Tíminn - 03.12.1975, Síða 2
2
TÍMINN
Miðvikudagur 3. desember 1975.
Bílvelta á sjó!
Gsal-Reykjavik. — í gær gerðist
sá óvenjulegi atburður að bíll valt
útiá rúmsjó! Billinn var um borð
i Akraborginni á leið til Reykja-
víkur, þegar óhappið varð en
mikill veltingur var á skipinu og
billinn (ullhlaðinn kjöris. Þetta
var stór flutningabill, eins og
myndin sýnir, og skemmdi hann
nokkuð tvo bila, sem voru við
hliðina á honum.
Billinn var ekki bundinn niður i
skipinu, en hins vegar var annar
stór flutningabill um borð i Akra-
borginni, bundinn — og hreyfðist
hann ekki, þrátt fyrir veltinginn.
Nokkuð erfiðlega gekk að
koma bilnum á réttan kjöl að
nýju, en hann skemmdist ekki
ýkja mikið.
Timamynd: G.E.
Ríkisábyrgðir ekki veittar
Eins og sjá má á þessum myndum er þegar oröið ærið snjóþungt fyrir
vestan. Timamyndir KSn.
Allt að fara ó kaf í
— í sambandi við kaup og innflutning á fiskiskipum
snjó fyrir vestan
Gsal—Reyk javik. — Rikisstjórnin
hefur ákveðið að fella niður ríkis-
ábyrgðir á lán til fiskiskipa sem
byggð eru erlendis, en rikis-
ábyrgðin hefur numið rúmum
13%.
í fréttatilkynningu sem borizt
hefur Timanum frá sjávarút-
vegsráðuneyti segir m.a. að með
hliðsjón af álitsgerð Fiskifélags
tslands frá 17. febrúar sl. um af-
rakstursgetu Islandsmiða og af-
kastagetu fiskiskipastólsins,
skýrsla Hafrannsóknastofnunar-
innarfrá 29. ágústog 13. október
um ástand fiskistofna og annarra
dýrategunda á tslandsmiðum og
nauðsynlegar firðunaraðgerðir
innan islenzkrar fiskiveiðiland-
helgi og með tilltiti til þröngrar
fjárhagsstööu fjárfestingarsjóða,
hafi rikisstjórnin ákveðið að
rikisábyrgðir verði ekki veittar i
sambandi viö kaup og innflutning
á fiskiskipum.
Ennfremur er frá þvi greint, að
rikisstjórnin hafi i þessu sam-
bandi ákveöið, að fylgt verði
reglum Lánanefndar um
innflutning fiskiskipa, „enda
verði reglum nefndarinnar breytt
á þann veg, að ekki verði leyfðar
erlendar lántökur vegna kaupa á
fiskiskipum umfram lán Fisk-
veiðasjóðs”, eins og segir i til-
Draumar,
sýnir og
dulræna
DRAUMAR, sýnir og dulræna,
nefnist bók Halldórs Pjetursson-
ar, sem nú er komin út hjá Skugg-
sjá. Þetta eru stórmerkar frá-
sagniraf draumspöku og dulrænu
fólki, m.a. veigamikill þáttur um
Þórunni grasakonu Gisladóttur
og ættfólk hennar, en sonur henn-
ar var hinn landskunni grasa-
læknir Erlingur Filippusson.
Margt er draumspakra manna
á landi hér, og marga merka
drauma hefur bók þessi að
geyma. T.d. mun margur undrast
hinar furðulegu sýnir Hannesar
Sigurðssonar, sem þar er sagt
frá. Hannes var skagfirzkrar ætt-
ar, en lengi hreppstjóri og oddviti
i Borgarfiröi eystra. Hann var
blindur um tuttugu ára skeið og
tók að sjá hinar furðulegustu sýn-
ir, eftir að hann missti sjónina.
Þá eru ekki siður merkilegar sýn-
irþeirra Ólinu Halldórsdóttur frá
Snotrunesi og Sigurlaugar Guð-
mundsdóttur frá Eyvindarstöð-
um.
kynningu ráðuneytisins.
Umsóknum til Lánanefndar
eiga að fylgja, a) umsögn við-
skiptabanka umsækjenda um
fjárhagsstöðu hans og með hvaöa
hætti kaupin yrðu fjármögnuð, b)
staðíesting stjórnar Fiskveiða-
sjóðs Islands á þvi að sjóðurinn
muni veita stofnlán til skipakaup-
HHJ-Rvik — Þessi bók er viða-
mesta úttekt, sem gerð hefur ver-
ið á afkomu fólks og llfskjörum
hér á landi frá upphafi byggöar
fram undir aldamótin 1800. Þann-
ig kemst Björn Þorsteinsson
prófessor að orði um nýútkomna
bók Jóns Steffensens prófessors,
Menning og meinsemdir.
Það er Sögufélagið, sem stend-
ur að útkomu þessarar bókar, en
á þeim 73 árum sem liöin eru frá
stofnun félagsins hefur það gefið
út fjölda vandaðra fræðirita.
Hér er um að ræða gagnmerkar
rannsóknir á islenzkri menn-
ingarsögu.
Bókin hefur að geyma 22 rann-
sóknarritgerðir um afkomu Is-
lendingafyrir 1800, mannfjöldann
hér á landi á ýmsum timum, upp-
runa Islendinga eða mannfræði
auk ýmissa þátta um islenzka
menningarsögu. Ritgerðirnar
hafa birzt áður, en hafa veriö
fólgnar í sérfræðitimaritum, sem
eru I fárra höndum. Bólusótt og
Pestá Islandi hafa ekki birzt áður
og Fólksf jöldi á tslandi i aldanna
rás hefur áður komið út á dönsku.
Hér er um brautryðjandarann-
sóknir að ræða á sviði mannfræði,
sjúkdómasögu, menningarsögu
og lækninga á tslandi. Höfundur
er læknir og raunvisindamaður,
sem leitar hins einstaka og
áþreifanlega, en er gæddur sagn-
fræöilegri viðsýni og hefur til-
einkað sér trausta textarýni.
Bókin einkennist af nákvæmum
einstökum rannsóknum og við-
tækri yfirsýn yfir rannsóknarefn-
iö. Hún er merkt framlag til is-
lenkrar og norrænnar menn-
ingarsögu.
t fyrsta þætti bókarinnar fjallar
anna og með hvaða hætti, c) yfir-
lýsingar annarra sjóða um lán-
veitingar til viðkomandi skipa-
kaupa ef um slikt er að ræða.
Athygli er á þvi vakin að áður-
nefndar reglur gildi aðeins hvað
innflutning fiskiskipa áhrærir, en
um smiði fiskiskipa innanlands
gegni öðru máli.
höfundur um gamalkunnugt efni,
og kemst m.a. að þeirri niður-
stöðu, að fornmunir af vestræn-
um uppruna frá vikingaöld falli
svo vel að frásögn Landnámabók-
ar, aö ógerlegt sé annaö en álita
hana sanna, að þvi er varðar þá
landnámsmenn, er sæmilega
glögg deili eru sögð á.
1 öðrum þætti bókar Jóns, sem
nefnist Beinarannsóknir, er m.a.
fjallað um heilsufar hjá þjórsdæl-
um fomu, útlit Páls biskups Jóns-
sonar og leit að yfirsýn yfir af-
komu Islendinga á liðnum öldum.
Þriðji þátturinn ber heitið Úr
islenzkri menningarsögu og þar
greinir frá læknagyðjunni Eir,
stöðu konunnar i heiönum sið á
tslandi, heilagri Margréti,
lækningamætti hennar og Eddu-
kvæðum. Hér er um fjölslungið
rannsóknarefni að ræða. Höfund-
ur leiðir það ýmsum likum að
Eddukvæði hafi varðveitzt, af þvi
að þau hafi verið notuð til lækn-
inga, og Islendingar að fornu rit-
að bókmenntir með rúnum. Hann
telur, „að ekki verði lengur fram
hjá þvi gengið, að forfeður okkar
hafi notaö rúnirnar eins og skyn-
semi gæddar verur og eins og vit-
að er, að allar aðrar þjóðir, er
áttu sér einhvers konar letur,
gerðu, hvað þá þegar völ var á
letri á borð við rúnirnar”.
t þessum þætti er einnig
greinargóð ritgerð um Bjarna
Pálsson, brautryðjanda islenzkr-
ar læknastéttar, og samtið hans.
I fjórða þætti, sem nefnist Vöxt-
ur og sótt er einkum fjallað um
lfkamsvöxt og afkomu íslendinga
og fólksfjöldann á tslandi i ald-
anna rás. — Þar hallast höfundur
að skoðun þeirra, „sem álita, að
K. Sn. - Flateyri. Siðustu daga
hefur sett niður mikinn snjó i ön-
undarfirði. Veður hefur þó verið
mjög gott, þannig að ekki hefur
dregið saman í skafla, en lausa-
mjöll er mikil. Innansveitarvegir
fólksfjöldinn til forna hafi orðiö
mestur hér á landi i byrjun 12.
aldar, og tekur 70 þúsund sem lik
legasta Ibúatölu þá”. Um 1695 tel-
ur höf., að hér hafi a.m.k. búiö um
54.000 og styður þessar skoðanir
sinar margvislegum rökum. Hér
er á ferðinni nýstárlegt framlag
til islenzkrar sögu. Höfundur
nálgast rannsóknarefni sin á
óvenjulegan hátt og sér þau frá
nýjum sjónarhornum.
Jón telur að eftir að einokunar-
verzlun var á komið hér á landi
hafi bólusóttir farið að hrjá lands-
lýð oftar en áður var vegna auk-
inna laumulegra samskipta við
Englendinga og Þjóðverja.
Höfundur er þeirrar skoðunar
að landið hafi tiðast verið ofsetið
fólki miðað við þá atvinnuhætti,
sem tiðkuðust fyrr á öldum — og
þess farið að gæta þegar á 13. öld,
og hafi róstur Sturlungaaldar
m.a. átt rót sina að rekja til þess.
t hvert sinn, er mikill mannfell-
ir hafði orðið, skánaöi afkoma
fólks um stundarsakir a.m.k.
Tvivegis varð þjóðin svo fá-
menn, að mannfjöldi náði ekki
fjórum tugum þúsunda, þ.e. eftir
Skaftárelda og Stórubólu.
Þessi bók Jóns er mikið rit og
ódýrt, télur 464 blaðsiður auk
margra sérprentaðra mynda-
siðna. Verð 3.880,00 kr. til Sögu-
félagsmanna, en 4.800,00 kr. i
verzlunum.
Upplag bókarinnar er tak-
markað.
Sögufélagið hefur nú i fyrsta
sinn fengið fastan samastað og er
afgreiðsla þess nú i s.k. Hilde-
brandshúsi Garðastræti 13 (efst á
mótum Fischersunds og Garða-
strætis).
eru færir, en Breiðadalsheiði er
ófær.
Djúpbáturinn er nú tekinn til
við vöru- og mjólkurflutninga, en
þá annast hann, þegar Breiða-
dalsheiöi er ófær. Hins vegar
vona flestir, að heiðin verði rudd
sem oftast. Miklir skaflar gætu
myndazt á vegum, ef hvessir, en
þrátt fyrir hvassviðri á miðum,
hafa verið stillur I fjörðum.
Eins og sjá má af meðfylgjandi
myndum, er snjór mikill á Flat-
eyri og ófærð veruleg. A.m.k.
reynist smáfólkinu erfitt að ferð-
ast um i þorpinu.
t sambandi við frétt frá Flat-
eyri, þar sem rætt var um að
jeppi fylgdi oftast i kjölfarið, þeg-
ar hefill vegagerðarinnar væri á
ferðinni, má geta þess, að
skýringin er m.a. sú, að oft þarf
að aðstoða hefilsstjóra, td. við að
skekkja framtönn hefilsins, sem
er tæpast eins manns verk, auk
þess sem fylgd er óhjákvæmileg i
öryggisskyni vegna snjóflóða-
hættu. Þá má bæta þvi við, að oft-
ast eru tveir eða fleiri heflar sam
an á ferð á vegum syðra, og geta
þá hefilsstjórarnir aðstoöað hver
annan. Veghefillinn i önundar-
firði er ekki búinn talstöð, sem
verður þó að teljast lágmarks-
öryggisbúnaður i þeim tækjum
vegagerðarinnar, sem oft eru ein
á ferð i misjöfnum veörum.
Fimm frímerkja-
útgáfur ákveðnar
Póst og simamálastjórnin hefur
nú þegar ákveðið fimm fri-
merkjaútgáfur á næsta ári, og eru
þær sem hér segir:
Frimerki með mynd af mál-
verki eftir Asgrim Jónsson, en 4.
marz 1976 verður öld liðin frá fæð-
ingu hans.
Evrópufrimerki. Myndefni
þeirra verður að þessu sinni þjóð-
legir munir.
Frimerki i tilefni af 200 ára af-
mæli póstþjónustunnar á tslandi,
en 13. mai 1976 verða tvær aldir
liönar frá þvi gefin var út konung-
leg tilskipun um, að komið skyldi
á póstferðum hér á landi.
Frimerki með mynd af fyrstu
islenzku aurafrimerkjunum, en
þau komu út 1. júli 1876 og voru
sex.
Olympiufrimerki, en næsta
sumar verða Olympiuleikarnir,
eins og kunnugt er, haldnir i Mon-
treal.
Ein merkasta jólabókin:
„Viðamesta úttekt, sem gerð
hefur verið á afkomu og lífs-
kjörum þjóðarinnar fyrr á tíð"
— Menning og meinsemdir eftir Jón Steffensen