Tíminn - 26.11.1975, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Miðvikudagur 26. nóvember 1975.
Forsætisráðherra skorar á þjóðina
að sýna órofa samstöðu
MÓ—Reykjavik. Lúðvik Jóseps-
son kvaddi sér hljóðs utan dag-
skrár á fundi i sameinuðu þingi
kl. 18 i gær og
geröi að um-
talsefni brezku
herskipin á Is-
landsmiðum.
Kvað Lúðvik
ekki hægt að
láta nægja að
sendiherra ts-
lands mótmælti
komu þeirra, heldur yrði að gripa
til róttækari aðgerða. Krafðist
þingmaðurinn þess, að sendi-
herra Islands yrði kallaður heim
og Bretum tilkynnt, að stjórn-
málasambandinu yrði slitið við
þá, ef herskipin færu ekki strax út
úr landhelginni. Þá kvaðst Lúðvik
einnig viljja taka undir fram
komna tillögu um að loka her-
stöðinni i Keflavik.
Gcir llallgrimsson forsætisráð-
herra svaraði og sagði, að rikis-
stjórnin liti valdbeitingu Breta á
Islandsmiðum mjög alvarlegum
augum, og hefði það strax verið
tilkynnt Bretum |
og mótmælt af i
sendiherra Is-1
lands i London.
Komu herskip-
anna hefði lfka |
strax verið |
mótmælt munn-
lega. Siðdegis i |
gær hefðu siðan
svohljóðandi skrifleg mótmæli
verið send rikisstjórn Bretlands:
Rikisstjórn Islands mótmælir
harðlega þeirri ráðstöfun brezku
rikisstjórnarinnar að beita her-
skipum til að vernda ólöglegar
veiðar brezkra togskipa innan is-
lenzkrar fiskveiðilögsögu.
Hér er um ólögmæta valdbeit-
ingu að ræða, sem ekki einungis
brýtur i bága við ákvæði sam-
þykkta öryggisráðstefnu Evrópu
i Helsinki, heldur samræmist hún
ekki aðild beggja þjóðanna að At-
lantshafsbandalaginu. Slik vald-
beiting útilokar allar frekari við-
ræður við rikisstjórn Bretlands,
a.m.k. unz hin brezku herskip
hverfa af Islandsmiðum.
Að sjálfsögðu munu islenzk
varðskip halda áfram að vernda
hin islenzku fiskimið eftir þvi sem
unnt er, enda er varðveizla fisk-
lll
■
stofnanna við Island lifshags-
munir islenzku þjóðarinnar.
Utanrikisráðuneytið,
Reykjavik, 25. nóv. 1975.
Lúðvik Jósepsson tók öðru sinni
til máls og itrekaði, að til rót-
tækra aðgerða þyrfti að gripa og
kvaðst vona, að rikisstjórnin tæki
m.a. tillit til þeirrar kröfu, sem
hann hefði sett fram.
Geir Hallgrimsson skoraði á
þingheim og alla Islendinga að
standa saman i órofa fylkingu
gegn þeirri ólögmætu aðgerð,
sem gegn okkur hefði verið beitt
og taldi, að nauðsyn væri að ihuga
allar aðgerðir vel, áður en út i
þær væri farið. Það væri styrkur
að flana ekki að neinu, og til þess
að aðgerðir okkar færðu okkur
fullan sigur i landhelgisdeilunni.
— Já. Og ég tel það vera mjög
veigamikla röksemd fyrir samn-
ingum við V-Þjóðverja. Það er
erfitt fyrir okkur að standa i striði
á mörgum vigstöðvum, og við
þær aðstæður, sem nú skapast,
sem mun öll varnarviðleitni okk-
ar beinast gegn Bretum. Það yrði
þvi hætt við að V-Þjóðverjar
fengju að vera meira eða minna
óáreittir, ef ekkert samkomulag
verður við þá.
fcg álit, að það sé ákaflega
mikilvægt að við sýnum umheim-
inum að það er hægt að semja við
okkur og leysa deilumál á frið-
saman hátt, ef einhver sanngirni
er sýnd.
— Att þú von á löngu þorska-
striði að þessu sinni?
— Já. Bretar hafa sýnt svo
mikla óbilgirni og ósanngirni, að
hugarfar þeirra má mikið breyt-
ast, ef unnt á að vera að hefja
samningaviðræður að nýju, hvað
þá að ná endum saman.
Það var á sinum tima aldrei á
það minnzt af Breta hálfu, að þeir
myndu fara fram á lengri um-
þóttunartima en um var samið á
sinum tima. Og i þeim samning-
um var þeim ekki gefin nein
ástæða til að ætla, að slikt kæmi
til greina. Þeir hefðu hæglega
getaö umþóttað sig á umsömdum
tima, ef vilji hefði verið fyrir
hendi til þess. Ég veit ekki,
hvenær þeir hafa fyrst imprað á
þvi að fá áframhaldandi veiði-
heimildir innan fiskveiðiland-
helgi okkar, en geri ráð fyrir að
það hafi verið i.sambandi við
ákvörðunina um útfærsluna i 200
milur.
— Hverjar telur þú vera skýr-
ingar á þvi að staðan skuli hafa
breytzt svo Irá úlfærslunni i 50
inilur, að við skulum geta náð
samkomulagi við V-Þjóðverja nú
og ekki Breta, öl'ugt við það sem
við þá varð?
— Það hefur greinilega átt sér
stað hugarfarsbreyting hjá V-
Þjóðverjum. Þeir hafa sjálfsagt
iært eitthvað á þessu timabili. En
Bretar virðast lítiðhafa lært. Það
er eins og enn riki hjá þeim sami
hugsunarmáti og á stórveldistim-
um þeirra, þegar þeir voru ný-
lenduveldi og gátu sett öðrum
þjóöum stólinn fyrir dyrnar með
vopnavaldi, sagði Ólafur Jó-
hannesson dómsmálaráðherra að
lokum.
geta innan Efnahagsbandalags-
ins til að fá okkar rétt þar sam-
þykktan.
— En við liöfum enga tryggingu
fyrir þvi að tollaivilnanirnar taki
gildi?
— Nei.
— Og gæti þá allt cins verið um
l'imm mánaða samkomulag að
ræða?
— Það gæti verið það, já.
— Telur þú að það verði hörð
átök um þcssi samkomulags-
drög?
— Ég tel, að búast megi við
talsverðum meiningamun. Hér
hafa verið stofnuð samtök með
það markmið að koma i veg fyrir
samninga. En mér er lika kunn-
ugt um fjölda fólks, sem telur, að
skynsamlegast sé að semja og
telja, að með þvi fáum við fram
betri vernd fyrir fiskstofnana.
Ég vil benda á i þessu sam-
bandi, að þegar landhelgisgæzla
okkar beindist öll gegn V-Þjóð:
verjum innan 50 milnanna 1974,
þá tókst þeim að reyta upp 68 þús-
und tonn.
— Hverjar telur þú vera megin-
áslæður þess, að V-Þjóðverjar
vilja nú ganga til samninga við
okkur?
— Ég held, að þeir hafi tekið
algjörum sinnaskiptum, og svo
hefur rikisstjórnin tekið málið
föstum tökum og tekið ráðin af út-
gerðarmönnunum, sem mestu
hafa ráðið um afstöðu V-Þjóð-
verja til þessa.
Fyrir okkur skiptir það mestu
máli, að þeir hafa gengizt inn á að
sleppa nánast öllum þorskveiðum
og semja þess i stað um ufsa og
karfa, en þeim stofnum er ekki
eins hætt og þorskstofninum,
sagði Einar Agústsson utanrikis-
ráðherra að lokum.
0 Einar
Ágústsson
o Ólafur
Jóhannesson
ólal'ur Jóhannesson
samkomulagsins, þá frestast
framkvæmd þess og enginn
samningur við V-Þjóðverja
verður i gildi. Þetta hefur m.a.
það i för með sér, að ef tollaiviln-
anirnar koma ekki til fram-
kvæmda, koma veiðiheimildirnar
fyrir Vestfjörðum aldrei til fram-
kvæmda.
— En eru einhverjar likur til
þess að V-Þjóðverjar gcti fremur
l'engið Brcta ofan af banni gegn
bókun 6, cn Bretum tókst að la V-
Þjóðverja ofan af þvi áður?
— Ég get náttúrlega engu spáð
um það. Við höfum loforð V-Þjóð-
verja fyrir þvi, að þeir muni nota
allt það afl, sem þeir hafa innan
Einar Agústsson.
Efnahagsbandalagsins til að ýta
á Breta. Ég held, að ákvæðið um
frestun samkomulagsins, ef eng-
ar tollaivilnanir verða komnar til
framkvæmda eftir fimm mánuði,
hljóti að vera V-Þjóðverjum mik-
ill hvati til að gera allt sem þeir
ákvörðun Breta á landhelgis-
gæzlu okkar?
— Það er ljóst, að herskipa-
koma gerir landhelgisgæzlu okk-
ar öllu vandasamari og erfiðari.
Okkur skortir náttúrlegá afl gegn
herskipum, en eftir sem áður
verður landhelgin auðvitað varin
með öllum tiltækum ráðum.
— Veröur landhelgisgæzlan
el'ld?
— Það verður væntanlega gert,
og að minnsta kosti einn skuttog-
ari fenginn til gæzlustarfa til að
byrja með. Trúlega verður það
Baldur, sem Hafrannsóknastofn-
unin er að eignast.
— Telur þú það röksemd með
samkomulagi viö V-Þjóðverja, að
með þvi gætum við beitt land-
helgisgæzlunni betur gegn Bret-
um?
A FUNDI sameinaðs þings á
þriðjudag mælti Ellert B. Schram
fyrir þingsályktunartillögu, sem
hann flytur um umferðarmál, á-
samt Sigurlaugu Bjarnadóttur.
Tillögugreinin er svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að skora á
rikisstjórnina að beita sér fyrir
allsherjar endurskoðun og breyt-
ingum á lögum og reglugerðum
um umferðarmál svo og öðrum
þeim lögum, sem umferðarmál
snerta og stuðlað geta að auknu
umferðaröryggi og virkari með-
ferð umferðarlagabrota”.
Einnig mælti Sighvatur Björg-
vinsson fyrir tillögu, sem hann
flytur ásamt Ellert B. Schram,
Helga F. Seljan, Karvel Pálma-
syni og Halldóri Asgrimssyni.
Tillögugreinin er svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela rikis-
stjórninni að skipa nefnd til þess
að gera tillögur um samhæfðar
aðgerðir af hálfu opinberra aðila
til þess að draga úr tóbaksreyk-
ingum íslendinga. Nefndin skal
sérstaklega taka til umfjöllunar
annars vegar tillögugerð um
fyrirbyggjandi ráðstafanir, svo
sem með hvaða hætti árangurs-
rikast verði hagað upplýsinga-
starfsemi um skaðsemi tóbaks-
reykinga, og hins vegar gera
tillögur um skipulagt námskeiða-
hald á vegum hins opinbera eða
með þátttöku þess fyrir tóbaks-
neytendur er vilja hætta eða
draga úr tóbaksneyzlu sinni. 1
þessu sambandi verði sérstök á-
herzla lögð á baráttu gegn
tóbaksneyzlu skólafólks.
I störfum sinum hafi nefndin
samráð við þá aðila, er um slik
mál sem hér um ræðir hafa fjall-
að til þessa. Niðurstöður nefndar-
innar verði siðan grundvöllur að-
gerða hins opinbera til aukinnar
baráttu gegn tóbaksreykingum”.
Björn Jónsson
kominn á þing
< SL. þriðjudag tók Björn
Jónsson, forseti ASI, sæti á
Alþingi i fjarveru Gylfa Þ.
Gislasonar, sem farinn er til
útlanda i opinberum erind-
um.
Sl. þriðjudag tók Pétur
Sigurðsson, þingmaður
Reykvikinga, aftur sæti sitt á
Alþingi, en hann hefur verið
fjarverandi um skeið.
Þetta er frcigátan Leopard, sem
varðskip tilkynnti siðdegis i
gær, að væri komin inn fyrir 200
milurnar og væri um 40 milur
norðaustur af Glettinganesi.
Tvær aðrar freigátur eru vænt-
anlegar á tslandsmið á laugar-
dag. Sendiherra islands i Lond-
on, Niels P. Sigurðsson, mót-
mælti herskipabeitingunni
harðlega, þegar liann var um
hádegisbiliö i gær kvaddur i
brezka utanrikisráðuneytið, þar
sem honum var skýrt frá þeirri
ákvörðun Breta að senda her-
skip á islandsmið. islenzka rik-
issljórnin sendi svo harðorð
mótmæli siðdegis i gær.
STJÓRNARANDSTAÐAN Á MÓTI
FJ-Rvik — Það er Ijóst, að
stjórnarandstöðuflokkarnir
munu á Alþingi beita sér gegn
samþykkt samkomulags við
V-Þjóðverja i landhelgismálinu.
Hér fara á eftir stutt ummæli
talsmanna stjórnarandstöðu-
flokkanna, en við þá var rætt að
loknum fundi i landhelgisnefnd i
gær.
Lúövik Jósepsson: — Alþýðu-
bandalagið er eindregið á móti
þessu samkomulagi við V-Þjóð-
verja. Ag get ekki annað séð en
meö þvf sé verið að opna leiðina
fyrir samningum við fleiri þjóð-
ir. Nú þegar liggja fyrir drög að
samningum við Belga og Norð-
menn, og svo koma Færeyingar
i kjölfarið og siðan Bretar. Ég
sé ekki betur en stefnan sé að
færa útlendingum 150-170 þús-
undtonna afla á tslandsmiðum.
Og svo verður náttúrlega
gripið til aflakvóta fyrir hvert
byggðarlag i landinu, eins og
reyndar er þegar farið að ræða.
Benedikt Gröndal: — Alþýðu-
flokkurinn er á mótu þessu sam
komulagi, þar sem við teljum
ekki óhætt að semja um neinar
veiðar við útlendinga. Það er
ekkert til skiptanna.
Karvel Pálmason: Samtök
frjálslyndra og vinstri manna
eru að sjálfsögðu andvig sam-
komulagi við V-Þjóðverja, þar
sém við erum á móti samning-
um við útlendinga um veiðar á
tslandsmiðum. Við teljum, að
með samningum við V-Þjóð-
verja sé verið að opna leiðina
fyrir samningum við Breta og
aðra, og öllu slilcu erum við al-
gjörlega á móti, ekki sizt
' samningum um svæði innan 50
milna, eins og þessi samnings-
drög fjalla um.