Tíminn - 07.12.1975, Blaðsíða 13

Sunnudagur 7. desember 1975.
TÍMINN
13
Frá keramiksýningunni, sem nú stendur yfir hjá Rammagerðinni.
skiptunum við erlenda ferða-
menn og fl. Hann hafði þetta að
segja:
— Ég fagna þvi að við i
Rammagerðinni fengum tæki-
færi til þess að halda sýningu á
listrænni keramik frá Glit, en
keramik hefur um langt skeið
veriðein af þeim vörutegundum
sem viðseljum hvað mest, bæði
til erlendra ferðamanna og til
Islendinga.
Svona sýningar eru viss upp-
örvun fyrir listafólkið og svo
AAenn tala meira
um útflutnings-
bætur á lambakjöt
en gjaldeyristekjur
af öðrum
framleiðsluvörum
landbúnaðarins
boða þær ávallt ný tiðindi. Ég
vil hvetja fólk til þess að koma
og sjá þessa fögru muni, sem
ekki einasta sýna okkur fagurt
handbragð, heldur einnig
dirfsku og frumleika leirkera-
smiðanna.
— Er mikil sala í keramik og
islenzkum listiðnaðarvörum?
— Já það er óhætt að fullyrða.
Rammagerðin rekur nú fjórar
verzlanir. Hérna i Hafnarstræti,
að Austurstræti 3 og á Hótel
Loftleiðúm og á Hótel Esju. 90%
af söluvörum okkar eru islenzk-
ar vörur, og af þeim fer stór
hluti til erlendra ferðamanna.
— Það er enginn efi á þvi, að
þessir vöruflokkar gefa miklar
gjaldeyristekjur og væri reynd-
ar fróðlegt að bera þessa gjald-
eyrisöflun saman við togarana
og fiskinn.
Allir sem verzla i ramma-
gerðinni og tala útlent mál eru
að kaupa fyrir gjaldeyri, hvort
sem þeir greiða með erlendri
mynt, eða islenzkri þegar þeim
er rétt varan yfir búðarborðið.
Erlendir ferðamenn eyða hér
milljónatugum i kaup á islenzk-
um iðnaðarvörum.
Mokka-kápur á
erlenda snillinga
— Ég vil einnig vekja athygli
á þvi, að flest af hinum svoköll-
uðu „ferðamannavörum” eru
unnar einvörðungu úr i'slenzk-
um hráefnum, eða litlum gjald-
eyri er að minnsta kosti varið i
hráefni þeirra. Ef frátalin er
keramikin, þá eru vörur okkar
að mestu komnar frá land-
búnaðinum, þetta eru ullarvör-
ur og skinnavörur. Miklar
framfarir hafa orðið i þessum
iönaöi. Prjónavörur eru tizku-
vara i dag, en yfir þeim er samt
þessi þjóðlegi þokki og það sér-
islenzka yfirbragð, sem gerir
þær áhugaverðar, bæði sem
flikur og eins sem minjagripi.
— Við kaupum vörur okkar
einkum frá verksmiðjum Sam-
bandsins á Akureyri, frá Gefj-
uni, Heklu og svo kaupum við
mikið frá Alafossi og hinum
ýmsu prjónastofum sem vinna
islenzka ull.
Þegar rætt er um útflutning
landbúnaðarins, þá er oft meira
talað um sölu á niðurgreiddu
lambakjöti en iðnaðarvörur,
sem ættaðar eru frá land-
búnaðinum. Við gleymum þá á
stundum hinum arðbærari við-
skiptum við útlönd, þar sem
landbúnaðurinn leggur til
meginhluta hráefnisins. Ferða-
maðurinn sem kaupir sér lopa-
peysu, eða mokkakápu greiðir
hana fullu verði og nýtur ekki
útflutningsuppbóta eöa neinna
sjóðakerfa á tslandi.
Silfur og
Mokka-kápur
— En hvað um listmuni?
— Við erum með keramik og
alls konar minjagripi. Sumt er
hreinasta snilld. Vil ég t.d.
minna á silfurmuni Jens Guö-
jónssonar gullsmiðs. Jens er
orðinn „nafn” i gullsmiði og
silfursmiði og verk hans hafa
borizt viða um heim, og hafa
hlotið verðskuldaða aðdáun.
Þarna eru miklir möguleikar.
Við eigum auðvitaö engar
silfurnámur, en við eigum dug-
lega, frumlega silfursmiði, og
ég er viss um að aðrar þjóðir
kynnu að hagnýta sér það betur.
Kunnátta og persónulegur,
þjóðlegur still hefurekki svo lit-
ið að segja og frændur okkar á
Norðurlöndunum hafa svo
sannarlega kunnað að notfæra
sér það. ,
Þetta getum við m.a. séð á út-
flutningi Dana, sem flytja út
silfurmuni og postulin i ómæld-
um skömmtum.
Við i Rammagerðinni erum til
dæmis með mjög vandað úrval
af dönsku postuli'ni frá Bing og
Gröndal, sem frú Guðrún Páls-
dóttir hefur haft veg og vanda
af. Þessi litla, en vandaða deild,
laðar margan manninn að
verzlun okkar.
— Gott dæmi um möguleika
okkar eru t.d. islenzku
mokka-kápurnar, sem eru þær
beztu i heimi. Það er stór full-
yrðing, en ég er viss um þetta.
Skinnasútun er góð á íslandi
núna og reynslan hefur sýnt, að
þeir sem hafa allan heiminn til
að verzla i, eins og t.d. heims-
frægir farandlistamenn þeir
kaupa mokka-kápurnar hér og
má þar nefna kunna kafteina
Onedin-skipafélagsins, heims-
fræga fiðlusnillinga og sjálfan
Askenazy. Þetta fólk getur
keypt sina hluti á réttum stöð-
um i réttu landi — og það velur
ísland. tslenzkar mokka-kápur.
— Framleiðið þið sjálfir
mokka-kápur?
— Já, við saumum þessar
flikur. Höfum frægan feldskera,
Steinar Júliusson i okkar þjón-
ustu. Ennfremur seljum við
fyrir HEKLU, verksmiðju Sam-
bandsins á Akureyri. Viss
ávinningur er að þvi aö hafa
eigin verkstæði lika, þvi að oft
þarf að sérsniða mokka-kápur i
grænum hvelli á timalausa
heimsfræga menn.
íslenzkar mokka-
kápur þær beztu
í heimi. Erlendir
snillingar láta
sauma þær á sig
Miklir ónotaðir möguleikar
eru fyrir ísland i gerð
mokka-jakka og i þvi sambandi
má minnast þess, að við flytjum
út mikið af óunnum og hálf-
sútuðum gærum, og leðursútun
er nær óþekkt hér á landi. Ekki
er nauðsynlegt að fullvinna allt.
Við seljum t.d. mikið af hross-
húðum og sútuðum gærum og
það er selt á hærra verði en fæst
á útflutningsmarkaði fyrir salt-
aðar húðir og gærur.
Jólasálmar í
september
— Hvenær var Rammagerðin
stofnuð, og hver eru helztu
viöfangsefnin þegar ferða-
mannastraumurinn er i iág-
marki?
Rammagerðin var stofnuð
árið 1946 og er stofnandi hennar
Jóhannes Bjarnason, sem er
eigandi fyrirtækisins og for-
stjóri.
Rammagerðin starfaði að
innrömmun á myndum, og gerir
það auðvitað ennþá, því að við
rekum stóra myndrömmun og
höfum ágætt starfslið og mikil
viðskipti I þeirri grein. Smám
saman þróaðist þetta svo upp i
minjagripagerzlun fyrir er-
lenda ferðamenn. Siðustu tvo
áratugina er þetta orðin megin--
þátturinn I starfi okkar, þ.e.
ferðamannaverzlun og pakka-
sending til útlanda, og þá eink-
um i sambandi viö jólagjafir.
— Við byrjuðum á þessu fyrir
tveim áratugum eða svo að
bjóða upp á gjafasendingar og
aðrar pakkasendingar til út-
landa fyrir jólin. Við sendum
um allan heim. Menn koma og
velja gjafir hér og greiða send-
ingarkostnað,' og ábyrgð er á
hverri sendingu. Við höfum
vandaða pökkunarstöð, sem
gengur vel frá hlutunum og allt
er tryggt.
Þetta þýður i rauninni það, að
við verðum að byrja jólin svo-
litið á undan öðrum Islending-
um. Jólaundirbúningurinn hefst
kringum jólaföstuna hjá flest-
um verzlunum og reyndar al-
menningi öllum, en það er of
seint fyrir þessa tegund jóla-
sendinga. Við byrjum þvi 1.
nóvember. Þeir segja i gamni
að Gyðingarnir i New York séu
byrjaðir að spila jólasálma i
búðunum 1. september, svo við
erum ekki þeir fyrstu, en
óneitanlega vakti það dálitla
athyglifyrir tuttugu árum, þeg-
ar Rammagerðin var komin
með jólaútstillingar 1. nóvem-
ber. Nú er fólkið orðið vant
þessu og veit, að þetta þýöir að
kominn er timi til þess að senda
jólagjafirnar sem fara eiga til
útlanda.
Jólapósturinn
— Þessi þjónusta hefur færzt I
vöxt. Bæði vegna þess, að aug-
ljóst hagræði er.að þvi að fá
reynda verzlunarmenn til þess
að ganga frá sendingunum, og
eins hitt að gjafaúrvaLer meira
hjá okkur en áður hefur >verið,
og þá einmitt i þeirri linu er
minnir á Island sérstaklega.
— Þeir sem eru snemma á
ferðinni geta fengið sinar send-
ingar fluttar i sjópósti, en svo
tekur flugið við, og seinustu
póstferðir með skipum fyrir jól
eru fyrst i desember.
— Eru vanhöld á sendingum?
— Ótrúlega litil. Að visú eru
miklar annir hjá pósti heimsins
um jólin og þvi mikið af auka-
starfsliði hjá pósti, og þá auknar
likur á að illa sé farið með póst,
a.m.k. borið saman við það
venjulega. Pósthúsin búa viöa
við þrengsli og með hliðsjón af
þessu öllu hljótum við að undr-
ast hversu vel póstþjónusta
heimsins er skipulögö.
Mikið atriöi er þó, að vel sé
búið um sendingar og að pakkar
séu hentugir til umfjöllunar. Nú
og svo eru allar sendingar vá-
tryggðar hjá okkur, þannig að
enginn verður fyrir tjóni ef illa
fer.
Leirmunagerð á
framtíð fyrir sér
— Svo vikið sé aftur að
keramiksýningunni. Er þessi
keramik þjóðleg vara?
— Segja má, að leirkeragerð
eða leirmunagerð sé ekki i list-
hefð, t.d. eins og silfursmiði,
ullarvinna og útskurður. Ef litið
er á islenzka keramik frá list-
rænu sjónarmiði verðum viö að
gera nokkurn mun á einstökum
persónulegum munum lista-
manna og sjálfri framleiðsl-
unni. Tekizt hefur hjá t.d. Glit
að gera keramik, sem talin er
hafa sérstöðu fyrir þetta land,
þetta eru minjagripir auk
annars. Við höfum fótfestu núna
á erlendum mörkuðum, og við
verðum að efla framleiðsluiön-
aöinn, eða framleiðslu leir-
muna, auka gæði og hagkvæmni
og leyfa listræna þróun. Það
bezta I islenzkri keramik er
mjög gott og viö eigum þegar og
höfum átt frambærilega hönn-
uði á mælikvaröa heimsins.
Sýning eins og þessi og aðrar
sambærilegar, eða listsköpun I
leirmunagerð verður að
tengjast meö eðlilegum áhuga-
verðum hætti við framleiðsluna
sjálfa. Það er aðalatriðið, og þá
mun leirmunagerð, eða kera-
mik standa fyrir sina á íslandi,
sagði Haukur Gunnarsson i
Rammagerðinni að lokum.
Jónas Guðmundsson
LOFTPRESSUR GROFUR

LEIGJUM ÚT TRAKTORSPRESSUR,
TRAKTORSGRÖFU,OG BR0YTGRÖFU.
TÖKUM AÐ OKKUR HVERSKONAR MÚRBROT
FLEYGA? BORVINNU OG SPRENGINGAR.
KAPPKÖSTUM AÐ VEITA GÖÐA ÞJONUSTU,
MEÐ GÖÐUM TÆKJUM OG VÖNUM MÖNNUM.
UERKFRRI11IHF
SÍMAR 86030-21366
Barna-
KULDASTÍGVÉL
Loðfóðruð
0
Vatnsheld
Litur dökkbrúnn
Stærðir:
24-29 kr. 1920
30-34 kr. 2190
35-39 kr. 2480
v