Mánudagsblaðið - 15.09.1969, Blaðsíða 4

4
Mánudagsblaðið
Mánudagur 15. september 1969
BlaS fynr alla
Ritstjóri og ábyrgðarmaSur: Agnar Bogason.
Simar ritstjórnar: 13496 og 13975. Auglýsingasími: 13496.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
Menntamá/aróðherra og
loforðin fögru
Segja má, að ekki líði sá dagur, sem menntamálaráðherr-
ann okkar ekki í einhverjum vandræðum. Skólamálin sköp-
uðu honum eilífan höfuðverk og nú hafa prófessorar og lærð-
ir menn rifizt á síðum dagblaðanna um hið nýja örnefnaem-
bætti og ráðningu mannsins, sem þar er yfirmaður. Skipzt er
á skotum og meiningar all-þungar milli menntamanna.
I rauninni fór þetta eins og margar aðrar vel-meintar ráðstaf-
anir sem dr. Gylfi Gíslason hefur gert síðustu misseri. Gylfi
reiknar ekki með því að hann verður af og til að standa við orð
sín eða vera sjálfum sér samkvæmur. Þetta er ekki í fyrsta
skipti, sem þetta hefur hent hann. Gylfi er allra manna tungu-
liprastur, og má heita að hann skipti um skoðun eða láti í Ijós
misjafna skoðun á sama máli eins og venjulegir menn skipta
um sokka.
Nú væri þetta skiIjanlegt ef um orðaskipti í hita kosninga-
baráttu væri að ræða. En svo er ekki. Gylfa hættir til, skilj-
anlega, að ætla, að starf hans í ráðherrastóli sé orðið að ævi-
astrfi og gerðir hans ofar allri gagnrýni. Hann hefur átt í senn
í baráttu við smábörn úr skólum, læknanema og prófessora,
og allt virðist byggjast á því, að nemendur og aðrir álíta hann
í meira orði óorðheldin og svo tvískiptan, eða margskiptan, í
skoðunum, að ekki sé orð markandi sem hann segir. Þetta er
dálítið alvarleg andstaða og sízt samboðin embætti því, sem
ráðherrann skipar.
Gylfi er sennilega að þreytast. Hann þolir illa andúð en leit-
ast við að smokka sér úr vandræðum með loforðum, sem síð-
an eru ekki efnd nema af litlu eða engu leyti.
Nýjasta bragð menntamálaráðherra er að ferðast um landið
og lofa hinum ýmsu byggðarlögum skólabyggingum. Er þar
ekkert tillit tekið til hins raunverulega ástands í fjármálum, en
loforð þessi aðeins gerð til að hljóta blessun einstakra leið-
andi manna út um sveitir. Vera má, að eitthvað vanti af skól-
um. Eins og stendur höfum við vel efni á því að draga eitt-
hvað úr þessari óskaplegu menntunarþrá, sem nú flæðir yfir
landið en engin efni á auknum opinberum útgjöldum til að
byggja menntaskóla eða fagskóla út um land.
Það hefur verið sérstök stefna kratanna að lofa alltaf ein-
hverju nýju og nýju, finna eitthvað sem á að ganga í alþýð-
una en gera sér minna Ijóst hvaðan féð verður tekið til
framkvæmdanna. Frægt er dæmið með félagsheimilin, en fyrir
nokkrum árum þótti ekkert hérað eða jafnvel hreppur nokkurs
virði ef ekki ætti hann skóla, félagsheimili með aðstöðu til
leiksýninga og dansleikja. öll héruð landsins eiga nú dýr og
mikil félagsheimili, þangað sækja leikhúsin okkar um bjarg-
ræðistímann, halda dansleiki og sýna stúlkur.
Allt er þetta máske gott og blessað þegar vel árar um allt
Island. Því er ekki að heilsa nú, og leiðtogar okkar ættu að
gera sér Ijóst, að þýðingarlaust er og nær glæpsamlegt að
ferðast milli sveita lofandi skólahúsum, félagsheimilum og
Lallskyns dýrindis framkvæmdum án hugmyndar um það hvað-
an féð á að koma.
ENSKA
Kvöldnámskeið fyrir fullorðna.
□ BYRJENDAFLOKKAR.
□ FRAMHALDSFLOKKAR.
□ SAMTALSFLOKKAR HJÁ ENGLEND-
INGUM.
□ SMÁSÖGUR
□ FERÐALÖG
□ BYGGING MÁLSINS
□ VERZLUNARENSKA
□ LESTUR LEIKRITA.
EINNIG SÍÐDEGISTÍMAR
Málaskólinn Mímir
Brautarholti 4 — sími 1-000-4 og 1-11-09 (kl. 1-7)’.
KAKALI skrifar:
í HREINSKILNI SAGT
Um réttindi hinna ríku — Bankamenn og fyrirgreiðsla
— Sönn saga um ríka og fátæka — Stéttamisréttið lifir
ennþá — Vandræði gestsins —
„MikiS helvíti held ég, að sé
gott að vera bankastarfsmaður"
sagði barþjónninn okkar hugsi,
er litli hópurinn hafði komið
sér vel fyrir á sínum „vikulega
fundi", og var í óða önn að af-
greiða heimsmálin. „Eg sá hátt-
settan bankamann hérna á einu
hótelinu og sá fékk nú þjón-
ustuna. Að vísu var hann dálítið
við skál, en kurteis og prúður,
þvælandi um öll mál en þó ofsa
laust. Þegar hann var að verða
dálítið leiðinlegur, sagði bar-
þjónninn við hann hvort ekki
væri kominn tími til, að fara
heim og leggja sig. „Þú hefur
lög að mæla" sagði bankastarfs-
maðurinn og bjóst við að leggja
í hann, en það fór sko á aðra
leið".
Nú er það svo, í okkar litla
hópi, að bankar og bankamenn
koma sjaldan til umræðu, enda
ástæðulaust, því segja má, að
hópurinn í heild, hafi litla á-
stæðu til bankaviðskipta, en
þegar okkar eigin barþjónn brýt
ur upp á svona fágætu umtals-
efni, þá var von að illir legðu
við hlustirnar.
„Þegar bankamaðurinn ætlaði
að „leggja í’ann" eins og hann
orðaði það," hélt barþjónninn
áfram um Ieið og hann dustaði
gljáandi barinn „þá tók nú al-
deilis ekki betra við. Þegar hann
kom að dyrunum rakst hann á
dyravörðinn sem sýnilega átti
víxil á síðasta degi og ekki var
við komandi, að hann fengi að
fara út. „Þú ættir að fá þér ann-
an," sagði dyravörðurinn, „kæri
vin, því þú ert sannarlega ekki
ofurölfi, og velkominn í húsinu
hér. Bankamaðurinn varð hálf-
hvumsa við þessa óhemju nær-
gætni dyravarðarins, en beygði
samt af leið sinni og tók aftur
stefnuna á barinn. Ekki var
hann þó þangað fyrr kominn, en
barþjónninn bað hann að fara
heim, kváðst ekki vilja servera
honum meira að svo stöddu, fyrr
en hann hefði sofið úr sér.
Bankamaðurinn ráfaði nú aftur
til dyra, en dyravörðurinn var
sko ekki á því, að sleppa hon-
um út, enda undir högg að
sækja næsta dag þegar fjármála-
hlið bankans opnaði dyr sínar.
„Það er sjaldan" sagði dyra-
vörðurinn með sínu fátíða brosi,
„að við fáum svona gesti kurt-
eisa og prúða, og okkur er allur
hagur í því, að þeir dvelji sem
lengst meðal okkar", um leið og
hann ýtti manngreyinu aftur á
leið til barsins.
Er þetta hafði endurtekið sig
í þriðja sinni, fór blessuðum
bankamanninum ekki að lítast á
blikuna. Honum var hálfpartinn
meinuð afgreiðsla við barinn,
en síðan aftekið með öllu, að
hann kæmist af staðnum. Banka
menn eru ýmsu vanir, hreinar
hetjur þegar á að mæta ólíkleg-
ustu erfiðleikum. Er það al-
kunna, að þeir hafi oftast sigur
af hólmi þegar um ágreinings-
mál er að ræða, en í þetta skipti
virtust öll sund lokuð. En ver-
andi bankamaður gafst hann
ekki upp. Ef hann ekki komst
af staðnum, þá var að nýta sér
verustundir þar sem bezt. Matur
er sagður eitt af því, sem skyndi
lega getur hrifsað menn úr vesal
mennsku ofdrykkjunnar, gert 'þá
nær ódrukkna á stuttri stundu.
í þessum hugleiðingum ráfaði
svo bankamaðurinn fram í mat-
salinn, en þar sátu fyrir kunn-
ingjar nokkrir, ríkir, kátir og
glaðir yfir ýmsum matarkræs-
ingum. Var hann á stundinni
boðinn að borði þeirra og trakt-
eraður þar um stund enda
flykktust þjónar að þessu gæða-
borði.
í sama mund bar að eldri
mann, sýnilega hátt uppi en
kurteisan og einmana. Settist
hann einn við borð og hugðist
panta eitthvað góðgæti. Að vísu
vxsu bar þessi nýkomni ekki ut-
an ’ á sér velgengni lífsins, var
þó þokkalegur. Veifaði hann
ýmsum þjónum en árangurs-
laust.
Nú fór heldur að svífa á
bankamanninn og hugðist hann
nú Iáta til skarar skríða um út-
göngu af hótelinu. Safnaði hann
að sér síðustu kröftum, stóð upp
af skyndingu og hugðist gera
áhlaup á útidyrnar og hafa að
engu útgöngubann dyravarðar.
í einhverju fálmi hafði hann
stungið dúkhorninu á borðinu
í vasa sinn og er hann stóð upp
svo skyndilega og óvænt, þá
tók hann með sér dúkinn og all
ar kræsingarnar, sem hittu gólf-
ið með tilheyrandi glasaglamri,
brothljóðum og öðrum skyldum
hávaða. Mönnum brá harkalega
við óhljóð þessi og mændu öll
augu salarins á rústir þær er við
borðið urðu. En viti menn. Fyrir
varalaust var allt þjónaliðið kom
ið á vettvang og á svipstundu
var ruslið týnt upp af gólfinu,
nýr dúkur á borðið og öll glös-
in fleytifyllt. í þokkabót, og til
að sýna röggsemi, var svo ung-
þjónninn skammaður fyrir
klaufaskap, en gestir beðnir af-
sökunar.
Litli gamli karlinn, sem
horfði á allar þessar aðfarir, milli
þess að hann reyndi að ná at-
hygli þjóna, varð undrandi yfir
öllu þessu dekri og sárreiður
þessum fleðuskap við banka-
manninn. í bræði sinni reiddi
hann hnefann á loft og sló niður
eina pilsnersflösku sem stóð
yfirgefin á næsta borði. Og í
þetta skipti vakti hann þá at-
hygli, sem hann hafði svo lengi
reynt að ná, en, því miður með
öðrum afleiðingum en hann
óskaði.
Með sama hraða og áður við
bankaborðið safnaðist þjónahóp
ur við borð hans, en í þetta
skipti var hvorki skipt um dúk,
né veigar bornar á borð. For-
málalaust gripu sterkar hendur
hinn gamla mann, lyftu honum
úr sæti svo kyrfilega að hann
kom fótum hvergi við jörð unz
hann fann sjálfan sig utan dyra
og skellt í lás. Og þarna sjáið
þið" sagði barþjónninn alvarleg-
ur, „að sá eða sú, sem heldur því
fram, að við búum í stéttlausu
þjóðfélagi, fer með fleypur eitt
og fáfræði. Það er staðan og
peningarnir sem öllu ráða, en
fátækt og vesöld á ekki upp á
pallborðið hjá nokkrum manni,
sem máli skiptir.
Þessi lýsing barþjónsins okk-
ar á vinsældum bankamannsins
og óförum eldri mannsins, hafði
djúp áhrif á alla viðstadda.
Ráunverulega var þetta 1L engan
hátt sök bankamannsins, en það
er svo skrítið hvernig ftJpienOi.
ingur smjaðrar fyrir starfsmönn-
um bankann, að það er nálega
með ólíkindum. Þetta eru flest
ósköp venjulegir menn, sem
vilja komast sem rólegast gegn-
um Iífið og vekja á sér sem
minnsta eftirtekt.
„Eg er viss um" sagði einn í
hópnum, „að þetta gildir ekki
aðeins um bankamenn heldur
líka um heildsala. Það er hreint
voðalegt hvernig fór með hann
frænda minn, sem er einn af
efnaðri kaupsýslumönnum borg-
arinnar, en líka einn af þeim,
sem ekki berast á. Hann var
með þekktum kunningja sínum
á veitingastað, sem allir vita að
er ríkur, en þá er frændi minn
miklu ríkari. Það byrjaði svona
Litli hópurinn var í Iítilli
stemmningu til að hlusta á aðra
raunasögu og nú töluðu allir í
einu um óskyld málefni svo
ekki varð úr nýju sögunni.
Samt var það barþjónninn
okkar sem hafði síðasta orðið:
„Það er skrítið" sagði hann, „en
ég er vis um að eina aflið, sem
máli skiptir, utan peninga er
lagleg stúlka, einkum ef hún er
hjálparvana og vekur upp í
manni riddaðaeðlið . . . ."
Og hér var Ioksins komin sá
umræðugrundvöllur, sem allir
gátu tekið til máls um, en kven-
fólk má alls ekki vita þau orð,
sem féllu um saklausar og hjálp
arvana kynsystur þeirra — eink-
um ef þær voru laglegar.
J.T.