Tíminn - 19.12.1975, Blaðsíða 13

12
TÍMINN
Föstudagur 19. desember 1975.
Föstudagur 19. desember 1975.
TÍMINN
13
■—
í stormun samtíðar sinnar
Gunnar M. Magnúss:
SÆTI NÚMER SEX
343 bls. Skuggsjá 1975.
ÞETTA ER i raun og veru
stjórnmálasaga. Meginefni
bökarinnar er að segja frá
stjórnmálaafskiptum Gunnars
M. Magnilss ogstörfum hans að
þjóðmálum i viðri merkingu
þess orðs. Bókin hefst á þvi, er
Friðrik Hjartar, skólastjóri á
Suðureyri, hittir Gunnar M.
Magnúss á förnum vegi
skömmu fyrir kosningarnar
1923 og segir, að nú verði Asgeir
Ásgeirsson (sem siðar varð for-
seti íslands), i framboði fyrir
Fr a m s ók na r fl okki nn i
Vestur-ísafjarðarsýslu, og „við
verðum að styðja hann sagði
Friörik.”
Þegar þetta gerðist, var
Gunnar M. Magnúss bráöungur
maöur, áhugasamur og lifandi,
og hann lýsir þvi mjög
skemmtilega, hvernig heima-
menn fylgdust með glimu kapp-
anna, Ásgeirs Ásgeirssonar og
Guðjóns á Ljúfustöðum. „Þeir
mættustá hösluðum velli, annar
seigsterkur og forn, hinn mjúk-
ur og lipur..”
Sumarið leið, 27. október átti
að kjósa. Þá féll dómurinn. Hin
gamla kempa Guðjón Guð-
laugsson hlaut aðeins 341
atkvæði, en Asgeir Ásgeirsson
620 atkvæði.
Ekki er fráleitt að hugsa sér,
að hinn glæsilegi sigur Asgeirs
Asgeirssonar hafi kveikt eldleg-
an stjórnmálaáhuga hjá þeim
ungu mönnum, sem studdu
hann á fyrstu göngu hans hin-
um pólitiska vettvangi. Svo
mikið er að minnsta kosti vist,
aö réttum áratug siðar er Gunn-
ar M. Magnúss sjálfur kominn
„i slaginn” og kveðst hafa gert
það fyrir Jón Axel Pétursson að
gefa kost á sér til framboðs fyrir
Alþýðuflokkinn á heimaslóðum
sinum i Vestur-lsafjaröarsýslu.
Einna skemmtilegastar þýkja
mér þó sögurnar af framboðs-
fundunum sumarið 1934. Þá
voru kjördæmabreytingar og
umrót i þjóðfélaginu, flokkar að
gliðna. 1 þessum kapitula segir
frá þvi, að eitt sinn hafi fram-
boðsfundur verið haldinn undir
beru lofti, þar sem „fólk sat eða
lá i hvirfingu í víðum lautar-
slakka þar i túnjaðrinum, en
ræðumenn töluðu frá brekku-
brúninni.” Þetta var á Þóru-
stöðum i önundarfirði. — Ég
minnist þess ekki að hafa áður
heyrt sagt frá pólitiskum fundi i
svo rómantísku umhverfi, og
má þó vera, að slikt hafi ekki
verið einsdæmi. Og þarna var
það, sem Gunnar M. Magnúss
segir, að Halldór vinur minn á
Kirkjubóli, hafi tekið andstæð-
ing sinn svo hressilega I karp-
húsið, að hann „þeytti yfir hann
oröunum, sem skullu á honum
einsog steinkast.” Vel má vera,
að rétt sé frá sagt, og skal ekki
rengt hér, en vist er Halldór á
Kirkjubóli liklegri til þess að
velta steini úr götu náungans en
aö grýta hann jafnvel þótt um
pólitiskan andstæðing væri að
ræða.
En fleira er pólitik en að
standa i fundastappi, þegar
kjósa skal til Alþingis^l þessari
bók er einnig mikið rætt um
baráttuna gegn dvöl bandarisks
herliðs á tslandi, en eins og
kunnugt er var Gunnar M.
Magnúss lengi einn helzti for-
ystumaður i þeirri baráttu og
hlaut fyrir þaö nafngiftina
Gunnar „gegnherilandi”, svo
sem frægt er orðið.
Þótt þessi bók sé, eins og ráöa
má af framansögðu, nokkurs
konar pólitisk ævisaga Gunnars
M. Magnúss væri ranglátt að
Gróandi þjóðlíf
Erlingur Daviðsson
skráði:
Aldnir hafa orðið.
Frásagnir og
fróðleikur.
Bókaútgáfan
Skjaldborg.
1 þessu bindi eru frásagnir sjö
manna. Þar kemur fram
þjókunnur rithöfundur og
stjórnmálamaður úr fremstu
röð, húsmóðir i sveit, bila-
vi ö g er ða m a ðu r , bóndi,
verkstjóri, sem meðal annars
hefur gert ýmsa fiskvegi og
byggingameistari, sem átti sér
draummann sem leiöbeindi
honum oft. Þannig er þetta
sundurleitt lið, sitt úr hverri
áttinni, en þó allt samstarfs-
menn aö islenzkri menningu. Og
allir hafa þeir frá ýmsu að segja
sem gott er að heyra og vita.
Stundum heyrist eitthvaö i þá
átt að litið hóf sé að hvað skrifað
sé af minningabókum. Þetta er
þó hin forna sagnahefö ís-
lendinga. Mér verður nú á
seinni árum oft hugsað til þess
sem ég heyröi ungur af vörum
gamla fólksins, frásögur af lifs-
reynslu þess sjálfs og annarra.
Þær sögur urðu ekki skráðar.
Nú tef ég mig hafa vit á að segja
þvi miður.
Sannleikurinn er sá að
minningabækurstanda fyllilega
fyrir sinu sem afþreyingarbæk-
ur. Aul þess eru þær þjóðlifs-
myndir. Stundum eru þar
mannlýsingar sem hafa ótvirætt
menntagildi. Hitt er sárast að
stundum viröist vera um þetta
efni fjallað af fólki sem ekki
veldur viðfangsefninu svo að
minna verður úr en efni standa
til.
Það væri gaman að geta hér
nokkurra dæma i þessari bók
þvi af nógu er aö taka. Það
verður þó ekki gert en Erlingur
Daviösson kann sitt verk, bæði
að velja sér fólk og að koma á
framfæri þvi sem það hefur að
segja.
Þetta er þriðja bindið sem ber
nafnið: Aldnir hafa orðið. Flest-
ir hygg ég að hafi gaman af að
lesa þau, en hitt veit ég, að hver
sá, sem lesið hefur veit töluvert
um Islenzkt þjóðlif og þróun
þess á þessari öld, skilur betur
og þekkir islenzka menningu.
ll.Kr.
segja, að ekki væri slegið þar á
fleiri strengi. Við fáum að kynn
ast veru höfundarins I Kenn-
araskóla Isl. Það sem hann
segir um Magnús Helgason
skólastjóra er þeim báðum til
sóma, Gunnari og Magnúsi:
„Skólastjóri var séra Magnús
Helgason, presturinn hógværi,
gáfaði og fróði. Hann var virtur
og haföi ekkert fyrir þvi að
stjórna skólanum með prýði.”
(Bls. 29). Og margra fleiri
manna er minnzt með virðingu
og hlýhug. Má þar til nefna
skáldin Jón úr Vör, og Ólaf Jó-
hann sigurðsson, en ólafi hafði
Gunnar Kynnzt, þegar hinn
fyrrnefndi var aðeins tæpra
fjórtán ata gamall, — ungur
piltur á Torfastöðum i Grafn-
ingi.
Áður en sleginn verður botn i
þennan greinarstúf, er'ekki úr
vegi að vikja örfáum orðum að
máli og stil bókarinnar. Gunnar
M. Magnúss skrifar þekkilegt
mál, lipran og yfirlætislausan
stil. Þó verður honum á einum
stað alvarlegur fótaskortur á
notkun sagnarinnar að „forða”
sem nú á dögum treður sér alls
staðar inn, i tima og ótima,
jafnvel í mál beztu rithöfunda.
GunnarM.Magnússsegir neðst
á bls. 178, aö nauðsynlegt sé,
„að forða slysum og heilsu sjó-
manna.” Þarna er sögnin að
forða bersýnilega notuð i þeirri
nýmóðins merkingu ,,að koma i
veg fyrir”, en það er ekki rétt
vel samrækilegt að koma i veg
fyrir slys og koma jafnframt I
veg fyrir heilsu sjómanna. —
Slik slys sem þetta eiga ekki að
þurfa að henda jafnágæta menn
og Gunnar M. Magnúss, en
þetta dæmi sýnir vel, hvilik
nauðsyn það er að vera sifellt á
verði gagnvart tizkufyrirbærum
i notkun orða.
1 upphafi siðasta kafla bókar
þeirrar, sem hér er til umræðu,
kemur skýringin á nafni henn-
ar. Kaflinn hefst á þvi, að Einar
Olgeirsson leiðir Gunnar M.
Magnúss að sæti númer sex i
Neðri-deildar sal Alþingis, en
Gunnar átti að taka sæti á þingi
sem varamaður Sigurðar
Guönasonar, 6. þingmanns
Reykjavikur. Þetta gerðist 8.
dag. febrúarmánaðar árið 1955,
fyrir rúmum tuttugu árum.
Þessi kafli bókarinnar þykir
mér skemmtilegur, ekki sizt
fyrir þá sök, að Gunnar M.
Magnúss lætur sig ekki muna
um að birta palladóma um alla,
sem sátu á Alþingi samtimis
honum þennan vetur, það er að
segja, hann lýsir þeim, eins og
þeir komu honum fyrir sjónir.
Þetta verk finnst mér Gunnari
M. Magnúss farast vel úr hendi.
Hanngerir sér ekki mannamun,
hælir andstæðingum sinum
engu siður en samherjum, og
hefur auga fyrir þvi sem bros-
legt er, án þess þó að vera hæð-
inn eða meinlegur. Hann segir,
aö Páll Zóphóniasson hafi alltaf
verið Páll Zóphóniasson, „en
ekki Jón eða Guðmundur eftir
atvikum. Hann hafði sjálfstæð-
ar skoðanir og nennti að
hugsa....” En um Vilhjálm
Hjálmarsson núverandi
menntamálaráðherra, segir
Gunnar, að hann hafi vecið
„einna islenzkastur allra þarna
innan dyra.”
Þetta er skemmtileg bök.
Kannski eru stjórnmálastörf
ekki heldtfr alveg eins afspyrnu-
leiðinleg ogNmörgum hættir til
að halda, sem utan við þann
vettvang standa?
— VS.
Þeir hrundu vorum
hag á leið
Faðir minn —
Bóndinn.
Gisli Kristjánsson
bjó til prentunar.
Skuggsjá.
Hér skrifa 14 bændabörn,
hvert um sinn föður. Feðurnir
voru margir þjóðkunnir menn.
Sumir voru forustumenn i fé-
lagsmálum bænda, sumir á
miklu viðara sviði en stéttar-
málanna.
Það er vandi að skrifa um
sina nánustu. Margur maðurinn
hefur raunar minnzt móður
sinnar eöa föður svo að myndar-
lega væri gert og fengur að. Og
ekkert er eðlilegra en fólk segi
frá foreldri sinu. Samt er alltaf
sú hætta yfirvofandi að menn
hiki við af hræðslu við oflof þó
að ósjálfrátt væri. Þetta sýnir
sig I þessari bók i þvi að flestir
kalla aöra til vitnis um föður
sinn og birta kafla úr eftirmæl-
um og afmælisgreinum. Flest-
ir munu lika ætla að sá sem ekki
er vandabundinn sé hlutlausari i
dómum.
Ég var ekki kunnugur nema
einum þessara bænda, Kristni á
Núpi, en fundum minum bar
saman við fimm aðra og eru
þeir mér allir minnisstæöis.
Þeir koma mér nú allir kunnug-
lega fyrir i þessari bók en þetta
eru þeir Guðbjartur á Hjaröar-
felli, Jakob á Lækjarmóti,
Sverrir I Hvammi, Jón i Yzta-
felli og Helgi á Seglbúðum. Allt
eru þetta menn sem gaman var
að sjá og vert er að muna. Svo
er og efalaust um hina átta, en
þar eru þjóðkunnir skörungar
eins og Bjarni i Asgarði, Guð-
mundur á Stóra-Hofi, Þórarinn
á Hjaltabakka og Magnús á
Blikastöðum, Og þó að færra
hafi ef til vill veriö rætt um
Friörik i Efrihólum, Gisla á
Hofi, Jón i Bæ og Björn i
Hnefilsdal voru þeir allir gagn-
merkir menn sem lyftu sveit
sinni og stétt.
Margir þessara manna voru
löngum önnum kafnir við fé-
lagsstörf. Mérhefur orðið minn-
isstæð smásaga sem Gunn-
laugur Björnsson i Brimnesi,
kennari á Hólum, sagði mér.
Hann var ungur ásamt öðrum
manni við umferðarvinnu hjá
Búnaðarfélagi Torfalækjar-
hrepps. Þeir komu að Hjalta-
bakka að kvöldi dags en Þóra-
inn bóndi var ekki heima. Þeim
var þvi ekki visað til verks fyrr
en daginn eftir. Þá var það áður
en gengið var til vinnu, er þeir
sátu yfir morgunverði meö
bónda að þar kom tali þeirra að
þeir fóru lofsorði um búskap á
þeim bæ, er þeir komu siðast
frá. Þórarinn tók undir það, en
bætti við: „Það er heldur ekki
haft I hjáverkum”.
Gunnlaugur sagði að þetta
hefði veriö þannig sagt að sér
heföi skilizt að samt sem áöur
þyrfti stéttin og atvinnuvegur-
inn þess með aö einhverjir
sinntu öðru og fleira en brýn-
ustu nauðsynjastörfum heima
fyrir. En i huga mér hefur jafn-
an eins konar tign sveipað
Þórarin á Hjaltabakka siöan-ég
las ungur i Alþingistiöindum
1924—1927. Mér fannst hann
flestum málefnalegri i ræöu-
gerð, gagnorðurog drengilegur.
En nú mun þykja nóg komið
af skrafi um persónuleg kynni
og viöhorf til þeirra bændahöfö-
ingja sem getið er i þessari bók.
En vel eru þeir verðir þess að
minning þeirra sé geymd á bók
þvi að öll eigum við þeim ærið
að þakka.
H.Kr.
Á tindi listar
sinnar
Kristján frá Djúpalæk:
Sólin og ég. Ljóð.
Útg. Bókaforlag Odds
Björnssonar.
„Þetta land skamma
stundbjómér stað.
Ég er strá þess i mold.
Ég er það.”
Nýlega er komin út ljóðabók
eftir Kristján frá Djúpalæk,
sem hann nefnir: Sólin og ég.
Bókin er smekklega mynd-
skreytt af séra Bolla Gústavs-
syni. Skáldið helgar Unni konu
sinni þessa bók. Hún er útgefin
af Bókaforlagi Odds Björnsson-
ar og mjög vönduð og smekkleg
að öllum frágangi.
Þetta er að minum dómi bezta
bók skáldsins. Hér er hann á
tindi listar sinnar. Bókin er
samfelld heild með mörgum af-
bragðs kvæðum. Þau leyna á
sér þessi kvæði. Bak við þau er
mikiö mannvit og reynsla, oft
framsett i ýmsum táknum. Það
er einkenni þessara kvæða, eins
og alls góðs skáldskapar, að þau
batna alltaf þvi oftar sem þau
eru lesin. En fyrst og fremst eru
þetta þó ljóðræn kvæöi, sem
allir munu njóta, sem unna ljóð-
um.
1 bókinni eru nokkrir ljóða-
flokkar: Björkin, Hafiö og
Hulduland. Mynda þeir vissar
heildir i bókinni. Fjóröi fiokkur-
inn er Siðasta bréf til Guðmund-
ar Böðvarssonar. Snilldar-
kvæði, siðasta kvæði til náins
vinar.
En hvi er ég aö ræða um þessi
ljóð? Betra er að láta þau tala
sjálf sinu máli.
Eitt kvæði bókarinnar heitir:
Þetta land. Það hefst þannig:
„Þetta land geymir allt
sem ég ann.
Býr i árniði grunntónn
mins lags.
Hjá þess jurt veit ég blómálf
mins brags
milli bjarkanna yndi ég fann.”
Kvæði þetta sýnir hið nána
samband skáldsins við náttúr-
una.
Bréfið til Guðmundar
Böðvarssonar byrjar á þessari
visu:
„Menn vita hvar hönd sú liggur,
er ljóð þin skráði:
1 litlum grafreit i byggð þinni
fram til dala.
En hvar er andinn, skaparinn
þú,semskópstþau?
Þeir skynja það ei né sjá.
Ég veit að hann lifir I ljósi, og
til hanség tala.”
I bókinni er ágætt kvæði, sem
nefnist Eyjan græna.í þvi er hlý
kveðja til þessara frænda okkar
i fortið og nútið.
„Óku seglum eftir vindi
irskir munkar, norður hingað.
Þráðu land hvar þögnin rikti,
þar sem enginn hafði syndgað.
Heilir menn með helga dóma,
handrit, krossa, fjöðurstafi.
Bæn og starfi, bók og Kristi,
byggðin vfgðist, nyrzt i hafi.”
t ljóðaflokknum Hulduland
koma fram ýmsar dularverur,
álfar, huldufólk, dvergar og
tröll, eins og þær birtast i þjóð-
trúnni. Hér er siðasta visan um
dvergana:
„Dauft er yfir dvergaþjóð,
dagur hennar liður.
Hroðvirk glottir hraðans öld,
handverks dauðinn biður.
Sumir slipa samt til kvelds
safir meðan birta elds
dvin i dvergasmiðju.
Dvalins lýkur iöju.”
Mun ekki hér einnig vera falin
liking?
Siðasta kvæðið I fyrri hluta
bókarinnar er Sólin og ég.
Kveöja til sólarinnar, marg-
slungið kvæði, sem leynir á sér.
Síðasta visan er þannig:
„Sólin hnattför hraðar vestur,
hugsar stolt um áform sin,
þau að greiða grænt og gullið
gróðurlin
út við sjó og inn til heiða
yfir sporin min.”
Siðari hluta bókarinnar nefnir
skáldið Glettur og gráglettur.
Hér eru nokkur smákvæði i létt-
ari dúr. Mörg táknræn kvæði.
Snjallt er kvæðið um manninn,
sem þoldi ekki að hlusta á söng
sólskríkjunnar og hleypti kett-
inum út. Auðskilin liking.
Þessi bók, eins og fyrri bæk-
urskáldsins, bera þess merki,
hvernig Kristján hefur endur-
nýjað islenzkt ljóðform. Hann
yrkir ekki eftir sömu háttum og
aldamótaskáldin, heldur hefur
skapað aðra nýja, þótt hann
haldi hinni fornu hefði islenzks
kveðskapar um stuðla og höfuð-
stafi. Atómljóð finnast ekki i
hans ljóðagarði, þar sem enginn
veit hvort ljóðið (?) er list eða
leir.
En Kristján hefur orðið sam-
ferða ýmsum öðrum skáldum
við endurnýjungu ljóðformsins.
Koma mér þá I hug Guðmundur
Böðvarsson, Hannes Pétursson,
Snorri Hjartarson og Þorsteinn
Valdimarsson.
Bókin Sólin og ég mun veita
ljóðaunnendum margar
ánægjustundir. Þar heldur
skáld á penna, sem ekki bregzt
bogalistin. Eirikur Sigurðsson
Hannes Þórðarson:
Mansöngur
Hér eru á ferðinni ljóð, sem
Hannes hefur ort og gefið út, en
prentuð eru þau i Odda h f. Frá-
gangur prentsmiðjunnar er i
bezta lagi.
Ljóðin eru ort til kvenna eins
og nafnið ber með sér. Konan
flytur birtu, yl og ást inn i lif
karlmannsins og það verður
henni aldrei þakkað um of.
Hannes skynjar konuna i öllu
þvi fallega og góða, sem á leið
hans verður.
Þetta o.fl. er sagt um ástina:
„Astinni enginn gleymir,
ástin er blóm á teig.
Ástin er daggar dropinn
draumanna tærust veig.”
Kona gengur á fund karl-
manns, sem hún ann og þá er
sagt:
„Ljúf er stund og lokkar þinir
leika mér i hönd.
Við sjáum glöggt og sækjum
beint
sólar inn á lönd.”
Nú er ár kvenna og konur
munu skilja og meta fallegu
ljóðin, sem Mansöngurinn flytur
þeim.
Þessi staka talar sinu máli:
„Hönd min og höndin þin,
höndin góða, kæra.
Vonin þin og vonin min
vekur hugsun mæra.” -
Hannes fylgir islenzkri ljóð-
hefð, og virðist eiga auðvelt með
að segja hug sinn.
Sigriður
Mjólká II
tekin
í notkun:
Stöðvarhúsið við Mjólkárvirkjun. Nýju vélarnar eru I hægri enda hússins.
VATNSAFLSORKA Á VEST-
FJÖRÐUM EYKST UM 250%
Á sunnudaginn var tekin I notkun
ný vatnsaflsvirkjun Rafmagns-
veitna rikisins á Vestfjörðum.
Virkjun þessi hefur verið nefnd
Mjóiká II og er stöövarhús henn-
ar sambyggt fyrri virkjun Mjólká
I fyrir botni Arnarfjaröar.
Virkjunin nýtir failorku vatna á
háiendi Vestfjarða, i um 500
metra hæð yfir sjávarmál, en
miðlunarmannvirki hafa verið
byggö við 3 vötn þar, Langavatn,
Hólmavatn og Tangavatn. Frá
Langavatni liggur um 3800 metra
löng þrýstivatnspípa úr stáli nið-
ur að stöðvarhúsi við sjávarmál.
Fallhæð þessarar nýju virkjunar
er sú mesta, sem nýtt hefur verið
hér á landi.
Virkjunin er fullgerð til notkun-
ar, en eftir stendur ýmislegur
frágangur, aðallega utanhúss,
sem verður að biða næsta vors
Gamla stöðin er með 2400 kW
vélaafli, en vatn til hennar er tek-
ið úr um 200 m hæð yfir sjó.
Þegar tekið er tillit til annarra
vatnsaflsvirkjana á Vestfjörðum,
Fossár við Bolungavik, Engidals
og Nónhorns við ísafjörð, sem eru
samtalsmeðum 1500 kW vélaafl-,
þýðir hin nýja virkjun, Mjólká II,
aukningu virkjaðs vatnsafls á
Vestfjörðum úr 3900 KW i 9600
KW eða um nær 250%.
Varastöðvar verða
að vera til staðar
A Vestfjörðum er erfiðara um
rafvæðingu en i öðrum landshlut-
um, vegna veðurfars, linubygg-
inga yfir há og brött fjöll og sæs-
strengslagna yfir djúpa firði. Af
þeim sökum er óhjákvæmilegt að
hafa varastöövar, disilstöðvar. á
nær öllum fjörðum. Slikar disil-
stöövar eru nú á 9 stööum á hinu
samtengda svæði frá Flókalundi
við Vatnsfjörð til Súðavikur við
tsafjarðardjúp. Vélaafl þessara
varastöðva er nú um 5.400 kW,
þaraf um 2.200 kW sunnan Arnar-
fjarðar til öryggis fyrir Bildudal,
Sveinseyri, Patreksfjörð og
Barðaströndina, vegna bilana,
sem kynnu að verða á sæstreng
yfir Arnarfjörð. Mesta álagsnotk-
un á þessu suðursvæði er nú um
1900 kW og er þvi byggðin þar bet-
ur búin varaafli en yfirleitt tiök-
ast. Raforkunotkun á Vestfjörð-
um var á árinu 1974 um 30 milljón
kWst. Með tilkomu Mjólkár II
verður framleiðslugeta vatns-
aflsvirkjana á svæðinu um 46
milljón kWst á ári.
Raforkunotkun
eykst hratt
Aætlað er að aukning raforku-
notkunar á Vestfjörðum verði
mjög ör á næstu árum. Raf-
magnsveitunum er þvi ljóst að
brýna nauðsyn ber til aukinnar
orkuöflunar á allra næstu árum.
Nú þegar er ákveðið að auka
orkuvinnslugetu Mjólkár I þegar
á næsta ári, með svonefndri
Hofsárveitu og eykst þá vinnslu-
getan um 7 milljón kWst á ári og
verður i heild um 53 millj. kWst.
Kostnaður Hofsárveitu er áætlað-
ur um 150 millj. kr.
Áætlanir sýna þó að þetta ár-
lega vinnslumagn verður fullnýtt
á árinu 1978. A þvi ári verður þvi
önnur og aukin orkuöflun að
koma til, ef ekki á að verða nauö-
synlegt að gripa til vara-
stöðvanna, disilstöövanna, til
stöðugrar vinnslu.
Fjallfossvirkjun
eða tenging við
Norðurlinuna
Rafmagnsveiturnar hafa gert
áætlanir um aukið vatnsafl inn á
svæðið og koma þá tveir valkostir
til greina, eða báðir þeirra i hæfi-
legri timaröð.
Annars vegar er það virkjun
Fjallfoss i Dynjandisá, en þar er
um 8300 kW virkjun að ræða og 53
millj. kWst vinnslugetu á ári. All-
itarleg áætlun hefur verið gerö
um þá virkjun, og þar gætt i rik-
um mæli náttúruverndarsjónar-
miöa. Kostnaður þeirrar virkjun-
ar er áætlaður .1500 millj. kr. og
vinnslukostnaöur, miðað við fulla
nýtingu um kr. 3,70 á kWst.
Hinn valkosturinn er tenging
Vestfjarðakerfisins við Norður-
linu, við Hrútafjörð, en þar með
væru Vestfirðir komnir i sam-
tand við hinar stóru virkjanir
sunnan- og norðanlands. Orkuöfl-
un væri hér ótakmörkuö, miðað
við fyrirsjáanlega notkun á Vest-
fjörðum, en stofnkostnaður slikr-
ar tengingar áætlast 1450 milljón
kr. Verð orkunnar, komin til
Vestfjarða, er samsett af vinnslu-
kostnaði virkjana, sem tengjast
Norðurlinu, svo og flutnings-
kostnaði. Flutningskostnaður er
háður magni þeirrar orku sem
flutt yrði til Vestfjarða, en ef miö-
að er við vinnslugetu Dynjandis-
virkjun þá má lauslega áætla að
kostnaður veröi til flutnings kr.
3.50 og til orkukaupa um kr. 2.80
eða samtals um kr. 6.30 hver
kWst.
Innanhéraðsvirkjun
hagkvæmust
Af þessu verður ljóst, að þaö er
fjárhagslega hagkvæmast að
taka virkjun innan héraðs, á
stærð við Dynjandisárvirkjun, i
fyrsta áfanga, og fresta tengingu
við Norðurlinu þar til raforku-
markaður a Vestfjörðum hefur
aukizt verulega.
Stefnumið Rafmagnsveitna
rikisins hefur verið að byggja
vatnsorkuver heima i fjórðungi,
af hæfilegri og hagkvæmri stærð,
til að fullnægja raforkuþörf ibúa
svæöanna til heimilisþarfa og at-
vinnurekstrar.
Langar og kostnaðarsamar
tengilinur eru æskilegar þegar
fjárhagslegur grundvöllur er fyr-
ir þeim, að þvi er varöar flutn-
ingskostnaðá orkueiningu, svo og
til bættrar hagkvæmni i rekstri
hinna samtengdu orkuvera.
Virkjanir og disilstöövar eru
stór þáttur i raforkumálum Vest-
fjaröa, en fleiri fjárfrekar fram-
kvæmdir þarf til. Flutningskerfi
raforkunnar innan svæðisins þarf
að auka að miklum mun til þess
að ibúar og atvinnufyrirtæki á
svæðinu geti hagnýtt þá orku,
sem framleidd er. Nú stendur yfir
bygging nýrrar háspennulinu frá
Mjólkárvirkjun til Breiðdals við
Onundarfjörð. Ætlazt er til að
þeirri framkvæmd verði lokið á
næsta ári, en kostnaöur er hér
áætlaður um 280 millj. kr. Þá
kemur fleira til, svo og styrking
innanbæjarkerfa, en allt kostar
þetta miklar fjárhæðir.
Leiðslurnar að virkjuninni eru 3,8 km á iengd.