Mánudagsblaðið - 18.08.1969, Side 4

4
Mánudagsblaðið
Mánudagur 18. ágúst 1969
Ritstjóri og ábyrgðarmaSur: Agnar Bogason.
Símar ritstjórnar: 13496 og 13975. Auglýsingasími: 13496.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
Fátækt, auðlegð og
opinber afskipti
Það sézt ekki á, að harðæri eða su^ur ríki hér
á landi, þótt ætla mætti að svo væri, ef dæmt er
eftir skrifum nokkurra blaða. Sízt virðist hart í búi
hjá æskunni, en raunverulega ætti það að vera
yngra fólkið, sem fyrst finndi fyrir því, ef saman
dregst, því er fyrst sagt upp og síðast ráðið.
Talið er, að um Verzlunarmannahelgina hafi
þjóðin, og þó aðallega æskan eytt um 70 miljónurn
króna á útimótum, svo ekki sé talað um þá, sem
voru um kyrrt í Reykjavík eða kaupstöðum. Þetta
er þokkalegur skildingur hjá þjóð, sem hefur það
næstum að aðalverki að kveina og kvarta um erfið
lífskjör, fátækt og léleg lífskjör. Sagt er, að skemmt-
analífið sé helzti mælikvarði á lífsafkomu þjóðar.
Ferðalög blómstra hvort heldur er farið út um
sveitir eða til útlanda. Gistihúsin virðast gera það
ágætt, bíóin blíva og verzlanir „hafa það af". At-
vinnuleysi þekkist vart og er síður en svo meira
en eðlilegt er í hverju þjóðfélagi. Vöruúrvalið er
nóg, bílasölur virðast gera það sæmilegt, þrátt fyrir
kvabbið í bílasölunum a.m.k. hætta þeir ekki né
leggja upp laupana í stórum stíl. „Flóttadeild" iðn-
aðarmanna flýði ekki fyrr en henni reyndist ó-
mögulegt að halda uppi siðum beirra ára, sém hér
hafa komið bezt og almenningur hlaut að knékrjúpa
eftir þjónustu þeirra. Annar hátekjuaðallinn hygg-
ur nú á þjónustu hjá blámönnum, enda móðgað-
ur út í félög sín fyrir að segja upp nokkrum starfs*
mönnum.
Vissulega er ýmislegt að í okkar þjóðfélagi, en
ástæðan er ekki sú, að landið og miðin sjái okkur
ekki fyrir þeim nauðsynjum, sem veita okkur öll-
um mannsæmandi lífskjör. íslenzka þjóðin þjáist
aðeins af einum algengasta sjúkdómi norrænu
landanna, og svo hinna nýju „lýðvelda" Afríku:
Yfirbyggingin — hið opinbera — er svo gífurleg,
að skútan gæti auðveldlega oltið. Við aukum í sí-
fellu afskipti opinberra starfsmanna af málum, sem
ættu að vera unnin af einstaklingum og á „ábyrgð"
þeirra. Raunverulega eru þetta áhrif kratahugsjón-
ar umluktrar dýrðarljóma velferðarríkisins, þar sem
allir eru jafnir hvort heldur ómenni eða afburða-
menn. Þessi hugsjón hefur teygt sig inn í vitund
flokka, sem við völdin eru, þannig að nú er svo
komið, að hver dóni og meðalmaður telur sig eiga
rétt til styrkja, meðlags, stuðnings og allskyns
hjálpar.
Þessi hugsunarháttur hefur svo eitrað um sig, að
hann er farinn að ná til ágætra einkafyrirtækja,
sem — sum hver — eru nú ofhlaðin tittluðum for-
stjórum og undirtyllum, sem hvorki gera gagn né
eru nauðsynlegir.
Lausnin er mjög einföld, og mjög vinsæl hjá þeim
þjóðum, sem skyndilega vakna upp við vanda, —
eru að kollsigla sig á opinberri íhlutun og ofskipan
í stöður hins opinbera. Ríkisstjórn og borgarstjórn
Reykjavíkur ættu hreinlega að athuga hve mikið
óþarfalið er á snærum þess, og síðan losa sig við
u.þ.b. 40 prósent þessa fólks og beina því út í at-
vinnulífið. Verkefni eru ærin, og ef rétt er að
farið, mætti vel nýta þann mannskap, er fengist úr
SAGT -
KAKALI skrifar:
í HREINSKILNI
Pop-hljómsveitir og miklar tekjur — Afklæðist fyrir pen-
inga — Nýjar stefnur — Kartöflur og Sjálfstæðisflokkur-
inn — Tækifæri að afnema einokun — Loforð kaupmanna
— „Skoðun almennings“ — Innrásin í Tékkóslóvakíu —
Sjónarmið kotbóndans — Óskaplegir vitringar — Sjón-
armið Rússa.
Það hljóta að vera mikil
býsn, sem „pop“-hljómsveitar-
menn fá fyrir leik sinn. Verk-
færi þau, sem þeir spila á ku
kosita a. m. k. hálfa miljón
per hljómsveit, auk þess, sem
kunnugir staðhæfa, að hver
hljómsveitarmaður þurfi að
vera útlærður rafmagnsfræð-
ingur til þess að kunna að
setja tólin saman, og stemma
þau rétt-
Á hátíðinni í Húsa'fellsskógi
var haldin einskonar keppni,
sem Jón Múli kynnti, en þegar
til átti að taka og búið var að
kynna hvaða hljómsveit léki,
þá voru þær ekki nærri til-
búnar vegna þess, að þær áttu
eftir að koma tólum sínum í
lag. Var endanlega gripið til
öldungahljómsveitar Björns R-
Einarssonar, sem síðast átti að
leika og hún látin byrja- Sú
hljómsveit ku vera svo gam-
aldags, að hún leikur á hljóð-
færi.
Einn „pop-hljómsveitarmað-
ur ku vekja meiri athygli en
aðrir. Hann má hvergi á
mannamót koma eða skemmti-
stað nema rífa sig úr fötunum
við óskipta og almenna hrifn-
ingu táningastúlkma. Mér er
ekki kunnugt um hve hátt
þessar hljómsveitir eru laun-
aðar en margir hljómsveitar-
menn — af eldri gerðinni —
fuilyrða að á skemmtunum eins
og í Húsafellsskógi, þá skipti
upphæðin tugþúsundum. Ekk-
ert er hér fullyrt af okkar
hálfu, en miðandi við þær
feykilegu vinsældir sem þær
njóta þá undrar en.gan að for-
ráðamenn skemmtana greiði
drjúgan skilding fyrir þjónustu
þeirra.
Allir hugsandi menn gleðjast
yfir ef einhver fær góða
greiðslu fyrir vinnu sína og
skiptir enigu hvort heldur á í
hlut hljómsveit eða verkamað-
maður. Þessar miklu greiðslur,
ef sannar reynast, sýna þó
sikemmtilegt verðmætamat,
eins og bezt tíðkast i Ameríku.
Það er t-d- í frásögur fært, að
í Ameríku fær Ðean Martin
um 500 þúsund dollara til þess
að útbúa hvem sjónvarpsiþátt.
Á Islandi fær Flosi Ólafsson
ekki nema röskar 100 þúsund
krónur fyrir sína þætti í sjón-
varpinu og er eðlilega hund-
óánægður með þennan lúsar-
styrk. Ósamræmið i öllu þessu
er svo, að á Islandi fáum við
frítt að skoða þátt Dean Mart-
ins, en á íslandi verðum við
að greiða stórfé fyrir að skoða
þátt Flosa.
★
Sjónvarpsumræður Vignis og
grænmetissjeffans hafa valdið
talsverðum umræðum. Árang-
ur þeirra er nú kominn í ljós
er kaupsýslumenn bjóðast til
að annast einir innflutbning,
dreifingu og sölu kartaflna.
Þvi fylgir og yfirlýsing um að
þá muni mikið batina gæði
vamingsins, en það lögmal
fylgir frjálsum viðskiptum-
Hér er gullið tækifæri fyrir
„hægri stjórnina“ á íslandi að
kveða í eit skipti fyrir öll
þessa ei noku narstof nun. Ef
S j álf stæðisf lokkuri nn, sem í
rauninni ræður öllu mest i
þess-um málum, meinar nokk-
uð af þeim yfirlýsingum sem
oft em gefnar í sambandi við
kjósendaveiðar, þá ber honum
heilög skylda til að loka græn-
meti s eimokunn i og opna dyr
hinnar frjálsu samkeppni í
þessum málum- Kartöfilu-
„ástandið" er orðið hitamál
húsfreyjanna og tilfinninga-
mál Moggans- Að vísu skiptir
hinn almenni neytandi engu
máli — fremur en vant er —
en hyggilegra væri að fara nú
eitthvað að blíðka almenning
áður en nær líður kosningum.
Það er álltaf auðvelt að koma
á einokun í einu eða öðm
formi en reyna mætti hvort
hið sígilda slagorð frjáls fram-
taks — um aukin gæði — hafi
eitthvað til síns máls. Það er
tækifæri stjómarinnar og
másike uppsláttur að gefa
kaupmönnum nú langþráð
tækifæri til að sanna ágæti
fullyrðinga sinna. 1 öllu falli
em kartöfluræksnin nú nær ó-
étaindi, hreinn svínamatur,
eins og það var orðað í sjón-
varpinu-
★
Ekktre hrífur almennan les-
anda blaða meir en „skoðanir
almennings“ á hinum og þess-
um málum. Nýjasta skoðun„al-
mennings" fjallar um friðar-
dúfuþingið og yfirlýsingar
komma þeirra er þangað sóttu.
Sérstök áherzla var lögð á
innrásina í Tékkóslóvakíu, sem
að sögn friðardúfnanna var
gerð í „þágu friðarins“- Mogg-
inn leitaðist við að fá al-
menning úr öllum stéttum og
öllum aldursflokkum til að
segja skoðun sína- — íÞað
væri sko létt að lifa í henni
veröld ef henni væri stjórnað
af vitrinigum eins og íslending-
um, sem á öllum málum kunna
betri skil en aðrir. Ef þau
kommagrey, sem létu í ljós
samúð með innrás Varsjár-
bandalagsins í Tékkóslóvakíu,
hafa gert það af tryggð við
æðsta vald Rússa þá yfirsést
þeim, eins og íslenzku vitring-
unum, að allt annað og meira
lá að baki aðgerðum Rússa og
annarra bandalagsmanna, en
brokkgengi Tékka, aukið frelsi
þar í landi og einhver snefili
af almennum mannréttindum.
Ef Tékkar hefðu fengið að fara
sínu fram, þá var brotinn al-
varlegur hlekkur í vamar-
bandalagi austantjaldsmanna,
sem þeim er ákaflega dýrmætt-
Nokkrar milljónir Tékka, til
hægri eða vinstri, skipta
minnstu máli. Það er yfirráða-
svæðið og lega landsins í sam-
bandi við hemaðar-málefni,
sem öllu máli skiptir- Þess-
vegna er útilokað að áfellast
Rússa í þessu tilefni. Við hölf-
um hliðstæður úr öllum valda-
baráttum, sem háðar hafa ver-
ið og ekki sízt í Bandaríkjúh-
um sjálfum, sem meiri httuti
þjóðarinnar fylgir að málum.
Hn ísttenzka „skoðun al-
mennings" og þeirra menning-
arvita, sem þar tjáðu sig í senn
eins ómerkileg og óraunhæf,
og hún sýnir hve lítið „inn-
grip“ þetta fólk hefur í það,
sem máli skiptir í átökum stór-
velda um valdasvæði- En við
hverju er að búast í kotríki,
sem enga reynsilu hefur og
miðar allt sitt við önnur kot-
ríki, eins og Svía, Norðmenn
og Dani, velmeinandi velferð-
arhuigsjónamenn, sem allstaðar
þykjast vita betur en aðrir.
Mótmæli alvöruveldanna í V-
Evrópu og svo Bandaríkjanna
voru hagsmunamál en áttu
ekkert skylt við mannúð eða
sjálfstæði þessa landskika.
Allur vælutónn vesturveld-
anna um innrásina var yfir-
borðskenndur, því skiljanlega
vilja stórveldin að hlekkur
bresti í austantjaldskeðjunni.
★
„hvítflibbaliðinu" og þannig kæmi á vinnumark-
aðinn.
í stað þess, að nýta aðalatvinnuveg landsmanna,
útgerðina, erum við enn að brölta og fálma okkur
áfram í ýmsum iðnaði, sem aldrei getur blessast,
og hefur jafnvel afsannað tilverurétt sinn í mörg-
um tilvikum. Ríkisstjórnin barf að gera mikið átak
í þeim greinum þar sem við gætum verið fremstir
þ.e. fiskiðnaði, en láta skó- og sokkaframleiðslu
lönd og leið. Það eina sem við þurfum er að beina
kröftum þjóðarinnar inn á þær brautir, sem við
getum verið yfirburðamenn á, en ekki Iengur gæla
við þær hugmyndir, að aldagömul iðnfyrirtæki í
Evrópu og víðar ætli að gefast upp fyrir bjartsýnum
og heldur fákænum „iðnjöfrum" hér uppi á Is-
landi.
SÖLU-
BÖRN
Nú er tíminn að þéna
peninga —■ þið fáið
FIMMKALL
fyrir hvert selt blað —
Ménudags-
blaðið