Tíminn - 24.12.1975, Blaðsíða 15

Miövikudagur 24. deseraber 1975.
TÍMINN
15
Ttj' 7tr Ttr
Litið uiti öxl
JOL FYRIR
FJÖRUTlU ÁRUM
Jól — hvaöan er þetta orö? Það
er með þvi fyrsta, sem við minn-
umst frá bersnku okkar, og fylgt
hefur okkur skref fyrir skref eftir
lifsbrautinni. Eitt af þvi fáa, sem
ævinlega fylgir öryggi og hlýja.
Ég, manneskja á seinni helm-
ingi hundraðsins, minnist jólanna
fermingarárið mitt: Ég var þá á
Prestbakka i Hrútafirði. Faðir
minn var fjármaður sr. Jóns
Guðnasonar, sem þá var prestur
þar og bjó sjálfur á parti af jörð-
inni.
Staður sem þessi lætur ekki
mikið yfir sér, en er þó kapituli út
affyrir sig. Mérfinnstenn sem ég
sjái lognsléttan sjóinn spegla, si-
kvik norðurljósin að vetrum, en
eyjuna og hólmana á vorin, hvita
af fugli. Eða blessaðar leirurnar
milli lands og eyjar, sem við
krakkarnir þveittum klárunum
eftir, með hrossahópinn á undan
okkur, undir þvi yfirskini, að við
værum að verja túnið.
Á Prestbakka er mjög sumar-
fagurt og hýrlegt um að litast.
Ásýnd Hrútafjarðar er ekki stór-
brotin, en hefur þó mörg andlit.
Þessi jól áttu marga svipaða
forvera, en nú var nýtt tilefni,
sem vaktiáhugann. Það var kom-
ið útvarpstæki á heimili prestsins
og hafði verið sett upp á Þor-
láksdag. Mikið öfundaði ég börn
prestsins af að fá að heyra allt
þetta ókunna: leikrit, sögur og
söng. En þegar allir vorukomnir í
betrifötiná aðfangadag og var að
verða heilagt, kom frú Guðlaug
inn til okkar. Milli hennar og
móður minnar hafði myndazt
innilegt vináttusamband. Hún
var að bjóða okkur að hlýða á aft-
ansöng og vera með þeim um
kvöldið.
Það voru léttir fætur sem töltu
fram löng göng með öllum skelli-
hurðunum. A Prestbakka var
gamall bær, sem hefur verið
reisulegur á sinni tið. Veggirnir
voru úr torfi og metra þykkir, svo
að djúp skot voru inn að gluggun-
um. I eldhúsglugganum gaf móð-
ir min fuglunum á veturna, og
urðu þeir svo gæfir, að þeir flugu
varla upp, ef hún var ein i eldhús-
inu. Einnig myndaðist svolitið
holrúm undir skaflinn viö glugga-
rúðuna, og var þar oft mús á stjái.
Við sáldruðum brauðmolum
niður um holu á skaflinum handa
henni, og þá át hún þakksamlega.
Það var oft gaman að sjá þrenn-
inguna við gluggann: fuglana of-
an á skaflinum, mýslu undir hon-
um og kisu sitjandi innan við
gluggann á eldhúsbekknum. Hún
Borðeyri var lengi verzlunarstað-
ur Hrútfirðinga, og fyrr á tiraum
sóttu menn þangað I kaupstað úr um og langt austan úr Húna-
öðrum héruðum, sunnan úr Döl- vatnssýslu.
var svo sem enginn veiðiköttur,
en fylgdist spennt með þvi, sem
sást ,,á skjánum”.
Framan við göngin löngu með
eldhús og búr á báðar hendur, var
reisuleg viðbygging. Þar bjuggu
prestshjónin og þeirra heimilis-
fólk. Þetta eftirminnilega kvöld
var þar allt skreytt og ljósum
prýtt. Jólatréð stóð tendrað við
gluggann i stofunni og presturinn
var að stilla tækið!
Allt i einu fylltist stofan af
hljómum. Messan var að byrja.
Allir flýttu sér að setjast, en fóru
þó sem hljóðlegast. Presturinn
rétti okkur sálmabækur og viö
sungum með. Þessi fyrstu ár út-
varpsins var það sannarlegur
gleðigjafi á heimilunum. Á allt
var hlustað með athygli og það
rætt og brotið til mergjar. Á
sunnudögum varævinlega hlýtt á
messu, og var þá svo hljótt i bað-
stofunum sem i kirkju væri. Ég
tala ekki um, þegar leikrit
voru flutt. Viðtækin voru tengd
við rafgeyma, „votabatteri” svo-
nefnd, og voru þeir hlaðnir á
tveim bæjum i sveitinni. Stundum
tæmdust þeir einmitt þegar hæst
hóaði, og var þá mikið handapat
við að tengja næsta geymi, þvi
ekki vildu menn missa af neinu.
Ég heyrði gamla konu segja, er
svo stóð á og öldurnar risu sem
hæst i leikritinu:
,,Æ, ósköp er að vita þetta. Er
ekki hægt að biðja þá að biða
meðan þið skiptið um?”
Þegar messunni var lokið þetta
aðfangadagskvöld, var drukkið
kaffi og súkkulaði með alls kyns
bakkelsi og siðan farið i leiki
fram eftir kvöldi. Enginn snerti
spil eða tafl, það var aldrei gert á
aðfangadagskvöld. Aftur á móti
mátti maður spila eftir vild jóla-
dagana, þá var engin hætta á aö
kæmu tveir tigulkóngar i spilin.
Þau voru ekki margbrotin, jólin
i fásinninu, en erum við ánægðari
núna meö allt skrautið, kræsing-
arnar og jólagjafirnar? Kannski.
Ég veit bara, að minningarnar
frá bernskujólunum verða ævin-
lega bjartastar, máski vegna
þess að árin mörgu og misjöfnu
hafa heflað af þeim vankantana
og glætt þær unaði og fegurð.
Ég er þakklát fyrir að hafa
fengið aö gleyma þvi illa, en geta
velt hamingjustundunum eins og
perlum i lófa minum.
Það er lika það bezta, sem
nokkrum manni hlotnazt.
Jóna Vigfúsdóttir.