Tíminn - 11.01.1976, Blaðsíða 10

10
TÍMINN
Sunnudagur 11. janúar 1976.
HERINN OG HAGKERFID — HERINN OG HAGKERFIÐ — HERINN OG HAGKERFIÐ — HERINN
lendingar stæðu sjálfir að þess-
um framkvæmdum, enda væri
þá byggt eftir islenzkum bygg-
ingarvenjum og —kröfum. Þar
með væri jafnframt loku fyrir
það skotið, að byggingarnar
döguðu uppi sem minnismerki
um dvöl várnarliðsins hér á
landi.
Hafa sveitar-
félögin á
Suðurnesjum
tapað miklu
fé vegna
varnarliðsins?
— Ef við snúum okkur i fram-
haldi af þessu að tekjum
sveitarfélaganna, sem staðseti
eru i nágrenni Keflavikurflug-
vallar, hve mikið hafa þau upp
úr starfseminni á vellinum?
— Einu beinu tekjurnar, sem
nærliggjandi sveitarfélög hafa
af starfseminni á Keflavikur-
flugvelli, eru greiöslur þeim til
handa i formi aðstöðugjalda, en
þau eru reiknuð sem ákveðinn
hundraðshluti af heildarveltu
atvinnurekstrar, sem fram fer
innan sveitarfélagsins.
Arið 1974 höfðu þrjú sveitar-
félög tekjur i formi aðstöðu-
gjalda vegna atvinnurekstrar á
Keflavikurflugvelli. Samtals
námu þær 6.926.700 krónum og
skiptust þannig, að Hafna-
hreppur fékk 2,4 milljónir króna
i sinn hlut, Miðneshreppur
26.700 krónur og Njarövikur-
hreppur 4,5 milljónir króna.
Hér er um mun minni tekjur
að ræða en a.m.k. sum sveitar-
félögin telja, að þeim beri sam-
kvæmt islenzkum lögum. Þann-
ig er nefnilega mál með vexti,
að nokkrir sveitarstjórnarmenn
telja þeim sveitarfélögum, sem
hlut eiga að máli, heimilt að
leggja fasteignaskatt á fast-
eignir innan Keflavikurflugvall-
ar, þar sem svo er kveðið á i lög-
um, að fasteignaskatt skuli
leggja á allar fasteignir i land-
inu. Hnifurinn stendur hins veg-
ar þar i kúnni, að samkvæmt
varnarsamningnum „má ekki
leggja skuita, gjöld eða aðrar
álögur á eignir, sem stjórnvöld
Bandarikjanna afla á tslandi til
afnota fyrir Bandarikin, um-
sýsluaðila þeirra eða lið, er
dvelst á íslandi samkvæmt
varnarsamningnum
Ekki telja sveitarstjórnar-
mennirnir þessa lagagrein
breyta neinu um rétt sveitar-
félaga til að leggja fasteigna-
skatta á byggingar innan vallar,
en það sé hins vegar mál rikis-
valdsins, hvort greiðslan komi
frá varnarliðinu eða rikinu
sjálfu. Ekki hefur mál þetta
verið leitt til lykta enn, og telur
a.m.k. eitt sveitarfélaganna,
sem land eiga innan hins um-
samda svæðis, að það hafi orðið
fyrir fjárhagslegu tapi af þess-
um sökum.
— Hvernig er þvi þá varið
með nærliggjandi sveitarfélög,
vcita þau ekki varnarliöinu
ýmsa óbeina þjónustu án þess
að fá greitt fyrir hana?
— Augljóst er, að varnarliðs-
menn njóta ýmiss konar þjón-
ustu sveitarfélaga, einkum þeir,
sem búa utan Keflavikurflug-
vallar. Eins og fram hefur kom-
ið, greiða varnarliðsmenn engin
gjöld til þeirra sveitarfélaga,
sem þeir hafa aðsetur i, en njóta
hins vegar þeirrar
óskiptilegu þjónustu, sem
sveitarfélögin veita. Mætti þar
nefna löggæzlu, sorphreinsun og
notkun vega (sveitarfélaga),
svo að eitthvað sé talið upp.
Þessu til andsvara má hins veg-
ar nefna, að eigendur þeirra
ibúða, sem varnarliðsmenn
leigja, greiða sin gatnagerðar-
og fasteignagjöld, — við skulum
a.m.k vona það — og vega þau
að einhverju leyti upp i þá þjón-
ustu, sem hinir bandarisku
leigjendur þeirra njóta.
Þó vegur þessi þáttur litið, ef
miðað er við beint tap i útsvör-
um, sem sveitarfélögin verða
fyrir, hefðu islenzkar fjölskyld-
ur dvalið i leiguibúðunum að
öðrum kosti. Slikt tap verður
hins vegar að meta með tilliti til
óbeinna tekna, sem sveitar-
félögin hafa vegna dvalar
varnarliðsins, en þar má nefna
útsvarstekjur sveitarfélaganna
af aðfluttu vinnuafli, sem
sveitarfélögin hefðu að likind-
um farið á mis við, ef hinn mikli
vinnuveitandi væri ekki við
bæjardyrnar. Þannig er þvi i
mörg horn að lita, ef gefa á
tæmandi svar við spurningunni.
— Hversu mikið má ætla, að
útsvarstap sveitarfélaganna sé,
ef islenzkar fjölskyldur byggju i
þeim ibúðum, sem leigðar eru
varnarliðsmönnum?
— Fyrst vil ég benda á, að
óvist er, hvort þær ibúðir, sem
leigðar eru varnarliðsmönnum,
væru fyrir hendi, ef bækistöð
varnarliðsins væri ekki á Kefla-
vikurflugvelli. Ef hins vegar er
litið á stöðuna eins og hún er i
dag, án tillits til þess, hver or-
sök hennar er, má áætla, að út-
svarstap tveggja stærstu
sveitarfélaganna, Keflavikur og
Njarðvikur, nemi 38 milljónum
króna árið 1975.
t Keflavik eru nú um 6100 ibú-
ar, sem greiða 211,5 milljónir'
króna i útsvör samkvæmt fjár-
hagsáætlun þessa árs. Ef miðað
er við visitölufjölskylduna (4
einstaklingar), eru þvi um 1525
fjölskyldur i Keflavik, og er
meðalútsvar þeirra um 139 þús.
krónur. útsvarstap hjá Kefla-
vikurbæ er þvi um 27 milljónir
króna, ef miðað er við, að ein is-
lenzk fjölskylda búi i hverri
þeirra 195 ibúða, sem leigðar
voru varnarliðsmönnum þar i
bæ i júnimánuði siðastliðnum.
A sama hátt má áætla út-
svarstap Njarðvikurhrepps, en
þar búa um 1700 ibúar, eða 425
fjölskyldur, ef miðað er við
sömu forsendur og áður. Áætlað
er, að heildarútsvarstekjur
Njarðvikurhrepps nemi 58,1
milljónum króna á þessu ári, og
er þvi meðalútsvar á fjölskyldu
um 138 þús. krónur. Ef á sama
hátt og áður er reiknað með, at
ein islenzk fjölskylda búi
hverri þeirra 80 ibúða, sem
leigðar voru varnarliðsmönnum
i júnimánuði siðastliðnum, ei
útsvarstap hreppsins um 11
milljónir króna.
Vert er að undirstrika, að ekki
má taka þessar tölur hráar
sem beint tap sveitarfélaganna
tveggja, þvi að hvort tveggja er
(nema fleira sé), að fjöldi
leigðra ibúða til varnarliös-
manna er nokkuð breytilegur.
og stuðzt hefur verið við áætlað-
ar útsvarstekjur sveitarfélag
anna. Jafnframt verður að hafá
þann möguleika i huga, að óvisl
er, hvort fjöldi ibúa og ibúða i
sveitarfélögunum væri eins
mikill og raun ber vitni um, ei
ekki hefði orðið úr komi)
varnarliðsins.
Varnarliðið
meðal
fimm raforku-
kaupenda
í stórsölu
— Ef við litum næst á raforku
kaup varnarliösins, hvað er þai
um mikil viðskipti að ræða, of
hvernig er þeim háttað?
— Veruleg viðskipti eiga sér
stað milli varnarliðsins og Raf-
magnsveitna rikisins, en
varnarliðið greiðir alla þá raf-
orku, sem Rafmagnsveitur
rikisins selja til Keflavikurflug-
vallar. Samkvæmt flokkun
Orkustofnunar er varnarliðið
meöal fimm raforkukaupenda i
stórsölu, en aðrir stórsölukaup-
endur eru Alverksmiðjan i
Straumsvik, Áburðarverk-
smiðjan á Gufunesi, Kisiliðjan
við Mývatn og Hvanneyri i
Borgarfirði.
Þó að varnarliðið greiði ekki
söluskatt af raforkukaupum
sinum — en svo er einnig með
aðra stórsölukaupendur að
Kisiliðjunni undanskilinni —
greiðir það hærra verð fyrir raf-
orkunotkun sina en nokkur
hinna stórsölukaupendanna,
eða 10,5% hærra verð en Kisil-
Loftmynd af Keflavíkurflugvelli