Mánudagsblaðið - 08.09.1969, Blaðsíða 2

2
Mánudagsblaðið
Mánudagur 8. september 1969
Dagbók CIANOS greifa
10. ágúst: „Eg talaði við Musso-
lini um erfiðleika, sem höfðu kom-
ið upp við landamæri Grikklands
og Albaníu. Eg vil ekki gera of
mikið úr þessu, en framkoma
Grikkjanna er mjög ósanngjörn.
Mussolini hefur verið að hugsa um
hernaðaraðgerðir í því sambandi,
því að hann hefur átt hjá þeim
síðan 1923 (þegar Mussolini sendi
ítalska flotann til að skjóta á Korfu
og heimtaði skaðabætur up á 50
millj. lírur fyrir það að ítalskur
sendifulltrúi hafði verið myrtur af
Grikkjum, eftir því sem fullyrt
var)".
12. ágúst: „Musoslini gerir upp-
kast að stjórnmálalegum og hern-
aðarlegum áætlunum á móti Grikk-
landi. Ef við fáum Leukadíu og
Korfu (grískar eyjar í Eyjahafi),
þá munum við ekki hafa neinar
frekari kröfur fram að færa. Ef
Grikkir aftur á móti færast undan
þessu, þá förum við í stríð. Jaco-
mini og Prasca greifi (hernaðarleg-
ur landstjóri í Albaníu) telja þetta
bæði mögulegt og auðvelt, ef við
förum strax af stað.
Mussolini hefur enn á ný orðið
ofsareiður út í millistéttina: „Þegar
stríðið er afstaðið þá skal ég ráðast
á millistéttina, sem er bæði rög og
fyrirlitleg. Við verðum að eyði-
legja hana líkamlega, kannski með
því að undanþiggja tuttugu pró-
sent".
15. ágúst. „Grísku skipi hefur
verið sökkt af kafbáti af ókunnu
þjóðerni ..."
26. ágúst: „Þýzkaland vilíf'hváð
sem það kostar, komast hjá óeirð-
um á Balkanskaganum (milli Ung-
verja og Rúmena út af Transyl-
vaníu) .... Ribbentrop er að
hugsa um að kalla báða utanríkis-
ráðherrana til Vínarborgar og gefa
þeim vingjarnleg ráð möndulveld-
anna. Allt þetta verður auðvitað
samfara nokkrum hótunum".
Olían er einasta áhugamál
Hitlers
27. ágúst: „Fundinum í Vínar-
borg er frestað til morgundagsins.
.. Eftir því sem mér skilst af því,
sem Ribbentrop segir mér í síma,
þá er Foringinn þeirrar skoðunar,
að Rúmenar eigi að láta af hendi
um 15.400 fermílur til Ungverja-
lands, sem hefur heimtað 23.000.
Mussolini hefur ekki skapað sér
neina ákveðna skoðun um þetta
mál . . Árásin (á Egyptaland) á
að hefjast þann 6. september".
28. ágúst: „Hitler .... talar
lítið um vandamálin milli Ung-
verjalands og Rúmeníu .... Það
einasta, sem hann hefur áhuga fyr-
ir, er að hafa frið áfram, þannig að
olía Rúmeníu haldi áfram að
streyma inn í skriðdreka hans".
29. ágúst: „Ribbentrop og ég á-
kveðum að leysa vandamálið með
gerðardómi. Ef við eigum að fara
að byrja á umræðum, þá verður
enginn endir á þeim. Ungverjarnir
samþykktu fyrir sitt leyti í dag.
Rúmenar Iáta okkur bíða eftir sínu
svari . . Meðan við bíðum, drög-
um við Ribbentrop upp nýju landa
mærin og segjum fyrir um skilmál-
ana. . Það er hörgull á mat í
Vínarborg."
30. ágúst: „Gerðardómurinn er
undirritaður með sérstakri athöfn.
Ungverjar geta ekki ráðið sér fyrir
gleði, þegar þeir sjá kortið. Síðan
heyrðum við skell. Það var Manú-
ilescu (rúmenski utanríkisráðherr-
ann) sem féll í ómegin við borðið.
Læknir, nudd, kamfóra. Hann rakn
ar við aftur, en lítur illa út."
7. september: „Mussolini hefur
(á ráðuneytisfundi) afmr vakið
máls á væntanlegri árás á Egypta-
Iand. Hún átti að byrja í dag, en
Graziani hershöfðingi hefur beðið
um, að henni verði frestað í einn
mánuð".
9. september: „Árásinni á Egypta
land hefur enn á ný verið frestað.
.... Það hefur víst aldrei verið
lagt út í nokkra hernaðaraðgerð
með eins mikilli andúð herforingj-
anna".
14. september: „Árásin gegn
Egyptalandi er byrjuð (12. septem-
ber) .... Englendingar draga sig
til baka án þess að berjast......
Mussolini álítur framsókn okkar
til Mersa Matruh mikils virði".
16. september: „Mussolini er ó-
rólegur út af því hve hægt gengur
að komast áfram til Egyptalands
Sannleikurinn er sá, að ennþá hafa
engir bardagar átt sér stað".
Ribbentrop lenti í Rómaborg
þann 19. september.
19. september: „Hann er í góðu
skapi og ánægður yfir þeim fagn-
aðarmóttökum, sem hann fékk af
þeim mannsöfnuði, sem lögreglan
hafði safnað saman. . . Ribbentrop
sa gði, ufídireíns óg við vorurn
komnir upp í bílinn, að hann hefði
merkilegar fréttir að færa, sem
hann hefði með í skjalatösku sinni
— hernaðar’samband við Japani.
Rússneski draumurinn hefur orðið
að reyk vegna tryggðasáttmálans
við Rúmeníu. Hann heldur, að slíkt
bandalag verði hagkvæmt gagnvart
Rússlandi og móti Ameríku, sem
mun ekki þora að Ieggja út í bar
daga með árás japanska flotans yfir
höfði sér".
24. september: „Um nóttina sím-
aði Mackensen (þýzki sendiherr-
ann í Róm), að de GauIIe hafði
skotið upp í Dakar (frönsku Vest-
ur-Afríkti) með nokkur ensk her-
skip og heimtað, að Frakkar gæfust
upp. Landstjórinn veitti mótstöðu,
og Pétain heimtaði leyfi vopnahlés
nefndarinnar til að fá að senda
nokkur frönsk herskip, meðal
þeirra orrustuskipið „Strasbourg",
út í Atlandshaf. Þjóðverjar voru á
móti þessu og ég einnig".
27. september: „Samningurinn
var undirskrifaður (í Berlín), en
andrúmsloftið er svalara. . . Meira
að segja mannþyrpingin á götun-
um .... var sýnilega skipulögð.
Á hverri nóttu er fólkið fjóra
eða fimm tíma í kjöllurunum
(vegna loftárásanna). Fólkið þjáist
af svefnleysi, lausung er ráðandi
milli manna og kvenna, og kuldinn
þjakar fólkið. Farsóttir ganga vegna
ofkælinga".
3. október: „Briseo, sem er flug-
málasérfræðingur, hefur gefið okk-
ur skýrslu um flugstyrk okkar í
Norður-Afríku. Skipulagning okk-
ar og aðdrættir eru hvorttveggja
lélegr, og okkur vantar árásarflug-
vélar. Englendingarnir hafa færri
flugvélar en við, en valda okkur
mjög miklum erfiðleikum".
Fundurinn í Brenner
4- október: „Eg hef sjaldan séð
Mussolini í eins góðu skapi og í
dag í Brenner. Samtalið (við Hitl-
er) var það eftirtektarverðasta, sem
ég hef heyrt hingað til. Hitler lagði
loksins nokkur af skjölum sínum á
borðið. . . Aðalniðurstöðurnar eru:
1. Það er ekki Iengur hugsað um
að ráðast inn í England.
2. Það er ekki lengur von um að
fá Frakkland yfir í sambandið á
móti Bretlandi.
3. Meira er nú lagt upp úr Mið-
jarðarhafssvæðinu, sem er gott fyrir
okkur. Hitler var vígreifur og mjög
eindreginn á móti bolsévíkum".
12. október: „Mussolini er kom-
inn aftur. Hann er mjög gramur
út í Graziani .... en um fram
allt er hann ergilegur út af því, að
Þjóðverjar hafa hertekið Rúmeníu
(hertakan byrjaði þann 11. októ-
ber með þeirri átyllu, að Þjóðverj-
ar vildu vernda olíulindir Rúmen-
íu fyrir enskum skemmdarverkum).
„Hítler lietur mig aldrei vita,
fyrr en allt er fuOkomlega afráðið",
segir Mussolini. „í þetta skipti ætla
ég að borga honum í hans eigin
mynt. Hann skal fá að frétta í blöð-
unum, að ég hef hertekið Grikk-
land". Mussolini ákveður að bregða
skjótt við. Eg held, að þessi hern-
aður verði okkur til hagnaðar, og
að þessar hernaðaraðgerðir veröi
auðveldar".
14. október: „Mussolini .... á-
kveður daginn (fyrir árásina á
Grikkland) þann 26. október".
Badoglio marskálkur (herráðs-
foringi) hefur illan bifur á hern-
aðaráætlunum okkar á móti Grikk-
Iandi. Foringjarnir þrír fyrir her-
ráðinu hafa í einu hljóði látið í
Ijós andúð sína á henni. Núverandi
herstyrkur okkar er ófullnægjandi,
og flotinn virðist ekki ætla að verða
fær um að ráðast á land við Prev-
eza (í Vestur-Grikklandi), vegna
þess hve útgrunnt er þar. .. Eg
álít augnablikið vel valið frá póli-
tísku sjónarmiði. Grikkland er ein-
angrað. Tyrkland mun ekki hreyfa
sig, ekki heldur Júgóslavía. Ef
Búlgarar fara með í stríðið, þá
verða þeir okkar megin.
Dagur árásarinnar ákveðinn
22. október: „Mussolini hefur út-
búið bréf til Hitlers. Hann gefur
í skyn, áð við munum bráðlega
ráðast á Grikkland, en hann segir
aftur á móti ekkert, hvernig við
munum gera það eða hvenær, því
að hann óttast, að Hitler muni enn-
þá einu sinni banna honum það.
Margt bendir til þess, að menn í
Berlín séu ekkert hrifir af því, að
því, að við förum í hergöngu til
Aþenuborgar. Nú er búið að á-
kveða daginn 28. október.
Eg byrja að gera uppkast að
þeim úrslitakostum, sem Grazzi
(ítalski sendiherrann) á að af-
henda Metaxas (gríska forsætisráð-
herranum) kl. 2 um morguninn
þann 28. október. Það er auðvitað
skjal, sem ekki gefur Grikklandi
nema einn möguleika".
24. október: „Ribbentrop símar
frá járnbrautarstöð í Frakklandi.
Hann segir frá fundi með Franco
og Pétain, og hann er yfirleitt bjart
sýnn. Hann segir, að samvinnuáætl-
unin muni nú um það bil að gefa
jákvæðan árangur".
25. október: „Með Mussolini á-
kveð ég diplomatisku árásina við-
víkjandi Grikklandi. Hann sam
þykkir Iíka tillöguna um fund milli
hans og Sovét-sendiherrans, strax
eftir að árásin er hafin. . . Mac-
kensen hefur í millitíðinni skýrt
ítarlega frá fundum Hitlers við
Frakka og Spánverja og frá inni-
haldinu í leynilegum þríveldasátt-
mála við Spánverja.
Ribbentrop stingur upp á, áð
f undur skuli verða haldinn í Flórens
28. október milli Hiders og Musso
linis. Þessi ferð Hitlers hingað,
strax eftir að hann hefur hitt Peta-
in, felur mér ekki. Mér mundi ekki
þykja varið í, að hann fengi okkur
glas með svefnlyfi vegna kröfu okk
ar á Frakklandi".
27. október: „Skærurnar aukast
í Albaníu. Nú má búast við árás-
inni á hvaða augnabliki sem er.
Samf voru fjórir sendiherrarnir —
Þjóðverjinn, Japaninn, Spánverjinn
og Ungverjinn — sem ég afhenti
textann af úrslitakostum okkar til
Grikklands, mjög hissa".
28. október: „Við gerum árás í
Albaníu (þetta var byrjun til her-
ferðarinnar móti Grikklandi) og
höldum fund (með Hider í Flór-
enz). Það hefur gengið vel á báð-
um stöðunum. Þrátt fyrir slæmt veð
ur miðar hersveitum okkar vel á-
fram, þótt þær vanti flugvélastyrk.
Fundurinn í Flórenz sýnir, að okk-
ur hefur ekki vantað þýzka hjálp.
. . Mussolini er í mjög góðu skapi".
29. október: „Veðrið er slæmt,
en hersveitum okkar miðar áfram.
. . Enginn hreyfir Iegg né lið til
þess að verja Grikkina. Nú er það
eiginlega aðeins spursmál um
hraða. Við verðum að vinna með
hraða. Eg fer í kvöld til Tírana
(höfuðborgar Albaníu)".
1. nóvember: „Loksins er komið
sólskin og fagurt veður, og ég nota
tækifærið til þess að gera volduga
loftárás á Saloníkí (grísku hafnar-
borgina við Eyjahafið). Á leiðinni
til baka var ráðizt á mig af grískri
orrustuflugvél. Það gekk vel, en ég
verð að viðurkenna, að það er ó-
þægileg reynsla".
6. nóvember: „Mussolini er ekki
í góðu skapi út af gangi málanna
í Grikklandi. Árásin í Corizza
komst Ioksins í gang, óvinunum
hefur munað töluvert áfram, og
það er staðreynd, að á áttunda degi
hernaðaraðgerðanna eru það Grikk
ir, sem eru í sókn. . . Eg trúi því
nú ekki, að við munum verða sigr-
aðir, þó að margir fari að ímynda
sér það".
7. nóvember: „Ósigur okkar á
Corizza-vígstöðvunum byrjaði, þeg-
ar albönsk hersveit flýði í ofsa-
hræðslu. Það voru engin svik í
tafli. . . Soddu (ítalski stjórnand-
inn í Albaníu) segir, að ef við fá-
um nokkrar Alpahersveitir, þá
muni öll hætta vera úti fyrir okk-
8. nóvember: „Grazzi (ítalski
sendiherrann) er komin aftur frá
Aþenuborg og fullyrðir, að ástand-
ið í landinu sé miög slæmt, og áð
mótstöðunni megi nánast Iíkja við
grasbruna. Samkvæmt því, sem
hann sagði, þá tók Metaxas (gríski
forsætisráðherrann) móti úrslita-
kostum okkar í morgunslopp og
var tilbúinn til þes að skrifa undir.
Fyrst eftir að hafa talað við kon-
unginn og brezka sendiherrann
varð afstaða hans ákveðnari".
9. nóvember: „Gríska árásin er
að fjara út. En því miður höfum
við heldur ekki nægilegan styrk-
Ieika til þess að hefja sókn á ný. .
Hitler hefur haldið ræðu. . . AHt
of mörg persónuleg rök til þess að
vera sannfærandi. Tilgangurinn
með henni var að styrkja kjark
þýzku þjóðarinnar, þar sem hún er
vonsvikin út af úrslitum amerísku
kosninganna (Roosevelt var kos-
inn forseti)".
10. nóvember: „Neville Chamb-
erlain er dauður. Mussolini leggur
ekkert upp úr því en segir bara:
„í þetta skipti missti hann fyrir
fullt og allt af strætisvagninum".
Hann var svo ánægður yfir at-
hugasemd sinni, að hann bað mig
að taka hana með í dagbók mína".
Himininn dökknar
12. nóvember: „Dimmur dagur.
Englendingar hafa, án aðvörunar,
-ráðizt á ítalska flotann- -w.Taj-antó
(h.öfuðflotastöð ítala í suðurhluta
landsins) og sökkt orrustuskipinu
„Cavour" og skemmt stórkostlega
orrustuskipið „Littorio" og „Duil-
io". . . Mussolini tók þessu rólega
og virðist ekki sjá fram á, hve al-
varlegt tjónið er".
13- nóvember: „Mussolini er að
missa traust á Badoglio (sem þá vat
herráðsforingi) ".
15. nóvember: „Grikkir virðast
hafa hafið á ný árás á allri víglín-
unni. . Okkur vantar fallbyssur,
en Grikkir hafa nýtízku stórskota-
Iið, sem þeir beita vel".
18. nóvember: „Ribbentrop et
mjög vinsamlegur, þegar hann
mætir mér í Salzburg. Þjóðverj
ar líta döprum augum á framtíð-
ina. . . Borða dádegisverð með
Serrano (Suner, spánska utanríkis-
ráðherranum) ásamt Ribbentrop.
Serrano er ekki myrkur í máli.
Hann hefur lítinn hemil á sér og
er auðséð, að Þjóðverjum fellur
það ekki. Hann fordæmir tilraunir
Þjóðverja til þess að reyna að ger-
ast bandamenn Frakklands.
Seinna um daginn hitti ég Hitl-
er í Berghof. . . Það var þungt
loft. Hitler er svartsýnn og álímr,
að ástandið hafi versnað mikið,
vegna þess sem gerzt hefur á Balk-
anskaganum. Hann Ieyfir ekki nein
ar mótbárur á móti sínum dómum.
Eg reyndi að fá orðið, en hann
leyfði mér ekki að tala. Fyrst eftir
að leið á samtalið, og eftir að hann
gaf samþykki sit til samninga okk-
ar við Júgóslavíu, varð hann ein-
Iægri og hlýlegri. Hugsunin um
samband við Júgóslavíu verkaði
mjög vel á hann.