Mánudagsblaðið - 29.09.1969, Blaðsíða 2

2
Mánudagsblaðið
Mánudagur 29. september 1969
3. maí: „Mussoilini sýnir mér
dagskipan, sem Rommel (sem þá
hafði tekið forustuna fyrir mönd-
ulhersveitunum í Norður-Afríku)
hafði gefið til hersveitarforingja
í Líbýu- Hann gengur svo langt
að hóta þeim herrétti- .. Jafnvel
í Albaníu, þar sem Þjóðverjar
hafa í ríkum mæli lamað hersveit
ir okkar, er ríkjandi sterk tilfinn-
ing af beiskju á móti bandamönn-
um okkar“.
Ástandið í Króatíu
7. maí: „Við lentum í Mon-
malcone (í námunda við landa-
mæri Júgóslavíu). Það er skýjaður
og dimmur dagur. Pavelitch, rík-
isstjóri Króatíu, er í för með heil-
um vagnhlössum af Ustashi (leyni
félag króatiskra illræðismanna),
sem gefur förinni sérstakan blæ
ræningjasveitar. .. Krýningin á
að fara fram með sérstakri athöfn
þann 18. (Konungdómur Króatíu
var boðinn hertoganum af Spol-
eto, bróðursyni Viktors Bmanúels
og yngri bróður hertogans af
Aosta).
8. maí: „Acquarone (hirðmeist-
ari hjá Vikt'or Emanuel) fullyrðir,
að hertoginn af Spoleta sé hreyk-
inn aíf þeim vanda, sem bíður
hans, en leiður yfir að missa frelsi
sitt- Þegar við leituðum hans, til
að ræða fréttimar við hann, þá
náðum við fyr.st í hann eftir að
hafa leitað að honum heilan dag,
og hann faldi sig þá, ásamt ungri
konu, á hótli í Mílanó“.
11. maí. „Hátíðin (þegar kon-
ungshöllin í Tírana var vígð af
Viktor Emanuel) gekk vel. . . Eftir
veizluna var saknað átta vindla-
kveikjara, eins silfurkassa ásamt
borðbúnaði fyrir 60 manns! Ekki
illa byrjað af æðri stéttinni í Tír-
ana ....
Acquarone hefur skýrt frá per-
sónulegum fjárhag konungsins. Eg
hélt eins og allir aðrir, að hann
væri ríkur, en hann á sennilega
þvert á móti aðeins á milli 25 og
30 millj. líra (um átta milj. ísl. kr.).
Gimsteinarnir eru eign ríkisins.
Ríkið hafði fengið þá sem trygg-
ingu gagnvart eyðslusemi Viktors
Emanuels II. — hann dó 1878 og
var skuldugur upp yfir höfuð. Kon
ungurinn veitir hverri dóttur sinni
mánaðarlegan styrk að upphæð
20.000 lírur (rúmlega 6000 kr.) og
heldur eftir 100.000 lírum (rúml.
30.000 kr.) fyrir sjálfan sig".
12. maí: „Þjóðverjarnir hefjast
handa í Tokyo, og við höfum sam-
þykkt að ýta á eftir því, að Japanir
taki ákveðna afstöðu á móti Ame-
ríku. Eg veit ekki, hvort það muni
hafa nokkur áhrif. Matsuoka (jap-
anski utanríkisráðherrann) leggur
ekki dul á vinátm sína og virðingu
fyrir Bandaríkjamönnum.
Phillips (sendiherra Bandaríkj-
anna í Róm) telur ekki Iengur ó-
mögulegt, að land hans kunni að
lenda í styrjöldinni, og eins og
vanalega talar hann um langa styrj-
öld.
Einkennileg þýzk fregn segir frá
því, að Hess sé dauður. Eg get ekki
dulið tortryggni mína. .. Það er
eitthvað leyndardómsfullt við þetta
allt saman, jafnvel þó Alfieri
(sendiherra ítala í Berlín) sé viss
um, að það hafi verið slys.
Hessmálið —
meinfýsi í Rómaborg
13. maí: „Hessmálið vekur geysi
lega athygli. . . Fyrst hélt II duce,
að Hess hefði verið neyddur til að
lenda á leiðinni til írlands, þar
sem hann hefði átt að setja upp-
reisn í gang, en brátt komst hann
á aðra skoðun og er mér sammáia
um, hvað þetta atvik er óvenjulega
mikilsvert.
Ribbentrop lendir skyndilega í
Rómaborg. Það liggur illa á hon-
um, og hann er órólegur. . . Opin-
bera útgáfan er nú sú, að Hess,
sem sé sjúkur á sál og líkama, hafi
gengið með friðargrillur og lagt
af stað til Englands til þess að
koma friðarsamningum af stað.
Þrát fyrir það er hann enginn svik-
ari, og hann mun heldur ekki láta
neitt uppi. Hvað svo sem sagt er
eða mun verða skrifað í hans nafni
verður það falsað.
Nazistarnir óska að verða á und-
an Hess, áður en hann fer að tala,
og afhjúpa mál og hluti, sem
mundu hafa rnikil áhrif á okkur.
Mussolini hughreysti Ribbentrop,
en sagði síðan við mig, að hann
teldi Hessmálið vera ógurlegt áfall
fyrir nazistastjórnina. Hann bætti
því við, að hann væri ánægður
yfir þessu, þar sem það mundi hafa
þau áhrif, að verðið á þýzkum hluta
bréfum mundi falla".
14. maí: „Enska útvarpið segir,
að Hess eyði tíma sínum í skriftir,
og veldur það óróleika hjá Ribb-
entrop. Þegar fjögurrahreyfla flug-
vél Ribbentrops fór af stað, sagði
Bismarck (sendiherra Þjóðverja í
Rómaborg) við Anfuso: „Við skul-
um vona, að þeir hrapi allir saman
og hálsbrotni — en ekki hér, því
þá mundum við fá óþokkalega
mikið að gera".
Einhvernveginn ganga hlutirnir
ekki eins og þeir eiga að gera í
Japan, og ennþá verra er það í
Rússlandi. Þegar II duce spurði
Ribbentrop, vék hann undan að
gefa hrein og afdráttarlaus svör
og sagði bara, að ef Stalín sé ekki
gætinn, þá „mundi Rússland vera
sigrað eftir þrjá mánuði". Roatta
hershöfðingi segir samkvæmt fregn
um, sem hann hefur fengið frá
Búdapest, að árásin sé þegar á-
kveðin og eigi að hefjast þann 15.
júní í samvinnu við Rúmeníu og
Ungverjaland. . . Saga Napoleons
endurtekur sig".
15. maí: „í mótsetningu við
sem búizt var við, er ensk-amerísk-
ur áróður í Hessmálinu tiltölulega
hógvær. Einustu hættulegu skjölin
í þessu sambandi eru þýzku opin-
beru fréttirnar, sem eru ruglings-
legar og gefa engar greinilegar upp
lýsingar. Alfieri skrifar og segir,
að ringulreiðin í Barlín sé komin
á hástig".
(Seinna varð kunnugt, að Alfieri
tók fyrstu þýzku fréttina alvarlega
og „var næstum því búinn að háls-
brjóta sig" með því að senda sam-
úðarskeyti til Hitlers í tilefnj ,af
missi þessa samstarfsmanns, sem
Hitler mat mest allra. Það varð
einnig til þess að trufla meira en
áður góða samvinnu mili Þýzka-
Iands og Ítalíu).
16. maí: „Eftirvæntingarfull
þögn í Hessmálinu. Jafnvel brezk
blöð tala nú um leyndardómsfulla
friðarför, sem hafi verið undirbú-
in fyrirfram með samkomulagi
milli Hitlers og Hess. Þetta stend-
ur í algerðri mótsögn við skýringar
Ribbentrops og óróleikann í Þýzka
landi, sem minnkar ekki".
Kona Mussolinis
16. maí: „Augusto Maschi kom
í heimsókn til mín. Hann er frændi
frú Rachele og hefur lengi haft
Iyklana að áhrifaríku hjarta frænku
sinnar. Nú hefur hann misst traust
hennar. í hans stað er að koma
Pater, verkfræðingur, sem er ekki
til neins nýtur og byggir hús úr
hefilspónum og pappa. Moschi
ræðst hatramlega á Pater og klagar
hann fyrir að trufla friðinn í Viila
Torlonia (einkaheimili Mussolinis
í Rómaborg. Hann er sannkallað-
ur dulbúinn Rasputin, sem notar
sér vaxandi gengi sitt til að útvega
sér öll möguleg persónuleg fríð-
indi.
Edda, sem er skynsöm og hleypi-
dómalaus manneskja, benti mér fyr-
1!
ir nokkrum mántiðum síðan á það
einkennilega hlutverk, sem Pater
hefur hjá móður hennar.
í nokkra mánuði hefur Donna
Rachele verið óróleg og óviss og
upptekin eins og leynilögreglu-
þjónn af þúsund málum, sem koma
henni ekki við. Hún gengur jafn-
vel um og njósnar, dulbúin eins
og múrari, bóndi eða Guð veit
hvað. Þetta kemur til að enda með
ósköpum. Það er bezt að halda sér
burt frá þessu".
18. maí: „Það getur verið, að
mér skjátlist, en það er eins og það
liggi í Ioftinu, að stjórn Ítalíu yfir
Króatíu muni ekki endast lengi".
25. maí: „Bismarck (þýzki sendi-
fulltrúinn í Rómaborg) gefur í
skyn við Pillips (sendiherra Banda-
ríkjanna í Rómaborg), að Þjóð-
verjar hafi komizt yfir leynistöðvar
okkar og lesi símskeyti okkar. Það
er gott að vita það. í framtíðinni
skulu þeir fá að lesa það, sem ég
óska, að þeir lesi".
26. maí: „Hef hitt Boddai
(ítalska kennslumálaráðherrann).
. . Hann er svartsýnn út af öllu á-
standinu á Ítalíu og talar um, að
tveir ólöglegir flokkar hafi mynd-
azt, sem báðir reyni að hafa sterk
og hættuleg áhrif á II duce. í öðr-
í hinum meðlimir Petaccifjölskyld-
um er Donna Rachele og Pater, en
unnar (Clara Petacci, fylgikona
Mussolinis og fjölskylda hennar)
ásamt ættingjum þeirra. Eins og
allir, sem utangarðs eru, verða þau
að berjast á móti þeim, sem hafa
löglegar og stjórnskipulegar stöður
í landinu. Samkvæmt áliti Bottais þá
er þetta skýringin á þeirri óvináttu,
sem Mussolini hefur sýnt æðstu fas-
istaleiðtogunum".
27. maí: „Bismark" hefur verið
sökkt. . . Alfieri ((ítalski sendi-
herrann í Berlín) er kominn. Hann
er ekki svartsýnn, en hann er ekki
eins bjartsýnn og vanalega. Hann
segir: „Stríðið er unnið. Það ein-
asta, sem er eftir fyrir okkur að
gera, er að finna leið til þess að
leiða það til lykta".
Mussolini — Dyravörðurinn
30. maí: „Mussolini hefur fengið
ógurlegt reiðikast á móti Þjóðverj-
um út af íhlutun nazistanna í Zag-
reb (höfuðborg Króatíu). „Þeir
ættu að láta okkur í friði", sagði
hann. „Þeir ættu að minnast þess,
að við höfum þegar misst heims-
veldi vegna þeirra".
31. maí: „Hitler hefur tilkynnt
okkur, að hann óski að hitta II
duce eins fljótt og mögulegt er... .
Mussolini kærir sig ekkert um boð-
ið né heldur, hvernig það er fram
borið. „Eg er þreyttur og leiður á
því að verða að standa upp eins
og þjónn og opna dyrnar, þegar
hringt er", segi hann".
Sebastiani (ritari Mussolinis)
hefur verið settur frá embætti af
II duce, sem sagði, að fjölskyldu
sinni líkaði ekki við hann, og
hann var argur út í hann fyrir að
hafa byggt sér viilu í Rocca di
Papa. Sannleikurinn er sá, að Seba-
stiani hefur orðið undir í herferð,
sem var farin á móti honum af
Donna Rachele, herferð, sem var
sótt allt of fast, ef hún hefur þá
ekki verið algjörlega óréttmæt. Eg
þekki sjálfur nöfn á ýmsum mönn-
um, sem Sebastini hefur stolið fé
frá til að stofna iðnaðarfyrirtæki".
1. júnt: „Fer til Brenner".
2. júnl: „Okkur virðist almennt
svo, sem Hitler hafi sem stendur
ekki neina ákveðna áætlun um,
hvað hann ætli að gera. Rússland,
Tyrkland og Spánn eru öll nauð-
synlegir þátttakendur. . . Þýzka-
land setur nú allar vonir sínar á
kafbátastríð. Menn vita ekki, hvað
sumarið mun færa með sér, þegar
góðviðrið kemur. Ef til vill verður
það ógurleg eyðing á skipum, segja
sumir. Aðrir segja, að það verði
ógurleg eyðilegging á kafbámm.
Mussolini sagði, að í samtali við
Hitler hefði hann talað um Hess-
málið, og þá hefði hann grátið.
Grernja
tengdamóðurinnar
3. júní: „Meðan ég var í burtu
hafði Donna Rachele ráðizt á An-
fuso (ritara Cianos) í síma vegna
vissra, óþægilegra orða, sem hann
hafði haft um II duce. En það kem
ur okkur ekki við. . Hún vandaði
honum ekki kveðjurnar og sagði,
að hún liygðist að koma upp til
Palazzo Chigi og hefja skothríð.
5. júní: „Þegar maður hefur ver-
ið með Bardossi (ungverska forsær-
isráðherranum) nokkra stund, þá
finnur maður, að maður er með
stjórnmálamanni af gamla skólan-
um, sem elskar að eta smákökur í
te-boðum kvenna og að vera gestur
í sendiráðum Suður-Ameríku og
sölum óþekktra greifafrúa".
6. júní „Mussolini er hefnigjarn.
„Mér mundi alls ekki þykja leitt,
þó að Þjóðverjar misstu margar
fjaðrir í stríði sínu við Rússa", seg-
ir hann".
9. júní „Ungverki hermálaráð-
herrann, Bartha hershöfðingi, sem
er í heimsókn í Rómaborg, heldur
því fram, að rússnesk-þýzk friðar-
slit séu meira en óhjákvæmileg, og
að þau standi fyrir dyrum. Hann
heldur að rússneski herinn geti
ekki veitt mótstöðu Iengur en 6
—8 vikur, þar sem hersveitir
þeirra séu ónýtar".
Mussolini er í slæmu skapi.
Hann segir, að honum þyki vænt
um, að þjóðir Evrópu fái að vita,
hvernig Þjóðverjarnir séu sem hús-
bændur. „Það getur verið, að við
tökum skyrturnar af þeim, en Þjóð-
verjar skera í tilbót stykki úr húð-
inni á þeim", sagði hann."
15. jnúí: „Ribbentrop flýtir brott
för sinni (frá Vinarborg) og gefur
okkur greinilega í skyn, að það
standi í sambandi við baráttuna við
Rússland, sem muni hefjast mjög
bráðlega".
Sovét-sendiherrann
baoar sig
21. júní: „Stríðið við Rússland
er út af fyrir sig vel þokkað, því
að fall bolsévismans mundi vera
einn af sögulegustu viðburðunum í
menningarsögunni.. . En það vant-
ar greinilega og sannfærandi á-
stæðu fyrir slíkri styrjöld.. . Þjóð-
verjarnir halda, að því muni verða
Iokið á átta vikum. Þetta er mögu-
legt, því að hernaðarútreikningar
þeirra hafa alltaf verið betri held-
ur en pólitískir útreikningar
þeirra".
22. júní: „Kl. 3 um morguninn
kemur Bismarck með langt bréf frá
Hitler til II duce.. . Snemma um
morguninn fer ég í heimsókn til
Sovét-sendiherrans til þess að til-
kynna honurn stríðsyfjxlýsinguna.
En mér tekst ekki að ná í hann fyrr
en kl. hálf eitt, þar sem hann og
allir starfsmenn hans liöföusfarið til
Fregene til að fara í bað. Hann
tók á móti tilkynningunni með jafn
aðargeði, sem virtist kjánalegt.. .
Samtal okkar stóð í tvær mínútur".
23. júní: „Fyrstu fregnirnar um
framsókn Þjóðverja koma frá Rúss
landi.. . Bismarck segir, að meðal
þýzkra hernaðarsérfræðinga sé
reiknað með, að teknar verði fimm
milljónir fanga — „fimm milljónir
þræla", eins og Ottó segir.. . Við
ætlum að senda her undir forustu
Zingales hershöfðingja, sem á að
berjast á landamærum Rúmeníu og
Rússlands".
25. júní: „Falangistaher frá
Spáni á að fara til rússnesku landa-
mæranna. Mussolini geðjast ekki að
því og hefði fúslega viljað koma
í veg fyrir það. En ég vcit ekki,
hvð við getum gert í því máli, þar
sem þýzk-spánski samningurinn var
undirskrifaður án okkar vitundar'.
Mussolini gleðst
yfir óförum Þjóðverja
1. júlí: „Þjóðverjar virðast nú
mæta sterkri mótspyrnu við Minsk,
sem er mikið fagnaðarefni fyrir II
duce.
Hann segir: „Það er skakkt að
tala um bardaga á móti bolsévíkum.
Hitler veit, að bolsévismiun er
dauður fyrir löngu síðan. Það er
engin stjórnarskrá til, sem verndar
eins einkaeign manna eins og sú
rússneska. Látum hann heldur við-
urkenna, að hann vill sigra mikið
veldi á meginlandinu, sem vopnað
52 smálesta skriðdrekum var til-
búið til þess að gera upp ýmsa
reikninga við hann".
i