Tíminn - 09.11.1975, Síða 15

Sunnudagur 9. nóvember 1975.
TÍMINN
Félagsmálaráðherra Dan-
merkur, Eva Gredal, hefur sjálf
lifað á almannatryggingum.
Hún er 48 ára og alin upp við litil
efni. Foreldrar hennar striddu
við langvinn veikindi, svo að
tekjuöflun brást. Þau urðu að
lifa á opinberri lýðhjálp.
Þegar Eva Gredal var i
bernsku á fjórða tug aldarinnar,
var það oft auðmýkjandi að
þiggja slika hjálp.
— Lifsskoðun min i félags-
málum mótaðist fyrst, þegar
rannsóknarmaðurinn frá fé-
lagsmálastofnuninni kom á
heimilið. Hlutverk hans var að
fullvissa sig um að fólk, sem
fékk hjálp af opinberu fé, væri
raunverulega eins illa statt og
það segði.
Eva Gredal minnist þess,
þegar hún var 8—9 ára, að rann-
sóknarmaðurinn undraðist það,
að móðir hennar átti saumavél.
Hvernig fór það saman að eiga
saumavél og vera fátækur.
Þetta lá ljóst fyrir. Það varð að
selja saumavélina, áður en orð-
ið gat um frekari opinbera hjálp
að ræða.
Það var ekki fyrr en móðir
Evu hafði gert grein fyrir þvi,
að saumavélina hefði hún fengið
að gjöf, og i öðru lagi að hún
vann fyrir heimilinu að nokkru
með þvi að sauma á vélina, að
fallizt var á að hún héldi henni,
og nyti þó opinbers stuðnings
framvegis.
Eva Gredal á þessa sauma-
vél, og hún ætlar aldrei að láta
hana frá sér. Það er auðskilið.
Á skólaárum sinum fann Eva
Gredal jafnan glöggt hvað það
þýðir að standa neðarlega i
hefðarstiga mannfélagsins. Hún
var'i gagnfræðaskóla i Hellerup,
en ,,hún var aldrei klædd eins og
átti að vera, allir aðrir höfðu
einkasima, og hún var aldrei
boðin i hátiðlegan mannfagn-
að”.
Faðir Evu var bakarasveinn,
og hafði ekki ráð á að kosta
hana til náms i menntaskóla.
Hún þurfti að vinna sjálf fyrir
peningum eins fljótt og hægt
væri. En Eva ætlaði sér að
verða stúdent, og hún náði þvi
takmarki með kvöldnámi, jafn-
framt þvi að hún vann fyrir sér.
Sagan af saumavélinni hafði
brennt sig i vitund Evu, ásamt
allri lifsreynslu hennar frá
bernsku lágstéttarbarnsins.
Henni var það þvi eiginlegt að
helga sig félagsmálum. Hún
varð félagsráðgjafi, kostaði
sjálf nám sitt til þess, og lauk
þvi með sóma.
Ef einhver skyldi halda, að fé-
lagsmálaráðherrann sé pólit-
iskur flokksgæðingur, sem feng-
ið hafi tignina fyrirhafnarlaust,
og þekkti þvi vandamál skjól-
stæðinga sinna aðeins af af-
spurn, veður sá mjög i villu.
Eva Gredal byrjaði neðst, og
hefur komizt á toppinn hjálpar-
laust.
Sjálf telur hún, að sér séu ó-
metanleg not af lifsreynslu sinni
i núverandi starfi, bæði sem
manneskja og ráðherra.
— Ég vann sem félagsráð-
gjafi á sjúkrahúsi Kaup-
mannahafnarborgar þar til ég
varð ráðherra, segir hún, svo að
ég var alltaf i þessu. Siðan ég
Eva Gredal, félagsmálaráðherra Dana.

LIFÐI SJALF A
ALMANNAHJÁLP
■
m
M s
varð félagsmálaráðherra, hef
ég verið starfsmaður að félags-
málum. Sem ráðherra vinn ég
að félagsmálum. Þetta er sam-
felld félagsmálavinna.
Hvað dagfar snertir i dýrasta
ráðuneyti Danmerkur, er það
létt og óþvingað. Það er algengt,
að fulltrúar séu þar klæddir
nankinsbuxum, og i biðstofu
ráðuneytisins er oft sagt sem
svo, að við skulum sjá, „hvort
Eva er viðbúin að tala við þig”.
Tónninn er gefinn ofan frá,
eins og á flestum vinnustöðum.
Það er ekkert hátiðlegt eða ráð-
herralegt við Evu Gredal. Hún
er „góð og dugleg kona, sem
gerir það sem hún getur og veit
hvar þrengir að”. Þannig lýsir
henni einn úr hópi 70 þúsund
samstarfsmanna.
Eva Gredal hefur verið kölluð
„hin dýra kona stjórnarinnar”.
Per Hækkerup tók svo til orða,
og hún mótmælir þvi ekki sjálf.
— En þannig verður það að
vera. Sérhver félagsmálaráð-
herra hlýtur að vera dýr. Svo
framarlega sem hann er maður,
verður hann hinn dýri maður i
stjórninni. Þetta auknefni mitt
fékk ég i fyrri ráðherratið
minni. En eftirmaður minn varð
hærri i fjárlögum en ég hafði
verið.
Ég vildi samt óska, að ráðu-
neyti mitt væri ódýrara en það
er. En það á ekki að verða ódýr-
ara vegna þess að lifskjörin séu
skert hjá þeim, sem frekast
þurfa hjálpar við. Hitt er ráð að
fjarlægja forsendur þess, hvað
þetta er dýrt. Gætum við t.d.
losnað við atvinnuleysið, spar-
aði það geysilegt fé. Þannig ætti
að vinna.
Og svo eigum við að bera
kveðju frá félagsmálaráðherr-
anum og segja, aðhún lifilikt og
annaðfólk. Hún matreiðir, þvær
upp og annast börn. Eða barn
réttara sagt. Eva Gredal er
móðir siðborinnar dóttur, Júliu,
sjö ára, og þann tfma, sem af-
gangs er frá stjórnarstörfum,
notar hún að miklu leyti fyrir
Júliu.
Þegar ráðherrann og maður
hennar, Otto Gredal forstjóri,
eru á ferðalögum saman (eða
samtimis), annast foreldrar
Evu Júlfu litlu. Eva Gredal fær
heimilishjálp tvisvar i viku, en
að öðru leyti vinna þau hjónin
heimilisverkin.
— Vinir og kunningjar spyrja
oft, hvort ég taki ekki vinnuna
með heim. Stundum verður ekki
hjá þvi komizt, en sem betur fer
sér Júlia um það, að timi minn
fer ekki allur i ráðherrastörf.
Algjör aðskilnaður vinnu og
fritfm a held ég að sé útilokaður i
minni stöðu. Undarlega væri
manni farið, ef maður hugsaði
aldrei heima, t.d. við uppþvott-
inn, um einhverjar þær hryðjur,
sem yfir hefðu gengið um dag-
inn.
— Erfitt að vera félagsmála-
ráðherra i sparnaðarstjórn?
— Vissulega. En nauðsynlegt
lika. Bæði að hafa félagsmála-
ráðherra og að spara. En það
verður að spara á réttum stöð-
um, svo að það verði ekki til ills
eða skemmi.
Ég varð orðlaus, þegar fyrst
var nefnt við mig að verða ráð-
herra.
— Auðvitað segir þú já, sagði
maðurinn minn. Og börnin
sögðu: — Ef þú tekur þessu
ekki, sérðu eftir þvi meðan þú
lifir, og við viljum a.m.k. ekki
bera þá sök.
1 seinna skiptið varð ég ekki
éinsorðlaus. En auðvitað var ég
glöð. Og nú geri ég þetta eins vel
og ég get.
Gleymiö okkur
einu sinni -
og þiö gleymiö
því alarei !
Auglýsíd
i Ttmanum
Aðal-útsölustaðir i
Reykjavik:
VERKFÆRI
fyrir: Bifreiðaverkstæði
vélsmiðjur og
einstaklinga
Byggingavoiur h.f
Ármúla 18
Cj.J. rossberg h.f.
Skúlagötu 63.
VERKFÆRI HINNA VANDLATU
SUNDABORG — REYKJAVIK