Tíminn - 06.10.1976, Qupperneq 9

Miðvikudagur 6. október 1976
TlMlW
9
Wkwmw
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Auglýsingastjóri:
Steingrímur GIslason.Ritstjórnarskrifstofur I Edduhúsinu
við Lindargötu, sfmar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aðal-
stræti 7, simi 26500 — afgreiðsluslmi 12323 — auglýsinga-
slmi 19523. Verð I lausasölu kr. 60.00. Askriftargjald kr.
1.100.00 á mánuði. Blaðaprenth.f.
Máttarminnstu
þegnar
þjóðfélagsins
Viða um lönd er nú að risa upp hreyfing um að
gefa þeim gaum, sem réttilega eru nefndir mátt-
arminnstu þegnar þjóðfélagsins, ungbörnin.
Meðal uppeldisfræðinga fær sú skoðun nú vax-
andi byr, að börnin mótist mest á fyrstu árunum.
Þess vegna sé það einn brýnasti þáttur uppeldis-
mála að búa vel að ungbörnum. Alveg sérstak-
lega er þessum málum gaumur gefinn i ná-
grannalöndum okkar. í Sviþjóð var það eitt
höfuðmál kosninganna, að foreldrum yrði sköpuð
bætt skilyrði til að geta hlynnt að börnum sinum á
fyrsta ári uppvaxtar þeirra. Þar er nú i gildi sjö
mánaða fæðingarorlof, en fyrirhugað er að bæta
við fimm mánaða orlofi, sem geti skipzt jafnt
milli foreldranna. Kostnaður verði greiddur af
almannatryggingum. Þetta er gert til þess, að
ungbörn séu eins mikið i umsjá foreldra sinna og
kostur er. Þá eru uppi ráðagerðir um, að auka
mjög barnastyrkina, en draga i staðinn úr styrkj-
um til barnaheimila. Þetta er fyrirhugað til að
styrkja heimilin i þvi að annast sem mest uppeldi
ungbarna.
I Danmörku er nú verið að hleypa af stokkun-
um nefnd, sem á að gera viðtæka athugun á mál-
efnum barna innan skólaskyldualdurs. Henni er
siðan ætlað að gera ákveðnar tillögur.
Slika athugun ber einnig að gera hérlendis.
Málefni yngstu borgaranna, þótt þeir séu máttar-
minnstir, mega ekki verða útundan. Framtið
þjóðarinnar veltur ef til vill mest á aðbúnaðinum,
sem þeir hljóta.
AAikilvægasta
stofnun
þjóðfélagsins
Sennilega eru deildar meiningar um, hver sé
mikilvægasta stofnun þjóðfélagsins. Einn getur
nefnt forsetaembættið, annar Alþingi, þriðji
rikisstjórnina, fjórði háskólann, sá fimmti grunn-
skólann o.s.frv. Þá munu einhverjir sennilega
nefna kirkjuna.
Þegar málið er hins vegar krufið til mergjar,
væri það vafalitið réttasta svarið, að heimilið
væri mikilvægasta stofnunin. Það er undirstaða
allra annarra stofnana þjóðfélagsins. Það getur
haft mest uppeldisáhrif til góðs eða ills. Losið og
upplausnin, sem nú er mest rætt um, rekja vafa-
litið mjög rætur til þess, að staða heimilisins i
þjóðfélaginu hefur veikzt.
Þess vegna er það nú eitt meginverkefni þjóð-
félagsins að styrkja stöðu heimilisins á ný og
samræma hana nýjum og breyttum tima. Þetta
verður að vera eitt aðalhlutverk félagsleiðtoga og
stjórnmálamanna á komandi timum, ef ekki á
verraðfara. Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Carter myndi vinna
ef kosið væri nú
En flest bendir til tvísýnna úrslita 2. nóv.
I KVÖLD munu þeir Ford og
Carter heyja annað sjón-
varpseinvigi sitt og munu þeir
að þessu sinni ræða aðallega
um utanrikismál. Margir hafa
talið, að þar stæði Ford betur
að vigi, þvi að hann hafi öðlazt
mikla þekkingu á þvi sviði, en
Carter hefur hins vegar Útið
látið sig utanrikismál varða
fyrr en siðustu mánuðina.
Hins vegarstyðst hann þar við
marga sérfróða ráðunauta.
Undirhandleiðslu þeirra hefur
hann verið að móta utanrikis-
stefnu, sem sennilega mun
koma skýrar i ljós i kappræð-
unni i kvöld.
Ef marka má ræður Carters
að undanförnu, mun hann
deila á Ford fyrir það, að hann
hafi sjálfur litið skipt sér af ut-
anrikismálum, heldur látið
Kissinger ráða ferðinni og
hann hafi fylgt áfram þeirri
stefnu, sem Nixon var búinn
að móta. Margt gott megi um
hana segja, en sitthvað sé lika
ádeiluvert. I þvi sambandi
hefur Carter einkum nefnt
þrennt. í fyrsta lagi hafi
Bandarikin ekki haldið fram
nægri mannréttindastefnu,
þegar þau hafi átt i skiptum
við einræðisriki, hvort heldur
þau hafi verið kommúnistisk
eða fasistisk. t örðu lagi hafi
Bandarikin ekki sinnt nægi-
lega málefnum þróunarrikj-
anna og sambúð þeirra og
Bandarikjanna því farið
versnándi. I þriðja lagi hafi
Bandarikin aukið vopnasölu
til rikja i Asiu og Afríku og
ýtt þannig undir striðshættu i
þessum heimsálfum. Carter
segist munu beita sér fyrir
þvi, að slikri vopnasölu verði
hætt.
Um mörg atriði er Carter
sammála Kissinger, eins og
t.d. að leggja beri höfuðá-
herzlu á nána samvinnu við
Vestur-Evrópu og Japan.
Svipað gildir um afstöðuna til
Sovétrikjanna og Kina, en þar
leggur Carter þó meiri áherzlu
á, að Bandarikin haldi fast
fram mannréttindastefnu
sinni i skiptum við þessi riki.
Fyrir Ford getur að vissu
leyti orðið erfitt að verja Kiss-
CARTER og fylgismenn hans
viöurkenna, að Ford hafi verið
að vinna á að undanförnu,
einkum meðal óháðra kjós-
enda. Skýringin er m.a. sú, að
Carter hefur að undanförnu
unnið að þvi að styrkja fylgi
sitt meðal róttækari demó-
krata, sem voru andvigir hon-
um I prófkjörunum, og hætta
var talin á að sætu heima á
kjördaginn. Sá áróður
repúblikana, að Carter sé ó-
reyndur og óráðinn, hefur og
vafalitið boriö nokkurn árang-
ur. Fréttamenn segja, að
Carter og ráðunautar hans
geri sér vel ljóst, að heldur
hafi hallað undan fæti, og þvi
muni að ýmsu leyti verða að
breyta um starfshætti þær
vikur, sem eftir eru af kosn-
ingabaráttunni. Einkúm mun
hann herða ádeilur á Ford
sem atkvæðalitinn og ihalds-
saman forseta, en það sé ekki
slik forusta, sem Bandarikdn
þarfnist nú.
Deila þeirmestum Kissinger i kvöid?
Frá fyrsta sjónvarpsfundi Carters og Fords
inger, ef Carter sækir fast á,
einkum þó i sambandi við
mannréttindastefnuna. Það
gafst Reagan vel, þegar hann
keppti við Ford um framboðið,
að deila á Kissinger fyrir
undanlátssemi á þessu sviði.
Fylgismenn Reagans fengu
þvi lika framgengt á flokks-
þingi repúblikana, að tekin
var upp i stefnuskrá flokksins
klausa, sem fól I sér óbeina á-
deilu á Kissinger fyrir slíka
undanlátssemi.
EF MARKA má skoðana-
kannanir, virðist staðan vera
sú, fyrir annað einvigið, að
Carter myndi bera sigur úr
býtum, ef kosningar færu
fram nú. Siðastl. fimmtudag
birti Christian Science Moni-
tor niðurstöður skoðanakönn-
unar, sem hafði farið fram i
öllum rikjum Bandarikjanna.
Samkvæmt henni hefði Carter
sigrað í 28 rikjum, sem hafa
samtals 373 kjörmenn, ef
kosningar hefðu farið fram
þar þá, en Ford i 15 rikjum,
sem hafa aðeins 92 kjörmenn.
Orslit voru óráðin i sjö rikjum
með 73 kjörmenn. Til þess að
ná kosningu þarf 270 kjör-
menn. 1 mörgum rikjunum,
þar sem Carter þótti liklegur
sigurvegari, var munurinn
hins vegar mjög litill, t.d. i
Texas og Kaliforniu. Ford
hafði lika yfirleitt alls staðar
unnið á frá næstu skoðana-
könnun á undan, og benti þetta
til, að endanleg úrslit gætu
orðið mjög tvisýn. Niðurstaða
skoðanakönnunar, sem New
York Times birti á sunnudag-
inn og framkvæmd var af
blaðinu i samvinnu við CBS-
sjónvarpsstöðina, var sú, að
munurinn á forsetaefnunum
væri enn minni. Þá var Carter
talinn liklegur til að sigra i
rikjum, sem hafa 294 þing-
menn, en Ford i rikjum, sem
hafa 84 þingmenn. Samkvæmt
þessari skoðanakönnun, hafði
þeim rikjum, sem voru talin ó-
viss, mjög fjölgað. í mörgum
þeim rikjum, þar sem reiknað
var með sigri Carters, var
meirihiuti hans mjög tæpur og
hafði farið minnkandi. Þetta
þótti allt benda til, að raun-
veruleg úrslit gætu orðið mjög
tvlsýn.