Tíminn - 10.12.1975, Qupperneq 14
14
TÍMJNN
Miðvikudagur 10. desember 1975.
N
UU Miðvikudagur 10. desember 1975
HEILSUGÆZLA
Slysavarðstofan: slmi 81200,
eftir skiptiborðslokun 81212.
Sjúkrabifreið: Reykjavik og
Kópavogur, simi 11100,
Hafnarfjörður, simi 51100.
Heilsu verndarstöð Reykja-
vikur: Ónæmisaðgerðr fyrir
fullorðna gegn mænusótt fara
fram i Heilsuverndarstöð
Reykjavikur á mánudögum
kl. 16.30-17.30. Vinsamlegast
hafið með ónæmisskirteini.
Kvöld, nætur og helgidaga-
varzla aDóteka i Reykjavik
vikuna 5. desember til 11.
desember er i Lyfjabúð Breið-
holts og apóteki Austurbæjar.
Það apótek, sem fyrrer nefnt,
annasteitt vörzlu á sunnudög-
um, helgidögum og almennum
fridögum.
'Sama apotek annast nætur-'
vörzlufrá kl. 22 að kvöldi til kl.
19 að morgni virka daga, en til
kl. 10 á sunnudögum, helgi-
dögum og almennum fridög-
um. Athygli skal vakin á þvi,
að vaktavikanhefst á föstudegi
og að nú bætist Lyfjabúð
Breiðholts inn i kerfið i fyrsta'
sinn, sem hefur þau áhrif, aó
framvegis verða alltaf, sömu
tvöapotekin um hverja vakta-
viku i reglulegri röð, sem
endurtekur sig alltaf óbreytt.
Kópavogs Apótek er opið öll
kvöld til kl. 7 nema laugar-
daga er opið kl. 9-12 og sunnu-
daga er lokað.
Hafnarf jörður — Garða-
hreppur.Nætur- og helgidaga-
varzla upplýsingar, á slökkvi-
stööinni, simi 51100.
Upplýsingar um lækna-* og
lyf jabúðaþjónustu eru gefnar i
simsvara 18888.
Reykjavik-Kópavogur.
A laugardögum og helgi-
dögum eru læknastofur
lokaðar, en læknir er til
viðtals á göngudeild Land-
spitala, simi 21230.
Meimsóknartimar á Landa-
kotsspitaia:
Mánudaga til föstud. kl. 18.30
til 19.30.
Laugard og sunnud. kl. 15 til
16.
Barnadeild alla dága frá kl. 15
til 17.
Upplýsingar um lækna- og
lyfjabúðaþjónustu eru gefnar i
simsvara 18888.
V—
LÖGREGLA OG
SLÖKKVILIÐ
Reykjavik: Lögreglan simi
11166, slökkviliö og sjúkrabif-
reið, simi 11100.
Kópavogur: Lögreglan simi
41200, slökkvilið og sjúkrabif-
reið, simi 11100.
Hafnarfjörður: Lögreglan,'
simi 51166, slökkvilið simi
51100, sjúkrabifreið, simr
51100.
Vaktmaður hjá Kópavogsbæ.
.Bilanasími 41575, simsvari.
Rafmagn: 1 Reykjavlk’ og
Kópavogi I sima 18230. 1
Háfnarfirði, slmi 51336.
Bilanavakt borgarstofnana.
Simi 27311. Svarar alla virka
daga frá kl. 17 siðdegis til kl. 8
árdegis og á' helgidögum er
svarað allan sólarhringinn.
Tekið er við tilkynningum um
bilanir á veitukerfum borgar-
innarog I öðrum tilfellum sem
borgarbúar telja sig þurfa að
fá aðstoö borgarstofnanna.
Félagslíf
Nemendasamband Löngu-
mýrarskóla: Jólafundur
verður i Lindarbæ fimmtu-
daginn 11. des. kl. 20.30.
Fundarefni: Hugvekja, söng-
ur, happdrætti og fl.
Kvennadeiid Flugbjörgunar-
sveitarinnar. Munið jóla-
fundinn miðvikudaginn 10. des
kl. 20.30. Söngur, upplestur,
jólapakkar, selt verður jóla-
skraut. Fjölmennið og takið
með ykkur gesti. Stjórnin.
Kvenfélag Breiðhoits. Jóla-
fundur verður miðvikudaginn
10. des. kl. 20.301 samkomusal
Breiðholtsskóla. Fundarefni:
Sýnikennsla á jólaskreyting-
um, frá Blóm og ávextir.
Karlar og konur velkomin á
fundinn. Stjórnin.
Kvenféiagið Seltjörn minnir á
jólafund i félgsheimilinu 10.'
des., sem hefst með borðhaldi
kl. 19.30.
Konur i Styrktarfélagi van-
gefinna. Jólavaka verður i
Bjarkarási fimmtudaginn 11.
desember kl. 20.30.
Kvennadeild Skagfirðinga-
félagsins í Reykjavik heldur
jólafund i Lindarbæ sunnu-
daginn 14. des. kl. 18. Sr. Þórir
Stephensen og frú hans verða
gestir fundarins. Nauðsynlegt
er að tilkynna þátttöku sem
fyrst. Heimiltað taka með sér
gesti.
I.O.G.T.
St. Einingin nr. 14.
Fundur verður i kvöld kl. 20.30
i Templarahöllinni v/Eiriks-
götu.
Dagskrá: 1. Kosning
embættismanna. 2. Jólavaka I
umsjá Rebekku Eiriksdóttur
og Sigrúnar Gissurardóttur.
3. Kaffiveitingar.
Félagar fjölmennið á þennan
siðasta fund fyrir jól.
Æðstitemplar verður til
viðtals á fundarstað frá kl.
17-18. Simi 13355.
Æ.T.
Kvennadeild styrktarfélags
lamaðra og fatlaðra: Heldur
jólafund i Lindarbæ miðviku-
daginn 10. des. kl. 8.30.
Biskupinn flytur jólahug-
vekju. Ýmislegt fleira verður
til að setja jólastemningu á
fundinn. Stjórnin.
Kvenfélag Asprestakalls
heldur jólafund sinn i kvöld
miðvikudaginn 10. des. kl. .
kl 18.30. Kór aldraðra á Hrafn-
istu kemur i heimsókn, jóla-
hugvekja og kirkjukórinn
syngur.
Tilkynning
Frá Mæðrastyrksnefnd.
Gleðjið ykkur sjálf, — gefið
sjálfum ykkur jólagjöf.
Mæðrastyrksnefnd.
Nefnd sú, er vinnur á vegum
austfirsku átthagafélaganna
að þvi, að Inga T. Lárussyni
tónskáldi, verði reistur
minnisvarði, svokölluð IngaT-
Lárnefnd, hefur opnað giró-
reikning nr. 19760, sem þeir
geta greitt inn á, sem styðja
vilja þessa fyrirætlun.
Reikningsnúmerið 19760 er
ártal næsta árs að viðbættu
einu núlli, en á þvi ári er ætlað
að varðinn risi i fæðingarbæ
tónskáldsins, Seyðisfirði. Ingi
lézt árið 1946, svo að á næsta
ári eru liðin 30 ár frá andláti
hins ástsæla listamanns.
O Þriðji
iðnvæddra stórvelda. Nýlendu-
veldin hagnýttu sér náttúruauð-
lindir i nýlendunum og einokuðu
þar fyrir sig markað fyrir
iðnaðarvörur. Jafnframt var
fjárfest i nýlendunum og hið
ódýra vinnuafl nýlendubúanna
hagnýtt. Þannig festist sú skipan i
sessi á 20. öld, að þjóðir þriðja
heimsins urðu nær eingöngu hrá-
efnaframleiðendur og kaupendur
iðnaðarvara frá iðnrikjunum.
Eftir siðari heimsstyrjöldina hafa
viðskiptakjörin verið þannig að
heimsmarkaðsverð hráefna fór
stöðugt lækkandi en verðlag á
iðnaðarvörum hækkaði. Þetta
hafði m.a. i för með sér að bilið
milli lifskjara ibúanna i löndum
hráefnaframleiðandanna og hins
vegar iðnrikjanna breikkaði stöð-
ugt.
Það sem einkennt hefur mest
þróun alþjóðamála s.l. 20 ár er
frelsisbarátta þjóöa þriðja
heimsins. Hver þjóðin á fætur
annarri hefur brotið af sér
nýlendufjötrana, og öðlast sjálf-
stæöi. Þannig má segja,aðdagar
nýlendudrottnunar séu á enda.
Jafnframt verða þær kröfur
háværari á alþjóðavettvangi að
stórátak verði gert til aö stuðla að
þróun og framförum i hinum
snauða heimshluta. Forskot
iðnrikjanna og yfirráð þeirra yfir"
fjármagni, tækniþekkingu og
alþjóðaviöskiptum valda þjóðum
þriðja heimsins miklum erfiðleik-
um og þetta dregur úr möguleik-
um þróunarlandanna til að
minnka bilið milli rikra þjóða og
snauðra. Sú alþjóðlega verka-
skipting, sem áður var vikið að
milli hráefnaframleiðenda og
iðnrikjanna hefur á þessari öld
orðið æ fastskorðaðri og er helzti
þröskuldurinn á vegi hinna
nýfrjálsu rikja i sókninni til betri
lifskjara og efnahagslegs sjálf-
stæðis.
En hvað er það sem einkennir
þróunarland i dag? Eftirfarandi
atriði einkenna einkum þróunar-
löndin: Ófullnægjandi næring,
þ.e. dagleg fæða sem inniheldur
minna en 2.700 hitaeiningar og 40
grömm af dýraeggjahvitu pr.
dag. Há dánar- og fæöingartala
og mikill ungbarnadauði. Þjóöar-
tekjur á mann eru undir 700 doll-
arar. Orkunotkun er undir 20
megawattstundum af vélrænni
orku á ibúa á ári. Há hlutfallstala
ólæsra, eða yfir 5-10% tiu ára ibúa
og eldri. Ráðandi sjálfsþurftar-
búskapur, sem þýðir að þorri ibú-
anna hefur framfæri af land-
búnaði. Einhliða útflutningur þ.e.
meginhluti útflutnings sam-
anstendur af 2-3 hráefnategund-
um. Loks er menningarsnið þró-
unarlanda mjög fastmótað, sem
gerir þjóðfélagið tiltölulega
ónæmt fyrir snöggum breyting-
um. En hvað erunnt að gera til aö
stuðla að þróun i þessum rikjum
og auðvelda þeim að koma á
mannsæmandi lifskjörum,þ.e. aö
vinna bug á þeim skorti og neyð
er þjakar alþýðu þriðja heims-
ins?
Ofterlátiðað þvi' liggja, að svo
framarlega sem þróunarlöndun-
um takist að stemma stigu við
örri fólksfjölgun, bæta
menntunarástandið og iðnvæðast
af kappi, jafnframt aukinni þró-
unaraðstoð frá hinum riku þjóð-
um, þá muni með hæfilegum að-
lögunartima takast að minnka til
muna bilið milli þróuðu iðnrikj-
anna og þróunarlandanna. Slikt
er þó ekki einhlitt. Bent hefur
verið á, að aðgerðir til að tak-
marka barneignir nái skammt i
þróunarlöndunum meðan
menntunarskorturinn er eins og
nú er, heilbrigðisþjónusta I lág-
marki og jafnframt hafi fram-
leiðsluhættir i landbúnaði mikil
áhrif á fjölskyldustærðina á
landsbyggöinni.
Hvað iðnþróun snertir er
reynslan sú að aukinn iðnaður
stuðlar að þróun á afmörkuðum
svæðum en breikkar bilið milli
þjóðfélagshópa innan þróunar-
landanna, og oft hefur iðnvæðing i
för með sér að rikin verða háðari
fjölþjóðahringum er einoka
tækniþekkingu og ráða fjármagn-
inu, en i þróunarlöndunum er
fjármunamyndun of litil til að
mikil innlend fjárfesting eigi sér
stað. Jafnframt bendir margt til
þess aðframundan sé ný alþjóð-
leg verkaskipting, þar sem þjóð-
um þriðja heimsins verði ætlað að
framleiða þær vörur á sviði
iðnaöar sem háþróuð iðnriki vilja
ekki lengur standa I að þurfa að
framleiða sjálf >þ.e. þróunarlönd-
in framleiði þær klassisku
iðnaðarvörur, sem ekki þarf sér-
menntað vinnuafl til að framleiða
en iðnrikin einoki finni iðnað er
krefst sérhæfs vinnuafls t.d. raf-
eindaiðnað o.s.frv. Þvi verði leið
iðnþróunar ekki til að binda endi
á bilið milli rikra þjóða og
snauðra. Æ fleiri hallast þvi i
vaxandi mæli að þvi, að þróunar-
löndunum beri að leggja höfuð-
áherzlu á að auka matvælafram-
leiðslu. Það verði fyrst og fremst
gert með þvi að efla landbúnað-
inn, sem jafnframt hefur i för
með sér aukna eftirspurn eftir
vinnuafli. En eitt af stóru vanda-
málum þróunarlandanna er at-
vinnuleysið. Slik stefna sé mikil-
vægasta aðgerðin til að draga úr
vannæringu og flæki jafnframt
IflSUfe
2100
Lárétt'.
1) Dýrin. 5) Andi. 7) Komist.
9) Draup. 11) Gramm. 12)
Tónn. 13) Svei. 15) Gljúfur, 16)
Reykja. 18) Strauja.
Lóðrétt:
1) Hár. 2) Reyki. 3) Komast.
4) Vond. 6) Biðji. 8) Timabils.
10) Forfaðir. 14) Hnöttur. 15)
Op. 17) Lit.
Ráöning á gátu no. 2099.
Lárétt:
1) Kettir. 5) Úti. 7) Nón. 9)
Inn. 11) GG. 12) Óa. 13) Ans.
15) Fag. 16) öra. 18) Ókátur.
Lóðrétt:
1) Kóngar. 2) Tún. 3) TT. 4)
III. 6) Snagar. 8) Ógn. 10)
Nóa. 14) Sök. 15) Fat. 17) Rá.
þróunarlöndin ekki fastar i við-
skiptanet það. sem iðnrikin
drottna yfir. Þeir, sem leggja
áherzlu á þetta sjónarmið, telja
að beina beri allri þróunaraðstoð
inn á þá braut að aðstoða þró-
unarrikin við að bæta og auka
landbúnaðarframleiðsluna, veita
skuli tækniaðstoð og stuðla að
búnaðarfræðslu. Auðvelda verði
þeim að vinna úr afurðunum og
stuðla að samvinnuverzlun. Jafn-
framt beri að stórauka aðstoð á
sviði menntunar, félags- og
heilbrigðismála. Enn aðrir draga
i efa gagnsemi þróunaraðstoðar.
Sik aðstoð sé aðeins tilraun rikra
þjóða til aðbreiða yfir arðrán iðn-
rikjanna, nær væri að rýmka
viðskiptakjörin og binda endi á
hina nýju nýlendustefnu. Jafn-
framt þvi hefur þróunaraðstoð
verið misnotuð og aðeins þjónað
þeim tilgangi að ná tökum á við-
komandi landi eða koma eigin af-
uröum á framfæri.
Ekki er að undra þó skiptar
skoðanir séu um vandamál þró-
unarlandanna og gagnsemi að-
stoðar við þau. Við sem búum i
iðnrikjunum ogheyrum aðeins úr
fjarlægð vannæringu og skort
alþýðu þriðja heimsins, komumst
ekki hjá þvi að taka afstöðu til
þessa stærsta dandamáls á
alþjóðavettvangi i dag, þ.e. hið
ört vaxandi bil milli rikra þjóða
og snauðra. Jafnframt þvi er
okkur, sem betur þekkjum offitu
og hungurlopa, nauðsyn að hug-
leiða hvert stefnir. Visindamenn
hafa á undanförnum árum sent
frá sér hverja skýrsluna á fætur
annarri um, að ef ekki verði grip-
ið i taumana þá nálgist mannkyn-
ið ragnarök. Hinum taumlausa
hagvexti undanfarinna áratuga
séu takmörk settog ráðamenn og
þjóðir verði að gripa í taumana
áður en i ógöngur er komið. Til
þessa hafa menn þó um of valið
þann kost að stinga höfðinu i
sandinn að dæmi strútsins. Hér
skal ekki farið nánar inn á þessar
framtiðarspár, en lesendum
þessarar skýrslu skal bent á bók-
ina „Endimörk vaxtarins” er út
kom á vegum Menningarsjóðs
haustið 1974 og úr þeirri bók er
eftirfarandi tafla tekin,sem sýnir
hvert stefnir i heimskerfi okkar ef
ekkert er að gert:
Þeir, sem unnu að gerð þessar-
ar skýrslu, sem hér liggur fyrir,
hafa á fjölmörgum fundum fjall-
að um ástandið i þróunarlöndun-
um og markmið aðstoðar íslands
við þau. Þvi miður virðist svo
sem skilningur ráðamanna og
vilji til að sinna málefnum hinna
snauðu þjóða sé af ærið skornum
skammti. Það viðhorf hefur hins
vegar verið rikjandi hjá Aðstoð
Islands við þróunarlöndin, að Is-
lendingum bæri siðferðileg
skylda til að veita þróunaraðstoð.
Löggjafinn setti einnig lög um að-
stoðina á grundvelli þess. Ekki
eru nema liðlega 100 ár siðan
islenzka þjóðin bjó við ámóta lifs-
skilyrði og alþýða þriðja heims-
ins i dag. A alþjóðavettvangi
heyjum við sömu baráttu og riki
þriðja heimsins fyrir yfirráðum
yfir eigin náttúruauðlindum. 1
þeirri baráttu hafa þróunarlöndin
reynzt okkar bezti bandamaður.
Þróunaraðstoð, sem íslendingar
veita,getur aldrei orðið umfangs-
mikil, en við getum veitt verðugt
fordæmi með þvi að setja okkur,
að ná þvi 1% marki sem S.Þ. hafa
ætlað aðildarrlkjum að ná. Sú að-
stoð, sem þegar hefur verið veitt
hefur tekið mið að þvi, i hverra
þágu fjármununum er varið,
hverra lifskjör er verið að bæta.
Grundvallarspurning varðandi
alla þróunaraðstoð er: Þróun
fyrirhvern? Stofnunin Aðstoð Is-
lands við þróunarlöndin litur svo
á að vel hafi tekizt til með val á
verkefnum og löndum og bindur
miklar vonir við að geta haldið
áfram á sömu braut, ef fjár-
veitingarvaldið sýnir vaxandi
skilning á þessu brýna málefni er
snertir framtiðar-þróun á
alþjóðavettvangi.
Þökkum af alhug auðsýnda samúð og vináttu við andlát og
Útför eiginmanns mins, föður, tengdaföður og afa
Kalmans Steinbergs Haraldssonar
vélsmiðs, Bólstaðarhlið 40.
Auður Hjáimarsdóttir,
Svala Kalmansdóttir,
Kristin Kalmansdóttir, Hólmar Bragi Pálsson,
Anna Kaimansdóttir, Snæbjörn Haildórsson,
Dröfn Kalmansdóttir, Leif Nieisen,
Birgir Kalmansson, Shirley Kaimansson,
Kristrún Kaimansdóttir
og barnabörn.
Móðir min
Jóhanna Hjelm
Hörpugötu 1, Reykjavik
andaðist á Borgarspitalanum aðfaranótt 8. des.
Jarðarförin tilkynnt siðar.
Fyrir hönd systkina og annarra vandamanna.
Matthildur Sigurjónsdóttir.