Mánudagsblaðið - 24.11.1969, Blaðsíða 6

6
Mánudagsblaðið
Mánudagur 24. nóvember 1969
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason.
I T Sími ritstjórnar: 13496- — Auglýsingasími: 13496.
Verð í lausasölu kr. 20.00 — Áskriftir ekki teknar.
PrentsmiSja Þjóðviljans.
Hvað er EFTA — cskað eftir svari
Um fátt er meira rætt þessa dagana, en þátttöku okkar í
EFTA-samtökunum. Hafa bæði menn og flokkar skiptar skoð-
anir um gróða landsins af slíkri þátttöku en sýnilegt er, að
bæði Alþýðuflokkurinn og Sjálfstæðisflokkurinn ætla að
styðja af alefli að því, að við göngum í þetta viðskiptabanda-
lag, en Alþýðubandalagið hefur þegar lýst sig algjörlega and-
vígt allri slíkri þátttöku. Enn sem komið er hefur Framsóknar-
flokkurinn ekki ákveðið afstöðu sína en vitað er, að geysi-
miklir flokkadrættir eru um málið innan flokksins.
Um kosti og galla þátttöku okkar í EFTA-samtökunum skal
ekki rætt hér að sinni en ástæðan ætti að vera augljós. ís-
lendingum hefur enn ekki gefizt nokkur kostur að kynnast skil-
yrðum fyrir EFTA-þátttöku okkar. Við, hinn almenni borgari,
vitum í raun ekki nokkurn skapaðan hlut um hlutverk okkar i
EFTA, hvorki hin almennu skilyrði né heldur ívilnanir, sem
kunna að fást vegna sérstakrar aðstöðu landsins.
Innganga okkar í EFTA hefur verið rædd og endurrædd
fram og aftur, en á þann einstaka hátt, sem þjóðinni er lagið
þegar taka á stórákvarðanir. Fylgjendur EFTA-samtakanna
hafa hafið einstakan og óheppilegan áróður fyrir EFTA án
þess að þeir hafi að nokkru ráði skýrt galla þess og kosti.
Andstaðan hefur hrúgað upp „staðreyndum" gegn þátttök-
unni, en ekki minnzt einu orði á kostina, aðlögunartímann né
önnur veigamikil atriði, sem þjóðin vildi gjarna vita nokkur
skil á áður en þetta verður aðeins pólitískt hitamál, sem barið
verður fram, af meirihluta á Alþingi.
Þá er og vitað að nær helmingur þingmanna veit ekki nokk-
urn skapaðan hlut um eðli málsins, skilur hvorki né leggur sig
fram til að skilja hvaða þýðingu slíkt spor þýðir fyrir þjóðar-
heildina. Er hér nálega svo komið málum, að kosið verður um
málið samkvæmt fyrirskipunum fIokksrá'ðanna eða þingsveit-
ar hvers flokks fyrir sig, og þarf þá ekki að spyrja að enda-
lokum.
Það er krafa þjóðarinnar, að gerð sé ítarleg grein fyrir
ÖLLUM skilyrðum, göllum og kostum EFTA-þátttökunnar um-
búðalaust, en hætt a.m.k. í bili fjálgmælgi og áróðri hinna ein-
stöku flokksforingja, sem um málið hafa fjallað. Þjóðin hefur
engan áhuga á því, hvort dr. Gylfi eða dr. Bjarni annarsvegar
en Magnús Kjartansson eða Ólafur Jóhannesson hinsvegar,
eru fylgjandi EFTA-samtökunum. Þegar um ræðir, eins og nú
er sýnt, að aðeins flokkssjónarmið verða allsráðandi, þá eru
málin komin í óefni og jafnframt orðin að pólitískri sýndar-
mennsku og hitamáli, sem hrekur alla dómgreind út í horn.
Hinn almenni borgari verður engu nær, svo ekki sé talað um
fólkið út á landi, sem aðeins heyrir eða sér viss blöð eða viss-
an málflutning. Sjónvarp og útvarp eru hér óvenjulega hlut-
laus, skýra aðeins frá sjónarmiðum þeim, sem fram koma á
flokksþingum og birta yfirlýsingar þær, sem komið hafa fram
hjá stjórnmálamönnum sem allar hafa verið litaðar pólitískum
skoðunum viðkomandi.
Innganga okkar í EFTA á alls ekki að vera, né er ekki, neitt
leyndarmál. Það sem við vitum um EFTA er okkur til ýmissa
hlunninda og sjálfsagt fyrir þjóðina að fylgjast sem bezt með
öllum viðskiptamálum í V-Evrópu og taka sjálfsagðan þátt í
þeirri þróun, sem þar verður.
Hitt, að meðhöndla þetta mál eins og póiiitískt felumál, er
ósvinna og skapar ekkert nema óþarfa tortryggni og gagns-
laust rifrildi, sem aðeins tefur fyrir eðlilegum framgangi þess.
KAUPMENN -
KAUPFÉLÖG!
Venjulega fyrirliggjandi:
Sænkurveradamask, hvítt og mislitt.
Lakaléreft, sængurveraléreft, dúnléreft.
Handklæði tilbúin, handklæðadregill,
hvítur og mislitur.
Viskastykkjadregill.
Bjarni Þ. Halldórsson,
umboðs- og heildverzlun, Garðastræti 4.
Símar: 23877 og 19437.
KAKALI skrifar:
í HREINSKILNISAGT -
Jónas Árnason — Hinn mikli trúður — Klappið sem brást
— Tjaldamenn sviku — Hlutverk sjónvarpsins — Útvarps-
menn sviku á verðinum — Viet Nam-afsökunin — Að að-
hyllast vinsæl málefni — Fágætt skálkaskjól — Læri-
sveinn Brynka — Aðvörun til handa þjóðinni —
Ef nokkuð cott hefur komið
/ ,
út úr afskiptum íslendinga af
Viet Nam-styrjöldinni er það,
að kommúnistar hafa haft sig í
frammi og sýnt mjög vel hvað
í rauninni býr að baki öllu
brölti þeirra í „mannúðarmál-
efnum', en meðan slík málefni
eru á döfinni og nógu fjarskyld
okkur þykir kommum jafnan
gaman að skjótast bak við slíka
„fronta" til að klæðast gervi
mannúðar sjálfum sér og eigin
illverkum til skjóls. Háttur
þeirra er ætíð sá, að taka þátt í
eða þykjast berjast fyrir ýmsum
vinsælum „mannúðarverkum",
fara í halarófumótmælagöngur,
spila á viðkvæma strengi kerl-
ingahugsunarháttar, míga utan í
hvern þann staut, sem þeir
halda að bæti að einhverju þá
hryllingsmynd, sem komminn
nú vekur nær allstaðar.
En eins og of vill henda ill-
rceðismenn, sem reyna dular-
klœði úlfsins, þá mistekst þetm
oftast að skýla tönnunum, úlfs-
kjafturinn felst ekki, þótt jafn-
vel snillingar svika, sýndar-
mennsku, banaráða og annarra
illverka fari þar höndum um.
Eitt ef þessum fyrirhrigðum
er Jónas Arnason, revíuhöfund-
ur og þingmaður, einn af spjóts
oddum kommúnista, lcerður al-
þýðuflagari, skjallmenni, tungu-
mjúkur og Ijúfmáll, boðberi
upplausnar án tilgangs, ringul-
reiðar án markmiðs og vand-
rasða án vonar um endurbœtur.
Ekkert hefur þó svo vendi-
lega komið upp um moldvörpn-
starfsemi kommúnista almennt
og óskeikula stefnu þeirra, þótt
dulbúin sé, en einmitt svoköll-
uð afstaða þeirra til Viet Nam-
málsins svonefnda. Hér hefur
Jónas fimdið verðugt embcetti,
frjóan akur til að sá sillgresi
sínu undir fölsku yfirskini nytja
jurtar. lnnrás hans og fulltrúa
„órólegu deildarinnar" í sjón-
varp og útvarp, fúkyrði þeirra
og úlfaþytur út af meðhöndlun
fréttamanna af Viet Nam-fundi
vinstri manna og hreinna
kommúnista, fjölmenns krakka-
hóps, sem sótti „mótmœlafund
inn" til að hlýða á vinsœlar pop-
stjörnur, hafa sýnt almenningi
enn einu sinni hvers er að
vcenta, ef afvegaleidd þjóð lcet-
ur þá nokkurntíma koma ncerri
stjórnvöldum eða ráða lögum og
lofum innan þeirrar stofnunar,
sem sér um almenna og opin-
bera fréttamiðlun.
Það er síður en svo, að hér
sé verið að ctfsaka eða bera í
bcetifláka fyrir fréttastofu sjón-
varps eða útvarps. Útvarpið hef
ur um árabil verið griðastaður
kommúnista og vinstri manna
yfirleitt eða allt frá því, að
Brynjólfur yfhkommi, var gerð-
ur að menntamálaráðherra, eitt
af þeim verkum, sem um aldur
og cevi verður blettur á skjöld-
óttum stjórnmálaferli Ólafs heit
ins Thors. Brynki sá þá, af
meðfceddri vizku, að skammscet
myndi sú laug, sem hann nyti
þess, að vera ceðsti yfvrmað-
ur upplýsinga- og áróðursmyllu
hins opinbera og hafði það eitt
í huga að búa svo í haginn, að
fréttastofa útvarps, leiklistar-
deildin og önnur áhrifamestu á-
róðurstceki þjóðarinnar þ. á m.
kennarastéttin, sérlega unglinga
kennarar, yrði um ófyrirsjáan-
lega framtíð vel skipuð tryggum
fylgismönnum, sem ekki létu
deigan síga, þótt hann sjálfur
hrökklaðist úr embcettinu.
Þessi djúpu ráð Brynjólfs
hafa reynzt kommúnistum ceði
halddrjúg enda gcetir áhrifa
þeirra enn þann dag í dag, bœði
á fréttastofu útvarps, leikrita-
deild stofnunarinnar og, ekki
sízt meðal kennarastéttarinnar.
Sitja þar við háborðið ýmist yf-
irlýstir kommar, dulbúnir
kommar og svo nytsöm mein-
leysisdýr, einskonar yfirbót til
að allt líti þokkalega út á yfir-
borðinu. Hafa kommar og liðs-
menn þeirra mátt vel við una,
en sofandi þing, atkvceðalausir
og hrceddir ráðherrar hafa jafn-
an látið þetta ástand afskipta-
laust, þótt taka verði fram, að
einstakir þingmenn og blöðin
hafa stundum látið í Ijós nokk-
urn ugg út af þróun mála í þess
um deildum. Aðfinnslur hafa þá
verið með þeim hcetti að fljótt
hefur fyrnzt yfir þcer, sem jafn-
an verður þegar hálfvelgja og
hugleysi fylgjast að.
Einn af beztu lcerisvemum
Brynka var Jónas Árnason, bú-
inn flestum, ef ekki öllum kost-
um undirmálsmannsins, áróðurs
mannsins og flugumannsins.
Jónas hefur marga kosti hins í-
myndaða draumamanns kvik-
myndanna. Glæsimenni sjálfur,
gamansamur, söngvinn, þýður í
viðmóti, kvennagull búinn seið-
andi og sigurvissri rödd þess,
sem veit að hann hefur sigrað
og um leið algjörlega óprúttinn
ef hann hyggur skugga bera á
hlutverk sitt og athafnir, lceðist
hann ýmist eða stekkur upp
tcekifcerisstiga pólitísks áróðurs.
Hann á sterkan cettbálk tryggra
þjónustumanna, sem gjarnan
vilja veg hans og eru, flestir,
ófótvissvr á pólitískum skeiðis
óróa og upplausnar. Jónas hefur
leikið nær einstakt hlutverk í
lífi sínu, margsannað gagn sitt
og beinlínis náð meistaratökum
í persónulegri áróðurslist. Rev-
íur hans og Jóns Múla þuls,
bróður hans, öðru glcesimenninn
frá, hafa náð feiknavinsceldum
og þannig búið í haginn við
sköpun þeirrar myndar af Jón-
asi er ceskilegust er, ef starfað
er af einlcegni og áhuga í al-
þýðudekri, skrumi og látbragðs- I
pólitík. Til alls þessa hefur Jón-
as kostað og hlotið ágcetan
hljómgrunn meðal ceskumanna,
hetjudýrkandi afhrakspútna inn-
an flokksins, trillubátagarpa og
annars auðtrúa fólks, sem gjarn-
an lcetur blekkjast.
En að baki brosins og mildi-
leikans liggur alvörumaðurinn
Jónas, hinn tryggi fylgismaður
Brynjólfs Bjarnasonar, maður-
inn, sem alla vill feiga, sem ekki
aðhyllast sjónarmið hans. Til
alls er tekið, sem verða má hon-
um sjálfum og þó helzt málefn-
inu til framdráttar. Jafnvel
skólamál, aðbúnaður nemenda
verður Jónasi baráttumál, þótt
ekkert kccmi honum verr né
stefnu hans en upplýst alþýða
eða menntuð þjóð. En slík mál-
efni og sýndarbarátta fyrir þeim
veita Jónasi öruggt fótgöngulið,
varpa á persónuna illa fengnum,
en engu að síður, haldgóðum
Ijóma hins sanna hugsjóna-
manns.
En eins og hjá flestum trúðum
og leiklistarmönnum, koma fyr-
ir þasr sýningar að jafnvel hin-
um lcerðustu yfirsést og sýning-
in kemur loksins fram í réttu
Ijósi. Ekkert sýndi almenningi
betur hinn rétta Jónas en sið-
asta afrek hans á pólitiska svið-
inu. Eins og margar stjörnur,
einkum þcer, sem lengi hafa not
ið almenningshylli á trúðasviði,
svíður Jónasi þegar „klappið er
tekði af honum". Hann óskar að
hcetti ómerkilegra trúða, sem
njóta skyndilukku, eftir fleiri
tjaldaklöppum að lokinni sýn-
ingu en áhorfendm eru til með
að veita honum. Sjálfur hefur
hann gefið tjaldamanni merki
af sviðinu, að draga frá tjaldið
að sýningu lokinni hvort leikhús '
gestir eru tilbúnir að klappa
eður ei, „Þeir skulu klappa hel-
vítin, þora ekki öðru þegar tjald
ið fer frá", hugsar hann að hcetti
hins sjálfumdýrkandi trúðs.
Aldrei þessu vant, brugðust
nú tjaldamennirnir í sjónvarpi
og útvarpi. Ekki mun þá dyggð
hafa valdið heldur einungis ein l
af þesum tilviljunum, að þeir
sáu ekki bendingar trúðsins urn
að draga tjaldið frá. Frá þeirra
sjónarmiði, sem vanir eru öllum
sýningum, var þetta bara miðl-
ungssýning, ósköp litlaus en
hávaðasöm, en sosum ekkert
sérstakt.
Frá sjónarmiði kommúnist- í
ans í gervi trúðsins var hér um
óheyrilega ósvífni manna að
rceða, sem raunar voru undir
hann settir sem sviðsstjörnu.
Þeir brugðust skyldu sinni, að
sýna alþjóð sigur hans, glcesi-
mennsku, einarða túlkun hlut-
verksins, og þcer þakkir, sem
hann krafðist að uppskera að
lokinni sýningu. Þarna kom
Framhald á 10. síðu