Tíminn - 18.01.1976, Blaðsíða 2

2
TÍMINN
Sunnudagur 18. janúar 1976
„Ó FINNIST SÁ BLIKANDI BRUNNUR"
„I ljóörænni list og boðskap
Ólafs Jóhanns Sigurðssonar
sameinast norræn hefð I ljóða-
gerð vitund skáldsins um hinn
flókna vanda mannsins I nútim-
anum. Þessum vanda lýsir
skáldið i ljóðum sinum sem
tragiskri andstæöu náttúrunnar
og hins tæknivædda samfé-
lags”.
Þannig hljóðar greinargerð
dómnefndar um bókmennta-
verölaun Norðurlandaráðs, sem
ákvað á dögunum að veita Ólafi
Jóhanni verðlaunin eins og al-
kunna er.
Allir unnendur skáldverka
Ólafs fagna þvi einlæglega að
honum skuli nú sýndur þessi
sómi. Ekki vegna þess að neinn
höfundur verði ágætari af því að
hljóta verðlaun. Við höfum lengi
vitað að Ólafur er i allra
fremstu röð islenzkra skálda.
En það gleður okkur að bók-
menntafræðingar skuli nú hafa
metið eittþaðbezta sem við höf-
um fram að færa til jafns við
helztu skáldverk með öðrum
norrænum þjóðum.
Vist er eftirtektarvert að
Ólafur skuli hljóta verðlaunin
fyrir ljóðagerð siha en ekki
sagnaritun. Sjálfur litur hann á
ljóðin sem aukagetu á ritferli
sinum, tómstundaiðju. En ljóð
hefúr hann ort frá unga aldri og
gaf út dálitið safn árið 1952,
Nokkrar visur um veðrið og
fleira.Siðan liðu tveir áratugir
þar til ljóðabókin Aö laufferjum
kom út og tveim árum siðar Að
brunnum. Fyrir þessi tvö söfn
sem út voru gefin I einni bók i
sænskri þýðingu hlýtur hann nú
verðlaun Norðurlandaráðs. En
skáldsaga hans, Hreiðrið, hefur
ekki verið lögð fram i þessari
samkeppni. Hefði þó verið for-
vitnilegt að sjá hversu þetta
djúpsæja og vandaða skáldverk
heföi skilað af sér I þýðingu og
fallið dómnefndarmönnum i
geð. Væntanlega mun i kjölfar
verðlaunanna tekið að þýöa
bækur ólafs á norræn mál
meira en áður. Er þá liklegt að
Hreiðrið verði þar ofarlega á
blaði.
Bókmenntaverðlaun Norður-
landaráðs hafa lengi verið
nokkurt viðkvæmnismál ýms-
um islenzkum höfundum. Þegar
árin liðu án þess að verðlaunin
féllu Islendingu i skaut tóku
menn að ókyrrast og mátti heita
árvisst upphlaup i blöðum, ekki
sizt þegar Sviar hrepptu verð-
launin. Þvi var jafnvel hreyft að
íslendingar ættu að hætta þátt-
töku i samkeppni þessari vegna
meinbægni frændþjóðanna.
Verður nú fróðlegt að fylgjast
með viðbrögðum þeirra aðila
innanlands sem mesthöfðu horn
i siðu þessa samstarfs. En vist
Bújörð óskast
óskum eftir upplýsingum um jarðir sem
eru til sölu.
Um verð, stærð, ræktað land, möguleika á frekari ræktun,
byggingar og ef bústofn og vélar eru einnig til sölu.
Upplýsingarnar sendist: Stefáni Magnússyni, Skúlagötu
74 Rvik, simi 91-27374 eða Gunnari Hallssyni, Hafnarstræti
93 Akureyri, simi 96-23808.
Dróttarvél
Notuð disil dráttarvél óskast tii kaups.
Allar disildráttarvélar koma til greina,
má vera ógangfær.
Tilboð ásamt helztu upplýsingum sendist
blaðinu fyrir 1. febrúar.
Merk: DRÁTTARVÉL 1882.
er það skemmtilegt að fyrsti is-
lenzki höfundurinn til að hljóta
verðlaunin skuli ekki vera neinn
þeirra sem mest hafa sig I
frammi i f jölmiðlum og á mann-
þingum, heldur höfundur,sem er
jafnfrábitinn öllum auglýsinga-
brögðum og Ólafur Jóhann. Það
sýnir að stundum þarf ekki að
berja bumbur fyrir höfundum
til aö orð þeirra nái til eyrna
samtiðarinnar.
Annars er það ef til vill Ólafi
mestur sigur að hann skuli
hljóta þessa viðurkenningu fyrir
ljóð sin. Fáguð og fingerð lýrik
hlýtur jafnan að eiga erfitt að
komast til skila á annarri
tungu: hún er miklu bundnari
málinu sjálfu en prósaskáld-
skapur. Skiptir þá öllu að þýð-
andinn kunni vel til verks. Þótt
hnökrar séu á þýðingu Inge
Knutsson og honum hafi orðið á
nokkur mistök sums staðar,
hefur tekizt að snúa þeim ljóð-
um sem mestu varða, og viða
meö ágætum. Inge Knutsson
mun nú hafa I undirbúningi
frekariþýðingar islenzkra sam-
timabókmennta á sænsku. Má
vænta góðs af þvi starfi hans.
Þess er ekki kostur að fjalla
að ráði um ljóð ólafs Jóhanns,
enda hefur það áður verið gert
hér f blaðinu. Þau einkennast af
fágætum lýrískum næmleik.
Efniviður þeirra er einatt sóttur
til náttúrunnar, minninganna,
æskunnar, þeirra sælustunda
þegar maðurinn liföi i sátt við
umhverfi sitt og sjálfan sig.
Spenna ljóðanna felst i þvi að
skáldið er sér meðvitandi um að
þessar stundir eru liðnar, sam-
tlðin hefur villzt af leið og legg-
ur ekki lengur rækt við hin upp-
runalegu verðmæti. Skáldið er
uggandi um framtiðina:
Hvert liggur þessi vegur
sem þið leggið handa vélum
um löndin þver og endilöng,
um öræfi sem byggð?
En tákn hinnar klassisku
menningar er brunnurinn. Það
er vel til fundið að safn ljóðanna
ber nafnið Du minns en brunn.
Brunnurinn er megintákn i báð-
um bókunum:
Þú minnist brunns sem var
dýpri en alliraðrir.
Úr óljósum brotum geymist
myndhans i þér
og verður þvi aðeins heil að
háskiog þjáning
hjarta þitt gisti....
Háski og þjáning setja mark á
ljóð Ólafs Jóhanns Sigurðsson-
ar. En þau eru ekki það ákall
„sundurtættrar aldar” sem
ýmsir skynja I skáldskap þeirr-
ar kynslóðar sem komust til
manns á timum heimsstyrjald-
ar og kalda striðsins. Ljóð ólafs
eru klassisk að ytra formi jafnt
sem innviðum, jafnvæg I hugs-
un. — Þar sem samtiðin er i
upplausn, á skáldið sér heim
sem er heill. Verðmætum hans
vill hann bjarga yfir hið myrka
fljót Dreyrá, þá „blökku elfi
með blóð i streng” sem ort er
um I siðasta ljóði fyrri bókar-
innar.
Það er haustsvipur yfir ljóð-
um ólafs Jóhanns. En dýpt til-
finninganna vex af vitund þess
að skáldið ber nær hinu óvæða
fljóti. Sjálfur á hann ófundna
lindina:
Þú veizt að vötn eru tærust
þegar veður kólna um haust,
sú uppspretta'svölust allra
sem undan klaka brauzt.
Ó finnist sá blikandi
brunnur,
þá bergir þú endalaust.
Ef til vill má lita svo á að
dómnefndin um bókmennta-
verðlaun Norðurlandaráðs hafi
meö vali sinu viljað beina hug-
um manna að þeirri uppsprettu
klassiskrar menningar sem
samtiöin má ekki missa sjónar
af i öllu umróti sinu, tæknivæð-
ingu, hagvexti og háreisti.
Ólafur Jóhann er einn ágætasti
fulltrúi skálda sem hefja til vegs
húmanísk verðmæti á vorri tið.
List hans á erindi við alla þá
sem vilja reyna aðhalda áttum i
gerningaveðri timans.
Gunnar Stefánsson.
.
mm

'Ú, V' V
. • • ■'
nordITIende
Plötuspilari, kasettu-segulband,
magnari og útvarpsstillir
Verö á allri samstæöunni ca. 132.850,- Þessi framieiösla
NORDMENDE verksmiðjanna gefur yður kost á margri
ánægjustund. I einu og sama tækinu er sameinaö: magn
ari kasettu-segulband og útvarpsplötuspilari, auk þess
fylgja 2 hátalarar og 2 hljóðnemar.
Stereo 6005 SCP — 30 watta
hifi hljómburður í stereo
Tveir hátalarar fylgja
Hvort sem þér viljið hlusta á uppáhaldsplötuna eöa útvarpið/ og kannske
taka þáttinn upp á segulband um leið.... allt þetta og margt fleira býðst
yöur i einni samstæðu.
Fallegt útlit og hannað til að taka sem minnst pláss.
Skipholti 19 - símar 23800 & 23500
Klapparstíg 26. — Sími 19800.