Tíminn - 23.12.1975, Blaðsíða 13

Þriöjudagur 23. desember 1975.
TÍMINN
13
arverðust er hin mikla yfirsýn
höfundar um efnið og hversu
hann setur hinum erlendu les-
endum fyrir sjónir meginatriði
þess með stöðugum samanburði
við fomgriskar bókmenntir. Er
hér margt viturlega mælt.
Raunar kannast lesandinn hér
við ýmislegt sem Sigurður Nor-
dal hefur siðartúlkaðaf miklum
áhrifamætti i ritum sinum, svo
sem tslenzkri menningu. Þá
vaknar sú spurning hversu
mikla útbreiðslu ritgerðir
Grims hafa hlotið. Andrés
Björnssonvikuraðþvii formála
sinum að talið sé að finna megi
áhrif frá ritgerðunum i verkum
Ibsens og Björnssons og eru þar
nefndir til Hermennirnir á Há-
logalandi eftir Ibsen.
Vissulega væri skemmtilegt
ef Grimur hefði orkað á norsku
stórskáldin með þessum rit-
smiðum. Hitt er engu siður at-
hugandi hvert gildi þær höfðu
fyrir landa hans. 1 þvi sambandi
má benda á að tslendingar eign-
uðust ekki aftur verulega fjöl-
menntaðan bókmenntafræðing
fyrr en með Sigurði Nordal.
Ekki er að efa að fordæmi
Grims hefur haft verulega þýð-
ingu fyrir hann. Og sögulegt
hlutverk þeirra er áþekkt að
ýmsu leyti. I sjálfstæðisbarátt-
OG
Ljóð, þar sem hún notar bæði
stuðla og r’im, balletttexta og
ljóðævintýri. Balletttextinn er
raunar ævintýri lika þó að það
hafi sérstöðu þvi að hin draum-
spaka dul sem er áberandi i hin-
um er ekki einkenni þess.
Fyrstu ljóð bókarinnar,
tileinkun, endar svo:
Við kertalogans ljósið fritt
við látum myrkrið vikja
1 trausti á lifsins takmark nýtt
skal trú um eilifð rikja.
Siðasta ljóðið heitir Silfur-
strengur og er svo:
Titrar i sál minni
silfurstrengur.
Vonin vakir
I veikum tónum
hvislandi ljúflega:
Lát eigi bugast.
Dagurinn ris.
Draumarnir rætast.
I ljóðinuVið gluggann er talað
um það sem skáldið finnur að er
bak við allt:
Það er nafnlaust,
ótakmarkaðóskiljanlegt,
engott eraðvita afþvi,
það gefur lifinu gildi
og huggar i sorginni,
Slikur er áttaviti leitandans.
Gildi ljóða fyrir lesanda fer
eftir þvi sem hann finnur f þeim.
Þau snerta okkur misjafnlega.
Þjóðkunnur kennimaður hefur
sagt að gildi predikunar sé
náðarverkun i hjarta
áheyrandans. Eitthvað svipað
má segja um skáldskapinn.
„Eitthvað himneskt og hlýtt
kom við hjartað i mér”, sagði
Stefán frá Hvitadal. Það eru
stór orð og raunar sögð um bein
kynni við konur en ekki ljóð.
Samt vænti ég þess að ýmsir'
lesendur finni eitthvað hlýtt við
hjarta þegar þeir njóta þessar-
ar næturdaggár. Starf
höfundanna beggja fellur i einn
farveg. H. Kr.
unni á nitjándu öld, um sama
leyti og Jón Sigurðsson er að
hasla sér völl, bendir Grfmur
umheiminum i krafti þekkingar
sinnar og heimsmenntunar á
fomar bókmenntir Islendinga,
menningararf sem skipti
Norðurálfu miklu. Við
fullveldisheimtina verður
Sigurður Nordal með tilstyrk
sinnar yfirsýnartil þess að leiða
Islendingum sjálfum fyrir sjón-
ir hve framlag þeirra til menn-
ingarinnar sé þungt á metunum.
Og þegar lesin eru orð Grims,
rituð fyrir hundrað og þrjátiu
árum, rifjast upp ummæli Nor-
dals i Islenzkri menningu um
fornar bókmenntir þjóðarinnar:
„Hitt er annað mál hver gaum-
ur þeim kann að þykja gefandi,
ef eigi er aðeins hugsað um þær
sem sögulegar heimildir eða
listaverk, heldur yngilind nú-
tiðarmenningar á borð við hinar
ritningarnar tvær.”
Margt væri gaman að nefna i
sambandi við ritgerðir Grims
Thomsen. I þeim má meðal
annars sjá hvernig hann þýðir á
dönsku brot úr eddukvæðum og
jafnvel dróttkvæðum. Sem
sýnishorn má taka þessa visu úr
Völsungakviðu hinni fornu og
geta menn borið saman við
frumtextann ef þeir vilja : „Saa
glad ved vort/ Gjensyn jeg er/
Som hungrige/ Odins Höge,/
Der paa Valplads vente/ Varme
retter Eller dugvaade/ Daggry
hilse.”
Vitaskuld eru þessar ritgerðir
merkilegastar sem heimild um
viðhorf Grims Thomsen og
undirstöðu listar hans. Grimur
orti sem kunnugt er margt
söguljóða og blés þar nýju og
römmu lifi i gamlan efnivið.
Sumir munu segja að kvæði
Grims standi fyrir sinu án frek-
ari vitneskju um höfund sinn og
hvað hann kann að hafa samið
þess utan. Það er auövitað rétt.
En margir fagna þvi að kynnast
sem gerst baksviði og menn-
ingarlegu umhverfi mikilla
skálda. Við þá menn eiga rit-
gerðir Grims erindi. Vonandi
heldur Andrés Björnsson áfram
að birta athuganir sinar á verk-
um þessa islenzka höfuðskálds
og heimsborgara.
Gunnar Stefánsson.
Frá:
Sásl og Bubba,
Möggu og Pésa,
Dóra, Gunna og Magnúsi,
Kötu og frænku gömlu,
Halla, Kalla j og Bimbó.
★★★★★★★★
Á að skjóta saman?
Hér er hugmynd að gjöf, sem
hentar vel, ef tveir, þrir eða
fleiri slá saman.
CLARION hljómtæki í bílinn.
Það verður vel þegið, örugglega
notað og notið vel. Hljómtæki í
bíl eru alls ekki dýr miðað við
þetta allt. Allir, sem eiga bíl,
þiggja með þökkum hljómtæki
í hann, og gleyma seint
gefendunum.
★★★★★★★★
Hvaðætliðþið
að gefa ykkur
sjálfum?
Margir hafa þann sið að kaupa
sér eitthvað nýtt til heimilisins
um þetta leyti árs. Eitthvað,
sem eykur ánægjuna og léttir
dagleg störf. Hvemig væri að
láta bílinn njóta þess í ár?
Hann er þó eins og annað
heimili, ekki satt?
CLARION, músík í bílinn!
★★★★★★★★
★★★★★★★★
Clarion hljómtæki
eru ekki dýr.
Nú byrjum við aö reikna:
PE-652A útvarps- og kassettu-
tæki kostar kr. 31.300
PE-822A kassettuhljómtæki,
sjálfvirkt endurspil, stillanlegt,
kr. 33.200
PE-811A kassettuhljómtæki,
sjálfvirkt endurspil, kr. 28.400
PE-810A kassettuhljómtæki,
einfaldari gerð, kr. 19.000
RE-317A útvarpstæki, kr. 11.300.
Með þessu þarf að kaupa
hátalara. Við höfum nú fjórar
gerðir, sem kosta frá kr. 1.900
og allt að kr. 3.100 stykkið.
Þetta er aöeins hluti af miklu
úrvali CLARION hljómtækja í
bíla. Við eigum nú 10 gerðir út-
varps- og hljómtækja. Flestar
gerðimar eru tengdar í
verzlun okkar, og er öllum vel-
komið að hlusta og bera saman.
Bimbó og félagar keyptu
sjálfvirka kassettutækið
PE-811A með beztu hátölurim-
um, það gerði tæpar 2.900
krónur á haus.
★★★★★★★★
Hvaðáað
kaupa fyrír
bónusinn i ár?
Færö þú greidda þrettán
mánuði? Eöa aukagreiðslu af
einhverju tæi við lok ársins?
Peninga, sem ekki þurfa að
fara í mjólk og brauð, en em
notaðirtil að gleðja sig og
sína? Jæja.hvað um varanlega
ánægju fyrir þig og alla fjöl-
skylduna, vini og
kunningja? Skemmtitæki,
fræöslutæki, öryggistæki, menn-
ingartæki í bílinn.
CLARION hljómtæki og útvarp.
(Eöa aöeins hljómtæki, ef
útvarp er fyrir í bílnum).
★★★★★★★★
CLARION leysir j
KASSETTUSPILARI PE - 810A
KR. 19.000
KASSETTUSPILARI PE -811A
KR. 28.400
ÚTVARP RE -317A KR 11.300
HÁTALARAR SKA-032
KR. 2.800 stk.
randann
CLARION
hljómtæki í
bílinn og þér
verðurvelþakkað.
HÁTALARAR SKA-043
KR. 3.100 stk.
Leiöandi fyrirtæki
á sviöi sjónvarps
útvarps og hljómtækja
VERZLUN OG SKRIFSTOFA: LAUGAVEGI 10. SÍMAR: 27788,19192,19150.
Þröstur