Tíminn - 16.11.1975, Blaðsíða 11

Sunnudagur 16. nóvember 1975.
TÍMINN
n
þær allar samþykki. Leggist ein Þess. er sennilega hvergi getið
stúkan niður, er húsið eign hinna hver sá „gamli einherji ’ er,
eða þeirrar, sem eftir er, ef tvær *?em þetta setti saman. Einingin
leggjast niður. Fari þær allar,
erfir stórstúkan.
Verðiný stúka stofnuð, er það á
valdi þeirra sem fyrir eru, hvort
hún fær eignarrétt.
Umsjón hússins annast 3 menn
og kýs hver stúkan einn þeirra.
Smiöihússins var haldið áfram
og 2. dag októbermánaðar var
það vigt að viðstöddu fjölmenni,
þar á meðal landshöfðingja og
fleiri, sem boðið var.
Húsvigslusiðir voru þar
viðhafðir i fyrsta sinn á þessu
landi og dáðust allir að þeim.
Með þvi var hinu mikla og veg-
lega verki lokið. Við það haföi
reglan náð fastari fótum hér i
bænum. Nú var hún orðin óðals-
bóndi I Reykjavik, orðin múr- og
naglföst, byggð á þvi bjargi, sem
hvorki hindurvitni né hjátrú
fengu bugað.
Með þessu hafði Einingin reist
sér bautastein, enda má með
sanni segja, að timabilið frá
stofnun hennar til þess tima sé
sann-nefnd gullöld hennar, sem
lýsi enn þann dag i dag og sé
talandi vottur þess, ,,að sé viljinn
sterkur er verkið létt”.
Við þessa frásögn er ekki
mörgu að bæta. Það er engin
furða, þó að sumir væru hikandi
við húsbyggingu og töluðu um
erfitt árferði I þvi sambndi. En
húsið kom upp og var helzta sam-
komuhús höfuðstaöarins og
mörgum að gagni utan
góðtemplarareglunnar.
Þegar kom fram undir alda-
mótin og stúkunum i Reykjavik
fjöl gaöi, voru svo miklar
umræöur, tillögur og samningar
um aðild þeirra og afnot af
húsinu. Allt fór það þó vel, þannig
að húsið var félagsheimili
templara lengi siðan.
A afmæli Einingarinnar 1898
var henni flutt afmælisljóð i le'tt-
um tón. Það er til sérprentað og
titill þess er á þessa leiö:
Ein lystug visa um Eininguna,
upphaf hennar, æviferil og af-
reksverk. Samansett hennj til
vegs og virðingar, gleði og
gamans á hennar þrettánda af-
mælisdegi af gömlum Einherja.
Þetta ljóð er svo: ....
Já, gott er æ á gamla dag’ að minnast,
er góðir vinir saman koma’ og finnast,
og öllum dætrum Einingar og sonum
er það nú sérstaklega hugðnæmt i kveld. Og af börnunum á hún
blessaðan fjölda—
framar öllum vonum
átti þá i liöi sinu einn mann, sem
töluvert gerði af þvi að yrkja i
svipuðum stil og var raunar
brautryðjandi i þvi. Það var
Jónas Jónsson þinghúsvörður,
sem orti undir nafninu Plausor.
Hann mundi vel sögu Einingar-
innar frá upphafi, þvi að hann
gekk I hana áður en hún var
tveggja vikna. í ljóðinu er hann
nefndur Jónas okkar Máni. Það
er af þvi að hann var um skeið rit-
stjóri blaðs, sem Máni hét.
En þegar höfundar er leitað
hlýtur hugurinn þó að nema
staðar við Jón Ölafsson — Jón,
sem einatt kjaftinn þandi.
Siöar var i Einingunni maður,
sem orti gamanmál i svipuðum
stil og Plausor — Þorsteinn
Gislason ritstjóri. Hann gekk að
sönnu i Eininguna 1888, orti henni
afmælisijóð 1889, en var ekki i
Reykjavik 1898. En i formála
fyrir Dægurflugum segir hann:
„Allár hafa þessar gamanvisur
verið sungnar á samkomum
þegar þær voru nýortar, sumar
oft, og hafa jafnvel ekki verið til
annars gerðar en að skemmta
mönnum i svip. Flestar þeirra
hafa fyrst verið sungnar af frú
Stefaniu Guðmundsdóttur leik-
konu, og fór hún svo vel með þær,
söng þær og lék af slikri list, að
gamanvisnasöngurinn varð á
þeim árum einn þátturinn I flest-
um skemmtisamkomum hér i
bænum, bæði almennum gleð-
skaparsamkomum og gildum i
heimahúsum.”
En hvað sem um þetta má segja
liggur nú ekki fyrir hver þetta orti
eða flutti 17. nóvember 1898.
Þegar hér var komið sögu og
Einingin 13 ára voru félagsmenn
hennar 334. í þeim hópi var
margt hæfileikamanna. Fyrsti
æðsti templar hennar, Guðlaugur
Guömundson, var þá sýslumaður
austur i Skaftafellssýslu og
stúdentarnir frá fyrstu árum
hennar voru i i embættum viða
um landið, Séra Magnús austur á
Prestsbakka, sr. Þórður vestur á
Gerðhömrum, séra Einar
Þórðarson austur á Hofteigi
En Framtiðin hún fæddi Eininguna,
það flestir ættum vér þeir gömlu’ að muna,
henni’ aldrei þótti’ að afkvæminu gaman,
enda varð henni lika bumbult af þeirri jóðsótt, svo á endanum
hún
dó af öllu saman.
En Einingin hún átti friska stráka,
sem allir komu saman fyrst hjá Láka
þar einn var Jón, sem einatt kjaftinn þandi,
sjö álna guðsorðið hann Magnús, berserkurinn Borgþór, Pétur
og Arni og Jónas okkar
Máni’ og Laugi kandi.
Þótt hennar systur hygðust henni’ að skáka,
úr húsnæðinu óx hún upp hjá Láka.
og alla Glasgow undir sig hún lagði
og alla furðaði’á, hvað hún þreifst og þaut upp
svona ’á augabragði.
Og Einingin vildi’ endilega byggja,
en aðrir spáðu’ á þvi hún mundi liggja.
Hún fékk sér útmælt úti I tjörn á svelli
og henni varð ekkert hált á þvi, af þvi hún var snemma föst og
þétt á velli.
Já, Einingin var ung og kröftum treysti
og alein þetta hús I fyrstu’ hún reisti
hún bar svo hátt með heiöri Reglu-merkið,
að hinar stúkurnar linntu fjandskapnum og gengu i lið' meö henni
þegar þær
sáu kraftaverkið
Fyrst þá má segja, að Reglan föstum fótum
hér færi’ að standa’ og slægi tryggum rótum,
og allt var þetta Einingunni’ að þakka,
og þvi segi ég það, að öllum ólöstuðum, aðReglan okkar á sér
enga betri krakka.
Hver hefir flesta meðlimi til muna?
Hver mestan skerfinn lagði’ i „útbreiðsluna”?
Hver hefir tollað hæst I Stór-stúkuna?
Þar er nú engum blöðum um að fletta. Allir verða þar að nefna
til og
Þvi hróss-orði á hana vel má ljúka, ben<*a á Eininguna.
að hún er landsins fyrirmyndar-stúka.
1 heiðurs-skjali’ er hangir þarna’ á veggnum,
hefir sjálf Stór-stúkan viðurkennt þaö. Hún var og er og verður
það bæði
þykkt og þunnt i gegnum.
Já, gott er að vera’ I Good-Templar-reglunni,
já, gott að visu’, en bezt i Einingunni,
og af þvi hún er einmitt stúkan bezta,
vilja menn lika helzt i hana ganga, og
þvi hefir hún flesta.
Já, Einingin má af sér mikið láta,
því Einingin hún hef’r af nokkru’ að státa,
það vona’ ég allir undir með mér skrifi,
og hrópi 9sinnum húrra þegar ég segi: EININGIN hún lifi.
o.s.frv. En aðrir komu I þeirra
stað. Þar má nefna Arna Eiriks-
son, leikara, Borgþór Jósefsson
og Stefaniu Guðmundsdóttur
konu hans, Þorvarð Þorvarðsson
prentara, Jón Arnason prentara
um skeið og þegar nær dró alda-
mótum Guðmund Magnússon
skáld og Guðmund Björnsson
landlækni. Þannig voru þar menn
úr fremstu röðum leikara, rit-
höfunda og ræðuskörunga.
Verðandimenn töldu, að i sinni
stúku hefði verið mest úrval
menntamanna og andans menn.
Mun erfitt að hrekja það að svo
hafi verið fyrstu áratugina. En
Einingin var lengstum fjöl-
mennari og hún hafði á að skipa
skörungum, sem voru I fylkingar-
brjósti hvar sem þeir fóru.
En þetta voru ekki einu
stúkurnar i Reykjavik. Stúkan
Hlin var stofnuð 1894 og stúkan
Bifröst 1898.
Það mun óhætt að segja, að Jón
Ólafsson hafi átt mestan hlut að
þvi að móta félagsskapinn fyrstu
árin. Hann var forgöngumaður
um stofnun stórstúkunnar, þvf að
það var Einingin, sem samkvæmt
tillögu hans vakti það mál. Og þó
að Björn Pálsson hefði umboð há-
templars til að stofna stórstúku Is
lands og væri kosinn fyrsti stór-
templar lenti starfið og sæmdin á
Jóni Ólafssyni, þar sem Björn
Pálsson fór af landi burt á þvi
sama sumri.
Jón ólafsson var forgöngu-
maður þess að stofnað var stig-
musteri I Reykjavik — þingstúka,
sem raunar hafði þá ekki annað
hlutverk en að veita annað stig
reglunnar. Seinná varð hann svo
forgöngumaður þess að
umdæmisstúka var stofnuð.
Þegar svo stórstúkan hóf að
gefa út málgagn sitt var Jón
Ólafsson i ritstjórn þess og
skrifaði þar margt.
Það er greinilegt að Jón Ólafs-
í ------\
NÖTIÐ
tAÐBESTA
Látið
TAKA
ÚR YKK
HR
—HLOSSB—
Skipholti 35 • Símar:
8-13-50 verzlun • 8-13-51 verkstæði • 8-13-52 skrifstofa

AUGLÝSIÐ í TÍMANUM
FarseÓill,
sem vekur fögnuó
eriendis
Félög með fastar áætlunarferðir
( desember bjóöum viö sérstök jóla-
fargjöld frá útlöndum til (slands.
Þessi jólafargjöld, sem eru 30% lægri
en venjulega, gera fleirum kleift aö
komast heim til íslands um jólin.
Ef þú átt ættingja eöa vini erlendis,
sem vilja halda jólin heima,
þá bendum viö þér á aö farseðill
heim til Islands er kærkomin gjöf.
Slikur farseöill vekur sannarlega fögnuð.
FLUGFÉLAG LOFTLEIDIR
/SLA/VDS