Tíminn - 09.11.1975, Síða 16

16
TÍMINN
Sunnudagur 9. nóvember 1975.
Guðmundur Sveinsson, skólameistari:
Ræða flutt við
skólasetningu
Fjölbrautaskól-
ans í Breiðholti
4. október 1975
(iubinundur Sveinsson.
I
Ég ávarpa ykkur á stórri stund,
þegar hefja skal starf Fjölbrauta-
skólans i Breiðholti. Þetta er sér-
stæður fagnaðarrikur dagur i vit-
und minni og ég véit einnig i
ykkar huga. Hér er risinn fyrsti
kennsluáfangi skólastofnunar.
Þar sem fyrir tæpu ári var autt
svæði, er nú risin stilhrein og stolt
bygging að búa stað menntastofn-
un og menningarstofnun i einu af
yngstu borgarhverfum
Reykjavikur. Hér hefur mikið
átak verið unnið og er ævintýri
likast, sem hlýtur i senn að skapa
undrun og eftirvæntingu. Það
voru Forn-Grikkir, sem sögðu að
upphaf mennsku og menningar
væri undrunin, hæfileikinn að
fyllast iotningu, hæfileikinn að
finna til að eitthvað er stórt og
krefst viðurkenningar og
auðmýktar. Það fer ekki hjá þvi
að sá stórhugur, sem þessi skóla-
stofnun ber vitni um, þau áform,
sem með henni og i henni er verið
að hrinda i framkvæmd, fylli
hvern þann lotningu, sem veit að
hvert fótmál sem stigið er innan
þessarar byggingar er upphaf og
þáttur i langri göngu, sem leiða
skal til manndóms og mennta. —
Það hefur lika verið komizt svo að
oröi, að eftirvæntingin væri aðall
mannsins: maðurinn einn alls
hins lifandi gæti vonað og vænzt,
að hann einn væri þeim hæfileik-
um búinn að geta gert framtiðina
að draumi og þrá, sem til dáða
knýr. Það ætti enginn að geta
komið á þennan stað án þess að
finna hug sinn fyllast vonum og
skynja að einmitt hér gætu dýrir
draumar rætzt.
A þessum degi er þvi fyrst og
fremst þakklæti i huga til allra
þeirra mörgu, er komið hafa við
sögu þessarar skólastofnunar
sem nú hefur starfsemi sina. Ég
vil af heilum huga bera fram þær
þakkir, og þá alveg sérstaklega
geta hinna miklu framlaga úr
sjóðum Reykjavikurborgar og
rikisins, að hús þetta mætti rísa á
svo skömmum tima sem raun ber
vitni um. En i húsi þessu liggur
meira en miklir fjármunir. I
þessu húsi liggur hugvit arkitekt-
anna og byggingameistaranna. 1
þessu húsi birtist trú á gildi lær-
dóms og menntunar. 1 þessu húsi
býr trú á æsku landsins og fram-
tið hennar. Og síðast en ekki sizt
vitnar þetta hús um hug forráða-
manna höfuðborgarinnar, að ætla
þvi borgarhverfi, sem skólinn er
staðsettur i, mikinn hlut og sér-
stæðan i fræðslu- og menntamál-
um. Hafi allir, sem hér hafa við
sögu komið heila þökk og megi
skólinn reynast verður fórna og
framlaga.
En fjölbrautaskóli vitnar ekki
aðeins um fúsleik forráðamanna
rikis og höfuðborgar að reisa
skólabyggingu og láta hér af
grunni risa mikil mannvirki og
kostnaðarsöm. Fjölbrautaskóli
vitnar um annað og meira. Hann
vitnar um ákveðna skólastefnu,
fræðslustefnu, sem tekur mið af
sérstæðum viðhorfum. Hann vitn-
ar lika um sérstæðan skilning á
samfélagi, heildum þess og ein-
stökum mannfélagsþegnum. —
Hér er um mikið mál að ræða,
sem ég mun leitast við að gera
skil i fáum orðum.
Fjölbrautaskólahugmyndin
byggir á þeirri grundvallarfor-
sendu að öllum heilbrigðum
mönnum sé mikið gefið af hæfi-
leikum, hæfni og getu. Það séu
ekki aðeins fáir útvaldir, sem
gáfurnar og getuna hafa. Dýr-
mætustu orkulindirnar, verðmæt-
ustu auðæfi hverrar þjóðar eru
þegnar hennar. Ungmennin eru
auður landsins. Einmitt þess
vegna er svo mikilvægt að takast
megi að leysa hæfileikana úr læð-
ingi, ekki einhverja sérstaka
hæfileika og getu, heldur allt sem
gefur lífi enstaklinga og þjóðar
gildi, eykur menningu þeirra og
manndóm. — Menntun og menn-
ing felur i sér miklar viðáttur
ekki siður en mikla hæð og dýpt.
Á viðáttunni og margbreytileik-
anum byggist árangur og vel-
gengni, segir austurrfskur fræði-
maður, á hæðinni og dýptinni
grundvallast tilgangur og innri
fullnæging. Hvorugt má skorta i
menntunarmöguleikum hinna
ungu, hvorugt vanta að leitazt sé
við að veita öllum tækifæri og
gera lif þeirra auðugra að árangri
og tilgangi.
Fjölbrautaskólahugmyndin er
að minu mati ein dýrasti vottur
þess, að hugsjón og hugsýn fleir-
hyggjunnar — pluralismans — er
að festa rætur og bera ávöxt i
dáðum og verkum. — Eitt sinn
aðhylltust menn á Vesturlöndum
svokallaða einnhyggju, monisma,
Þá þótti mönnum sem allt væri
eitt og jafnt, lifsskilningur og
heimsmynd var einföld. Allt var
af einni rót og allt óx og dafnaði til
einnar áttar. Siðar urðu skil i
menningu Vesturlanda, þegar
hugmynd og hugsýn tvihyggjunn-
ar, dualismans náði undirtökum.
Þá komu fram hinar miklu and-
stæður, ósættanlegar og óyfir-
stiganlegar. öllu var skipað i
tvær heiidir og milli þeirra engin
tengsl heldur djúp fjandskapar og
friðar. —Tvihyggjan hefur mótað
viðhorf Vesturlandabúa allt fram
á þennan dag og gerir viða enn,
enda vald hennar mikið og ör-
lagarikt. — En þvi’ lengur sem
liðið hefur á 20. öldina þvi skýrar
hefur komið i ljós að nýtt mat er
að skapast, ný sýn að gefast, ný
trú að sjá dagsins ljós. — Viðhorf
fleirhyggjunnareða pluralismans
er það að enginn eigi sannleikann
allan heilan og óskiptan, enginn
hafi yfirsýn og innsýn til allra
hluta, þátta og fyrirbæra. Allir
menn búa við takmörk, hug-
myndaleg, þekkingarleg og að þvi
er reynsla og tilfinningar varðar.
Einmitt þess vegna skiptir
meginmáli að eiga opinn hug,
hafa tilfinningu fyrir takmörkun-
um sinum og bera i brjósti fúsleik
að mæta og virða skoðanir og
skilning annarra. — Hlið við hlið
eiga menn að geta staðið með frá-
brugðnar hugmyndir, ólikar
stjórnmálaskoðanir og mismun-
andi trúarbrögð. — Ég minnti á
tvo votta pluralismans og inntak
kenningu þeirra, sett fram i
meitluðu máli, Martin Buber er
sagði:
Ailt lif er mót og kynning
þeirra sem frábrugðnir eru — og
Albert Schweitzer er sagði:
Mikilvægastails er iotningin fyrir
lifinu. — Fjölbrautaskóli er skóli
hinna frábrugðnu, hinna óliku.
Hann er ekki stofnaður til að gera
alla nemendur eins, veita öllum
hinn sama skammt fróðleiks og
reynslu. — Þvert á móti. — Fjöl-
brautaskóli á að koma til móts
við nemandann, ekki til að gera
hann eða hana öðruvisi heldur en
þau eru, heldur til að hjálpa þeim
að vera það sem þau eru og geta
orðið. — Einhver hefur sagt: Við
leiðarlok verður ekki spurt: Af
hverju varðstu ekki Albert Ein-
stein eða Jón Sigurðsson forseti —
heldur, af hverju varðstu ekki þú
sjálfur, þú sjálf I hæfni þinni og
getu. Af hverju afneitarðu eða
hafnaðir að vera það sem þú
raunverulega ert, gafst ekki
sjálfan þig, sjálfa þig i þeim dáð-
um, sem aðeins var á þinu valdi
að drýgja. — Fjölbrautaskóli
felur i sér mikla trú á manninn,
hvern einasta nemanda og á
aldrei að láta neinn finna til
minnkunnar og smæðar vegna
þess að hæfileikarnir eru aðrir,
getan á ólikum sviðum. —Vafa-
laust hefur þessi sama hugsun
sjaldan verið orðuð betur heldur
en i ljóði hebreska sálmaskálds-
ins er ávarpar Guð sinn:
Hvað er þá maðurinn að
þúminnist hans
og mannsins barn að
Þúvitjar þess.
II
Ég mun nú gera grein fyrir
byggingarframkvæmdum hér við
Fjölbrautaskólann i Breiðholti og
lýsa skólastofnuninni sjálfri.
I. Byggingarlýsing
mannvirkja Fjölbrauta-
skólans i Breiðholti
Framkvæmdum við mannvirki
skólans og skólasvæðinu i' heild
má skipta I áfanga og byggingar-
stig á þessa leið:
I. áfangi I. bvggingarstig er
knattspvrnu- og iþróttavöllur.
Stærð vailarins er 110x70 metrar
með 4x400 metra langri hlaupa-
braut. Þá er mjög góð stökkbraut.
Áhorfendasvæði er fyrir ca. 1000
manns I stæði. Þessi völlur á
einnig að þjóna Fellaskóla og
Hólabrekkuskóla svo og almenn-
ingi og iþróttafélögum. Völlur
þessi og áhorfendasvæði er nú til-
búinn.
1. áfangi 2. byggingarstig er
sundlaugar með búningsklefum.
Stærri laugin er útilaug 25x12,5
metri,. en minni laugin er inni-
laug, 12,5x7,5 metri, (og er hún
aðallega ætluð fyrir sundkennslu
yngri barna skólanna.) 1 þessu
stigi er einnig aðalinngangur
fyrir væntanlegt iþróttahús, svo
og snyrtingar og fatageymsla
fyrir áhorfendur. Gufubað verður
fyrir bæði kynin. Þetta bygg-
ingarstig hefur verið boðið út og
hefur verið samið við Sveinbjörn
Sigurðsson byggingarmeistara,
sem átti lægsta tilboðið. Rúmmál
9940 rúmm.
1. áfangi 3. byggingarstiger svo
leikfimisalur með 22x44 metra
gólffleti. Teikningar hafa verið
samþykktar i byggingarnefnd
Reykjavikur og fræðsluráði.
Rúmmál 15.670 rúmm.
2. áfangi 1. byggingarstig er
raunar fyrsti áfangi sjálfs Fjöl-
brautaskólans eða sú bygging
sem við erum nú i.
2. áfangi 2. byggingarstigverð-
ur siðan byggður hér norður af
fyrsta byggingarstiginu. Þar
verður náttúrufræðideild, mynd-
og handmenntadeild, hússtjórn-
ardeild, heilsugæzludeild o.fl.
Teikningar hafa verið samþykkt-
ar i byggingarnpfnd Reykjavikur
og stefnt er að þvi að hefja fram-
kvæmdir á næsta ári. Stærð þessa
byggingarstigs verður ca. 1100
ferm. og 12.500 rúmm.
Þá verður samtimis byrjað á
verkstæðum handan götunnar, en
þar verður grófur og hávaðasam-
ari iðnaður til húsa. Vinna við
hönnun er um það bil að hefjast.
Röð næstu áfanga hefur ekki
verið ákveðin ennþá, en skv.
afstöðumynd er gert ráð fyrir
langri byggingu meðfram
Austurbergi. Þar verður meðal
annars stórt bókasafn og lesstofa
fyrir almenning og skólanemend-
ur, stjórnunardeild skólans,
fyrirlestrarsalir, matsalur nem-
enda o.fl. Út frá þessari aðalálmu
skólans koma svo fjórar álmur til
vesturs.
1 þessum áfanga, sem nú er
langt kominn, verða 16 almennar
kennslustofur, stjórnunardeild til
bráðabirgða svo og eðlis- og efna-
fræðistofa, herbergi læknis og
hjúkrunarkonu o.fl.
Flatarmál þessa áfanga er 760
ferm. á þremur hæðum, rúmmál
hans er 7627 rúmm.
Skólinn er byggður á súlum, en
berandi útveggir og kjarnar
kringum stigahús og snyrtingar.
Það heyrir til nýjunga I þessum
skóla, að innveggir eru fluttir inn
frá Danmörku frá fyrirtækinu
NORDIA. Véggir þessir eru
byggðir þannig upp að uppistöður
úr járni eru spenntar upp á milli
gólfs og lofts. Utan á þessa grind,
sem er einföld eða tvöföld, er
komið fyrir einföldum eða tvö-
földum gipsplötum allt eftir þvi
hvaða kröfur eru gerðar til hljóð-
einangrunar viðkomandi rýmis.
Hljóðeinangrun i tvöföldum vegg
er 56 dB, en einföldum 40 dB.
Gipsplöturnar koma klæddar
vinyldúk, sem auðvelt er að þrífa.
Nýjung þessi er fólgin i þvi að
þessa veggi á að vera mjög auð-
velt að flytja til á skömmum tima
og nota allt efnið aftur, þar sem
enginn nagli er i veggjunum,
enda ætlazt til þess og skólinn
reyndar hannaður með það fyrir
augum, að hann geti verið meira
eða minna opinn eins og nú er
farið að ryðja sér mjög til rúms
erlendis. Veggir þessir munu
vera litið dýrari en vel einangrað-
ir spónaplötuveggir.
Fastir kjarnar eru þó fyrir vatn
og frárennsli við hverja súlu, en
það eru þeir veggir sem klæddir
eru rauðu harðplasti.
Oll loft eru klædd með svoköll-
uðum Herakustikplötum, sem
bæði eru mjög hljóðeinangrandi
og þar að auki eldvarðar.
Arkitektar skólans og iþrótta-
mannvirkjanna eru þeir Guð-
mundur Þór Pálsson arkitekt og
Jón ólafsson húsgagnaarkitekt á
teiknistofunni Arkhönn s.f.. Burð-
arþolsteikningar hafa verið gerð-
ar af Vlfli Oddssyni á teiknistof-
unni Óðinstorgi s.f.. Hita-, frá-
rennslis- og loftræstiteikningar
hafa verið gerðar á Verkfræði-
stofu Guðmundar og Kristjáns.
Raflagnir eru hannaðar hjá Raf-
teikningu s.f. og lóðarlögun er
hönnuð af Reyni Vilhjálmssyni
skrúðgarðaarkitekt.
Aðalverktaki hefur verið bygg-
ingarfyrirtækið Böðvar S.
Bjarnason s.f., en þeir áttu lægsta
tilboðið, sem barst i verkið.
Undirverktakar eru Axel Bender,
Hannes Vigfússon og Benedikt
Jóhannsson.
Daglegt eftirlit hefur verið i
höndum byggingardeildar borg-
arverkfræðings.
2. 1. Svið og brautir
Fjölbrautaskólinn i Breiðholti
mun á fyrsta ári starfa á fjórum
aðalsviðum eða i fjórum megin-
heildum. Sviðin fjögur eru:
Menntaskólasvið, iðnfræðslusvið,
viðskiptasvið og loks samfélags-
og uppeldissvið. Segja má að
fyrstu þrjú sviðin byggi á traust-
um hefðum i Islenzká skólakerf-
inu, sem þó verða aðlöguð sér-
stöðu skólans sem sameinaðs eða
samræmds framhaldsskóla, fjöl-
brautaskóla. Fjórða sviðið hefur
hins vegar verulega sérstöðu,
þótt einnig þar verði um mennt-