Tíminn - 19.05.1977, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 19. mai 1977
5
„Ég krefst
rannsóknar
erlendra
sérfræöinga
99
I búnaðarritinu Frey, april-
heftinu 1977, ræðir Guðmundur
Pétursson, læknir, einn af þrem
nefndarmönnum i fisksjúk-
dómanefnd, um fisksjúkdóma i
eldisstöðvum. Þar segir orð-
rétt:
,,Á Islandi eru aðstæöur til
greiningar fisksjúkdóma næsta
bágbornar. Ekki hefur enn
fengist fjárveiting til stöðu fisk-
sjúkdómafræðings i Tilrauna-
stöð háskólans i meinafræði að
Keldum. Þó er gert ráð fyrir
slikri stöðu i lögum um lax- og
silungsveiði, sem sett voru
1970.”
Ég tek undir þessi orð læknis-
ins og vil bæta þvi við, að hvor-
ugur þeirra manna, er skipa
fisksjúkdómanefnd með honum,
þ.e. yfirdyralæknir og Þór Guö-
jónsson, veiðimálastjóri, hafa
þekkingu eða reynslu i meðferð
fisksjúkdóma.
Þess vegna mótmæli ég harð-
lega tillögum nefndarinnar og
þessara manna til landbúnaðar-
ráðuneytisins um það, að fella
beri fisk þann, er nú fyllir fisk-
eldisstöð mina að Laxalóni.
Samtimis krefst ég þess, skv.
heimild i lögum um lax- og sil-
ungsveiði, að kvaddir verði til
erlendir sérfræðingar I fisksjúk-
dómum, er rannsaka fiskinn i
eldisstöð minni á visindalegan
hátt og mun fella mig við úr-
skurð og niðurstöður þeirra i
þessum efnum.
Jafnframt er það krafa min,
að samskonar rannsóknir verði
framkvæmdar i Laxeldisstöð
rikisins i Kollafirði og Klak- og
eldisstöð Rafm agnsveitu
Reykjavikur við Elliðaárnar,
sem báðar eru i næsta nágrenni
við fiskeldisstöð mina að Laxa-
lóni, en sterkur orðrómur hefur
flogið fyrir um, að mikill seiða-
dauði hafi átt sér stað i báðum
þessum fiskeldisstöðvum frá
áramótum án þess aö orð hafi
verið á þvi gert i fjölmiðlum,
blöðum, útvarpi og sjónvarpi,
eða skýrt frá rannsóknum i
þeim efnum eða opinberum að-
gerðum, eins og gagnvart minni
fiskeldisstöð.
Ég vil benda á, og leggja á
það áherzlu, aö eitt og hið sama
veröuryfir alla aö ganga i þess-
um efnum að islenzkum lögum.
Það er þvi ekkert einkamál
mitt, þóttmin fiskeldisstöð hafi
nú veriö tekin undir smásjá is-
lenzkra stjórnvalda og starf-
semi min enn einu sinni lögð i
viðskiptafjötra, heldur er hér
um að ræöa almennt alvörumál
fyrir alla fiskirækt i landinu, og
er öllum fyrir beztu að allsherj-
ar og yfirgripsmikil rannsókn
fari fram á visindalegan hátt af
þar til kvöddum erlendum vis-
indamönnum i fisksjúkdómum.
Ég er reiðubúinn til að taka
þáttf þeim kostnaði, er leiðir af
slikri rannsókn i fiskeldisstöð
minni og skora á stjórnvöld að
ganga til móts við mig á þessum
efnum.
Ég er reiðubúinn að mæta
Guðmundi Péturssyni eða öðr-
um fulltrúa úr fisksjúkdóma-
nefnd, til opinberrar um-
ræðu um þessi mál i sjónvarpi,
til þess að alþjóð gefist kostur á
að heyra rök beggja aðila og
meta aðgerðir minar og yfir-
valdanna hlutlægt. Þykir mér
slik opinber umræða raunar
nauðsynleg, eftir þær einhliða
yfirlýsingar og fullyrðingar,
sem veiðimálayfirvöld hafa lát-
ið sjónvarp og aðra fjölmiðla
birta að undanförnu.
Skúli Pálsson.
Gömul verzlun 1 nýju húsnæði

JB-Rvik. Nú fyrir nokkru
flutti verzlunin Hólmkjör i
Stykkishólmi i nýtt og glæsi-
legt húsnæði. Þetta er gamal-
gróin verzlun i Hólminum og
var i eigu Sigurðar Agústsson-
arfram til ársins 1967 að þeir
Bjarni Lárusson, Svanlaugur
Lárusson og Benedikt Lárus-
son hófu að reka hana, en auk
verzlunarinnar reka þeir þre-
menningar sláturhús i sam-
vinnu við fjóra sláturleyfis-
hafa á Snæfellsnesi.
1 nýju verzluninni er verzlað
með alla algenga vöru,
vefnaðarvöru og nýlendu-
vörur. Verzlunar- og skrif-
stofuhúsnæði eru samtals
rúmir 800 fermetrar og voru
það Gunnlaugur Lárusson og
Björn Lárentinusson i
Stykkishólmi, sem hönnuðu
það.
Dagur
aldraðra
Snæfellinga
Eittaf aöalverkefnum Átthaga-
félags Snæfellinga og Hnappdæla
iReykjavik er aö stuðla að þvi aö
fólk komi saman, og undanfarin
ár hefur félagiö boðið rosknu fólki
til kaffidrykkju i lok starfsárs
sins og er þaö vel.
Næstkomandi sunnudag býöur
félagið öllum eldri Snæfellingum,
að koma I félagsheimili Neskirkju
og þiggja kaffibolla og aðrar
veitingar, sem félagskonur bera
fram eftir kl. 3.
Skip strandar í
Patreksfjarðarhöfn
S.J. Patreksfirði.Laust fyrir
kl. 10 i morgun kom hingað i
höfnina danska flutninga-
skipið Svealith með vörur til
Kaupfélags Patreksfjarðar.
Það óhapp vildi til þegar
skipið sigldi inn I höfnina að
það strandaði i innsiglinga-
rennunni, íenti skipið
þversum i rennunni og sat fast
að aftan. Um leið lenti það
með stjórnborðskinnung á
hafnarbakkanum og festist
ankeri þess i honum og
skemmdi hann nokkuö. Enn-
fremur kom gat á stjórnborð-
skinnung skipsins af völdum
ankersins. Þegar óhappið
varð var stinnings vindur á
suðvestan og nokkur alda I
innsiglingunni I höfnina, fljót-
lega tókst að losa skipiö með
aðstoð tveggja báta sem voru i
höfninni og tveggja veghefla.
Ekki er enn hægt að segja um
hvort frekari skemmdir hafa
orðið á skipinu. Gert er ráö
fyrir að sjópróf i málinu fari
fram hjá sýslumannsembætt-
inu á Patreksfirði i dag.
FRUMRAUN HESTA, KNAPA OG
DÓMARA Á SKEIÐVELLI
Hestamenn hófu þing sin á
Viðivöllum um helgina 30/4 og
1/5 með kynningarmóti
á svokallaðri Evrópu-
keppni islenzkra hesta. Áð mót-
inu stóðu L.H. (Landssamband
hestam annafélaga ) IDF,
(Iþróttadeild Fáks) og F.T.
(Félag tamningamanna ).
Vissulega var orðið timabært,
að kynna almenningi hina
„þýzku reið”, sem margur gðö-
ur hestamaðurinn hefur, — oft-
ast af vanþekkingu, — farið
niðrandi orðum um, og jafnvel
fordæmt.
Fimmgangur og fjórgangur
samsvara gæðingakeppni I A og
Bflokkum, L.H., en fyrirkomu-
lag keppninnar annað, og
einkunnagjöf gjörbreytt. Keppt
er á ferhyrndri braut, þar sem
tvær hliðar eru lengri en hinar
(langhliðar og skammhliðar),
og ég held ég muni rétt, að Pét-
ur Hjálmsson, sem var þulur
mótsins,hafi sagt brautina vera
245m. langa. í undanrásum er
einn hesturi einuá brautinni, og
honum riðið nokkra hringi,
þangað til kostir hans eru full-
dæmdir. I úrsl fara 5 stigahæstu
hestarnir, og eru þeir allir á
brautinni I einu, og riðiö á sama
hátt og fyrr i nokkra hringi, en
nú gefa dómarar ekki einkunn,
heldur raða hestunum i sæti.
Dómstörf fara annars fram, á
svipaðan hátt, og i gildandi
reglum L.H. Dómarar eru
fimm, og dæmir hver fyrir sig
án samstarfs við hina. Þegar
dómstjóri kallar, rétta þeir allir
samtimis upp spjöld, sem sýna
þann stigafjölda, sem hver
þeirra gefur. Greinilega þreyttu
ungir dómarar þarna frumraun
sina, og voru varla nógu vel
undir hana búnir. Tæplega trúi
ég, að Evrópukeppnin, sem er
mjög formföst, hafi svo laus-
beizlaða einkunnagjöf, að mun-
ur milli dómara geti orðið allt
að þriðjungur einkunnastigans.
Mér detta i hug orð, sem Sigur-
jón Gestsson á Sauðárkróki lét
falla nýlega i spjalli um gæð-
ingadóma: „Við verðum að
krefjast þess, að dómarar séu
vel þjálfaðirog hæfir. Að baki er
margra vikna eða mánaða
ströng þjálfun hesta og knapa,
og við erum ekkert að leika okk-
ur. Okkur er fyllsta alvara þeg-
ar við komum til keppni, þar er
barizt fyrir hverju stigi og við
getum ekki sætt okkur við, að
geðþótti eða handahóf mishæfra
eða illa þjálfaðra dómara ráði
úrslitum”.
Ljóst er, að Evrópuformið
gerir strangari kröfur til hæfni
knapans, og liklega einnig til
þjálfunar gæðingsins. Þó tel ég
hæpið, að láta það leysa gild-
andi keppnisform L.H. af
hólmi. Á seinni árum hefur
þeim áhugamönnum farið mjög
fækkandi, sem riðið hafa gæð-
ingum sinum til verðlauna á
hestaþingum. Atvinnumennirn-
irskipa þar oftast efstu sætin, á
eigin hestum eöa annarra, og
verður að teljast eðlilegt, þar
sem nú orðið eru gerðar miklar
kröfur til þekkingar og hæfni
tamningamanna, og þjálfun
þeirra að sjálfsögöu margföld,
ef borið er saman viö áhuga-
menn. Mörgum góöum áhuga-
manninum gremst þó, að geta
varla átt þess kost, að vera ann-
að en uppfylling þegar tamn-
ingamenn berjast um efstu sæt-
in. Mér dettur i hug, aö hugsan-
leg leið til úrbóta sé aö atvinnu-
mennirnir keppi sln á milli i
„fimmgangi” og „fjórgangi”,
en áhugamönnum verði eftirlát-
in gæðingakeppnin I A og B
flokkum samkvæmt reglum
L.H. Ekki sé ég ástæðu til aö-
meina þeim ofurhugum þátt-
töku,sem vilja reyna sig við at-
vinnumennina, en aöalatriöið
er, að áhugafólk geti mætt með
gæðing sinn til keppni við jafn-
ingja, þvi reiðmennska getur
verið góö keppnisiþrótt fyrir
alla, án tillits til aldurs eða
kyns.
Töltkeppni fór fram á þessu
kynningarmóti, og er þar
skemmst frá að segja, að sú
grein mótsins hreif mig mest.
Þar er allt metiö: takturinn á
hægu tölti og hröðu og i hraða-
aukningu, og fegurð gæðings og
ásetu. Fátt litur augaö fegra en
glæstan vel setinn gæðing á
tölti, hvort sem er hægu, svo
rett kastar toppi, eða háu, svif-
andi og taktföstu hraðtölti.
Þessa keppnisgrein vildi ég sjá
á sem flestum hestaþingum.
Skeiðkeppni fór fram á
hlaupabrautinni og þar var
helzt til nybreytni, aö keppend-
ur fóru allir i einu út fyrir rás-
mark, en komu siöan einn i senn
á skeiði. 1 skeiðkeppninni er
gefin einkunn fyrir bæöi fegurð
og hraða.
1 gerðinu við hesthúsFáks var
háð hlýðnikeppni. Sú iþrótta-
grein gerir miklar kröfur til
hests og knapa, og vafalaust
þarf geysimikla þjálfun til að ná
þar árangri. Ég er vantrúaður á
að hlýðnikeppni veröi al-
menningsiþrótt meðal hesta-
manna, til þess er hún of kröfu-
hörð um tima, þekkingu og að-
stöðu. Eigi aö siður er gaman
að sjá, hve samleikur manns og
hests getur orðið mikill, og
vænti ég þess, aö tamninga-
menn og aðrir, sem hafa það
sem til þarf, gefi almenningi
kost á að sjá þá leika listir sinar
á stærri mótum.
Til leiks voru skráöir 77 hest-
ar, en eins og oft vill verða,
mættu ekki allir. Þátttaka var
þó geysigóð og mátti þarna sjá
margan góðan gæðing. Mesta
athygli hefur liklega Asi,
Hinriks Ragnarssonar vakið, en
hann sat Jóhannes Hoyos frá
Austurriki af frábærri snilli.
Asi, sem mun orðinn nokkuð
fullorðinn er fjörmikill og skap-
harður snillingur.
Ég heyrði á tali Hjalta Páls-
sonar og Halldórs Eirikssonar,
að þeir töldu engan hafa setið
klárinn sæmilega fyrr, nema
Hinrik sjálfan. En saman léku
þeir Asi og Hoyos svo fagurlega,
að unun var á að horfa. Reynir
Aðalsteinsson mætti til leiks
með Stokkhólma-Blesa, sem
þeir Halldór gullsmiður eiga i
félagi. Þar fóru saman afburða
reiðmaður og snjall gæðingur,
enda hlutu þeir flest stig á mót-
inu. Þeir sigruöu i fimmgangi
og hlýðnikeppni og urðu i öðru
sæti I tölti, næstir á eftir Asa og
Hoyos, sem einnig sigruðu i
fjórgangi. Ýmsum þótti Blesi
nokkuð deyfðarlegur og töldu
hann skorta vilja. Ég spuröi
Reyni hvort svo væri. Hann
sagði, að i frjálsri reið væri vilj-
inn heldur of en van, en lundin
hinsvegar svo þjál og leikgleðin
mikil, að auðvelt væri aö þjálfa
hann alveg að stjórn knapans.
Úskum við einhvers frekar af
gæðingi?
Sigurbjörn Bárðarson kom
með Brján Harðar G. Alberts-
sonar, tinnusvartan glæsihest,
með stjörnu i enni. Sigurbjörn
sannaði, svo ekki verður deilt
um, að hæfni hans sem knapa er
ekki bundin við hlaupahesta
eingöngu. Hann hefur skipað sér
iflokk framstu reiömanna, sem
enginn þarf að skammast sin
fyrir að tapa fyrir, enda náði
hann góðum árangri, fékk ann-
að sæti i fjórgangi og hlýöni-
keppni og þriðja i tölti. Hrað-
töltið hjá Brjáni er afburða fag-
urt, hátt og svifmikiö, og þótti
mér ekki auöséð, aö Asi stæði
honum þar framar.
Fleiri má nefna, t.d. Þokka-
dis, sem Margrét Jónsdóttir á
og situr. Vel skil ég að Pétri
Hjálmssyni yrði á að tala um
þokkadisirnar, þvi báðar eru
augnayndi. Þorvaldur Ágústs-
son kom með stóðhestinn Byl,
no. 892, og vakti aðdáun hve
báðir voru prúðir, jafnvel þegar
þokkadisirnar voru viö hlið
þeirra. Bæði náðu góðum
árangri, Bylur varð i þriðja
sæti, en Þokkadis i fjórða i fjór-
gangi. Tómas Ragnarsson var
yngsti knapi mótsins, aðeins 11
ára gamall. Hann sat Glóblesa,
sem faðirhans á, i töltkeppninni
og stóð sig með prýði, vakti at-
hygli fyrir góða ásetu.
Mótið fór fram I ágætu veðri
og framkvæmd þess öll var aö-
standendum þess til sóma.
Timaáætlun stóðst mað ágætum
og alltaf var eitthvað að sjá.
Verðlaunagripir voru margir og
fagrir, en það kom á óvart, eftir
svo ágætlega skipulagt mót, aö
nokkur mistök urðu viö afhend-
ingu þeirra. Þó held ég að úr
hafi greiðzt, svo að allir undu
vel.