Tíminn - 16.12.1975, Blaðsíða 10

10
TÍMINN
Þriðjudagur 16. desember 1975
Könnun á heilbrigðisþjón-
ustu getur leitt til ódýrari
og betri þjónustu
Sverrir Bergmann (F) og Odd-
ur ólafsson (S) hafa iagt fram til-
iögu tii þingsályktunar un könnun
á vissum þáttum heilbrigðisþjón-
ustunnar með tilliti til hugsanlegs
sparnaðar og enn betri þjónustu
meö brcyttu starfs- og rekstrar-
s'ipulagi.
1 greinargerð segja flutnings-
menn m.a.
„Heilbrigðisþjónusta er dýr.
Það er staðreynd, sem ekki er
hægt að loka augunum fyrir. Nær
35% af útgjöldum ríkissjóðs
ganga til heilbrigðis- og trygg-
ingamála. Þetta er vafalaust ekki
mjög öeðlilegt. Góð heilbrigðis-
þjónusta krefst mikils og vel
menntaös mannafla, dýrra tækja
og góðs rýmis og nægjanlegs.
Framfarir á sviði heilbrigðis-
mála eru örar og krefjast stöðugt
aukinnar þekkingar starfsliðs
ásamt meö aukningu og endur-
nýjun tækja og aöstööu. Ekkert
menningarþjóðfélag afsalar sér
góðri heilbrigðisþjónustu eöa
Mó-Reykjavik. Á fundi Neðri
deildar Alþingis i gær mælti
Matthfas A. Mathíesen fjármála-
ráðherra fyrir stjórnarfrumvarpi
um aukatekjur rikissjóðs, en
frumvarpið var afgreitt frá efri
deild fyrir helgi. Einnig mælti
fjármálaráðherra fyrir frum-
varpi um lækkun lögbundinna
frámlaga'á fjárlögum um 5%.
Frumvarpið hafði einnig verið af-
greitt frá efri deild fyrir helgi.
Benedikt Gröndal (A) gagn-
rýndi, að ekki skyldi fylgja frum-
varpinu skrá yfir hvaða framlög
skuli skorin niður og Karvel
Pálmason (Sfv) gagnrýndi það
einnig.
Fjármálaráðherra sagði, aö
hér væri eingöngu frumvarp um
heimild til lækkunar, og þvi hefði
ekki verið talin ástæða til að láta
fylgja skrá um hugsanlegar
lækkaniri
Þá mælti fjármálaráðherra
fyrir frumvarpi um tekju- og
eignaskatt, sem einnig hafði verið
afgreitt frá efri deild fyrir helgi.
Fisk-
veiði-
sjóður
i gær mælti MATTHIAS
BJARNASON sjávarútvegs-
ráðherra fyrir frumvarpi til
laga um aö Fiskveiðisjóður
islands fengi áfram eitt %
útflutningsgjald af fob-veröi
útfluttra sjávarafurða, ann-
arra en þeirra sem koma frá
hvalveiðum, selveiðum og
hrognkelsaveiðum. Með
gildandi lögum var gert ráð
fyrir aðþetta gjald felli niður
frá og meö næstu áramótum.
i framsöguræöu sjávarút-
vegsráðherra kom fram, aö
fjárþörf Fiskveiðisjóös væri
liölega fjórir milljarðar á
næsta ári. Þætti þvl ekki fært
að fella útflutningsgjaldið
niöur, a.m.k. ekki fyrr en að
lokinni endurskoöun á sjóða-
kerfi sjávarútvcgsins.
hættir á að dragast aftur úr i
framþróun á þessu sviði, enda er
þetta einn af hornsteinum þess að
um menningar- og velferðarþjóð-
félag verði talað. Hins vegar er
mikilvægt að meðferð mikilla
fjármuna sé vel skipulögð, þannig
aö engu sé á glæ kastað, og þvl er
áríöandi að kanna, hvort breytt
skipulag ýmissa starfsþátta heil-
brigöisþjónustunnar leiði til
bættrar þjónustu án kostnaðar-
auka og jafnvel með beinum
sparnaöi.”
Kerfið hefur i mörgu
reynzt vel, en
i öðru miður
„Kerfi það, sem nú er við lýði,
viðkomandi þeim þáttum heil-
brigðisþjónustunnar, sem I tillög-
unni er getið, er að nokkru byggt
á laga- og reglugerðarákvæðum,
en að öðru leyti til orðið vegna at-
vikaþróunar. Það hefur I mörgu
reynst vel, en I öðru miður. Enda
þótt núsýnistum sinn næsta óhjá-
kvæmilegt að nokkur töf verði á
framkvæmdum á sviði heil-
brigöismála liggja þó fyrir
áætlanir um byggingu sjúkrahúsa
eöa stækkun þeirra ásamt með
byggingu sérstofnana fyrir ein-
staka sjúklingahópa sem og fyrir
aldraða. Þessu til viðbótar rlsa
svo upp heilsugæslustöðvar. Má
augljóst vera að brýna nauösyn
ber til að hönnun allra þessara
stofnana sé með þeim hætti að
þar veröi við komið þvi skipulagi
á fyrrgreindum þáttum heil-
brigöisþjónustunnar, er könnun
leiöi fljósaðbestsé: Ifyrstalagi
með tilliti til gæða þjónustunnar
og I öðru lagi með tilliti til hag-
kvæmni. Æskilegast er auðvitað,
aö þetta hvort tveggja geti jafnan
farið saman, en ella má ekki
fórna hinu fyrr talda vegna hins
slðar nefnda.”
Forsenda
góðrar þjónustu
,,A sviði heilbrigðisþjónustu er
starfsskipulag, sem tryggir bestu
nýtni þekkingar, tækja og að-
stööu, i senn forsenda góðrar og I
raun ódýrastrar þjónustu. Nauð-
syn sliks skipulags er auðsæ I ljósi
þeirra miklu fjármuna, sem óhjá-
kvæmilega hljóta aö renna til
heilbrigðisstarfseminnar. Ekkert
kerfi stendur til eillfðar, jafnvel
ekki með lagfæringum, þótt góðar
kunni að vera hver um sig.
Tlmarnir breytast og aðstæður
allar og nauðsyn á könnun ný-
skipunar er reglubundið fyrir
hendi.
Þetta eru þau meginsjónarmið,
er liggja til þess að þessi þings-
ályktunartillaga er flutt og
nefndrar könnunar óskað.”
Breytingar
i áföngum
,,Um þá einstöku þætti, sem
sérstaklega er óskað athugunar
verður ekki fjallað nákvæmlega I
þessari greinargerö, enda nánast
óviðeigandi og ekki ætlunin að
gefa sér neina niöurstöðu fyrir
fram. Könnunin verður aö skera
úr um það, hvort nýskipan eins og
upp á er stungið leiðir til meiri
hagkvæmni og betri þjónustu
heldur en það kerfi, sem við nú
búum við. I framsögu með þess-
ari tillögu verða þó þessir ein-
stöku þættir nánar skýrðir sem og
það hversu ætla má að þeir hafi
áhrif. Nauðsynlegt er hins vegar
aö vekja athygli . á þvi að
leiði þessi könnun til jákvæðrar
niðurstöðu og verði starfsskipu-
lagi breytt I samræmi við það get-
ur slikt aöeins gerst I áföngum og
með fullu samþykki og I náinni
samvinnu við þá aðila alla sem
hér hafa hagsmuna að gæta með
ýmsu móti, enda væri annað
ósanngjarnt. Raunar getur þetta
einnig aðeins gerst I áföngum,
vegna þess að uppbygging
sjúkrastofnana, sem þegar eru,
er að mestu með þeim hætti að
nýrri starfsskipan verður ekki við
komið nema með breytingum,
sem óhjákvæmilega taka nokk-
urn tlma, enda þótt haga megi
hönnun nýrra stofnana með slikt
nýtt starfsfyrirkomulag fyrir
augum.”
Betri en
ódýrari þjónusta
„Þá er einnig rétt að vekja at-
hygli á þvl, að allir þessir þættir
eru nátengdir. Nýskipan sú, sem
lagt er til að könnuö verði, mundi
I raun þýða tilfærslu á umsvifum
og hugsanlega verulega aukningu
þeirra og horfir það til bættrar
þjónustu, en um leið væri nokkur
ástæða til þess að ætla, aö
„Rík óstæða til að
endurskoða aðgerðir
í orkumálum'
n
MÓ-Reykjavik. í gær var afgreitt
frá efri deild til nebri deildar
frumvarp um, að áfram skuli inn-
heimt 13% veröjöfnunargjald á
raforku.
Steingrímur Hermannsson (F)
mælti fyrir áliti iðnaðarnefndar,
sem lagði til að frumvarpið yrði
samþykkt. Minnti framsögumað-
ur á bágborna fjárhagsstöðu raf-
magnsveitna rikisins og gifurleg-
an kostnað við að reka margar
dlsilstöðvar. Þvi hefði margoft
verið lýst yfir á Alþingi, að þing-
menn teldu að jafna ætti verö raf-
magns og það væri ekki hægt með
öðru móti, en að halda áfram að
innheimta þetta gjald.
Þá taldi þingmaðurinn að rik
ástæða væri til að endurskoða all-
an rekstur RARIK, svo og allar
aðgeröir I orkumálum. Þar væru
margar nefndir og stjórnir að
vinna að málum, og væri mikil
hætta á tvíverknaði og fjársóun.
Stefán Jónsson (Ab) var sam-
þykkur frumvarpinu i megin-
atriðum, og tók undir orð fram-
sögumanns um endurskoðun á
aðgeröum I orkumálum.
■■iliilili
heildarkostnaður yrði lægri, þvi
þótt verulega hækkaði hjá einum
greiðsluaðila kæmi á móti enn
meiri lækkun hjá öðrum. I heild
gæti þvl orðið um útgjaldalækkun
að raeða ogskapaðist þá svigrúm
til annaðhvort sparnaðar á opin-
beru fé eða þá til ennfrekari upp-
byggingar á sviði heilbrigðis-
mála.”
Fjdrlög
Fjárlög munu koma til
annarrar umræðu á fundi Sam-
einaðs þings I dag. 1 gær voru
tillögur fjárveitinganefndar
lagðar fram. Sameiginlega flyt
ur nefndin nokkrar breyt
ingatill. en svo var lagt fram
nefndarálit frá meirihluta og
minnihluta nefndarinnar. í áliti
meirihlutans segir m.a., að við
gerð fjárlagafrumvarpsins hafi
verið fylgt þeirri stefnu að draga
stórlega úr áformum ráðuneyta
og stofnana um rekstrarútgjöld.
og minnka magn fjárvestingar á
vegum hins opinbera þegar frá
eru skilin orkumál. Hafi meiri-
hluti nefndarinnar haldið fast við
þessa stefnu, og komi þetta m.a.
fram i þvi að fjárveitingar til
stærstu liöa fjárfestinga I landinu
er ekki hækkaðar I breytingatil-
lögum nefndarinnar, en sliktmun
næsta fátitt.
Útsvör Kækki um 1 % og
renni til sjúkrasamlaga
t gær mælti
Matthlas
Bjarnason fyrir
frumvarpi til
1 a g a u m
breytingu á lög-
um um al-
mannatrygg-
ingar. t frum-
varpinu er gert
ráð fyrir að
greiðslur fyrir viðtal hjá sér-
fræðingi hækki úr 300 kr. i 600 kr.
og greiðslur fyrir röntgengrein-
ingu hækki úr 250 kr. I 600 kr. Þá
er gert ráð fyrir að greiðslur
vegna lyfja hækki úr kr. 200 I kr.
300 fyrir lyf I lyfjaverðskrá i og úr
kl. 400 i kr. 600 I lyfjaverðskrá II.
A það ber að minna, að á undan-
förnum árum er vaxandi fjöldi
sjúklinga, sem fær ókeypis lyf, og
á þvi verður ekki breyting með
þessari lagasetningu.
Samtals er gert ráö fyrir að
þessar breytingar frá gildandi
lögum lækki útgjöld sjúkratrygg-
inga um 480 millj. kr.
Þá er gert ráð fyrir að á árinu
1976 skuli sveitarfélög innheimta
1% á gjaldstofn útsvara og skulu
standa sjúkrasamlögum skil á
fyrirframgreiðslu eða hlutfalls-
legri innheimtu þess mánaðar-
lega.
Þessar auknu greiöslur sveitar-
félaganna eru ásamt þeim 480
millj. kr., sem fyrr var um rætt,
taldar nægja til aö ná þeirri út-
gjaldalækkun tryggingarkerfis-
ins I heild, sem stefnt hefur verið
að.
Helgi F. Seljan (Ab) og Ragnar
Arnaids (Ab) gagnrýndu frum-
varpið, og töldu að með þvi væri
aöeins verið að setja greiðslur til
tryggingakerfisins I innheimtu
hjá sveitarfélögunum.
Axel Jónsson taldi að ákvæði
frumvarpsins væru aðeins til
bráðabirgða, og þótt það gengi
þvert á stefnu sveitarfélaganna,
væri rétt að samþykkja það.
Nýr flugvöllur hjá Suöureyri við Súgandaf jörð var tekinn i notkun nú I
haust og sést hér útsýnið úr flugvél Vængja hf„ sem stunda áætlunar-
flug þangað. Flugvöllurinn er á hjöllunum utan og ofan við bæinn,
lengst til hægri á miðri mynd.
Vinnuframlag norskra sveitakvenna:
30 milljarðar
króna á ári
Formaður Sambands norskra
sveitakvenna, Astrid Dirdal
Hegrestad, hefur boriö fram þá
kröfu, að framlag húsmæðra I
þágu landbúnaðarins veröi virt og
metið að veröleikum.
Astrid Dirdal Hegrestad segir,
að vinnuframlag húsmæðra i
sveitum Noregs I þágu búskapar
myndi kosta þrjátiu milljarða I
islenzkum krónum reiknað, ef
það væri keypt á gangverði og
skil staðin á eðlilegu kaupi. Hún
segist þó ekki vekja athygli á
þessu i þvi skyni að fylkja eigin-
konum bænda til þess að gera
kröfu til þess konar ráðskonu-
kaups, enda sé búskapurinn sam-
eignarfyrirtæki hjónanna og eðli-
legt, að vinnuframlag beggja
renni að meira eða minna leyti til
þess að styrkja þær stoðir, sem
búskapur hvilir á.
A hinn bóginn gerir hún þær
kröfur til hins norska stéttarsam-
bands bænda, að það láti ekki viö-
gangast, að vinnuframlag kvenn-
anna sé vanmetið.