Tíminn - 11.12.1975, Blaðsíða 8
8
TÍMINN
Fimmtudagur 11. desember 1975.
Geir Haligrímsson forsætisráðherra á Alþingi
Staðið verður við loforð
ríkisstjórnar og Alþingis
LAGT HEFUR verið fram á Al-
þingi stjórnarfrumvarp um að
Viðlagasjóði verði heimiláð að
verja aiit að 200 millj. króna af
eign sinni til að standa að fullu við
skuidbindingar sinar vegna snjó-
flóðanna á Norðfirði.
Geir Hallgrimsson forsætisráð-
herra fylgdi frumvarpinu úr hlaði
i gær með Itarlegri ræðu um mái-
efni Viðlagasjóðs og kom m.a.
fram hjá ráðherra að staðið
verður að fullu við áður gefnar
yfirlýsingar rikisstjórnar og Al-
þingis um bætur til Vestmanna-
eyja og Norðfirðinga vegna tjóns
þeirra. Ennfremur kom fram hjá
forsætisráðherra að sambærileg
aðstoð verði veitt á báðum stöð-
unum.
1 upphafi ræðu sinnar greindi
forsætisráðherra frá .lögum sem
um viðlagasjóð fjalla og hvert
væri hlutverk hans. Einnig
gre indi hann frá lögum, sem gildi
tóku 14. mai 1975 um Viðlaga-
tryggingu Islands en samkvæmt
þeim lögum á Viðlagatrygging að
taka við hlutverki Viðlagasjóðs 1.
jan. 1977.
Þá sagöi forsætisráðherra:
„Þar eö tekjuátofnar Viðlaga-
sjóðs falla niður um áramót, er
mikilvægt að gera á þvi nokkra
úttekt, hvort sjóðnum hafi verið
aflað nægilegs fjár til að standa
við skuldbindingar sinar gagn-
vart Vestmannaeyingum og
Noröfirðingum.
1 greinargerð stjórnar Viðlaga-
sjóðs, er fylgir greiðsluáætlun
Viðlagasjóðs fyrir Vestmanna-
eyjadeild sjóðsins, sem prentuð
er með athugasemdum við laga-
frumvarp þetta, segir:
Viðlagasjóður greiðir
800 millj. kr. til bæjar-
sjóðs Vestmannaeyja.
„Deildin hefur nú lokið upp-
gjöri viö alla tjónþola nema bæj-
arsjóð Vestmannaeyja, en upp-
gjöri bóta hans er það langt á veg
komið að telja verður áætlunina
nærri lagi. Samkvæmt þvi nema
bætur til bæjarsjóðs og stofnana
hans fyrir eignatjón 500 m.kr. og
fyrir rekstrartjón 200 m.kr. Auk
þess tekur áætlunin tillit til ým-
issa aögeröa til stuðnings upp-
byggingu i Vestmannaeyjum,
sem stjórnin hefur ákveðið með
heimild i ýmsum ákvæðum reglu-
gerðar nr. 62/1973, en gerir ekki
ráð fyrir að lengra sé gengið i
þeim efnum en þegar hefur verið
ákeðið. A hinn bóginn gerir áætl-
unin ekki ráð fyrir útgreiðslum
vegna ábyrgða, sem sjóðurinn
hefur gengið i fyrir bæjarsjóð.
Alls gerir áætlunin þvi ráð fyrir
greiöslum til bæjarsjóðs Vest-
mannaeyja, sem nema 800 m. kr.,
og hefur sú upphæð að verulegu
leyti þegar verið greidd.”
Aætlunin sýnir að deildinni hef-^.
ur meö núgildandi lagaákvæð-
urn verið aflað nægilegs fjár
tilTað standa við þessar skuld-
bindingar sinar. Á hinn
bóginn er mikið af fé Vestmanna-
eyjadeildar sjóðsins fast i skulda-
bréfum og fasteignum og mun
þvi greiðslustaða deildarinn-
ar verða slæm og skuld við_
Seðlabankann lækka hægt. Gert”
er ráð fyrir að I árslok 1975 muni
hún nema 1.031 m.kr. og i árslok
1976 624 m. kr. og ekki verða að
fullu greidd fyrr en i ársbyrjun
1978. Ennfremur sýnir áætlunin
að sjóðurinn eigi eignir i skulda-
bréfum, sem nema um 900 m.kr.
umfram þær skuldbindingar, sem
áætlunin gerir ráð fyrir, en frá
þvi verður að draga afföll skulda-
bréfanna (vaxtamun). Vel getur
verið að enn komi upp i Vest-
mannaeyjum þau vandamál, sem
stjórn sjóðsins telji sér skylt að
sinna og sem ekki eru tekin með i
áætlunina. Er ljóst, að eignastaða
sjóðsins gefurnokkurtsvigrúm til
þess, en greiðslustaða yrði þá að
sama skapi lakari.”
Úttekt á stöðu bæjar-
sjóðs
„Stjóm sjóðsins telur þó rikar
Dreifing sjónvarps
rædd á Alþingi
Mó—Reykjavik. — Á fundi efri
deildar Alþingis i gær mælti
Steingrimur Hermannsson fyrir
frumvarpi sem hann flytur ásamt
Inga Tryggvasyni og Halldóri As-
grimssyni um breytingu á Ot-
varpslögum. Sagði framsögu-
maður að fmmvarpið miðaði að
þvi að hraða framkvæmdum við
útbreiðslu sjónvarps, þannig að
þeir fáu landsmenn, sem enn ættu
ekki kost á að njóta þess menn-
ingartækis fengju það sem fyrst.
Jafnframt miðaði frumvarpið aö
þvi að bæta hlustunarskilyrði
hljóðvarp.
Framsögumaður gat þess að
hann hefði oft ásamt öðrum þing-
mönnum Framsóknarflokksins
flutt þingsályktunartillögur um
að hraða dreifingu hljóð- og sjón-
varps. Einnig hefðu ýmsir aðrir
þingmenn einnig flutt svipaðar
tillögur. En þrátt fyrir þetta
hefðu framkvæmdir verið allt of
litlar og sérstaklega hin allra
siðustu ár.
Taldi framsögumaður að góð
hljóðvarps og sjónvarpsskilyrði
skæru á einangrun margra lands-
svæða og væri mikilsverður þátt-
úr i að tengja þjóðina saman án
þess að færa hana alla á suðvest-
ur horn landsins.
Þá rakti framsögumaður áætl-
anir Pósts og símamálastjórnar-
innar um dreifingu sjónvarps og
hljóðvarps bæði um landið svo og
á miðin umhverfis það.
Þar kemur fram að umtals-
verðar upphæðir þurfi til að koma
viðunandi skilyrðum til allra
landsmanna og að mati hans og
samflutningsmanna hans veröi
litið af framkvæmdum nema
tryggðir verði tekjustofnar til
verksins.
í frumvarpinu er lagt til að lagt
verði á 10 af hundraði viðauka-
gjald á afnotagjald hljóðvarps og
sjónvarps og verði upphæðinni
varið til að koma á fullnægjandi
hljóðvarps og sjónvarpssending-
um tilallra landsmannaog til sjó-
manna á fiskimiðum kringum
landið.
Einnig taldi flutningsmaður
mikilsvert að fyrir liggi áætlun
um dreifinguna, svo landsmenn
viti hvenær þeir geti búizt við
þessari mikilsverðu þjónustu.
Kvaðst framsögumaður full-
viss, að engir sæju eftir að greiða
10% aukagjald, af afnotagjöldum,
eins og lagt er til með frumvarp-
inu til þess að þeir fáu, sem enn
eiga þess ekki kost að njóta
viðunandi skilyrða, fái þau.
Þorvaldur G. Kristjánsson (S)
HelgiF. Seljan (Ab) Stefán Jóns-
son (Ab) Jón Armann (A) og Al-
bert Guðmundsson (S)tóku þátt i
umræðunum auk framsögu-
manns.
I umræðunum kom fram að full
ástæða væri til að flýta fyrir
dreifingu hljóð- og sjónyarps, en
ekki voru allir sammála um
hvaða leiðir ætti að fara. Töldu
Alberts Guðmundss. og Jón Ar-
rnann að hér væri um sýndar-
mennskufrumvarp að ræða þvi
tekjur þær, sem frumvarpið gerði
ráð fyrir væru það litlar að þær
dyggðu skammt til að flýta fyrir
dreifingunni.
Steingrimur Hermannsson
sagði að flutningsmenn væru
mjög til viðtals um hvers konar
breytingar á frumvarpinu ef það
gæti flýtt fyrir dreifingu hljóð- og
sjónvarps. Hann benti jafnframt
á að tekjur af umræddu gjaldi
yröi um 40 milljónir króna á ári.
Til að byggja 14 endurvarps-
stöðvar sem næðu til 810 sjón-
varpsnotenda þyrfti hins vegar 80
millj. kr. og tæki þvi ekki nema
tvö ár aö koma þanguð sjónvarpi
Væri hann þess fullviss aö þessú
fólki þætti þetta ekki sýndar-
mennska. Vonaðist framsögu-
maður aö jákvæðar undirtektir
þingmanna við þetta mikilvæga
mál yrðu til þess aö skriður kæm-
ist á það.
Jón Ármannsagöi i ræðu sinni
að mikilvægara væri að koma á
viðunandi hljóðvarpsskilyrðum
út um landið, þvi bændur og hús-
freyjur gætu notiö þess i fjósinu
og jafnvel út á túni við hey-
skapinn. Þau hefðu ekki tlma til
að sitja inn I bæ við að horfa á
sjónvarp.
Þrír þingmenn Framsóknarflokksins hafa lagt fram frumvarp til laga
um breytingar á útvarpslögum um aö koma fullnægjandihijóövarps- og
sjónvarpssendingum til allra landsmanna og sjómanna á fiskimiðun-
um kringum landið.
Frá snjóflóðinu i Neskaupstaö 1974
ástæður til að taka fram, að fyrir-
sjáanlegt er að án frekari aðstoð-
ar mun bæjarsjóður Vestmanna-
eyja verða i miklum fjárhags-
erfiðleikum um árabil. Stafar
þetta af þvi að bæjarfélagið hefur
reist sér hurðarás um öxl með
miklum og dýrum framkvæmd-
um, sem auk þess verða unnar á
mun hærra verðlagi en þvi, sem
bótamat sjóðsins var miðað við.
Stjórn sjóðsins telur að ekki
megi loka augunum fyrir þessum
vanda og vill þvi benda á hvort
ekki sé rétt að fram fari úttekt á
fjárhagsstöðu bæjarsjóðs og horf-
um næstu árin. Stjórnin telur ekki
rétt að slik úttekt fari fram á veg-
um Viðlagasjóðs einkum vegna
þess, að vandamálið mun tæpast
skýrast til fulls fyrr en um það
leyti, sem sjóðurinn verður lagð-
ur niðúr. Virðist þvi eðlilegra að
slik úttekt fari fram á vegum fé-
lagsmálaráðuneytisins eða ann-
arrar opinberrar stofnunar.”
Framangreind viðhorf koma
einnig fram i bréfi forseta bæjar-
stjórnar og bæjarstjórans i Vest-
mannaevjum til stjórnar Við-
lagasjóðs 13. nóvember 1975. Þar
er fjallað um fjárvöntun bæjar-
sjóðs, og segir m.a.:
„Skv. fjárhagsramma kaup-
staðarins fyrir næstu 4 ár nemur
fjárvöntun bæjarsjóðs 900 m.kr.
aukum 200m.kr. hjá rafveitu, en
þá er einungis miðað við greiðslur
lána og verksamninga, sem i
gangi eru, auk nauðsynlegra
framkvæmda vegna endurreisn-
ar byggðar i Vestmannaeyjum.
Ætla má, að fái kaupstaðurinn fé I
þessuskyni á næstu fjórum árum,
þá mun hann standa á eigin fótum
frá og með árinu 1980. Þó verður
staða rafveitunnar eftir sem áður
erfið, en svo er um flestar rafveit-
ur á landinu. Ekki er óliklegt að
unnt sé að skera niður fram-
kvæmdir að nokkru svo að fjár-
vöntun verði u.þ.b. 1.000 m.kr.
Bæjarstjórn er reiðubúin til
allrar samvinnu, hvort heldur
væri frekari úttekt á stöðunni á
vegum Hagfræðideildar Seðla-
bankans, eða aðrar óskir stjórn-
valda i þessum efnum.
Þess gerist vart þörf hér að
benda á þýðingu Vestmannaeyja
sem stærstu fiskútflutningsmið-
stöðvar á landinu og hið mikla
uppbyggingarstarf einstaklinga,
fyrirtækja og bæjarfélags til
endurreisnar heilbrigðs atvinnu-
lifs á staðnum.
Bæjarstjórnin gerir sér fulla
grein fyrir þvi mikla og fórnfúsa
frámlagi sem þjóðin öll hefur lagt
af mörkum við uppbyggingar-
starfið og vill nota þetta tækifæri
sem og önnur tækifæri til þess að
auðsýna þakklæti fyrir þátttöku i
endurreisnarstarfinu.”
Eins og fram kemur i þessum
bréfum eru aðilar sammála um
að úttekt verði gerð á stöðu bæj-
arsjóðs. Þvi hefur verið ákveðið,
að félagsmálaráðuneyti, Seðla-
Framhald á bls. 17.
STÓRAUKNAR TEKJUR
SVEITARFÉLAGA
MÖ-Reykjavik Lagt hefur verið
fram á Alþingi stjórnarfrumvarp
um breytingar á lögum um sölu-
skatt. Sú breyting hefur það i för
með sér, að tekjur jöfnunarsjóðs
sveitarfélaga störaukast, og er
áætluð tekjuaukning sveitarfé-
laganna af þessari breytingu um
600 milljónir króna.
Gjöld á söluskattstofn eru nú 20
af hundraði og verða óbreytt eftir
breytinguna. Þar af er sjálfur
söluskatturinn 13%, söluskattauki
4%, viðlagagjald á söluskattstofn
2% og gjald á söluskattstofn til að
draga úr áhrifum verðhækkunar
á oliu 1%.
Samkvæmt 5. gr. laga nr. 5. 28.
febrúar 1975 fellur viðlagagjald á
söluskattstofn niður þann 31.
desember n.k. Er áætlað að nú-
gildandi tekjustofnar Viðlaga-
sjóðs dugi til þess að ljúka verk-
efnum hans i Vestmannaeyjum
og á Norðfirði en Viðlagatrygging
íslands tekur siðan, sem kunnugt
er, til starfa á næsta ári. Er með
frumvarpi þessu lagt til að það
2% gjald á söluskattstofn, sem
runnið hefur til Viðlagasjóðs,
verði sameinað söluskattinum og
renni framvegis i' rikissjóð. Þá er
lagt til að 4% söluskattauki verði
felldur niður en söluskattur
hækkaður að sama skapi. Með
þessu hækkar söluskatturinn um
6 prósentustig, enda þótt heildar-
gjöld þau sem lögð eru á sölu-
skattstofn veröi óbreytt, þ.e. 20%.
Þessi breyting hefur i för meo
sér að tekjur Jöfnunarsjóðs sveit-
arfélaga stóraukast. Samkvæmt
núgildandi lögum nýtur sjóðurinn
8% af þeim tekjum sem sjálfur
söluskatturinn, þ.e.a.s. 13
prósentustig, gefa af sér. Eftir
breytinguna nýtur sjóðuiinn hins
vegar 8% tekna af öllum 19 sölu-
skattstigunum. Er áætlað að
tekjuaukning sveitarfélaganna af
þessari breytingu verði um það
bil 600 milljónir.
hSí
■■■■■