Mánudagsblaðið - 28.07.1969, Blaðsíða 2
2
Mánudagsblaðið
Mánudagur 28. júlí 1969
Dagbók CIANOS greifa
dæma yfirbt>rðslega um viðfangs-
efnin, en við skoðum þau niður
í botn“- Mussolini virtist ekki
leggja neitt upp úr Sumner Well-
es, en ég er ekki samdóma honium
um það- Ég hef haft allt of mikil
viðskipti við þann hóp af hégóma-
gjörnum uppskafnintgum, sem há-
ir þýzkir embættismenn eru, til
þess að kunna ekki að meta
Sumner Welles sem sómamann".
28. febrúar: „Mussolini gaf fyr-
irskipun um, að skýrslan um sam
talið við Sumner Welles skyldi af-
hendast von Mackensen (þýzka
sendiherranum í Ecm), sem er
rnjög ánægður með skýrsluna. Ég
gat vel ímyndað mér það. Musso-
lini tók nefnilega eindregið af-
stöðu með Þjóðverjum‘‘.
2- marz: „Kolabannið (brezka)
veldur miklu umtali í blöðum
heimsins, og á Italíu kemur það
illa við menn. Mussolini telur
nauðsynlegt að senda mótmæli til
brezku stjómarinnar“.
4- marz: „Ég fer til Mussolinis
ásamt Marras hershöfðingja
(ítalska hernaðarsérfræðingnum í
Berlín), sem er sannlfaerður um, að
hatur Þjóðverja og fyrirlitning á
okkur haldi áfram og hafi ábyggi-
lega ágerzt vegna þess, sem þeir
nokkru sinni áðu>r, út af kolamál-
inu. Fyrstu skipin voru aðvöruð
í gaer (af Englendingum). „Þess
verður ekki langt að bíða, að
fyrsta skotið riði af sjálfkrafa",
sagði hann, „það er óhuigsandi, að
öll Evrópa skuli hlæja að mér. Ég
verð að þola hverja auðmýking-
una af annarri. Jafnskjótt og ég
er tilbúinn, skal ég sjá til þess,
að Englendingamir fái að iðrast
gerða sinna- Þegar ég fer í stríð,
þá skal það þýða þeirra ósigur“.
Því miður fær Mussolini stór-
kositlega falsaðar upplýsingar um
möguleikana til hervæðingar okk-
ar“-
9. marz: „Loksins hefur okkur
tekizt að komast að samkornulagi
við Englendinga um skipin, sem
þeir tóku i aðvörunarskyni. Þeim
verður nú sleppt með þeim skil-
málum, að engin fleiri skip verði
send norður eftir til þess að flytja
kol frá Þýzkalandi til Italíu...
Ribbentróp mun ek'ki taka þessu
vel, en bæði hér og erlendis verð-
ur það til þess að vinna á móti
slæmum áhrifum, sem heimsókn
hans mun haifa“.
11. marz: „II duce sagði (við
Ribbentrop), að hann æltaði að
fara í styrjöldina og berjast við
hlið Þýzkalands, en að hann á-
skildi sér að ákveða sjálfur dag-
inn- Aðalástæðan er sú, að ítalía
er fangi í Miðjarðarhafinu. Ribb-
entrop reyndi að útskýra þetta t>g
undirstirka eftir mætti, og beidd-
ist þess að við hefðum liðsafnað
á landamæmm Frakfclands, til
þess að þvinga Frakka með því
til þess að senda herlið þangað“-
12. marz: „Þjóðverjamir vita
nú , að Mussolini er ekki fús til að
hefja árás á landi. Þeir hafa gefið
t okkur í skyn, að þeir muni, hvað
sem annars verður, hefja árás.
Það þýðir ekkert fyrir okkur að
mótmæla. En ef fundur (við Hitl-
er) verður haldinn í Rrenner-
skarði á undan árásinni, þá verð
ég ávallt að líta á Mussolini sem
að minnsta kosti að nokkru leyti
ábyrgan fyrir því mikla mann-
falli“.
Sjálfsmat Mussolinis
17. janúar: „Mussolini er í dag
dálítið óvinveittur Þjóðverjum-
H-ann sagði: „Þeir ættu að láta
stjórnast af mér, ef þeir vildu
komasit hjá mistökum. Enginn
vslö er á því, að ég er betur gef-
inn á pólitíska sviðinu heldur en
Hitler“. En ég er ekki viss um, að
ríkiskanslarinn hafi hingað til
verið á sarna máli.
Ég tók á móti pólska sendi-
hérranum, sem skýrði mér frá
þeim ógnakvölum, sem land hans
liði daglega undir hinu ægilega
oki ‘ þýzlcs grimmdaræðis".
20- janúar: „Ráðherrafundur —
villtur dans með biljónir, sem við
eigum ekki til. Verið er að gera
bráðabirgðafjárlög, sem koma
manni til að nötra frá hvirfli til
ilja- Mussolini segir, að ríkið geti
aldrei staðið völtum fótum vegna
fjárhagsörðugleika. Þau hrynji
annaðhvort af innri sljóleika eða
þá vegna hernaðarósigurs".
27. janúar: „Gamelin (franski
yfírhershöfðinginn) hefur sagt
Prasca hershöfðingja, að hann
skyldi gefa biljón franka til þess
að Þjóðverjarnir gerðu honum
þann greiða að ráðast fyrst á
franska herinn . Prasca hefur
mjög háar hugmyndir um franska
herinn“.
myr ... .......r.lr..
Fólkið kvartar —
Mussolinr kvartár
29. janúar: „Mussoliiii er ergi-
legur út af innanlandsástandinu.
Fólkið kvartar- Nauðsynlegt verð-
ur að skammta ma-tvælin.
Skuggi stríðsins fellur aftur yf-
ir landið- Mussolini var reiður út
í greifann af Turino (bróðir kon-
ungsins, sem safnar sápu til þess,
eins og Mussolini sagði, „að þvo
sínar 30 þúsund skækjur — en
annars getur maður vegna heilsu
hans ekki skilið áhuga hans fyrir
þeim“. Hann fór mörgum orðum
um þýðingu valdsins og sagði:
„Þegar aðaláhugi heillar þjóðar er
orðinn .löngun eftir grænmeti, þá
getur ekkert bjárgað henni annað
en valdboð- Þeir, sem verða fyrir
því, ættu að vera þakklátir fyrir
að vera með valdi bjargað frá því
að steypast niður í hyldýpi, sem
þeirra eigin ótti rekur þá út í.
Hefur þú nokkurn tíma séð lamb
breytast skyndilega í úlf? ítalska
þjóðin er sauðahjörð. Átján ár
eru ekki nóg til að breyta hemni.
Það þarf hundrað og áttatíu ár og
karmski hundrað og áttatír. aldir“.
30- jamúar: „Þeir prófessorar og
etúdentar í Corizza (í Albaníu),
sem nýlega stofnuðu til óeirða,
hafa fundizt. Ég hef fyrirskipað
símleiðis, að 'þeir skuli tekmir tfast-
ir og fluttir til eyjar í Tyrrhenska
hafinu .... Þetta er ekki neitt
stórmál, aðeins um að ræða tvö
eða þrjú hundruð manna“.
1. febrúar: „Mussolimi tálaði .. •
stutt og ófriðsamlega og endaði
með því að segja að Italir brynnu
af áhuga að berjast. .... Það eina
góða í þessari sögu er, að hann
hefur gefið Pavolini (útbreiðslu-
málaráðherra) skipun um að láta
þetta ekki ktjma í blöðunum“.
6. febrúar: „Samtal við Carboni
hershötfðingja, sem er nýkominn
frá Þýzkalandi......Vantar mat
og um fram allt vantar hrifningu-
.... Göring er ergilegri en nokkru
sinni áður út í Italíu og sérstak-
lega mig.....Líklega aðallega út
af því, að Ribbemtrop fékk ann-
unziata-orðuna (æðsta heiðurs-
merki ítala)“.
8. febrúar: „Hitler stingur upp
á, að báðir floringjarnir hittist við
landamærin. Mussolini segist vera
fús til þess. Eg er hræddur við
þennan fund“.
12. febrúar: „Seinustu sex árin
höfum við eytt tólf billjónum líra
(fjögur þúsund milljónir islenzkra
kxóna) í útlenzkri mynt og fimm
billjónum líra 1 gulli .Varasjóðir
okkar hafa fyxir þetta minnkað
niður í fjórtán hundruð milljónir
líra, og við erum næstum búnir
með það líka, svo við hötfum þá
ekkert annað eftir en augun, til
að gráta með“.
18. febrúar: „Percy Loraine
(brezki sendiherrann í Róm)
skýrði frá því í gærkvöld, að
Stóra-Bretland hefði ákveðið að
loka fyrir kolaflutning sjóleiðis
frá Þýzkalandi til Italíu frá 1.
rnarz. Mussolini heldur áfram að
láta sér fátt um finnast....Sér-
fræðingunum kemur ölluim saman
um, að kolasikorturinn muni lama
framleiðslu okkar í stórum stíl“
Mussolini heimtar
kirkjuklukkumar
21. febrúar: „Mussolini ákveður
að gefa 3500 smálestir af kopar
(til Þýzkalands), af þeim birgðum,
sem hann ennþá getur tekið frá
ítölsku þjóðinni; hann ætlast til
að með þessu móti muni fást um
20 þús. smálestir . . . Ég mæltist
til, að hann heimtaði ekki heilaga
hluti af kirkjunni- Hann tók ekk-
ert tillit til þess og sagði: „Kirkj-
urnar þurfa engan kopar, heldur
aðeirus trú, og það er mjög lítið
af þeirri vöru nú“. (Tilskipun var
gefin út nokkru seinna og sam-
kvæmt henni áttu húsmæður að
afhenda koparmuni til sérstakra
stöðva, sem söfnuðu þessu saman,
og einnig átti að afhenda aílar
kirkjukluikkur að undantekinni
einni klukku fyrir hverja kirkju
í Italíu- Því fékikst þó aldrei fram-
gengt að satfna kirkjukiluikkunum.
Prestar og bæja- Og sveitastjórnir
sameinuuðst um að virða að vett-
ugi þessa fyrirskipun).
Ég gaf samtalinu innilegan blæ,
sem hafði áhrif á hann, og var
sýnilegt, að hann hatfði ekki búizt
við því.
Hann er á móti Þjóðverjum, en
gerir sér far um að vera hlut-
Isjus. Hann varð samt glaður, þeg-
ar ég lét í ljós við hann tilfinn-
ingar mínar og samúð.
Sumner Welles
hittir Mussolini
Því miður varð samitalið við
Mussolini miklu kuldalegra.
Mussolini leggur nú áherzlu á hotf
móð sinn gagnvart Engilsöxum-
Sumner Welles fór út úr Mappa-
mondo (vinnustotfa Mussolinis f
Palazzo Venezia) áhyggjutfyllri
heldur en hann kom.
II duce sagði á eftir um þetta
sarntal: „Það er ómögulegt að
komast að nokkru samkomulagi
við Ameríkumenn, því að þeir
„Ástin“ sigrar ekki alltaf.
Mussolini, Hitler.
kalla sviksemi okkar. Ekkert
mundi verða betur séð meðal eldri
og yngri manna í Þýzkalandi en
árás inn í okkar bláa himin og
blýja haf“.
5. marz: „Ameríski konsúllinn
í Napólí hefur talað við betlara
í Napólí til þess að komast að því,
hvað ítalska fólkið heldur og hugs
ar. Betlarinn svaraði, að hann
ófrtaðist ekki eins mikið stríðs eins
og stjómarbyltingu. II duce, sem
fékk að lesa skýrsluna, skemmti
sér vel við söguna- „Meira segja
betlurunum líður svo vel undir
fasistiskri stjóm, að þeir em
hræddir við stjómbyltingu", sagði
hann, Sem utanríkisráðhente
finnst mér ógurlegt að hugjsa til,
hvaða fréttaheimildir konsúlar
nota sér, auðvitað okkar eigin
meðtaldir".
Hver auðmýkingin
á fætur annarri
6. marz: „II duce er ergilegri en
Mussolini líkar
illa við Þjóðverja
13. marz: „Ribbentrop símar og
biður um, að hann megi ákveða
fund í Brenner á mánudaginn 18-
marz- Fyrstu orð Mussolinis voru:
„Þessir Þjóðverjar em óþolandi
— þeir gefa manni engan tíma
til að anda eða hugsa“ .... Cas-
ertano (vararitari fasistaiflokksins)
scgir um ástæðurnar í flokknum:
Hræðilegt".
14. marz: „Konungurinn heldur,
að hann geti orðið neyddur til að
grípa fram í á hvaða augnabligi
sem vera skal, til þess að beina
rás viðburðanna í aðra stefnu, og
hann er tilbúinn að gera það og
gera það skyndilega......Musso-
lini .... er sagður vilja fá skrif-
legt loforð af Hitler, sem eigi að
gefa honum frjálsar hendur til
þess að verða hlutlaus, jatfnvel þó
orrustur hefjist á vesturvígstöðv-
unum“.
16- marz: „Tveir fundir með
Sumner Welles. Það merkilegasta
af því, sem hann sagði, er, að
hvorki í Paríis né London sé vott-
2
ur um 'þann skort á sáttEýsi, sem
maður gæti haldið að væri ríkj-
andi, þegar maður les ræður
þéirra og blöð- Bf þeir fengju bara
vissar öryggisyfirlýsingar, þá
mundu þeir verða meira og minna
fúsir til þess að geifa efitr og við-
urkenna orðna atburði. Ef þeir
fara virkilega inn á þá leið, þá
istetfna þeir aö ósigri. Ef Hitler
skyldi nú hika á undan árásinni,
þá kemur hik hans til þess að
hverfa, þegar hann fær vitneskju
hjá Mussolini um þessa veilu hjá
lýðræðislöndunum“.
17. marz: „Sumner Welles hefur
símað til Roosevelts og beðið um
leyfi til þesis að hefja friðarum-
leitanir, en svarið, sem hann fékk,
var neitandi-
Á leiðinni (til Brenner) talaði
ég lengi og mikið við Mussölini-
Hann heldur oð ófriðurinn blossi
upp á hvaða augnabliki sem er. . .
Hann segir, að ítölsku heritnir
munu verða í vinstri fylkingar-
armi og bardagalaust binda álíka
mikinn herafla óvinanna, en að
við skulum samt vera tilbúnir til
þess að berjast á réttu augna-
bliki“.
18. marz „Það snjóar mikið í
Brenner-sfcarðinu- Mussolini beið
óþreyjufullur og órólegur eftir
gesti sínum- Upp á síðkastið hefur
hann orðið meira og meira gagn-
tekinn af Poringjanum (Ilitler), rr.-.r
Harm segir mér, að hann hatfi
dreymt í nótt, „að hann hafi dreg-
ið huluna frá frarrtíðinni“, en
hann segir ekki, hvað það var.
Hann segir, að það sama hafi kom
ið fyrir sig áður. Einu sinni
dreymdi hann, að hann gekk yfir
fljót, og þegar hann vaknaði, fékk
hann að vita, að Fiume-vandamál-
ið var um það bil að leysast".
Fundurinn við Hitler er innileg-
ur á báða bóga- Samtalið er frek-
ar eintal en nokkuð annað. Það
er Hitler, sem talar allan tímann,
og hann er rólegri heldur en vana-
lega. Hann talar ekki mikið með
höndunum, og hann talar með ró-
legum málrómi. Líkamlega lítur
hann vel út- Mussolini hlustar af
áhuga og rmeð fullri virðingu-
Hann talar sjálfur lítið og stað-
festir ákvörðun sína um að fara
í stríðið með Þýzkalandi........
Hann gat ekki orðið var við þann
skort á sáttfýsi hjá Hitler, sem
Ribbentrop hafði getfið í skyn ....
Fumdurinn hefur ekki að veru-
legu leyti breytt aðstöðu okkar".
19. marz: „1 hug og hjarta
harmaði Mussolini, að það skyldi
hafa verið Hitler, sem talaði all-
an tímann- Það voru mörg mál,
sem hann óskaði að minnast á við
hamn, en hann varð að þegja nasst
um allan tímann. Sem öldumgur
einræðisherranna er hann ekki
vanur því“.
20. marz: „Áður en Sumner
Welles fór af stað, talaði hann í
fullri einlægni við Blasco d’Ajeta,
sem er frændi hans: „Jafnvel þó
að Þýzkaland geri árás, hljóta
Þjóðverjar að verða uppgetfnir inn
an árs“. Hann áleit, að Frakkar
og Englendingar hefðu þegar unn-
ið stríðið, og að Bandaríkin væru
tilbúin að beita öllu mmætti sín-
um til þess að tryggja þennan
sigur“.
(Framhald í næsta blaði).