Tíminn - 25.11.1975, Qupperneq 9

Tíminn - 25.11.1975, Qupperneq 9
lJriðjutlagur 25. nóvember 1975. TÍMINN 9 tJtgefandi Framsóknarflokkurinn. Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Rit- stjórnarfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri: Helgi H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gisla- son. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu við Lindargöty, simar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aðalstræti 7, simi 2650P — afgreiðslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verð I lausasölu kr. 40.00. Askriftargjald kr. 800.00 á mánuði. Blaðaprent lT.f; Við erum í stríði Um það þarf ekki að deila, að bezt væri fyrir ís- lendinga að semja ekki við neinn um undanþágur innan 200 milna markanna, ef þeir ættu frjálst val i þeim efnum. Dæmið er hins vegar ekki svo einfalt. Það er staðreynd, sem ekki má sniðganga i þessum efnum, að um frjálst val er hér ekki að ræða. Bretar hafa lýst yfir þvi, að þeir muni halda uppi fiskveið- um á íslandsmiðum undir herskipavernd, ef þeir fá íslendinga ekki til að fallast á undanþágur, sem er útilokað fyrir þá að samþykkja. Nýtt þorskastrið er þegar hafið. Það, sem íslendingar verða að hugsa um nú, er hvernig þeir geta bezt háð þetta strið á þann hátt, að fiskstofnunum verði tryggð mest vernd. Það sjónarmið verður að vera öllu ofar i þeim alvarlegu átökum, sem eru framundan. Það er ljóst mál, að i sliku striði verðum við að beina öllum þeim varðskipum, sem við höfum yfir að ráða, gegn Bretum og leitast við að torvelda veiðar þeirra sem mest. Þeir stunda veiðarnar á þeim slóðum, sem mikilvægast er að reyna að verja. Þetta var reynslan i siðasta þorskastriði, þegar aðrir útlendingar, sem veiddu lengra frá landi og á þýðingarminni miðum, gátu haldið uppi veiðum næstum óáreittir. Þannig veiddu Vestur- Þjóðverjar árið 1973 um 90 þúsund smál. á íslands- miðum. Striðið við þá hófst i reynd ekki fyrr en eftir að þorskastriðinu við Breta lauk. Þá fyrst tókst að ráði að torvelda veiðar þeirra. Samningar þeir, sem rætt hefur verið um við Vestur-Þjóðverja, eru byggðir á þeirri skoðun, að fiskstofnarnir fái meiri vernd með þvi, að semja við þá um t.d. 60 þús. smál. ársafla, en að eiga á hættu, að þeir taki 90 þús. eða jafnvel meira, meðan við þurfum að beina öllu okkar afli gegn brezkum her- skipum. Það er mikill misskilningur, að með umræddu samkomulagi við Vestur-Þjóðverja væri skapað fordæmi fyrir samkomulagi við Breta um meira aflamagn en þeim hefur verið boðið. Umrætt sam- komulag við Vestur-Þýzkaland byggist á þvi, að þorskafli þeirra sé minnkaður um 75% frá þvi, sem hann var til jafnaðar siðustu árin fyrir útfærsluna 1972, en annar afli um 40-45%. Ef samið væri við Breta á þessum grundvelli, myndu þeir ekki fá nema um 50 þús. smál, á ári, eða mun minna en rik- isstjórnin hefur boðið þeim. Mikilvægi sliks sam- komulags sem fyrirmyndar væri fólgið i hinum mikla niðurskurði á þorskaflanum, en það er sá afl- inn, sem við þurfum fyrst og fremst að minnka, sök- um hins lélega ástands þorskstofnsins. Þá er fólgið i þýzka uppkastinu sú mikilvæga viðurkenning, að engir þýzkir frystitogarar fá veiðileyfi innan 200 milna markanna. Hér væri um fordæmi að ræða, sem gæti átt eftir að reynast mjög mikilvægt. Þeir, sem hæst tala gegn þýzka samkomulaginu, láta sér viljandi eða óviljandi sjást yfir þá stað- reynd, að við eigum þegar i þorskastriði við Breta, þar sem hótað hefur verið að beita herskipum gegn okkur. öll okkar orka og allt, sem við getum, verður að beinast gegn þessum aðalandstæðingi. Megin markmiðið er að sigra hann, þvi að hann sækist eftir þvi, sem mestu skiptir, þorskstofninum. Meðan þannig er ástatt, er mikilvægt að geta átt frið við aðra, ef jafnframt væri hægt að tryggja meiri vernd fiskstofnanna en ella. Þess vegna getur samkomulag við Vestur-Þjóðverja ekki aðeins ver- ið réttlætanlegt, heldur nauðsynlegt, ef i alvöru á að reyna að sigra Breta. — Þ.Þ. ERLENT YFIRLIT Klofna kommúnistar í þrjór hreyfingar? Höfuðstöðvar verða þd AAoskva, Peking og Róm llré/.njcv á blaðamannafundi fyrir skömmu, þcgar forscti Italiu ÞAÐ ER nú um tvö ár siðan Kommúnistaflokkur Sovét- rikjanna hóf að beita sér fyrir þvi, að haldin yrði ráðstefna allra kommúnistaflokka i Evrópu, þar sem mótuð yrði sameiginleg stefna þeirra. Ætlun ráðamanna Sovét- rikjanna virðist vera sú, að þessi ráðstefna yrði haldin i'yrir þing rússneska kommúnistaflokksins, sem á að koma saman i febrúar- mánuði næstkomandi. Senni- legter, að Bréznjev hafi viljað sýna á flokksþinginu, að hann hefði ekki aðeins komið á friðvænlegra ástandi i Evrópu með árangri þeim, sem hafi náðst i öryggismálaráðstefn- unni i Helsinki, heldur hefði hann einnig komið á sam- komulagi um kennisetningar evrópsku kommúnista- ílokkanna, sem hafa viljað fara sitt i hverja áttina og miðað við sérstakar ástæður i hverju landi fyrir sig. Rússneskir kommúnistar hafa augljóslega óttazt, að þetta gæti dregið mjög úr samstöðu kommúnistaflokkanna og veikt áhrif þeirra sem heims- hreyfingar. Nú virðast allar horfur á, að þessi fyrirætlun Bréznjevs og félaga hans ætli ekki að rætast, eða am.k. ekki á þann hátt að umræddri ráðstefnu verði lokið áður en flokksþing rússneskra kommúnista verður haldið. Fljótlega eftir að Rússar báru fram hugmyndina um ráðstefnuna, var sett á laggirnar sérstök undirbúningsnefnd, sem var skipuð fulltrúum frá 28 kommúnistaflokkum i Evrópu. Hún hefur haldið nokkra fundi. Á fundi hennar, sem haldinn var i Austur- Berlin i október siðastl. virtust vera nokkrar horfur á vissu samkomulagi, og var yfirleitt reiknað með þvi, að það næðist á næsta fundi nefndarinnar, sem átti að halda i Austur-Berlin eftir miðjan nóvember. Hefði sam- komulag náðst þá, hefði verið hægt að halda ráðstefnuna i janúar. Nú virðist þetta úti- lokað. Umræddum nóvember- fundi nefndarinnar er nú lokið, og virðist litið hafa þokazt þar i samkomulagsátt. Eina ákvörðunin, sem var birt eftir fundinn, var sú, að nýr fundur yrði haldinn i janúar. Yfirleitt mun litið svo á, að það verði persónulegt áfall fyrir Bréznjev, ef ekki var i hcimsókn i Moskvu. tekst að jafna þennan ágreining evrópsku kommún- istaflokkanna fyrir flokksþing rússneska kommúnistaflokks- ins. ÞAÐER ekki ósennilegt, að það hafi spillt fyrir samkomu- lagi á nóvemberfundinum, að rétt áður hittust i Róm þeir Enrico Berlinguer, aðal- leiðtogi italskra kommúnista, og Georges Marchais, leiðtogi franskra kommúnista. Eftir fund þeirra var birt sameigin- leg yfirlýsing, þar sem lýst var eindregnu fylgi þessara flokka við þingræði og lýðræði. 1 yfirlýsingunni fólst, að þeir myndu stefna að valdatöku á þingræðisgrundvelli og næðu þeir völdum, myndu þeir láta þau af hendi, ef kosningar gengu á móti þeim. Jafnlangt hafa kommúnistaftokkar aldrei gengið i þessa átt, þvi aö segja má, að þetta feli i sér afneitun á byltingarkenning- um kommúnista. Óliklegt er, að þetta hafi fallið leiðtogum kommúnistaflokkanna i Austur-Evrópu vei i geð, þar sem þeir hafa i reynd afneitað þingræðinu og frjálsum kosningum. Yfirlýsing þeirra Beriinguers og Marchais hefur þvi áreiðanlega ekki bætt samkomulagið á fundin- um i Austur-Berlin. Yfirlýsing þeirra félaga kom ekki á óvart, hvað Berlinguer snerti. ítalski kommúnistaflokkurinn hefur veriö aö snúast meira og meira til fylgis við þingræðið, a.m.k. i orði kveðnu, og það hefur fært flokknum mikinn á- vinning. Hann vann mikinn sigur i bæjarstjórnarkosning- um i júni siðastl. og nú spá skoðanakannanir þvi, að hann yrði stærsti stjórnmálaflokkur itaiiu, ef kosningar færu fram um þessar mundir. Fyrir flokkinn skiptir þvi miklu, að_ styrkja þá trú, að hann sé þingræðisflokkur. Franskir kommúnistar hafa hins vegar haldið fastar i' gömul fræði, en ekki er óliklegt, að það hafi haft áhrif á afstöðu Marchais, aðþeirhafa fariðhalloka fyrir hinum sósialdemókratiska flokki Mitterands i kosningum að undanförnu. Fyrir franska kommúnista getur þvi verið heppilegt, að lýsa sig meiri þingræðissinna en þeir hafa áður gert. UM ÞAÐ er erfitt að dæma, hve djúpstæður ágreiningur- inn er á fundum nefndarinnar. sem er að undirbúa ráðstefnu kommúnistaflokkanna. þegar þvi sleppir, að sumir hverjir vilja fá frjálsræði til að vikja frá linunni og haga áróðri og vinnubrögðum eftir aðstæðum i hverju landi. Ef til vill ber ekki svo mikið á milli Bréznjevs annars vegar og Berlinguers hins vegar. þótt Berlinguer telji sér hag- stætt af áróðursástæðum að lýsa sig þingræðissinna. Bréznjev óttast hins vcgar. að slikar yfirlýsingar geti smátt og smátt fært kommúnista- flokkana af réttri braut og gert þá oorgaralega og vitnar i sósialdemókrata þvi til sönnunar. Um þetta viröist helzti ágreiningurinn vera. Þaö virðist sprottið af sömu ástæðum, að Berlinguer gagnrýnir starfshætti Cunhals i Portúgal. þvi að þeir samrýmast ekki þeim áróðri, sem Berlinguer rekúr heima fyrir. Þess vegna telur hann sér nauðsynlegt að taka af- stööu til Cunhals. Þeirri spurningu er hins vegar ó- svarað, hvort Berlinguer eða Marchais myndu haga sér nokkuð öðruvisi en Cunhal. ef þeir stæðu i hans sporum. Ur þvi fæst ekki skorið aö sinni. hvort hér sé um raun- verulegan málefnalegan á- greining að ræða eða aöcins ágreining um mismunandi starfsaðferðir. A þessu veltur þaö, hvort samstarf helzt milli kommúnista I Vestur-Evrópu og Austur-Evrópu. Reynist um raunverulegan ágreining að ræða. munu kommúnistar bráðlega skiptast i þrjár meginhreyi'ingar. sem verða kenndar við Moskvu. Peking og Hóm. -Þ.Þ Bcrlingucr að kjósa.

x

Tíminn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.