnin fara að
draga sig saman. Þannig
saumaði hún á eiginmanninn
áður en hún sá hann i nánd við
sig.
Þá er farið til Stóra-Bret-
lands og Viktoriutimabilsins. A-
horfendur eru þöglir og hug-
fangnir. Þar gefur að lita mat-
arföt og diska, brúðkaupskort
og tilkynningar og jafnvel
skopmyndir, allt eftir sérkenni-
legum brezkum smekk og
tilfinningaléysi.
Tyrkneska deildin vekur.
mesta athygli, enda eru hjóna-
vigsluvenjur hvergi eins mjög i
heiðri hafðar. Sýndur er
fatnaður og gjafir, teppi, sjöl,
klútar ogskófatnaður. Skemmst
frá að segja gefur hér að lita
verk ibúa heils þorps, þar sem
allir tóku þátt i mestu hátið
ævinnar.
Hefðbundnum hlutum eru
engin takmörk sett. Er margt
likt um þá á Norðurlöndum
annars vegar og i Júgóslaviu,
Búlgariu, Tékkóslóvakiu og
Ungverjalandi hins vegar. Þótt
konurán væri mjög oft framið i
Júgóslaviu, með eða án
samþykkis k venkostsins,
þannig að komizt yrði hjá
kostnaðarsömu brúðkaupi er
þarna að finna stórkostlegan
brúðarkistil, sem ber engin
merki konuráns. Tékkneskur
höfuðbúnaður er einnig mjög
fagur. Þá má sjá kápu og hettu
búlgarsks brúðguma með blóm-
um og fjöðrum og brúðarkjól frá
Búlgariu, sem nota varð við
vinnu á ökrum úti lengi vel eftir
að hjónavigslan hafði farið
fram. í Ungverjalandi var
skósveinn brúðarinnar aðal-
maðurinn, og skoða má hátiða-
búning hans, blómvönd, háls-
klút, staf og flösku.
Minnsta evrópska þátt-
tökulandið, Luxemborg er i sér-
stöðu. En þótt fjarlægðin milli
Tyrklands og Luxembourg sé
þúsundir kilómetra, viðhafa
bæöi þessi lönd sams konar
siðvenjur. t Luxembourg er
ekki lokiö upp fyrir skrúðgöngu
brúðhjónanna fyrr en merki er
gefið. Þar eru notuð skrautleg
sokkabönd, sem stundum eru
klippt niður og seld einhleypum
mönnum. í Luxembourg er ekk-
ert á móti þvi að halda
brúðkaupsveizlu á kjöt-
kveðjuhátið, þótt giftingin sé
ekkert grimuball.
trar sýna úrvals myndskurð.
Og Spánverjar sönnuðu að
brúðhjón þola kimni, þegar
hringlaði i litlu bjöllunum, sem
bundnar voru við rúmdýnu. A
Spáni og i Finnlandi á fatnaður
og annar búnaður að sýna
kunnáttu brúöar og brúðguma.
Sænsku málverkin eru
draumkennd og frönsk leirkera-
smið, tóbaksbaukar, hringir,
nælur, rúmstæðiogplattar bera
glæsibrag Parisartiskunnar
glöggt vitni.
Frá Vestur-Þýzkalandi má
sjá mynt, minnispeninga og
borðbúnað úr tini, sem fram-
leiddur vari tilefni hjónavigslu.
Dáðst er að útsaum frá þýzka
alþýðulýðveldinu, sem sýnir af-
bragðs handbragð.
Loks er komið að teprulegum
siðum á ttaliu fyrri tima, þar
sem voru útskornir lifstykkja-
teinar úr hvalbeini. Jafnvel á
þeim timum þyrftf að huga
vandlega að mittislinuninni.
Siðustu furðuhlutirnir, em við
sjáum, eru sérstakir korn-
skurðarhnifar.
Á sýningu þessari koma
þjóðaeinkenni fram i táknum og
fögrum mynstrum.
Ahrif hennar eru slik, að
mönnum finnst þeir hafa farið
aftur i fortiðina.
Anægjulegt ertil þessaðvita,
að Evrópuráðið skuli hafa lagt
sig svo mjög fram um að
varðveita menjar um úthald
Evrópumanna á ólgusjó ástar-
innar.
Léleg
getnaðarvörn
Vestur-þýzkur karlmaður á
sextugsaldri, sem lagður var
inn á sjúkrahús til minniháttar
aðgerðar, var samkvæmt venju
spurður að þvi, hvort hann
neytti einhverra lyfja. Mikil var
undrun læknisins, þegar hann
heyrði svar mannsins, sem var
eitthvað á þessa leið: — Ég hef
sem betur fer alltaf verið
hraustur, og þess vegna tek ég
ekkert nema pilluna. Læknirinn
horfði lengi vantrúaður á
sjúklinginn, en spurði svo
varnfærnislega, hvort hann ætti
við hina einu sönnu getnaðar-
varnarpillu, og hversu lengi
hann hefði tekið hana. 1 ljós
kom, að eiginkona mannsins
hafði hætt að taka pilluna fyrir
sjö árum, og þá hefði hann
einfaldlega tekið við. Hann fór
nákvæmlega eftir fyrirmælun-
um á umbúðunum, tók pilluna
daglega i þrjár vikur, og hvildi
sig svo þá daga, sem konan
hafði sinar mánaðarlegu
blæöingar. — Það stóð ekkert
um þaö á umbuðunum, sagði
sjúklingurinn vandræðalega,
þegar læknirinn sagði honum,
að pillan væri eingöngu ætluð
konum. En nú skil ég hvers
vegna við höfum eignast sex
börn á þessum sjö árum!
DENNi
DÆMALAUSl;
„Pabbi segir aö þetta sé ágætt ár,
sérstaklega nóvember.”