Tíminn - 03.12.1975, Qupperneq 13

Miðvikudagur 3. desember 1975.
TÍMINN
13
Saga Reykja
víkurskóla
BII-ReykjavIk. - SjáKsbjörg, fé-
lag fatlaðra i Reykjavik heldur
jólabasar til ágóða fyrir hina
margvislegu starfsemi
Sjálfsbjargar, i Lindarbæ
sunnudaginn 7. desember nk. og
hefst hann kl. 14.00.
Að venju er hið fjölbreyttasta
úrval muna á jólabasar Sjálfs-
bjargar, og má sjá nokkra þeirra
á meðfylgjandi mynd. Er ekki að-
eins um eigulegt úrval fegurstu
muna að ræða, heldur skal það
lika hafthugfast, hversu þarft og
gott málefni þeir styðja, sem
leggja leið sina til að verzla á
jólabasarnum i Lindarbæ á
sunnudaginn.
Ráðstefna um
kjaramál
námsmanna
Nýlega var haldin i Arnagarði i
Reykjavik ráðstefna tólf náms-
mannasamtaka um ýmis kjara-
mál námsmanna. Bar þar hæst
námslánin, eins og er að vænta
eftir atburði siðustu vikna. Einnig
var mikið fjallað um fagmenntun
(verkmenntun) og aðbúnað h'enn-
ar. A ráðstefnunni voru fulltrúar
hinna ýmsu hópa 3600 umsækj-
enda um námslán, en heildar-
fjöldi félaga i þessum 12 náms-
mannasamtökum er á niunda
þúsund. Þá mættu á ráðstefnunni
fulltrúar frá ASl og BSRB, og
urðu frjóar umræður um sam-
skipti námsmanna og verkalýðs.
Voru menn einhuga um gildi
áframhaldandi samstarfs og
samstöðu námsmannahreyfingar
og verkalýðshreyfingar. Nokkrar
ályktanir voru gerðar á ráðstefn-
unni varðandi fyrrgreind mál, og,
einnig lýsti ráðstefnan yfir stuðn-
ingi við útfærslu landhelginnar og
varaði við samningum við út-
lendinga.
"Vélsleði
Johnson 21
litiö notaöur.
Upplýsingar í Mark-
holti 11, Mosfellssveit,
simi 66121.
SAGA Reykjavikurskóla I er
fyrsta bindi af tveggja til þriggja
binda verki um sögu skóla þess,
sem fyrst var nefndur Hinn lærði
skóli i Reykjavik, siðar Hinn al-
menni menntaskóli i Reykjavik
og loks Menntaskólinn i Reykja-
vik.
Þetta fyrsta bindi, sem hlotið
hefur undirtitilinn Nám og
nemendur, er ofið úr tveimur
þáttum. Annar er ritgerð, sem
Kristinn heitinn Ármannsson
rektor tók saman um reglugerðir
skólans og nám i einstökum
greinum fram til 1946. Hinn þátt-
urinn er safn mynda af
nemendum skólans á árabilinu
1869-1975, sem Heimir Þorleifsson
cand. mag. hefur náð saman og
nafnsett með aðstoð fjölmargra
nemenda skólans eldri og yngri.
Þá hafa rektorarnir Einar
Magnúss. og Guðni Guðmunds-
son samið kafla um reglugerðir
skólans eftir 1946. 1 þessu bindi
eru enn fremur skrár um kennara
skólansihverri grein frá upphafi,
og þar eru margar myndir af
kennurum, kennslutækjum og
kennslubókum. Þá eru nokkrar
Faunumyndir af „inspectorum”.
Ritverkið um sögu Reykjavik-
urskóla er gefið út af Sögusjóði
Menntaskólans i Reykjavik, sem
flestir afmælisstúdentar stofnuðu
vorið 1974 og allir afmælis-
stúdéntar 1975 styrktu m jö’g veru-
lega. 1 stjórn sögusjóðs eru Guðni
Guðmundsson rektor/ Ólafur
Hansson prófessor og Þorbjörg
Bjarnar Friðriksson M .A., en hún
var tilnefnd af stofnendum sjóðs-
ins. Bókaútgáfa Menningarsjóðs
hefur aðalumboð fyrir ritverkið
og sér um dreifingu þess, en rit-
stjóri er Heimir Þorleifsson.
Mjög hefur verið vandað til
allrar gerðar bókarinnar um sögu
Reykjavikurskóla, og hefur
Helga B. Sveinbjörnsdóttir aug-
lýsingateiknari séð um útlit
hennar og teiknað skýringa-
myndir. Bókin er sett og bundin i
prentsmiðjunni Hólum en offset-
prentuð i prentsmiðjunni Grafik.
Bókin er 296 siður að stærð og i
stóru broti og i henni eru hátt á
fjórða hundrað myndir og
teikningar. Heimildaskrá og
nafnaskrá stúdentsmynda fylgja,
og eru i nafnaskránni rúmlega
6100 nöfn. 1 siðari bindum af sögu
Reykjavikurskóla verður fjallað
um skólalif og skólavenjur,
félagslif, skáldskap og leiklist i
skólanum. Þar birtast myndir úr
skólalifinu, bekkjarmyndir og
margt fleira. Tekið er við áskrif-
endum að verkinu á afgreiðslu
Bókaútgáfu Menningarsjóðs að
Skálholtsstig 7 og fá áskrifendur
fyrsta bindi með verulegum af-
slætti.
IH iill SMtbI IIBmIIí.
Lif og starf
konunnar
Fimm barna móðir og
margra manna húsmóðir, gift
bónda i sveit, sendi Landfara
eftirfarandi linur:
„Kom þú sæll, Landfari góð-
ur.
„Margt hefur mig langað til
að skrifa um, til að leggja orð i
belg um eitt og annað, en ekki
komizt á blað hjá mér.
Varla veit ég, hvað ég ætti
helzt að velja af þvi, sem ég
hefði viljað biðja þig að birta.
Ég held þó að lif og starf kon-
unnar verði fyrir valinu. Þvi að
þær munu i reynd ráða mestu
um þróun mannlifs og þjóðlffs i
framtiðinni. Þeirra afstaða
hefur ætið verið og mun ætið
verða undirstaðan, þó að hún
fari leynt. Vonandi munu þær i
framtiðinni verða kjarkmeiri til
opinberra átaka — þar sem þess
er þörf — án þess þó að þær
þurfi að lifa einlifi. Að minu viti
ættu karlmennirnir að fagna
þvi, að konurnar vilji takast á
við vandamál þjóðarinnar utan
veggja heimilanna. Þeirra lif tel
ég að myndi verða mun inni-
haldsrikara, ef þeir tækju virk-
an þátt i heimilishaldinu og
barnauppeldinu. Þeir myndu fá
„jarðsamband”. Það hlýtur að
vera aðalatriðið að karlkyn og
kvenkyn standi einhuga saman
frá vöggu til grafar, þekki
vandamál og viðfangsefni hvort
annars og bæti hvort annað upp,
hafi hæfileikann að leiðarljósi i
samskiptum sinum. Þróunin
tekur sinn tima, og þyngst á
metunum mun það verða, ef við
mæðurnar ölum syni okkar upp
sem góða félaga okkar i öllum
okkar störfum, sem nauðsynleg
eru I daglegu lifi i kringum
tilveru hverrar einstakrar
manneskju. Þessari öfgafullu
þjónustu við karlkynið, þyrfti að
breyta. Ef mæðurnar ala syni
sina upp við þá siði að rétta
þeim allt upp i ándlitið, þrifa
allt upp eftir þá, laga allt sem
aflaga fer, pressa buxurnar og
bursta skóna þeirra fram áð
giftingaraldri, hvernig er þá
hægt að búast við að þeir verði
eftirsóknarverðir lifsförunaut-
ar? (Sjaldgæfara er að dæturn-
ar séu aldar svona upp, en sizt
betra). Látum börnin hjálpa til
frá frumbernsku, leyfum þeim
að fylgjast með allri lifsbaráttu
þeirra fullorðnu. Þá munu þau
verða færari um að axla sinar
byrðar þegar mest á reynir.
Vill karlmaðurinn láta gera
sig út til þess að vinna fyrir
peningunum, og konan sé svo
ein um að velja og hafna,
hvernig úr þeim spilast? Á kon-
an að vera algjörlega háð þeim
manni, sem hún giftist? Ef hún
hefur vit og vilja til að starfa og
móta sitt þjóðfélag utan veggja
heimilisins, hverjum er það þá i
óhag? Fáum mun sennilega
þykja, að sú kona geti búizt við
að aðrir þjóni henni með mat og
þvotta, þó að mörgum þyki
sjálfsagt að karlmaðurinn njóti
slíks.
Ég les oftast „Landfara” og
sé þar ýmislegt umhugsunar-
vert. Þar hef ég lesið ýmislegt
skrifað af H.Kr. Mér þykir
gaman að lesa það, sem hann
skrifar, bæði i „Landfara” og
annars staðar i blaðinu. En mér
finnst, að hann hljóti að vera
„gerðurút” af kvenmanni, fyrst
hann hefur tima til að skrifa
svona mikið. Þetta segi ég út frá
hugsunum minum um það, sem
hann skrifar i „Landfara”
þriðjud. 18. nóv. sl. Ég er sko
sveitakona og langar að segja
mitt á lit á þessum skrifum hans
og fyrri bréfritara viðvikjandi
ráðskonum, bændum og sveita-
konum. Unglingar 16-18 ára,
sem ráðnir eru til starfa i sveit,
fást ekki fyrir minna en 40-60
þúsund á mánuði, auk fæðis,
húsnæðis og þjónustu. Störf
ráðskonu eru alltaf miklu tima-
frekari en þessara unglinga.
Þær þjóna sér sjálfar og borða
yfir leitt minna. Auk þess tel ég
þær bera ábyrgðarmeira starf.
20 þúsund krónur á mánuði er
þvi alltof litið kaup fyrir þær að
minu mati. Laun sveitakvenna
eru óafsakanlega smánarleg.
Hún fær ekki sama kaup fyrir
sömuvinnu á hverja unna klst.,
eins og maðurinn sem vinnur
með henni (hvort sem það er 60
ára eða 18 ára karlkyn), þegar
hún fer ,,út” til að vinna að
„framleiðslustörfunum”. Hún
verður alltaf að sjá um að gefa
öllum mat á matmálstimum,
þó að hún komi dauðþreytt
inn úr „útiverkunum
Heimilishald á sveitaheimili er
alls ekki sambærilegt við
heimilshald i' kaupstað. Það er
ekkert einkaheimili. Konan
verður að taka i fæði, húsnæði
og þjónustu alla, sem starfa við
búið. Þetta er samtvinnað at-
vinnurekstrinum. Þó að það sé á
engan hátt metið að verðleik-
um. Hvernig er það á fiskibát, ef
kona skipstjórans fer með og
sér um matargerðina, fær hún
ekki sinn hlut af ágóðanum, rétt
eins og aðrir skipskokkar?
Svo sannarlega er illa búið að
bændastéttinni i heild, en þó
verst að þeim yngri. Starfs-
framlag og verðmætasköpun
barna, unglinga og eiginkvenna
bændanna er að minu viti hreint
ekki reiknað með við
verðlagningu landbúnaðar-
afurða. 1 þau 14 ár sem ég hef
verið húsmóðir i sveit, hef ég
haft (lauslega talið i huganum)
yfir 50 manns af vandalausu
fólki á minu heimili, i lengri eða
skemmri tima. Og liklega álika
marga menn i fæði af og til —
menn sem koma i tiltekin verk i
nokkra daga eða bara einn dag.
1 lögfræðibók hef ég lesið, að
konu sé ekki skylt að vinna við
atvinnurekstur eiginmanns án
sérstakra launa. Flestar konur i
sveit eru sivinnandi allan ársins
hring frá morgni til kvölds, úti
eða inni eftir árstiðum og
aöstæðum. Sú vinna skapar
verðmæti fyrir þjóðarheildina.
Þær eiga að fá að ráða til hvers
þeim er varið. Til hvers myndu
þær nota sinn hlut? Kaupa sér
heimilistæki eða heyvinnutæki,
nokkrar kindur eða kú, byggja
eða lagfæra, rækta eða girða,
kaupa húsgögn eða teppi, fara i
siglingueða suður á Hótel Sögu?
Já, vel á minnst, hvað skyldu
þær vera margar sveitakonurn-
ar, sem hafa gist á hótelinu,
sem þær byggðu?
Karlmenn eru allsráðandi i
öllu viðvikjandi málefnum land-
búnaðarins, þó að vinnuframlag
kvennanna sé eflaust 1/3, ef
ekki 1/2 af vinnunni á sveita-
heimilum. Það er timafrekt að
skrifa svona, þegar maður þarf
sifellt að sinna börnum og sjá
um máltiðir (3 aukameno núna i
3 daga). Ég vona samt að þetta
sé ekki mjög sundurlaust af-
lestrar.
Með fyrirfram þökk fyrir birt-
inguna.”
Munir á jólabasar Sjáifsbjargar.
Jólabasar Sjólfsbjargar
Kaupum rjúpur
hæsta verði
Upplýsingar í síma 10151 og 1-13-21
Aðalfundur
Byggingasamvinnufélags Kópavogs verð-
ur haldinn þriðjudaginn 9. desember kl.
8.30 að Álfhólsvegi 11 (Þinghóli).
Dagskrá:
Verijuleg aðalfundarstörf.
Stjórnin.
Selfossbúar —
Selfossbúar
Áð gefnu tilefni, skal vakin athygli á, að
samkvæmt ákvæðum heilbrigðisreglu-
gerðar þarf löggildingu heilbrigðisnefnd-
ar á húsakynnum, sem ætluð eru til:
Reksturs hárgreiðslu-, rakara- og hvers
konar snyrtistofa.
Tilbúnings, geymslu og dreifingar á mat-
vælum og öðrum neyzluvörum.
Matsölu, gisti- og veitingahússtarfsemi.
Skólahalds.
Reksturs barnaheimila.
Ennfremur sjúkrahúsa og annarra heil-
brigðisstofnana.
Iðju og iðnaðar.
Umsóknir skulu sendar heilbrigðisnefnd
áður en starfrækslan hefst, og er til þess
mælzt að hlutaðeigendur hafi þegar i upp-
hafi samráð við heilbrigðisnefnd um
undirbúning og tilhögun starfseminnar
um allt er varðar hreinlæti og hollustu-
hætti.
Heilbrigðisnefnd Selfosshrepps.