Tíminn - 24.12.1975, Blaðsíða 13

Miðvikudagur 24. desember 1975.
TÍMINN
13

'ar '
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri:
Helgi H. Jónsson. Auglýsingastjórí: Steingrlmur Gisla-
son. Ritstjórnarskrifstofur I Edduhúsinu viö Lindargöty,
simar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aöalsíræti 7, slmi 26500
— afgreiösluslmi 12323 — auglýsingaslmi 19523. Verö I
lausasölu kr. 40.00. Askriftargjald kr. 800.00 á mánuöi.
Bla0aprentIT.fi
Að jólum
Margt er undarlegum örlögum undirorpið. Fátt
er fjarlægara mangi og gróðabralli en sú frum-
hugmynd, sem er að baki jólahátiðinni. Ekkert
virðist sjálfsagðara en að hún sé hátið hinnar
hljóðlátu lotningar i þeim sið kristnum, sem er
annað og meira en nafnið tómt, dagaður uppi og
slitinn úr tengslum við inntak sitt.
Eigi að siður hefur svo til borið, að hin ógurlega
gróttakvörn mannfélagsins, sem sifellt er reynt
að láta mala hraðar og hraðar, hefur virkjað ein-
mitt þessa hátið, umfram allar aðrar stundir árs-
ins, til þess að knýja peningamylluna með sem
mestum þunga og sogkrafti. Það er i sannleika
sagt furðulegt patent og mikil þversögn, að minn-
ingin um fæðingu mannkynsfræðara, sem vega-
laus stúlka ól, að sögn hinna fornu helgirita i fjár-
húsjötu, skuli hafa snúizt upp i slika óhófsveizlu i
kaupskap og áti, er við öll þekkjum. Og i þokka-
bót æpa svo andstæðurnar hærra á þessari hátið
sem tileinkuð er nafni hans, sem berfættur gekk
um eyðimörkina i hópi snauðra fiskimanna, og
lifði og hrærðist meðal þeirra, sem minnst máttu
sin, en nokkra aðra daga, um bilið, sem er á milli
auðs og efnaleysis.
Skartgripasali i Reykjavik hefur sjáifur skýrt
frá þvi, að hann hafi fyrir þessi jól selt men eða
annan dýrgrip, sem kostaði sjö hundruð þúsund
krónur — langt i árslaun fjölda fólks i landinu.
Þegar þessi dýrgripur verður i kvöld hengdur um
háls frúar rika mannsins i einhverjum rausnar-
ranni höfuðborgarinnar eða útbyggða hennar, er
fólk i öðrum húsakynnum og við annars konar
borð, sem ekkert hefur af neinu þess konar að
segja eða neinu þviliku. Þar á meðal eru kannski
gleymd gamalmenni sem enga rekur minni til
að andi lengur, drykkjusjúkir menn á köldum
klakanum og fjölskyldur þeirra og annarra
manna, sem troðizt hafa undir með einum eða
öðrum hætti i viðsjálum og áfallasömum mann-
heimi.
Skáld hafa samið bækur, þar sem segir af
ókunnum gesti, sem kemur skyndilega flestum
ólikur i borg eða byggð. Þessi imyndaði gestur, er
raunar Jesús sjálfur. Oftar en hitt er honum
úthýst i þessum sögum, og fer þar sannast sagna
að likum. Vafalaust eru þó til á íslandi mörg
heimili, þar sem hver sá fengi gistingu á jólanótt,
er að dyrum berði, hversu dularfullur sem gest-
urinn væri. Aftur á móti er meiri efa undirorpið,
hversu mörg þau heimili eru, þar sem þeir eru
leitaðir uppi, er utanveltu eru i mannlifinu og
leiddir að jólaborði. Þó var einu sinni sagt: ,,Það,
sem þér gjörið einum minna minnstu bræðra,það
munuð þér og mér gjöra”.
Nú þegar kaupskaparösin er dvinuð og pen-
ingakvörnin fer i jólaleyfi, er þetta kannski setn-
ing, sem mörgum væri hollt að hugleiða, i stað
þess að binda þankann alveg við það, hvað þeim
hefur fénazt á Kristi i skammdeginu árið 1975. Og
þá jafnt, hvort sem þeir telja sig vel kristna eða
slaklega. í báðum þeim hópum er margt fólk
sem gæti haft gott af slikum vangaveltum.
En dálitil gjöf i góðsemiskasti undir skini jóla-
stjörnunnar er þó varla það, sem meint var með
þessum orðum. öllu heldur stöðug hjálpfýsi, vin-
semd og sanngirni i garð þeirra, sem þess þarfn-
ast. Og sliks viðmóts þörfnumst við kannski flest.
— JH
ERLENT YFIRLIT
Fundur ríkra þjóða
og fótækra í París
Mikið veltur á piparsveinunum tveimur
HINN 16. þ.m. hófst I Paris
fundur utanrikisráðherra frá
27 rikjum eða rikjasamtökum
til að ræða um framtiðarskip-
an efnahagsmála i heiminum.
Frumdrög þessa fundar voru
þau, að eftir að oliuverðhækk-
unin kom til sögunnar, beitti
Kissinger utanrikisráðherra
sér fyrir þvi, að helztu oliu-
neyzlurikin mynduðu samtök,
sem yrðu samningsaðili gagn-
vart samtökum oliufram-
leiðslurikja. Franska stjórnin
beitti sér hins vegar fyrir þvi,
að komið yrði á sameiginlegri
ráðstefnu oliuneytenda og
oliuframleiðenda til að ræða
um orkumálin i heiminum.
Þessi hugmynd hefur siðan
verið að þróast smám saman
og m.a. orðið samkomulag
um, að fulltrúar frá fátækum
rikjum, sem hvorki teldust til
meiriháttar oliuframleiðenda
eða oliuneytenda, fengu einnig
aðild að ráðstefnunni. Jafn-
íramt var ákveðið, að ráð-
stefnan fjallaði ekki aðeins um
orkumál, heldur um alþjóðleg
efnahagsmál yfirleitt.
Það var þessi ráðstefna,
sem hófst i Paris á dögunum.
Segja má að þrir aðilar eða
rikjasamtök standi að ráð-
stefnunni. Þaðeru i fyrsta lagi
samtök oliuframleiðslurikja, i
öðru lagi samtök helztu oliu-
neyzlu- og iðnaðarrikja og i
þriðja lagi samtök þróunar-
rikja.
Frá oliuneyzlurikjunum
mæta fulltrúar átta rikja, eða
frá Bandarikjunum, Japan,
Kanada, Astraliu, Sviss, Svi-
þjóð, Spáni og Efnahags-
bandalagi Evrópu. Eftir mikil
átök innan Efnahagsbanda-
lagsins, varð það niðurstaðan,
að Efnahagsbandalagsrikin
ættu aðild að ráðstefnunni sem
ein heild, en Bretar vildu lengi
vel verða sjálfstæður aðili, þar
sem þeir yrðu brátt bæði oliu-
neytendur og oliuframleiðend-
ur i stórum stil. Vegna ein-
beittrar andstöðu Vestur-
Þjóðverja létu þeir að lokum
undan.
Frá fulltrúum oliufram-
leiðslurikja mæta fulltrúar sjö
rikja eða frá Saudi-Arabiu, Ir-
an, trak, Alsir, Indónesiu,
Venezuela og Nigeriu.
Frá þróunarlöndunum
mæta íulltrúar frá 12 rikjum,
eða frá Indlandi, Pakistan,
Júgóslaviu, Egyptalandi,
Kamerún, Zaire, Zambiu,
Argentinu, Brasiliu, Mexikó,
Perú og Jamaica.
Ráðstefnan var sett af Gis-
card d’Estaing Frakklands-
forseta, en hann hefur átt
manna mestan þátt i þvi að
koma henni á laggirnar. I
ræðu sinni gat hann þess sér-
staklega, að ekkert kommún-
istariki nema Júgóslavia, ætti
aðild að ráðstefnunni og bæri
henni að ihuga, hvort ekki
væri rétt að bjóöa einhverjum
þeirra aðild. Af hálfu Sovét-
rikjanna hefur verið látið i
ljós, að þau vildu gjarnan
verða aðili að henni, en Kin-
verjar hafa ekki látið neitt til
sin heyra um þetta efni.
AÐUR en ráðstefnan hófst,
var búið að ná samkomulagi
um allmörg undirbúningsat-
riði, enda stóð hún ekki nema i
tvodaga að þessu sinni. Meðal
annars var orðið samkomulag
um, að forsetar hennar yrðu
tveir, eða viðskiptamálaráð-
Guerrcro
nerra Venezuela, Manuel Per-
ez Guerrero og utanrikisráð-
herra Kanada, Allan Joseph
MacEachen. Þá var orðið
samkomulag um, að kosnar
yrðu fjórar undirnefndir, sem
ættu að fjalla um tiltekna
málaflokka og skyldi hver
þeirra hafa tvo formenn. For-
setar ráðstefnunnar og for-
menn nefndanna skyldu skipa
eins konar stjórn ráðstefnunn-
ar. Þessari stjórn er ætlað að
koma saman 26. janúar næst-
komandi til að skilgreina enn
nánar starfssvið nefndanna,
en þær eiga að hefja störf sin
11. febrúar.
Verkefnin, sem nefndirnar
eiga að fjalla um, eru orku-
mál, hráefnamál, þróunarmál
og alþjóðleg fjármál. t orku
málanefndinni verða formenn
frá Bandarikjunum og Saudi-
Arabiu, en aðrir nefndarmenn
verða frá Argentinu, Braziliu,
Eygptalandi, Indlandi, Iran,
Irak, Jamaica, Venezuela,
Zaire, Kanada, Japan, Sviss
og Efnahagsbandalaginu.
1 hráefnanefndinni verða
formenn frá Perú og Japan, en
aðrir nefndarmenn verða frá
Argentinu, Kamerún. Ind-
landi, Júgósl^viu, Mexikó,
Nigeriu, Venezuela, Zaire,
Zambiu, Astraliu, Efnahags-
bandalaginu, Spáni og Banda-
rikjunum.
i þróunarmálanefndinni
verða íormenn frá Alsir og
Eínahagsbandalaginu, en aðr-
ir nefndarmenn verða frá
Argentinu, Kamerún, Ind-
landi, lran, Júgóslaviu, Ni-
geriu, Mexikó, Pakistan,
Perú, Japan, Kanada, Sviþjóð
og Bandarikjunum.
1 fjármálanefndinni verða
formenn lrá íran og Efna-
hagsbandalaginu. Aðrir
nelndarmenn verða frá Brasi-
liu. Egyptalandi, lndónesiu,
Indlaudi. Irak, Mexikó, Pak-
istan. Saudi-Arabiu. Zambiu.
Japan. Sviss. Sviþjóð og
Bandarik junum.
AÐ DÓMI margra er þessi
ráðstefna stærsta tilraunin,
sem hingað til hefur verið gerð
i þeim tilgangi að koma á
samvinnu milli iðnaðarrikj-
anna i norðri og þróunarrikj-
anna i suðri um réttlátari
skiptingu auðæfanna i heimin-
um. Þar er sannarlega um
risavaxið verkefni að ræða,
eins og sést á þvi, að sam-
kvæmt nýjum skýrs'lum Al-
þjóðabankans eru þjóðartekj-
urnar hjá 24 helztu iðnaðar-
rikjunum um 4550 dollarar á
mann á ári, en i 25 fátækustu
þróunarlöndunum ’ekki nema
116 dollarar. Þessar tölur
veröa þó enn iskyggilegri,
þegar þess er gætt, að bilið
hefur stöðugt verið að aukast
siðustu árin. Þjóðartekjurnar
á mann hafa aukizt i iönaðar-
rikjunum, en minnkað i um-
ræddum þróunarrikjum. þvi
að þær hala aukizt tiltölulega
minna en mannijölguninni
nemur.
Þaö mun einkum hvila á
hinum tveimur forsetum ráð-
stefnunnar að leiða hana til
larsællegra lykta. I gamni er
sagt. að þeir muni hafa nægan
tima. þvi að þeir eru báðir pip-
arsveinar. Manuel I’erez
Guerrero er þekktur sem lag-
inn samningamaöur. Hann er
fæddur 18. september 1911,
kominn af efnuöum ættum i
Caracas, doktor i lögum og
haglræði og mikill málagarp-
ur. Hann hefur gegnt ýmsum
ráðherraembættum um dag-
ana, t.d. bæði verið fjármála-
ráðherra og námumálaráð-
herra. Á árunum 1969—1974
var hann framkvæmdastjóri
þeirrar stofnunar Sameinuðu
þjóðanna, sem fjallaði um al-
þjóðleg viðskipti og þróunar-
mál og hélt tvær stórar ráð-
stefnur um þau mál (United
Nations Conference on Trade
and Development). Hann
vann sér góðan orðstir i þvi
staríi. Allan Joseph
MacEachen hefur hins vegar
tiltölulega litla reynslu af al-
þjóðamálum, en hefur getið
sér gott orð, sem laginn samn-
ingamaður i heimalandi sinu.
Hann er fæddur 6. júli 1921 i
Nova Scotia, þar sem faðir
hans var kolanámumaður.
skozkur að ættum. Hann
brauzt til mennta, þrátt fyrir
litil efni, lauk meistaraprófi i
hagfræði og var að ljúka dokt-
orsprófi við Massachusetts
Institute of Technologx . þegar
hann sneri sér aö stjórnmál-
um og var kosinn á þing. Aður
hafði hann verið háskólakenn-
ari i hagfræði um skeið.
MacEachen hefur átt sæti á
þingi i 16 ar samflevtt og þar
af verið ráðherra eða þing-
flokksíormaður i 12 ár. Hann
hel'ur gegnt ymsum ráðherra-
störfum. t.d. veriö bæði heil-
brigöismálaráðherra og
vinnumálaráðherra. Utan-
rikisráðherra helur hann ver-
iðsiðan i agúst 1974. Það hefur
verið eitt aöalverkefni hans i
þvi stari'i að koma á nánari
tengslum milli Kanada og
Efnahagsbandalagsins. en
slik tengsli eru talin Kanada
nauðsynleg til þess að vega á
móti miklum efnahagslegum
áhrifum lrá Bandarikjunum.
MacEachen leggur þó áherzlu
á. að álram haldist gott efna-
hagslegt samstarf við Banda-
rikin. en Kanada megi ekki
vera háð þvi um of.
Þ.Þ.