Tíminn - 25.11.1975, Síða 11

Þriðiudagur 25, nóvember 1975,
TÍMINN
11
Utg&fu þess. Aðeins ein bóka-
verzlun i Reykjavik (Bókin við
Skólavörðustig) hefur haft heftið
til sölu, svo mfer sé kunnugt, og
þess hefur hvergi verið getið i
fjölmiðlum. Mó þvi ætla að
margir, sem hefðu viljað eignast
þetta hefti, hafi ekki frétt um Ut-
komu þess. Ekki hef ég sann-
spurt, hverjir eru Utgefendur
þessa siðasta heftis, og væri mjög
fróðlegt, ef einhver þeirra vildi
koma fram i dagsljósið og upp-
lýsa, hvort ekki megi vænta
framhalds á Utgáfunni, þvi enn
munu ókomin fjögur hefti áður en
Utgáfunni er lokið.
Hérmunégláta staðarnumiði
þessari upptalningu, þótt mörg
önnur rit mætti nefna, en að
siðustu langar mig að vikja að
öðru efni, sem þessu er skylt.
fslenzkt fornbréfasafn er hið
mesta fróðleiksnáma öllum þeim,
sem fást við að rannsaka islenzka
sögu Þar eru samankomnar
heimildir um hin margvislegustu
efni, svo sem stjórnmálasögu,
réttarsögu, hagsögu, verzlunar-
sögu, byggðarsögu og ættfræði.
Af islenzku fornbréfasafni eru nU
komin Ut sextán bindi en Utgáfa
þess hófst i Kaupmannahöfn 1857.
t fyrstu var ráðgert, að i forn-
bréfasafninu yrðu prentuð öll
skjöl, sem þekkt eru frá þvi fyrir
1600, en siðar mun hafa verið
hætt við að láta það ná lengra en
til 1570 og þangað er Utgáfan
komin nU. Ollum ætti að vera
ljóst, hversu aðgengilegra er að
geta gengið að skjölum frá fyrri
öldum prentuðum i einu safni,
heldur en að þurfa að leita þeirra
i söfnum i misjafnlega aðgengi-
legum handritum. Væri þvi ekki
vanþörf á þvi að útgáfunni yrði
haldið áfram að upphaflega settu
marki, og helzt lengra.
Svo sem vænta má um rit, sem
hefur verið jafnlengi á döfinni og
ekki endurprentað, eru flest bir.di
fslenzks fornbréfasafns nU
uppseld, og þó stöku sinnum megi
kannski fá það keypt frá fornbók-
sölum, er það ókleyft nema
auðugustu mönnum, eins og
jafnan verður, þegar ágæt rit
gerast fágæt. Er það bagalegt
fyrir þá, sem þurfa á þvi að halda
við rannsóknir, þvi mishægt er
mönnum að hafa þess not á bóka-
söfnum, og aldrei eins hentugt og
ef menn geta haft það sér við
hönd á heimili.
NU, þegar prenttækni er komin
á það stig, að ijósprentaðar
bækur eru varla neitt siðri en
frumprentun, hafa nokkur Ut-
gáfufyrirtæki tekið upp þá kröfu
nýbreytni að ljósprenta merkustu
útgáfubækur sinar jafnóðum og
upplag þeirra þrýtur. Kunnasta
dæmi þess er að Ferðafélag fs-
lands lætur ljósprenta árbækur
sinar jafnskjótt og þær seljast
upp. Hin mesta þörf er á að þau
bindi af Islenzku fornbréfasafni,
sem uppseld eru, verði ljós-
prentuð á næstu árum. Væri það
verðugt verkefni fyrir Hið is-
lenzka bókmenntafélag, en það
hefur séð um og kostað Utgáfu
þess frá upphafi.
Annað rit, sem mikilsvert er
við rannsóknir á islenzkri sögu og
full þörf væri á að ljósprenta, er
Manntalið 1703. Þetta manntal,
sem er með þeim elztu i
veröldinni, var lengi talið
glatað, en árið 1914 fannst handrit
þess i Kaupmannahöfn. Það var
gefíð Ut i heftum af Hagstofu ts-
lands á árunum 1924-1947, en er
nú löngu ófáanlegt.
Að siðustu vil ég svo endurtaka
þá ósk mina, að utgefendir
þessara bóka geri almenningi
grein fyrir þvi, hvort vænta megi
framhalds á Utgáfu þeirra, og ef
svo er, hvenær megi vænta næstu
binda.
Skemmtileg og makleg minning
Kristján Eldjárn:
Hagleiksverk Hjálmars í
Bólu
Helgafell.
„Bók þessi er gefin út i rninm
ingu aldarártiðar Hjálmars
Jónssonar skálds i Bólu, sem
andaðist hinn 25. júli 1875.”
Hér birtast á vönduðum
pappir myndir af þeim smiðis-
gripum sem nú eru til og vitað
er um eða fullvist þykir að séu
eftir Bólu-Hjálmar. Jafnframt
er gerð grein fyrir hverjum ein-
stökum grip i stuttu og ljósu
máli. En auk þess skrifar
Kristján Eldjárn nokkur orð um
manninn. Hann segir i inngangi
eftir að hafa minnzt á útgáfur á
ritum Hjálmars: „Hagleiks-
verkum hans hefur hins vegar
til þessa dags verið fremur litill
gaumur gefinn. Seint og um
siðir skal þess freistað i þessari
bók að rétta hlut þeirra eftir þvi
sem efni standa til og gott hóf er
á fyrir verðleika sakir.”
Nú brestur mig vitanlega alla
listfræðilega þekkingu tii að
dæma um þessa bók sem
visindarit, en smekk þykist ég
hafa til að leyfa mér að segja að
bókin sé falleg. Ekki þarf að
hafa orð á þvi að forsetinn hefur
vald á máli og stil svo að vel fari
og prýði sé af. Og ég hef það
fyrir satt sem hann segir eftir
að lýst er verkum meistarans:
„Hjálmar i Bólu var einn hinn
siðasti alþýðutréskeri sem var i
órofnum tengslum við list sina
sem fornan feðraarf og tókst að
gera ágæta hluti i anda hinnar
ævagömlu stilhefðar, ósnortinn
með öllu af nýjum erlendum
áhrifum.”
1 Bólu-Hjálmarssögu segirað
Hjálmar hafi oft selt smfðisgripi
sina „með góðum hagnaði”.
Ætla má að Simon Dalaskáld
hafi mátt vita þetta en lika gæti
verið að nágrönnum hafi vaxið i
augum hlutur þeirra, sem ein-
hverjar aukatekjur höfðu um-
fram hið almenna. Slikt mikla
menn oft fyrir sér. En jafnvel þó
að Hjálmar hafi einkum gefið
vinum sinum smiðisgripi sina
mættu þeir hafa verið honum
ærin búbót. Sú er a.m.k. min
reynsla að menn borgi ekki
miður en annaö það sem þeim
finnst vera gjöf.
Stephan G. segir að Jón hrak
hafi ekki taliö sannleikann hóti
betri þó að hann væri hafður eft-
ir sankti Petri. Það er auðvitað
góð regla. Þrátt fyrir það mun
mörgum þykja gaman að þvi að
forseti Islands verður til að
skrifa þetta minningarrit. Vist
er gaman að þvi vegna okkar,
sem nú erum uppi, að eiga þar i
öndvegi mann, sem gat slikt og
gerði það. — It.Kr.
nytt fra Husquama
GRAND MENU, kæliskápur, kæli
og frystiskápur, frystiskápur.
350—360 lítrar. Stílhreint útlit. 45
mm. þykk polyurethan einangrun.
Allar rafmagnsleiöslur og Ijós er
staðsett utan einangrunarinnar.
Þ.e. ekki er hætta á ad kuldinn síist
út eins og þar Sem leiöslur ná í
gegnum einangrun inn í skápinn.
FESTIVAL uppþvottavélin. Sérstak-
lega rúmgóö vél sem þvær leirtau
eftir 12 manns. 6 þvottavöl, þar á
meðal eitt fyrir krystalglös og
postulín. Klædd aö innan úr ryðfríu
stáli. 3 snúningsarmar sem gefur
þvottaeiginleika í sérflokki.
REGINA gufugleypir. Breidd 60 og
70 cm. Mjög hljóðlátur 2ja hraða
mótor. Bæði fyrir útblástur og kola-
filter. Ljós og 220 v. tengidós.
SWING—OUT gufugleypir. Nýjung.
Hægt er að draga framhlið viftunn-
ar út yfir eldavélina. Útbúa má
sama ytra byrði og er í öðrum
eldhússkápum.
STANDARD gufugleypir eingöngu
fyrir útblástur. Breidd 50, 60 og 70
cm. Hljóðlátur2ja hraða mótor.
REGINA KATALYX eldavél með 4
hellum. 2 ofnar þar sem efri ofn er
sjálfhreinsandi grillofn með grill-
motor og snúningsteinum. Fjöl-
þættur tímamælir ásamt kjötmæli.
REGINETT KATALYX. Sjálfhreinsandi
grillofn til innbyggingar ásamt
REGINETT TOP hellunni. Ofninn er
með grillmótor, snúningsteinum og fjöl-
þættum tímamæli og kjötmæli.
MAXI upþþvottavelin fyrir 8 manns. Ætluð til
innbyggingar, 60 cm breið. Þvær upp á 22
mín. fyrir utan upphitun á vatni. Kápan og
hurðin eru úr svokölluöu polypropen efni
sem er mjög hart og endingargott. Engin
hætta á ryði. Sérstaklega hljóðlát.
© Husqvarna
Miui nyja upppvottavelm, sem
þvær upp eftir 6 manns. 22 mín. að
þvo fyrir utan upphitun á vatni.
Ætluð til innbyggingar í 60 cm.
breiðan skáp. Kápan og hurðin úr
polypropen efni.
HtuiNA UURNING. 60 eöa 70 cm
breið eldavél í sérflokki, þar sem
hin margumtalaða Corning gler-
hella kemur í stað venjulega 4 hellu
borösins. 2 ofnar, annar sjálf-
hreinsandi með grillmótor og snún-
ingsteini. Fjölþættur tímamælir og
kjötmælir.
Litir: Hvítt, AVOCADO grænt,
COBOLT blátt og nýi liturinn LION gult.
í gunnar ásgeirsson hf.
i Suðurlandsbraut 16 ReykjavíkSími: 35200 ■
. Glerárgötu 20 Akureyri Simi: 22232 1