Tíminn - 04.12.1975, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Fimmtudagur 4. desember 1975.
■11—

Brezka varpan er
frdbært sönnunargagn
MÖ—Reykjavík. Viöumræöur ut-
an dagskrár um landhelgismál I
gær kvaddi Jón Skaftason sér
hljóös og geröi aö umtalsefni að
aö varöskipiö Árvakur hefði skor-
iö á togvira brezka togarans Port
Vale og náö vörpu hans. Heföi
poki vörpunnar veriö klæddur aö
innan þannig aö enginn smáfiskur
heföi sloppiö úr honum.
Þetta atvik
sannaði aö um-
ræddur brezkur
togari hefði
ekki aðeins
gerzt brotlegur
við Islenzk lög,
heldur hefði
hann einnig
brotið alþjóðlegt samkomulag,
sem Bretar væru aðilar að.
Þar sem það væri einstæður at-
burður að tekizt hefði að ná i jafn
gott sönnunargagn taldi þing-
maðurinn að islenzk stjórnvöld,
ættu að nota sér það vel til kynn-
ingar á málstað íslendinga i land-
helgismálinu.
Skoraði Jón á stjórnvöld að láta
nú þegar gera kynningarkvik-
mynd um landhelgismálið, þar
sem þessari ólöglegu vörpu væru
gerð itarleg skil. Með þvi færi allt
venjulegt fólk að skilja hversu
llfsfjandsamleg sjónarmiðin
væru hjá þeim, sem slikar vörpur
nota.
Með þessu fengju fleiri en við
íslendingar þaðá tilfinninguna að
það væri ekki aðeins til að við
gætum einir setið að fiskimiðun-
um kringum landið, sem við
værum að færa landhelgina út,
heldur værum við með aðgerðum
okkar að vernda ungviðið á fiski-
slóðinni kringum landið. Vernda
mikilsverðar uppeldisstöðvar
fyrir rányrkju.
Ólafur Jóhannesson dóms-
málaráðherra tók undir það með
Jóni Skaftasyni að nú hefðu ís-
lendingar fengið i hendur gott
t sönnunargagn, sem sjálfsagt
‘ væri að gera sér mikið úr. Upp-
lýsti hann að islenzka sjónvarpið
hefði fengið leyfi til að fara með
varðskipiog fyrir lægju umsóknir
frá erlendum sjónvarpsstöðvum
að fara með varðskipunum. Yrði
reynt að verða við þeim óskum,
en þessu yrði að setja viss tak-
mörk, þvi ekki gætu nema fáir
farið með I hverri ferð og ekki
væri hægt að haga ferðum varð-
skipanna i samræmi við óskir
þessara aðila.
Þá ræddi dóms'málaráðherra
nokkuð um þá fullynðingu ýmissa
aðila að landhelgismálið væri litið
kynnt og taldi að slikt væri ekki á
rökum reist. Benti hann á að fjöl-
margir þingmenn hefðu farið
utan á þing og ráðstefnur og vildi
ekki trúa öðru en þeir hefðu notað
öll tækifæri þar tilað koma
sjónarmiðum Islendinga á
framfæri og sagði jafnframt að
ráðherrarnir hefðu ekkert tæki-
færi látið ónotað. Þá taldi dóms-
málaráðherra að t.d. brezk blöð
skrifuðu um landhelgismálið af
meiri skilningi nú, en oft áður.
Margir fleiri þingmenn tóku
þátt f þessum umræðum og Jónas
Arnason vildi fara með vörpuna
til Bretlands og sýna hana þar.
Lýsti hann sig reiðubúinn til að
fara slika ferð og kvaðst ekki
hræddur um að sér yrði varpað i
sjóinn.
LANDHEIGISSAMN-
INGURINN VIÐ
BELGA RÆDDUR
UTAN DAGSKRÁR
MÓ—Reykjavik. — SIGHVATUR
BJÖRGVINSSON (A) kvaddi sér
hljóös utan dagskrár i neðri deild
i gær og gerði að umtalsefni frétt-
ir i fjölmiölum þess efnis aö
belgiskir togarar heföu hafið
veiöar innan landhelginnar sam-
kvæmt samningi sem geröur
heföi veriö milli rlkisstjórnar ts-
lands og Belglu. Taldi þingmaö-
urinn ófært aö leyft væri að hefja
sllkar veiöar áöur en samningur-
inn væri borinn undir Alþingi og
samþykktur þar.
Ólafur Jó-
hannesson
dómsmálaráð-
herra sagði að
samningsákv-
æöin hefðu ver-
ið undirskrifuð
af utanrlkisráð-
herra og sendiherra Belga á Is-
landi. Þessi samningur kallaði
ekki á nein ný islenzk lög, en auð-
vitað yrði hann lagður fyrir
Alþingi til staðfestingar.
Fordæmi væri hins vegar fyrir
þvi að samningar sem þessir
kæmu strax til framkvæmda og
vitnaði dómsmálaráðherra til
hins fyrra samnings við Belga,
þar að lútandi. Sá munur hefði
verið á samningnum við Þjóð-
verja, að sá samningur hefði
kallað á löggjöf.
Þá ræddi dómsmálaráðherra
nokkuð um samninginn við Belga
og sagði, að þar væru ákvæði um
að þeim skipum, sem leyfi hefðu
til að fiska á tslandsmiðum fækk-
aði nokkuð frá fyrri samningi og
einnig hefði aflamagnið verið
minnkað.
Sighvatur Björgvinsson tók aft-
ur til máls og kvað það rétt vera,
að fordæmi væru fyrir þvi að
heimila þjóðum veiðar án sam-
þykkis Alþingis. Væri þetta þó
lögfræðilegt vafaatriði.
Fór þingmaðurinn siðan fram á
að rikisstjórnin léti ekki langan
tima liða þar til hún legði málið
fyrir Alþingi.
Ólafur Jóhannesson dóms-
málaráðherra taldi það sjálfsagt
og eðlilegt að leggja samninginn
sem fyrst fyrir Alþingi til stað-
festingar.
Páll Pétursson á Alþingi:
Hvernig verður framtíð
landsins bezt tryggð?
Þingmenn Alþýöuflokksins
hafa lagt fram á Alþingi tillögu til
þingsályktunar um eignarráö á
landinu. Þetta er i fjórða sinn,
sem þeir flytja sllka tillögu, en
hún hefur aldrei oröiö útrædd.
Bragi Sigurjónsson mælti fyrir
tillögunni, en auk hans tóku
nokkrir þingmenn til máis. Hér
fer á eftir ræða Páls Péturssonar
(F) um tillöguna.
Herra forseti. Umræður um þessa
tillögu sem hér er til afgreiðslu,
eru að verða nokkuð fastur liður i
störfum Alþingis, svipað og um-
ræður um stefnuræðuna eða fjár-
lagaræðuna. Það ris hér upp á
hverjum vetri einhver Alþýðu-
flokksmaður og mælir fyrir þessu
máli. Þessi þrá-
flutningur ber
að sjálfsögðu
vott um mikla
stefnufestu, en
fremur er hann
tilbreytingarlit-
ill. Þó er það
likn með þraut
a ð A1 þý ð u -
flokksmenn eiga ennþá frummæl-
endur til skiptanna, og það vill
svo vel til, aö frummælandinn i ár
mun vera upphafsmaður að þess-
ari hugmynd og hafa fyrstur bor-
ið fram þetta mál hér á hæstvirtu
Alþingi. Þaö fer þvi að ýmsu leyti
vel á þvi, að hann „beri sjálfur
fjánda sinn,” eins og sagt var til
foma.
Þessi háttvirtur þingmaður var
einu sinni fyrir margt löngu
frambjóðandi i Austur-Húna-
vatnssýslu. Þá var hræðslu-
bandalagið sæla við lýði. Mér
þótti ákaflega leitt að hafa ekki
aldur til þess að taka þátt I þeim
kosningum og kjósa hann, en það
er nú orðið langt siðan og ég er
kominn yfir þau leiðindi. Mig
hálfminnir að ég hafi þá heyrt, að
hann væri Þingeyingur, og a.m.k.
tel ég það fullvfst, að hann sé
sveitamaður i framætt eins og við
erum allir, en einhvern veginn er
hann nú orðinn nokkuð laus á
þeirri rót. Mér finnst kenna f mál-
flutningi háttvirts þingmanns
hálfgerðrar nepju I garð þeirra,
sem sitja eftir í Þingeyjarþingi,
og það er annar svipur á þessari
hugsun hjá honum heldur en hjá
þeim mönnum, sem við erum
vanastir að hugsa til, þegar á
Þingeyinga er minnzt, þar sem
annað hvert kot er orðið með
nokkrum hætti höfuðból i vitund
okkar, sem álengdar stöndum,
m.a. vegna þeirrar reisnar, sem
þaö gefur Þingeyingum að eiga
svo dýrlegt hérað og þess gildis,
sem það gefur þeim, að þetta
hérað skuli eiga þá.
Jarðalagafrumvarpið
nauðsynlegt
Ég ætla ekki að endurtaka rök-
semdir minar frá i fyrra, sem ég
viöhafði þá i umræðu um þessa
tillögu. Ég vil leyfa mér, svona til
hægri verka, að visa til Alþingis-
tiðinda frá i fyrravetur nr. 12 og
nr. 14, þar sem þetta er allt
saman prentað. En ég vil bara
taka það fram, að ég er ennþá
sama sinnis og ég var þá.
Skoðanir minar á eignarréttinum
eru gersamlega óbreyttar, og
þessi tillaga hefur ekki samlagazt
með nokkrum hætti réttarkennd
minni, eins og háttvirtur flutn-
ingsmaður orðaði það, að væri til-
gangurinn með þessum þráflutn-
ingi. Skoöanir minar á nauðsyn
þess, að jarðalagafrumvarpið nái
fram að ganga, eru ennþá
óbreyttar, og ég tel, að sú laga-
setning myndi bæta úr þeim
ágöllum, sem augljóslega eru á
viðskiptum meö jaröir. Ég tek
fyllilega undir það með háttvirt-
um flutníngsmanni, að það er
ólag á þeim málum, en ég tel, að
það sé bezt gert með þvi að
samþykkja það frumvarp. Að
sjálfsögðu eru eignarnámslög og
fordæmi fyrir eignarnámi, þar
sem það er svo brýnt, að ekki er
hægt að fara aðra leið vegna
almenningsheilla, og þetta hvort
tveggja tel ég, að eigi að nægja til
að tryggja hagsmuni almennings.
Það er meðþessu frumvarpi löng
og mikil greinargerð. Ég er nú
ekki sérstaklega hrifinn af henni,
en ég vil þó með leyfi hæstvirts
forseta leyfa mér að lesa upp
stutta málsgrein. Hún er svona:
,,Á siðustu árum hafa augu fjöl-
margra opnazt fyrir þvi, að
mannkynið hefur þegar spillt um-
hverfi sinu stórlega á margan
hátt og mengað loft og vatn, svo
að jörðin kann að verða óbyggileg
eftir nokkrar kynslóðir, verði
ekki að gert hið bráðasta. Óspillt
land, ómengað loft og vatn eru nú
talin til hinna verðmætustu eigna
hverrar þjóðar. I þessum efnum
erum við tslendingar enn auðug
þjóð, en ber þó að gæta fyllstu
varúðar að spilla þeim gæðum
ekki, jafnframt þvi sem við nýt-
um auðlindir okkar sem bezt.”
Varðveizla landsins bezt
tryggð i höndum bænda
Undir þetta vil ég sérstaklega
taka. Og það er kannski kjarni
málsins, með hverjum hætti
framtið landsins, varðveizla
landsins, veröur bezt tryggð. Ég
tel, að hún sé bezt komin i hönd-
um bænda. Þeir nytja þetta land
og hafa nytjað. Þeir þekkja hver
sinn skika, ef svo mætti segja, og
hafa tækifæri betur en allir aðrir
til að fylgjast með ástandi
landsins eða umhverfis sins. Ég
held, að þeim sé öðrum ljósari
nauðsyn þess að eyðileggja ekki
landiö. Ofbeit er staðbundið
vandamál sums staðar á Islandi,
en éghygg, aö bændum sé þó ljós-
astur af þvi háskinn, ljósari
heldur en t.d. þeim kaupstaðar-
búum, sem eiga skepnur. Lönd
við þorp og bæi eru þéttar setin og
meira ofbeitt, að þvi er mér
virðist, heldur en almennt gerist
með jarðir i bændaábúð. Ég vil
sem sagt nota þetta tækifæri til
þess að lýsa fullri andstö&u minni
við framkomna þingsályktunar-
tillögu. Ég tel rétt að afgreiða
þessa tillögu, þ.e.a.s. fella hana.
Ég tel ekki likur til þess, að þessi
tillaga verði réttlætanleg eða
samlagist minni réttarkennd,
eins og háttvirtur flutningsmaður
orðaði það, a.m.k. ekki i náinni
framtið. Það væri þóekki nema ef
Athugasemd frá
Ellert B. Schram
I Timanum s.l. laugardag er
fjallað um röksemdir minar fyrir
tillögu til þingsályktunar um
I breytingu á kjördæmaskipan eða
kosningalögum, sem ég, ásamt
tveim öðrum þingmönnum Sjálf-
stæðisflokksins hef flutt. Er þar
einkum vitnað til ummæla minna
i útvarpsþætti (þingsjá), sem
fluttur var I nóvember s.l.
Þar sem um
færð og túlkuð
til verri vegar,
hvort sem þar
er um útúr-
snúning eða
misskilning að
ræða, óska ég
að taka fram eftirfarandi:
Tillagan felur það i sér, að
Alþingi álykti að jafna beri at-
kvæðisrétt landsmanna og að
stjórnarskrárnefnd geri tillögur i
þá átt. Ekki er bent á neina
ákveðna leið til að framkvæma
þennan jöfnuð, en ég hef bæði i
nefndum útvarpsþætti og i fram-
sögu með tillögunni tekið fram að
mér litist vel á þá hugmynd, sem
m.a. hefur verið sett fram i
Tlmanum af Halldóri Kristjáns-
i syni frá Kirkjubóli.
Sú leið felur það i sér, að
kjördæmin haldi áfram núv.
fjölda kjördæmakosinna þing-
manna, en reglum um úthlutun
uppbótarsæta sé breytt, þannig
að einvörðungu sé tekið tillit til
atkvæðamagns á bak við hvern
uppbótarþingmann en ekki hlut-
falls atkvæða. Þetta þýddi, að
fækka mundi þeim þingmönnum,
sem dreifbýliskjördæmin hafa
fengið i sinn hlut við úthlutun
uppbótarsæta. Tilgangurinn með
úthlutun uppbótarsæta var að
jafna upp þann mun sem hugsan-
lega gæti orðið á atkvæðafylgi
einstakra flokka og þingmanna-
fjölda, þannig að styrkur hvers
þingflokks verði i sem beztu sam-
ræmi við fylgi hans og þá jafn-
framt þjóðarvilja.
Með þvi að breyta aðferðinni
við úthlutun uppbótarsuita á þá
leið sem hér um ræðir mundu
einstök kjördæmi halda sömu tölu
kjördæmakosinna þingmanna, en
uppbótarsætin gengju að mestu
leyti til þeirra kjördæma, sem
flesta kjósendur hafa. Færi það
þó m jög eftir atvikum og úrslitum
kosninga. Með þessu móti er unnt
að koma til móts við eðlilegar
kröfur þéttbýliskjördæmanna, og
hugsanlega fjölga fulltrúum
þeirra á Alþingi, án þess að skera
niður tölu kjördæmakosinna
þingmanna i einu eða öðru
kjördæmi.
Það er min sök ef þetta hefur
verið svo klaufalega skýrt, að það
hafi ekki komizt til skila, en það
er ekki við mig að sakast, ef menn
vilja endilega snúa út úr og mis-
skilja þessa einföldu og athyglis-
verðu hugmynd.
Það, að ekki skyldu skapast
umræður um þessa tillögu áður
en málið gekk til nefndar, get ég
ekki skilið öðruvisi en svo, að
þingmenn séu efnislega
sammála tillögunni.
Að lokum skal áréttað, að i
stjórnarsáttmála núverandi
rikisstjórnar er tekið fram, að
endurskoða skuli stjórnarskrána.
En það erekki tekiö fram' hvernig
það skuli gert, og ég hef ekki litið
svo á þennan sáttmála, að hann
ætti að hindra, að þingmenn
stjórnarflokkanna gerðu grein
fyrir hugmyndum sinum og til-
lögum, með hvaða hætti endur-
skoða eigi. Ef þingmenn gera það
ekki, þá hverjir?
Virðingarfyllst,
Ellert B. Schram alþm.
bændur hættu að meta land sitt
fram yfir önnur gæði, gefa það
t.d. falt til eyðileggingar fyrir
einhverja fémútu, silfurpeninga
eða annað, og væru búnir að
missa trúna á landið, trúna á at-
vinnuveg sinn, og e.t.v. kannski
virðinguna fyrir sjálfum sér,
þannig að ljóst væri, að landinu
væri ekki óhætt fyrir þeim sjálf-
um. Þá gæti verið rétt að fara að
huga að skipulagi i þá átt, sem
þessi tillaga gerir ráð fyrir, en
fyrr ekki. Og ég hef það traust á
islenzkri bændastétt, að ég er
þess fullviss, að til þess kemur
ekki I náinni framtið.