Tíminn - 18.12.1975, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Fimmtudagur 18. desember 1975.
Vörugjaldið lækkað í áföngum á næsta ári:
Vöruverði haldið niðri með
auknum niðurgreiðslum
A fundi neöri deildar i gær
mælti Matthias A. Mathiescn
fjármálaráíherra fyrir
breytingartillögu um sérstakt
timabundið vörugjald. Felur til-
lagan þaö i sér, að i staö þess að
12% vörugjaldiö, sem giít hefur
undanfariö, falli alveg niöur um
áramótin, eins og fyrirhugaö var,
lækki þaö I áföngum á árinu.
Þannig veröur gjaldiö 10% fyrstu
8 mánuði ársins, en iækkar siöan
niöur i 6% og gildir til áramóta
1976-’77.
áætlað, að verja 700 millj. kr. til aukinnar niðurgreiðslu
vöruverðs, samkvæmt upplýsingum fjármálaráðherra
I ræðu sinni
sagöi fjármála-
ráðherra, að á-
ætlaöar tekjur
af vörugjaldinu
á næsta ári yrðu
2,2 milljarðir
kr. Þá sagði
hann, að dregið
yrði úr lækkun
niðurgreiðslna, eins og ráðgert
hafði verið i fjárlagafrumvarp-
inu. Sagði hann, að fjárveiting til
niðurgreiðslu vöruverðs yrði 700
milljón kr. hærri en gert var ráð
fyrir i upphaflegri gerð fjárlaga-
frumvarpsins. „Þessi ákvörðun
er nauðsynleg til þess að halda
þeirri meginstefnu fjárlagafrum-
varpsins, að það feli ekki i sér að-
Fjdrlagafrumvarpið
afgreitt til 3. umræðu
Miklar annir eru nú á Alþingi
eins og jafnan siðustu dagana
fyrir jólaleyfi þingmanna. Fer að
sjálfsögðu mestur timi i umræður
um f j árla g a f r um v a rpið .
Fjárlagafrumvarpið var i gær af-
greitt til 3. umræðu. Breytingatil-
lögur meirihluta fjárveitinga-
neíndar voru allar samþykktar,
en breytingatillögur minni-
hlutans og einstakra þingmanna
stjórnarandstöðuflokkanna felld-
ar.
Siðdegis i gær voru fjögur
frumvörp afgreidd sem lög frá
r Alþingi. Frá efri deild var frum-
varpum fjáröflun til Viðlagasjóðs
vegna snjóflóðanna á Norðfirði
afgreitt, en i neðri deild voru
frumvörp um lækkun lögbund-
inna framlaga á fjárlögum, frum-
varp um tekjuskatt og eignaskatt
og frumvarp um launaskatt af-
greidd.
VERÐUR SETT A FOT
TEIKNISTOFA RÍKISINS?
Tveir af þingmönnum Framsóknarflokksins, þeir Páll Pétursson
og Gunnlaugur Finnsson, vilja láta kanna hagkvæmni þess
Tveir af þingmönnum Fram-
sóknarflokksins, þeir PáU
Pétursson og Gunnlaugur Finns-
son, hafa lagt fram þings-
ályktunartillögu þess efnis, að
könnuð verði hagkvæmni þess að
koma á fót teiknistofu rikisins,
sem m.a. yrði falin hönnun
bygginga á vegum rikisins, svo
sem sjúkrahúsa, skólamann-
virkja, iþróttamannvirkja og
annarra mannvirkja, er rikið
kostar að miklum hluta.
Heimild til
erlendrar
lóntöku
verði
hækkuð
um 1100
millj. kr.
1 nefndaráliti meirihluta
fjárhags- og viðskiptanefndar
neðri deildar er lagt til, að
heimild til erlendrar lántöku
vegna opinberra fram-
kvæmda á næsta ári, verði
hækkuð úr 3.580 millj. i 4.610
millj. kr.
Lá nsf j áráætlu n rikis-
stjórnarinnar gerir ráð fyrir
heildarlántökum að fjárhæð
9.770 millj. kr. Þegar hefur
verið leitað eftir heimildum i
lögum fyrir allt að 5.160 millj.
kr.
Samkvæmt frumvarpinu og
breytingartillögu við það er
leitaö heimildar fyrir rikissjóö
til erlendrar lántöku að fjár-
hæð 4.610 millj. kr. Þessi
fjárhæð sundurliðast þannig,
að 990 millj. kr. eru ætlaðar til
vörukaupalána, en 3.620 millj.
kr. fyrst og fremst til raforku-
framkvæmda, þ.á.m. að hluta
til Kröfluvirkjunar og norður-
linu.
Siðar verður endanlega
ákveðiö, hvernig erlenda láns-
féð skiptist milli einstakra
framkvæmda.
t greinargerð með frumvarpinu
segja flutningsmenn:
„Þegar fjárlög eru sett hverju
sinni eru ákvarðaðar upphæðir til
einstakra þátta i framkvæmdum
á vegum rikisins. Þörfin er alltaf
brýnfyrir mikið fjármagn,en það
takmarkast af getu hverju sinni.
Það er eðlilegt að ihuga hvernig
fjármagnið nýtist sem best við
hvert verkefni. Einn af fjárfrek-
um þáttum eru opinberar bygg-
ingar, svosem skólamannvirki og
sjúkrahús. Það vekur athygli
þegar kostnaðaráætlanir þessara
framkvæmda eru athugaðar, hve
hönnunarkostnaður ergeysilegur
þáttur i heildarkostnaði.Ekki
bætir það úr skák að hönnunar-
kostnaður er reiknaður sem
ákveðinn hundraðshluti mann-
virkis. Sú aðferð virðist illa til
þess fallin að itrustu hagsýni sé
gætt við hönnunina, þannig að
byggingarnar séu gerðar sem
ódýrastar.
Flestar þessar opinberu
byggingar eru nú hannaðar af
einkaaðilum. Við Islendingar eig-
um marga listfenga arkitekta,
hugvitssama verkfræðinga og
hæfa tæknifræðinga, en sú
þjónusta, sem rikið kaupir af
þeim, er greidd með miklu fé.
Þess vegna er eðlilegt að leitað sé
leiða til þess að lækka hönnunar-
kostnaðinn.
Teiknistofnun landbúnaðarins
(áður Teiknistofa land-
húnaðarins) hefur verið rekin um
langan aldur. Stofnunin hefur
hannað langflestar byggingar i
sveitum landsins og er óhætt að
fullyrða, að hún hafi i
megindráttum gegnt hlutverki
sfnu mjög vel og sparað bændum
marga milljónatugi með þvi að
gerðir,sem valdi verðhækkunum,
heldur hið gagnstæða”, sagði
f járm álaráðherra.
Fjármálaráðherra sagði enn-
fremur, að þessi ráðstöfun styrkti
stöðu rikissjóðs um 1500 milljónir
kr. Þá rakti hann meginforsend-
urnar fyrir þessari ákvörðun.
Sagði hann, að þær væru tvær. í
fyrsta lagi væri sýnt, að f járhags-
staða rikissjóðs á þessu ári yrði
mun erfiðari en áætlað hefði ver-
ið á miðju árinu, þegar vöru-
gjaldið var lagt á. Innheimtar
tekjur rikissjóðs yrðu um 50
milljarðar kr., en útgjöldin f heild
liklega 54-55 milljarðar, sem
þýddi, að greiðsluhalli rikissjóðs
yrði um 3,5 milljarðar kr. Rakti
fjármálaráðherra helztu ástæður
fyrir greiðsluhallanum, þ.á.m.
kostnaðarhækkanir ýmiss konar
og skuldbindingar vegna sjávar-
útvegsins.
Þá sagði Matthias A. Mathiesen
fjármálaráðherra, að önnur
meginástæða fyrir þvi, að ákveð-
ið hefði verið að halda vörugjald-
inu áfram að hluta, væri neikvæð
þróun utanríkisviðskipta á árinu
1975. Viðskiptahallinn yrði meira
en ætlað varð og gjaldeyrisstaðan
þvi afar tæp.
Olafur Jóhannesson viðskiptaráðherra:
til
Orkusjóðs hafa auk-
ið möguleika hans
— til að hraða jarðhitarannsóknum
láta þeim i té góðar teikningar
gegn vægu gjaldi. Vegna þess,
hve sú stofnun er öflug, er mjög
fátitt að bændur leiti til annarra
aðila um hönnun mannvirkja.
Húsnæðismálastofnun hefur
lengi rekið teiknistofu, hún heitir
nú tæknideild. Um þá starfsemi
gildir hið sama og um
Teiknistofnun landbúnaðarins, að
hún hefur gegnt hlutverki sinu
með prýði og fjöldi húsbyggjenda
hefur fengið þar ódýrar og góðar
teikningar sér til mikilla hags-
bóta.
Fyrr á árum var stofnsett
embætti húameistara rikisins.
Húsameistari rikisins mun um
langt skeið hafa hannað mestan
hluta opinberra bygginga, mjög
margar þeirra með hinni mestu
prýði, og mun þáttur þeirrar
stofnunar hafa haft miögverulega
þýðingu við það að nýta tak-
markað fjármagn vel. Á siðari
árum, og með fjölgandi verkefn-
um á vegum rikisins hefur
embætti húsameistara, en það
starfar nú samkv. reglugerð nr.
259/1973, haftmeðhöndum minni
hluta af hönnun opinberra
bygginga en áður var, og hefur þó
stofnunin talsverðu starfsliði á að
skipa. Jafnframt hefur hluti
hönnunar i heildarkostnaði
opinberra bygginga aukist mjög.
Þess vegna telja flm. nauðsyn-
legt að athugað verði, hvort
myndun nýrrar teiknistofu
hugsanlega i einhverjum tengsl-
um við embætti húsameistara
rikisins væri ekki timabær —
öflugrar stofnunar er gæti annað .
hliðstæðu hlutverki og Teikni-
stofnun landbúnaðarins og
tæknideild Húsnæðismálastofn-
unar.”
Á fundi efri deildar i gær
mælti Ólafur Jóhannesson við-
skiptaráðherra fyrir frum-
varpi úm ráðstafanir til að
draga úr áhrifum oliuverðs-
hækkana á hitunarkostnað
ibúða og fl. Hér er um að ræða
framlengingu um eins árs
skeið á lögum um sama efni
sem falla eiga úr gildi 29.
febrúar n.k.
Viðskiptaráð-
herra sagði, að
samkvæmt lög-
unum, sem nú
væru i gildi,
væri gert ráð
fyrir 1120 millj.
kr. tekjum (hér
er átt við tima-
bilið 1. marz
1975 til 29. febr. 1976) og skipt-
ust þær þannig, að 750 millj.
kr. rynnu til einstaklinga, 55
millj. kr. til rafveitna og 315
millj. kr. til Orkusjóös. Þá
sagði Ólafur Jóhannesson
viðskiptaráðherra m.a.:
„Gera má ráð fyrir, að
greiðslur til einstaklinga lækki
nokkuðá næsta timabili vegna
hitaveituframkvæmda I Kópa-
vogi, Garðahreppi og Hafnar-
firði. Ætla má að tekjur af þvi
söluskattsstigi, sem lagt er á i
þessu skyni, hækki nokkuð á
næsta timabili, þannig að þær
verði um kr. 1250 millj. Gera
má ráð fyrir, að rúmlega
helmingur þeirrar fjárhæðar
renni til emstaklinga, en tæp-
ur helmingur til rafveitna og
þó aðallega til Orkusjóðs.
A timabilinu marz til
nóvember 1975 hefur oliu-
styrkur til einstaklinga numið
kr. 6.000.- eða kr. 2.000.- á
hverju þriggja mánaða tima-
bili og styrkur þá til þeirra,
sem 11/2 styrks njóta kr. 9.000
og kr. 3000.1 desember 1975 til
febrúar 1976 verður hann kr.
2.200 á mann og kr. 3.300 til
"þeirra, sem 1 1/2 styrk hljóta.
Greiðsla til rafveitna hefur frá
upphafi numið kr. 5.33 á litra,
af þeirri oliu, sem talið er að
hafa verið notuð til fram-
leiöslu rafmagns til upphitun-
ar ibúöarhúsnæðis. Ekki er
vafi á þvi, að greiðslurnar til
Orkusjóðs hafa mjög aukið
getu hans til þess að hraða
jarðhitarannsóknum. Hefur
Or-fcusjóður m.a. lánað
sveitarfélögum og
einstaklingum 60% af kostnaði
þeirra vegna jarðhitaleitar
með borunum og öðrum hætti.
Tel ég rétt stefnt með þvi að
efla starfsemi þessa, og hækk-
un á oliustyrk til einstaklinga
þýðir lægri greiðslur til jarð-
hitarannsókna, sem hefur i för
með sér tafir á þvi að losna viö
oliuna sem orkugjafa.”
Þungaskattur dísilbifreiða:
AAikil lækkun
frá fyrirhug-
uðu gjaldi
Eins og frá var skýrt i fréttum
nýlega var lagt fram stjórnar-
frumvarp um hækkun á þunga-
skatti disilbifreiða fyrir innan 4
Lögum um almenningsbókasöfn breytt
Menntamálaráðherra hefur
lagtfram á Alþingi breytingartil-
lögur um almenningsbókasöfn,
þar sem kveðið er á um lág-
marksfjárframlög sveitarfélaga
til rekstrar almenningsbóka-
safna. Tillögurnar eru svohljóð-
andi:
„Til bæjarbókasafns greiðir
bæjarsjóður 1300 kr. á hvern ibúa
kaupstaðarins. Til bæjar- og
héraðsbókasafns greiðir bæjar-
sjóður 1300 kr. á hvern ibúa kaup-
staðarins. önnur sveitarfélög i
umdæminu greiða 130 kr. á hvern
ibúa og stendur sýslusjóður skil á
þessari greiðslu.
Til héraðsbókasafns greiðir
sveitarsjóður þar sem safnið er
1300 kr, á hvern ibúa hrepps-
félagsins. önnur sveitarfélög i
umdæminu greiða til safnsins 130
kr. á hvern ibúa og stendur sýslu-
sjóður skil á þessari greiðslu. Til
hreppsbókasafnsins greiöir við-
komandi hreppssjóður (hrepps-
sjóðir) 1000 kr. á hvern ibúa
hreppsins (hreppanna).
Þessi lágmarksfjárframlög
sveitarfélaganna skulu endur-
skoðuð árlega og færð til
samræmis við verðlag i landinu
skv. útreikningum Hagstofu Is-
lands.”
Þá er gert ráð fyrir, að sveitar-
félögin reisi bókhlöður og búi þær
tækjum og húsbúnaði. Þá segir,
að Menntamálaráðuneytið hafi
yfirumsjón með almennings-
bókasöfnum.
lestir að eigin þyngd. Þar var gert
ráð fyrir að þungaskatturinn yrði
126 þúsund krónur.
Nú er komin fram breytingar-
tillaga frá meirihluta fjárhags- og
viðskiptadeildar um að gjaldið sé
kr. 70 þúsund fyrir disilbifreiðar 2
lestir eða minni. Fyrir bifreiðar
frá tveimur að fjórum lestum
skai gjaldið hækka um 4 þúsund
fyrir hver 200 kg. Hér er þvi um
mikla lækkun að ræða frá fyrir-
huguðu gjaldi.
Sé ekið gegn gjaldi skal
árgjaldið vera 30% hærra. Þá er i
breytingartillögu minnihlutans
ákvæði um, að ráðherra sé heim-
ilt að hækka gjöld þessi i réttu
hlutfalli við þá hækkun, sem
verða kann á visitölu byggingar-
kostnaðar.