Tíminn - 14.11.1975, Blaðsíða 2

2
TÍMINN
Föstudagur 14. nóvembcr 1975
ÞORSKURINN Á SÖMU LEIÐ OG SÍLDIN
i SKÝRSLU starfsnefndar, sem tilnefnd var af Rannsóknaráöi rlk-
isins til aö gera úttekt á þróun sjávarútvegs, kemur meðal annars
fram, aö þorskstofninn viö island er á góöri leiö meö aö hljóta sömu
örlög og sildin. Verði ekki dregiö úr ofveiöinni, mun stofninn hrynja.
Þessi linurit eru i skýrslunni og sýna glögglega, hvernig ástand
þorskstofnsins er og hvernig fór fyrir sildinni. Sést þar aö þorsk-
stofninn verður áriö 1979 aðeins 1/10 þess sem hann var 1970. Hrun
sildarstofnins átti sér staö undir svipuöum kringumstæöum, og
mörg ár geta liöið, þar til stofninn réttir viö aftur. Myndin sýnir
einnig, aö árin 1975-’78 veröur hrygningarstofninn rétt fjóröungur
þcss, sem áöur var. Sé tekiö tillit til þess, aö af sföustu 5 árgöngum
er aðeins einn sterkur, veröur enn ljósari nauösyn þess aö draga úr
sókn i þorskstofninn og nota þennan eina góöa árgang tii þess aö
koma i veg fyrir algjört hrun hrygningarstofnsins. Forsenda þess,
að hægt veröi að koma I veg fyrir hrun hrygningarstofnins er aö út-
lendingar hverfi af miöunum ekki siöar en i ársbyrjun 1976, og aö ts-
lendingar dragi úr sókn sinni i þorskinn um 15%.
H£:R er sýnd þróun þorskafla og
alls annars botnfisks, sem
hefur veriö nýttur á islandsmiö-
um. Þorskafli hefur minnkaö
um 8.800 tonn á ári miöað viö
timabiliö 1958—’74. 1951—'60 var
meöalaflinn á ári 468 þús. tonn,
1960—'71 var meöalaftinn kom-
inn niður I 395 þús. tonn. Miöaö
viö aö spár standist um þorsk-
afla fram tii 1979 má búast viö
aö meöalaflinn á ári þennan
áratug veröi um 325 þús. tonn.
Þorskafli
A. Forsenda 1: (lina 1.)
Búast má viö hægfara afla-
minnkun fram til 1978 eöa úr 370
þús. tonnum niöur i 320 þús.
tonn. Á árinu 1979 verður afla-
brestur og aflinn fellur um tæp
100 þús. tonn niður f um 230 þús.
tonn. Eftir 1980 má búast viö
enn frekari afiaminnkun. Hugs-
anlegt er, miöaö viö meöalá-
stand, aö árleg meöalminnkun
verði um 20 þús. tonn, þannig aö
1985 veröi aflinn kominn allt
niður I 100 þús. tonn. Þessi
niðurstaöa byggist á þvi, aö ekki
veröi algjör brestur á viökomu
stofnsins (recruitment break-
down) svo sem átti sér staö I
sildarstofnunum. Fari svo þarf
ekki aö búast viö afla.
B. Forsenda 2: (lina 2).
Búast má viö áþekkri þróun
og að framan greinir. Aflinn
fram til 1978 helst þó heldur
meiri vegna meiri sóknar. Áriö
1979 veröur iviö meira hrun I
afla eöa um 120 þús. tonn. Eftir
1980 verður svipuö þróun og
undir A. nema heldur lakari afli
fæst. Sama hætta er á viökomu-
bresti stofnsins.
C. Forsenda 3 og 4: (lina 3).
Miöað viö virka stjórnun hafa
mismunandi forsendur um þró-
un lögsögumála ekki gildi. Veröi
tekin upp virk stjórnun yröi afl
inn á næsta ári aö dragast veru-
lega saman eöa úr 310 þús. tonn-
um, sem búast má viö, miðað
viö óbreyttar stjórnunaraöferö-
ir, i 210 þús. tonn. tJr þvi má bú-
ÞESSI
EINA
TEGUND
HENTAR
I ALLT
| Tvöföld ending
Fæst í flestun
kaupfélögum
(ÆTTI AÐ
FÁST í
ÖLLUM)
I
ÞORSKUR 7 ÁRA OG EIDRI
KYNÞROSKA HLUTI STOFNSINS
NORSK- ÍSLENSKI SÍLDARSTOFNINN
KYNÞROSKA HLUTI STOFNSINS
ast viö stööugri aflaaukningu.
Hversu ör sú aukning veröur er
fyrst og fremst komiö undir þvi,
hvernig klak tekst. Fram til 1979
eru fyrir hendi visbendingar um
þessa þróun, en eftir þann tima
er byggt á meöalástandi. Sam-
kvæmt þvi getur afli áriö 1985
veriö kominn yfir 400 þús. tonn.
Botnfiskafli
A. Forsenda 1: (lina 4).
Búast má viö heldur örari
rýrnun heildarbotnfiskafla en
jmrskafla á næstu árum. Veldur
þar mestu, aö stærstu botnfisk-
stofnarnir eru aö komast I svip-
aöa stööu og þorskurinn, t.d. er
reiknað meö, aö ufsaafli minnki
um 10 þús. tonn á næsta ári.
Þvi má búast viö, aö heildar-
botnfiskafli veröi jafnvel kom-
inn niöur fyrir 300 þús. tonn
1985. Er þá reiknaö út frá
meöalástandi. Veröi viökomu-
brestur hjá einhverjum megin-
stofni má búast viö enn minni
afla.
B. Forsenda 2: (lina 5).
Samkvæmt þessari forsendu
veröur áþekk þróun og undir A.
Þaö, sem skilur á miili er, aö
aflifyrri hluta timabilsins fram
til 1979 veröur meiri vegna
meiri sóknar. Eftir 1979 má bú-
ast viö heldur rýrari afla eöa
sem nemur 10—20 þús. tonnum.
C. Forsenda 3 og 4: (lina 6).
Veröi forsenda um virka
stjórnun aö veruleika, þarf
botnfiskafli aö minnka niöur i
um 470 þús. tonn 1976, sem er
um 80 þús. tonnum minni afli en
áætiaö er aö óbreyttum stjórn-
unaraöferöum. Búastmá viö, aö
1985 veröi botnfiskaflinn kominn
upp í svipað magn og var á ára-
tugnum 1960—1970.
A ÞESSUM linuritum sést, hvernig fer fyrir þorskstofninum, ef
svo heldur fram sem horfir og engri stjórnun veröur viö komið.
Einnig sést hvernig fer, ef útlendingar halda áfram veiðum hér
viö land, og sýnt er fram á, hvernig rétta megi við meö stjórnun
sóknar.
Þorskafli
A. Forsenda 1: (Lina 1, mynd 1).
Fram til 1978 má búast viö, aö þorskafli Islendinga verði á
bilinu 300-350 þús. tonn. Arið 1979 má búast viö allt aö 100 þús.
tonna aflaminnkun. Miöaö viö meöalástand er þess aö vænta,
að afli veröi minni en 200 þús. tonn. Veröi viðkomubrestur
hrapar afli.
B. Forsenda 2: (lina 1, mynd 2)
Fram til 1978 má búast viö um 200-250 þús. tonna afla. Arið
1978getur aflinn hrapaö I 160 þús. tonn. Vænta má innan við
200 þús. tonna afla eftir 1980. Veröi viökomubrestur hrapar
afli.
C. Forsenda 3 (lina 2, mynd 1).
Draga verður úr sókn á næsta ári sem nemur þvl, aö afli fari
niður undir 200þús. tonn. Eftir 1976má búast við bata, þannig
aö fram til 1980 verði afli 260-300 þús. tonn. Eftir 1980 má
reikna meöársafla milli 300og 400þús. tonn, og jafnvel meira
veröi viökoma góö á næstu árum.
D. Forsenda 4 (lina 2, mynd 2).
Miðað viö forsendu um aðlögunartlma útlendinga sé gild,
þýðir þessi möguleiki, að Islendingar dragi afla sinn saman
sem nemur rúmum 100 þús. tonnum. Aflinn 1976 veröur þá
tæp 100 þús. tonn. A árinu 1977 má búast viö tvöföldun og að
afli veröi um 200 þús. tonn. A árunum 1978-1980 má búast við
240-280 þús. tonna ársafla og eftir 1980 veröur afli svipaöur og
undir C.
Botnfiskafli
A. Forsenda 1: (lina 3, myndl)
Fram til 1979 má búast við, að heildarafli botnfisks verði 500-
600 þús. tonn, en fari smám saman minnkandi eftir þann
tima. Aflafall verður væntanlega 1979, sem stafar að mestu
af minnkandi þorskafla. Einnig minnkar afli annarra teg-
unda nokkuð. Vænta má, að 1979 fari afli niður i 450 þús. tonn.
Eftir 1980 má búast við afla, sem er undir þessu marki.
B. Forsenda 2: (lina 3, mynd 2).
Miðað viö þessa forsendu má búast viö, aö afli Islendinga
liggi á bilinu 300-400 þús. tonn fram til 1985, sem er nckkuð
áþekkur afli og fengist hefur.
C. Forsenda 3: (lina 4, mynd 1).
Miðað viö þessa forsendu þarf aö draga úr sókn, sem sam-
svarar um 170 þús. tonna afla. Þannig aö heildarfiskaflinn
verði 450-460 þús. tonn 1976. Eftir þann tima má búast viö
bata og að heildarbotnfiskafli veröi kominn I um 700 þús.tonn
1985.
D. Forsenda 4: (lina 4, mynd 2).
Draga þarf úr afla Islendinga niður i um 250 þús. tonn á næsta
ári. Eftir það má búast við örari bata en undir C og að heild-
arafli veröi kominn i svipað magn 1985.