Mánudagsblaðið - 29.09.1969, Blaðsíða 8

úr m %
j flWWAÐI I
Hættulegur vegur — Sögu-skemmtun — Landinn til sýnis —
Blaðamannafélagið — Málaferli —Tízkufréttir — Hamarr hætt-
ir — lceland Review
HVERNIG heldur umferðarnefnd að fari þegar ísing kemur á
steypta götuspölinn ofar Ártúnsbrekkum? Ef einhver ísing
verour að ráði, verður að gera ráð fyrir að bifreiðir renni til
á veginum, en hvað skeður? Eins og nú er um hnútana búið eru
nær engar ,,axlir“ a. m. k. sunnanvert við veginn, aðeins há
brún. Bifreiðin getur þessvegna ekki stöðvazt á möl, og bíða
hennar ekki önnur örlög en þau, að velta fram af brúninni.
Litlu betra er ástandið norðanmegin. Væri nú ekki ráð að fyr-
irbyggja slík clys, eða gera tiiraun til þess í stað þess að bíða
slyssins, jafnvel dauðaslyss, eins og, því miður of oft hefur
verið gert?
*-------------------
VIÐ SÁUM gamanþátt hljómsveitar Ragnars Bjarnason-
ar og Gísla Alfreðssonar í Súlnasal Sögu um daginn.
Satt bezt sagt, þá er þátturinn helvíti góður, flutningur Gísla
leikara skemmtilegur og í Ragnari sjálfum býr talsverður leik-
ari, sem er heldur fátítt um músíkanta. Hljómsveitarmenn láta
ekki sitt eftir liggja, og skortir ekki að Krummi Pálsson, skjóti
lævíslega Mel Ferrer-augnaráðinu til stúlknanna. Það er gam-
an að koma á skemmtistað, sem býður upp á eitthvað fleira
en blástur og barsmíðar á bumbur, þótt það eigi auðvitað líka
heima á dansstöðum.
★-------------------
MALLORKA-BÚAR hafa nú fengið alveg spánýja hugmynd til
að auglýsa þennan vinsæla sólar- og skemmtistað. Nokkrir
uppfinningasamir náungar fylgjast vel með komu Islendinga-
hópanna og auglýsa meðal ferðamanna frá öðrum löndum,
;að ,,í kvöld" geti þeir skoðað íslendinga, eins og þeir skemmta
sér, þ.e. dauðadrukkna. Hófsamir Islendingar sem sótt hafa
suður þangað segjast aldrei sjá þar nokkra drukkna menn
nema íslendinga og einstaka Svía, en þar hafi þó íslendingar
margfaldan vinning. Innfæddir fyrirgefa íslendingum vegna
peningaaustursins og léttlyndis íslenzku stúlknanna, sem ku
vera vel nýttar þar syðra.
★-------------------
IALIÐ ER að Blaðamannafélag íslands muni bráðlega halda
aðalfund og gera nú í fyrsta sinni alvarlegar kröfur til kaup-
hækkanna. Segja sumir, að félagið ætli að krefjast allt að
40% hækkunar og nokkurra fríðinda en blaðamenn flestir
heldur launalágir en vinnutími mikill. Þá munu blöðin nú hafa
fengið 30% aukakostnað í hausinn vegna samninga prentara
og má þar búast við hækkun hjá blöðunum vegna allra þess-
ara útgjalda.
★-------------------
GAMAN, GAMAN, þá eru þeir höfðingjarnir Zoéga, ferða-
málamaður og Ferðaskrifstofa ríkisins komnir í meiðyrðamál.
Það er nú orðið hættulegt að segja skoðun sína, jafnvel á skrif
stofurekstri hins opinbera. Eitt er þó gott við þetta mál. Reikn-
ingar Ferðaskrifstofu rikisins hljóta að verða gerðir opinberir
og sjálfsagt um það fjallað, hversu mjög þeim var eytt til þarf-
inda. Þetta er ekki einkafyrirtæki, eins og sumir leigubílstjórar
orða það.
★-------------------
ÚR TÍZKUHEIMINUM er það helzt að frétta, að ásamt stuttu
pilsunum þyki nú vart kona með konum, sem ekki gengur með
beran naflann þegar skyggja fer. Þetta er að visu ekki spánýtt
úti í heimi, því þar er algengt, að konur sýni þennan líkams-
hluta, en þó að því viðbættu, að í naflaskarninu er falinn pínu-
lítill demantur eða annað álíka djásn, sem þykir hin mesta
prýði.
★--------------------
ÞAÐ VERÐUR að segja sem satt er, að sjaldan koma góð tíð-
indi frá sjónvarpinu. Nú tilkynnti Haraldur Hamarr, að hann
væri hættur, og er mjög mikil eftirsjá í þáttum hans, sem jafnan
hafa vakið umtal. Haraldur hefur sýnt sig ágætis sjónvarps-
mann, valið umdeilda menn til þátttöku og stýrt þáttum sínum
svo vel, að jafnan hafa menn orðið á einu máli um, að þeir
væru alltof stuttir. Það er eftirsjá í þættinum og stjórnanda
hans, en væntanlega sér sjónvarpið sóma sinn í því að reyna
að fá hann aftur, ef hægt er.
★-------------------
BLAÐINU hefur borizt nýtt eintak af lceland Review, ágætlega
unnið að vanda, efnið fjölbreytt og snyrtimennska í hvívetna.
I ,,bréfum til blaðsins" — en sá dálkur er rekinn í Time-Life-
stíl, kvartar einn lesandi um það, að blaðið sé orðið svo líkt
LIFE, að hún sé hætt við að vera áskrifandi. Auðvitað er bréfið
frá Svía. En það er talsvert kompliment fyrir blaðið, að vera
borið saman við vinsælasta og útbreiddasta vikublað heims-
ins.
Mánudagur 29. september 1969
— Orðheppnir íþróttafréttaritarar — Stúkulið, vin-
sældir eða . . . Vinsælt lestrarefni. —
Það íer eilcki á milli imiála, að
knattspyrnan er vinsælust íiþrótta
á Islandi, og vissuileiga uim alla
Evrópu. íþróttaíróttaritarar eru,
sennilega hinsvegar, líkt og leik-
gaignrýnendur, eklki ákaflegavin-
sælir meðal knattspyrnumanna
nema þeir skrifi vel um knatt-
spyrnukaippana, annars enu þeir,
ailmiennt, „fáfróð aðskotadiýr11 seim
fá frítt á völlinn“ eins og einn
kappinn orðaði það.
íslenzkir knattspyrnumenn
mega þó vel una hag sínuim i
þessum efnum. Hinn dómstrangi
hópur daigbla'ðanna, út- cg sjón-
varps, sem fyllir stúku Laugat-
dalsvaiiarins, er einn mildasiii,
orðmesti og lofyrtasti hópur
gagnrýnenda sem vöi er á. Á
hverjum degi er allt frá einni
upp í rösfcar tvær síður blaö-
anna helgaðar fótsparki, hand-
lipurð, Maupaíþróttuim, sundi og
öðrum greinum sportsins, og
sýnilegt er, að æ fjölgar les-
endum þessa efnis. Dæmi er
þess, að Tíiminn haáii kippt út
frásögn af hrútasýningu, til að
koma inn góöri í'þhóittafrétt, og
jafcwel Þjóð'VÍljinn hefur ,geymt‘
Víetnam-áróður til að þjóna
þessu göfuga málefni.
Og íþróttafréttaritarar hafa
sannarlega sett svip sinn á þenn-
an þátt íslenzkrar blaðamennsku
og burtséð frá hæfileiikuim þessa
hóps, þá er eitt eins víst og það
er ótrúleglt, að íþróttafréttarit-
arar hafa auðgað íslenzka tungu
af lýsingarorðum a.m.k. sett
spánýja merkingu í þau orð1, sem
oftast í rituðu móli voru notuð
njeð dálítiilli varfærni. Satt bezt
sagt, þá verður vart séð í fljótu
bragði hvað íþróttafréttaritarar
tækju til bragðs ef hér á lanai
skapaðist afbragðsmaður eða lið
, í einh.verri íþróttaigrein. Gagn-
rýnendastéttin á pöilunum yrði
— orðlaus.
I daig er.u ailgengustu orð um
sæ'milega eða þoikkialeigan fcnatt-
spyrnumaim „kappi“ eða „gamia
kempa,n“, „snidingur" er lifca
vinsælt orð, „Gulllaldarlið“ náði
nýiega talsiverðuim vinsældum,
og önnur, en minna hástemmd
orð skreyta nálega hverja ein-
ustu grein sem um „stórkeppn-
ir“ eru notaðar. Það er með
hálfigildings feimnisbragöi, að
þeir pota inn orðuim eins og
„slappur“ eða jafnvel — guð sé
oss næstur — „lólegur“ en þá
má oftast finna einhverja ástæðu
fyrir slíkri niðrum. Ef heilt liö
á lélegan leik, má finna „lofts-
lagið“, vödlinn“, „vindinn“ eða
— af öllum hlutum — „dlóm-
arann“ seim hinn sanna söikudólg.
„Hitinn“ og „maturinn“ eru
hinsvegar vinsælar afsakanir þeig-
ar keppt er erlendis, enda fcoimi
ekki til „erfitt ferðailag“, „rang-
sieitinn og il:ligjarn“ millilanda-
dómari, og hið vinsæla, . ef ein-
stakilingur á í hluit „hann meddd-
ist heiima“. Hver eiinasti nýliði,
leiki bann skamimlaust, er „efni-
legiuir", mdstakist honum, þá var
hann „illa upplagðiur“, en sýndi
þó „góða spretti“.
Vandi íþróttagaignrýnenda ef
tvö vinsæl lið eigast við er þó
einna mesitur, en ráð eru þó
íundin fyrir því. — „Loftferð>“ tii
Afeureyrar veldur oft súrefnis-
sfeorti, enda eru þá venjulega
fyrir í þokkaibóit „heimaríkir
bæjarhundar11 sem gera aðkomu-
mönnum erfitt fyrir, en vallar-
gesitir eru gjarna „siðlausir“ og
og hafa ekki til aö taera „hinn
sanna íþróttaanda". (Hinn sanni
íþróttaandi knattspyrnunnar er,
að bezt verður séð, að reyna allt
sem hægt er til að lama eða
fótbrjóta andstæðinginn, en tak-
ast í hendur, jafnvel faðmast ef
það miisitekist). Þá er Mutvefk
„siðlausra áhorfenda" ,eða pailla-
gesta, að klappa báðum lof i
lófa.
Framhald á 6. síSu.
STAÐREYNDIR — sem ekki mega gleymast: (37)
Óvinsælar athugasemdir
í anda öfga og ofstækis — Blind trú — Sjaldséðir fuglar —
Afkomuöryggi „stjórnmálamanna" — Gleymda stefnuskráin
— „Manual no. 2000-25“ —
,,Ég endurtek: Hin heim-
spekilega endileysa vissra,
almennra grundvallarskoð-
ana, varð því aldrei til fyrir-
stöðu, að þær hrósuðu
sigri. Þessi sigurfögnuður
virðist meira að segja því
aðeins vera mögulegur, að
þær hafi einhvern leyndar-
dómsfullan þvætting að
geyma. Hin augljósa, and-
lega örbirgð hinna sósíal-
istisku kenninga nútímans,
mun ekki verða nein hindr-
un þess, að þær festi rætur
í lýðsálinni. Hið raunveru-
lega fánýti þeirra í saman-
burði við sérhver trúar-
brögð, liggur einungis í
þessu: Þar sem sæluhug-
sjónin, sem trúin bregður á
loft, átti aðeins að verða að
veruleika í framhaldslífi.
þá var enginn fær um að
afsanna, að hún rættist; þar
sem hin sósíalistiska sælu-
hugsjón á að verða veru-
leiki á jörðu, þá mun mark-
leysishjal fyrirheita hennar
koma í dagsins Ijós undir
eins og fyrstu tilraunir eru
gerðar til framkvæmda, og
hin nýja trú mun glata öllum
áhrifum. Máttur hennar mun
þess vegna aðeins fara
vaxandi þangað til að fram-
kvæmdum hennar kemur.
Og af þeim sökum munu
hin nýju trúarbrögð, eins og
öll undanfarandi, aðeins
orka sem eyðileggingarafl,
án þess að megna, eins og
þau, að gegna skapandi
hlutverki síðar.“
— Gustave Le Bon 1841—
1931), franskur þjóðfélagsfræð-
ingur og rithöfundur: PhSYC-
HOLOGIE DES FOULES, París
1895; II: hluti, 4. kapítuli, 1.
kafli.
ÓÐAHNIGNUN
Breytingar þær og byltingar, er
raunvísindin hafa leitt af sér und-
anfarna áratugi, eru auðvitað ekki
einu umskiptin, sem hafa markað
örlagarík tímamót í lífi nútíma-
manna. Hugvísindin hafa einnig
valdið stórfelldum umbrotum og
umróti, sem óvíst er að verða muni
miklu afdrifaminni, þegar og ef
lokaniðurstöður verða endanlega
metnar, þó að með öðrum hætti
kunni að verða. Munnrinn á ferli
þessara tveggja höfuðbálka vísind-
ana liggur einkum í því, að í raun-
vísindum er um nær órofna sigur-
för að ræða, en í hugvísindum ber
mest á stöðnun, jafnvel beinni aft-
urför, og að því er þá grein þeirra
varðar, sem snertir sambúðarhætti
einstaklinga og þjóða, þ.e. þjóðfé-
lagsfræðina, má með miklum rétti
fullyrða, að óðahnignunin varði
braut þeirra v/ðast hvar með einna
eftirminnilegustum hætti.
HLUTVERKASKIPTI
Á meðal margra gjörbyltandi
þjóðfélagsbreytinga, sem hafa átt
sér stað síðustu áratugi, er sú einna
umhugsunarverðust, hversu hlut-
fallslegur áhrifamáttnr trúarbragða
og stjórnmála á sálarlíf fjöldans
hefur raskazt. í bernsku og æsku
þess fólks, sem nú er komið nokkuð
yfir miðjan aldur, voru trúmálin
aðalvettvangur öfga og ofstækis, en
síðan hafa ýmiskonar afar vafa-
samar og varhugaverðar stjórnmála
skoðanir og -hugmyndir þokað
þeim til liliðar og heltekið hugi
manna og hjörtu. Það er engu Iík-
ara heldur en að hrörnandi trúar-
brögð, sem fylgt hafa í kjölfar auk-
innar menntunar og þekkingar, er
síðan hafa aftur orðið steinn í ’götu
mannkynsins í viðleitni þess til að
fullnægja áskapaðri þörf sinni fyrir
yfirskilvitlegan bakhjarl og kjöl-
festu, hafi leitað hefnda með því að
slá rótum í stjórnmálunum, þar sem
reynslan hefir staðfest, að jarðveg-
urinn fyrir mannlegan veikleika
gagnvart ofsakenndum lífsviðhorí-
um, reyndist engu ófrjórri.
Orðin öfgar og ofstæki hefi ég
hreint ekki valið af handahófi í
þessu sambandi. Hér eru þau valin
til þess að tákna þá þrákelknislegu
áráttu, sem í því er fólgin, að ríg-
halda í kennisetningar og viðmið-
anir, hverra gildi hafa sumpart
fremur verið ímynduð en sönnuð,
eða blátt áfram afsönnuð og hrak-
in. Mér finnst því auðsætt, að erfitt
muni reynast að finna orð, sem
falla betur að hugtökum yfir þær
stefnur og strauma, er nú gætir
mest í heiminum, og heita má að
hafi öðlazt algera yfirdrottnunar-
aðstöðu.
Framliald á 7. síðu.
>
L