Tíminn - 19.11.1975, Blaðsíða 19
Miðvikudagur 19. nóvember 1975.
TÍMINN
19
0 Nútímakonur
ræður áttum við við kvenyfir-
lækni á fæðinga- og kvensjúk-
dómadeild stórs sjúkrahúss i
Vilnius. Yfir hana dundi fjöldi
spurninga, sem einkum snerust
þó um fóstureyðingar og getn-
aðarvarnir, enda hafa þau mál
verið ofarlega á baugi á öllum
Norðurlöndunum að undan-
förnu. Upplýsti læknirinn, að
þar væru fóstureyðingar frjáls-
ar fram yfir 12. viku meðgöngu-
tima. Þó kvað hún þær tak-
markanir á, að sama konan
fengi ekki meira en tvær fóstur-
eyðingar á ári, nema sérstakar
heilsufarslegar eða félagslegar
ástæður mæltu með þvi!! Hún
tjáði okkur lika, að ekki væru
haldnar hagskýrslur um fjölda
fóstureyðinga, en kvaðst sjálf
álita að nærri lagi væri, að ein
fóstureyðingkæmi á móti hverj-
um tveimur fæðingum i lýðveld-
inu. öllu erfiðara reyndist að fá
upplýsingar um getnaðarvarn-
ir, (vegna þess hve feiminn
túlkurinn okkar — 19 ára strák-
ur var) en þó virðist ljóst, að
getnaðarvarnarpillan, sem svo
mikið er notuð á Vesturlöndum,
er litið notuð þar en notkun
lykkjunnar þeim mun útbreidd-
ari. Að þvi er okkur skildist
verður að framvisa hjúskapar-
vottorði i verzlun til að kaupa
getnaðarvarnir, og getnaðar-
varnir karla virðast óþekkt
fyrirbæri.
En snúum okkur nú að öðru.
Af mörgu er að taka og erfitt að
hafna, en eitt er það, sem ég get
alls ekki stillt mig um að minn-
ast á. Litháen er i hópi minnstu
Sovétrikjanna, aðeins 65.000
ferkilómetrar að stærð, og ibúar
rúmar þrjár milljónir talsins.
Fá riki heimsins urðu jafnilla
úti i heimsstyrjöldinni siðari.
Margir staðir lögðust algerlega
irústog 750.000 manns létu lifið
og getur rétt gert sér i
hugarlund, hver blóðtaka það
hefur verið ekki stærri þjóð,
enda var vist heldur ömurlegt
um að litast, þegar hermenn
Sovétrikjanna frelsuðu höfuð-
borgina, Vilnius, úr höndum
nazista i júli 1944.
Þessum atburðum er Litháen-
um ekki ætlað að gleyma, og
ýmsar minjar striðsins og
hryðjuverka nazista eru vel
varðveittar, svo að engin hætta
er á, að þjóðin gleymi, hverjar
hörmungar striðs og fasismi
hafa i för með sér. Við heimsótt-
um útrýmingabúðir nazista i út-
jaðri Kaunas (9. Kaunas Fort).
Það var óhugnanleg sjón, enda
öllu haldið i sem likustu horfi og
áður var, og lengi eftir að við
höfðum kvatt staðinn, sat i
manni hryllingurinn og undrun-
ináþvi, að mennhafiraunveru-
legaframið þau grimmdarverk,
sem þarna var lýst fyrir okkur.
Einnig heimsóttum við striðs-
minjasafn i útjaðri Vilnius, þar
sem áður stóð þorpið Pirciupis.
A flótta sinum til Þýzkalands i
lok styrjaldarinnar, brenndu
nazistar þorpið til grunna, og
drápu alla ibúana, sem einungis
voru konur, börn og öldungar,
þvi að allir vopnfærir karl-
menn voru i striðinu. Þarna er
að finna brunninn bein, hár-
lokka og ýmislegt annað, sem
náðist úr öskunni, ásamt mynd-
um af þorra þeirra, sem lifið
létu, og óliklegt finnst mér, að
nokkur Litháani, sem safnið
heimsækir gleymi hörmungum
striðsins eða hryðjuverkum
nazista.
Moskva og
ráðstefnan
Þar sem ætlunin með þessum
linum minum var upphaflega sú
að fjalla um „Heimsráðstefnu
ungra kvenna”, kann mörgum
að virðast formálinn i það
lengsta. En sannleikurinn er sá,
að ráðstefnan sem slik olli mér
talsverðum vonbrigðum og
fjallaði raunverulega ekki nema
að mjög litlu leyti um þau mál-
efni, sem henni var ætlað. Yfir-
skrift ráðstefnunnar var „Ung-
ar nútimakonur og þátttaka
þeirra i baráttunni fyrir jafn-
rétti, frið, frelsi og félagslegri
þróun.” Það vantaði svo sem
ekki, að titillinn væri glæstur og
gæfi tilefni til bjartra vona, en
skipulag allt var með þeim
hætti, að litil von var um nokk-
urn raunhæfan árangur.
1 fyrsta lagi má geta þess að
skoðanaleg fjölbreytni þátttak-
enda var alls ekki nægileg, þar
sem ábyggilega um eða yfir 80%
ráðstefnugesta voru kommún-
istar á Moskvu-linunni, sem
ekki áttu orð til að lýsa aðdáun
sinni á þjóðskipulagi þar og
jafnframt eymdinni i eigin lönd-
um. Eyddu nær allir ræðumenn
meginhluta tima sins i að lofa
og prísa Sovét, Helsingfors-ráð-
stefnuna, friðar- og jafn-
réttisvilja Rússa o.s.frv. Hin
20%, sem i voru jafnaðarmenn,
frjálslyndir, miðflokksmenn,
róttækir o.fl., voru i svo miklum
minnihluta, að þau gátu heldur
litlu ráðið um gang mála, þótt
vissulega næðust fram nokkrar
orðalagsbreytingar á lokaálykt-
un ráðstefnunnar.
í öðru lagi má geta þess, að
ekki voru starfandi neinir um-
ræðuhópar, þar sem þátttak-
endum gæfist timi til rökræðna
og skoðanaskipta. Allar ræður
þurfti að semja fyrirfram og af-
henda þær til þess að hægt væri
að túlka þær yfir á rússnesku,
og ekki heyrði ég betur en þær
væru flestar fremur keimlikar.
Ekkert tækifæri gafst til að
varpa fram spurningum, þvi að
sakir timaskorts voru hverjum
ræðumanni aðeins ætlaðar 7-10
minútur, og mátti hver aðeins
tala einu sinni.
1 þriöja lagi var svo þreytandi
að sitja og einbeita sér að þvi að
skilja ræður fluttar á erlendum
tungumálum, (þær voru túlkað-
ar á sjö tungumál þ.á.m. ensku
og þýzku) innan um óstöðvandi
klið af allskyns röddum og tung-
um, að yfirleitt var ómögulegt
að fylgjast með, nema skamina
stund i senn, a.m.k. þegar liða
tók á dag.
Einstakar ræður
Þótt þvi færi fjarri, að ég væri
ánægð með fyrirkomulag ráð-
stefnunnar i heild, þá er hinu
ekki að leyna, að þar voru flutt-
ar ýmsar mjög athyglisverðar
ræður. Einkum vöktu athygli
ræður ýmissa fulltrúa þriðja
heimsins, Mið- og Suður-Ame-
riku og nokkurra Arabarikja.
Ekki var örgrannt um að hugur
minn hvarflaði einstaka sinnum
heim til kvenna á Fróni, þegar
ég hlýddi á frásagnir um þau
ömurlegu lifskjör, sem konur i
mörgum þessara rikja búa við.
Ég held, að konurnar, sem mest
hafa bölvað þessu blessaða
kvennaári og tilgangsleysi þess,
ættu að reyna að sjá aðeins
fram fyrir sitt eigið nef.
Lokaorð
Eftir á að hyggja, þá hlýtur þó
þessi Sovétför að hafa orðið
flestum til góðs. Okkur var
Jietta bráðskemmtilegt og eftir-
minnilegt ferðalag. sovézkum
yfirvöldum nokkuð sterkt
áróðurstæki, og sovézkur al-
menningur, sem fylgdist með
fjölmiðlum á þessum tima, hlýt-
ur að þakka hinum almáttúga
kvölds og morgna fyrir að hafa
fæðzt i þessu riki sælunnar.
Lausar stöður
Stöður fjögurra fulltrúa við embætti rikis-
skattstjóra, rannsóknardeild, eru hér með
auglýstar lausar til umsóknar frá 1. janú-
ar nk.
Laun samkvæmt launakerfi starfsmanna
rikisins.
Umsóknir með upplýsingum um aldur,
menntun og fyrri störf sendist rannsókn-
ardeild rikisskattstjóra, Skúlagötu 57,
Reykjavik, fyrir 20. desember nk.
Reykjavik, 18. nóvember 1975.
Skattrannsóknarstjóri.
Qj Söluskattur
^ í Kópavogi
Söluskattur 3. ársfjórðungs 1975 er fallinn
i gjalddaga. Lögtak er úrskurðað vegna
vangreidds söluskatts og fer það fram eft-
ir 8 daga frá birtingu úrskurðar þessa.
Jafnframt verður atvinnurekstur þeirra,
sem skulda söluskatt þennan eða eldri
stöðvaður án frekari aðvörunar.
Bæjarfógetinn i Kópavogi
13. leikvika — leikir 15. nóv. 1975
1. VINNINGUR: 12 réttir — kr. 374.500.-
nr. 9819 (Reykjavik)
2. VINNINGUR: 11 réttir — kr. 6.100,-
53 2465 9623 35411 36268+ 36675+ 37407 +
282 2516 9989 35817 + 36522 + 36679+ 35786F
1000 4276 9819 35826 + 36571 36770+
1707+ 9319 11039 35826+ 36589 36893
+ INAFNLAUS^F : 10 vikna seðill
Kærufrestur er til 8. des. kl. 12.00 á hádegi. Kærur skulu
vera skriflegar. Kærueyðublöð fást hjá umboðsmönnum
og aðalskrifstofunni. Vinningsupphæðir geta lækkað ef
kærur verða teknar til greina. Vinningar fyrir 13. leikviku
verða póstlagðir eftir 9. desember.
Handhafar nafnlausra seðla verða að framvisa stofni eöa
senda stofninn og fullar upplýsingar um nafn og heimilis-
fang til Getrauna fyrir greiðsludag vinninga.
GETRAUNIR — íþróttamiðstöðin — R EYKJAVÍK
Hafnarf jörður
Framsóknarfélag Hafnarfjarðar heldur aðalfund i Góð-
templarahúsinu, uppi, miðvikudaginn 19. nóv. kl. 20:30. Dag-
skrá: 1. Venjuleg aðalfundarstörf. 2. Bæjarmál. Stjórnin.
Framsóknarvist
Onnur framsóknarvist Framsóknarfélags Reykjavikur verður
miðvikudaginn 19. nóv. að Hótel Sögu, Súlnasal kl. 20.30. Nánar
auglýst siðar.
Njarðvík
Framsóknarfélag Njarðvikur heldur sinn árlega aðalfund i
framsóknarhúsinu i Keflavik fimmtudaginn 20. nóvember kl. 8
siðd.
Venjuleg aðalfundarstörf. Félagar mætið vel og stundvis-
lega. Stjórnin.
Almennur stjórnmálafundur verður haldinn i Félagsheimilinu
Blönduósi föstudaginn 21. nóv. og hefst kl. 21. Ólafur Jóhannes-
son viðskiptaráðherra og Páll Pétursson alþingism. koma á
fundinn. Allir velkomnir. Framsóknarfélögin.
Borgarnes
Fra msóknarf élag Borgarness heldur sitt
fyrsta spilakvöld á þessum vetri föstudaginn
21. nóv. i samkomuhúsinu kl. 8.30. Halldór E.
Sigurðsson mætir á spilakvöldinu. Allir vel-
komnir.
Skagfirðingar
Aðalfundur Félags ungra framsóknarmanna i Skagafirði verður
haldinn i Framsóknarhúsinu Sauðárkróki fimmtud. 21. nóv. og
hefst kl. 21.
Venjuleg aðalfundarstörf. Kosning fulltrúa á kjördæmisþing.
Magnús Ólafsson form. SUF, kemur á fundinn. Stjórnin.
Árnesingar
Annað keppniskvöld framsóknarvistarinnar
verður að Borg, Grimsnesi, föstudaginn 21.
marz kl. 21.30. Ræðumaður verður séra
Heimir Steinsson, rektor. Aðalverðlaun:
Sunnuferð fyrir tvo til Kaupmannahafnar.
Framsóknarfélag Arnessýslu.
Viðtalstímar
aiþingismanna
og
borgarfulltrúa
Framsóknarflokksins
Kristján Benediktsson borgarfulltrúi verður til viðtals að
Rauðarárstig 18, laugardaginn 22. nóv. kl. 10-12.
Vesturlandskjördæmi
Laugardaginn 22. nóv. 1975 verður 15. kjördæmisþing sambands
Framsóknarfélaga i Vesturlandskjördæmi haldið i félagsheim-
ilinu Valfelli i Borgarhreppi, og hefst það kl. 10 árdegis. Dagskrá
verður samkvæmt lögum sambandsins. Stjórnin.
Félag framsóknarkvenna
í Reykjavík
Basarinn verður að Hallveigarstöðum, sunnudaginn 23. nóvem-
ber næstkomandi. Tekið verður á móti varningi að Rauðarárstig
18, alla daga vikunnar til kl. 17, og á fimmtudaginn einnig kl. 20-
22 um kvöldið. Þær, sem hafa hugsað sér að gefa kökur, komi
þeim á sunnudagsmorgun 23. nóv. að Hallveigarstöðum. Basar-
nefndin.