Mánudagsblaðið - 01.12.1969, Blaðsíða 8
úr EINUI
ÍANNAÐ
Þingforsetar í Vallarsjónvarpi — ESSO og snyrtiherbergi —
Afsláttar-„ályktun“ kommakrakka — Of seint auglýst — Sím-
in á fréttatíma — Minkur og ofsaveður — Innlend eða erlend
klámrit.
ÞAÐ VAR gaman að sjá þá þingskörungana Sigurð frá Vigur,
Jónas Rafnar og Birgi Finnsson í Keflavíkursjónvarpi kl. 6:30
næstliðinn föstudag. Þarna voru stórstjörnur þingsins mættar
og miðluðu verndurum okkar af þekkingu sinni á störfum Al-
þingis, sögu þess og þýðingu. Meðan varnarliðið dvelur hér er
alveg nauðsyn, að hinar rösku og vakandi stríðskempur kunni
nokkur skil á því hvaða supermenn þeir eru að verja, og ekki
dugir minna en forsetar þingsins veiti þeim þann fróðleik.
Annars eru þessir þættir Vallarsjónvarpsins, Impressions, oft
mjög þokkalegir.
★--------------------------
BlLSTJÖRAR og aðrir vegfarendur, sem þurfa að skreppa á
snyrtiherbergi Olíufélagsins (ESSO) við Nesti, Elliðaár, skulu
ekki treysta á það, að þeir fái nokkurt athafnaskjól, hjá þeim
háu herrum, sem þar þjóna. Sannleikurinn er sá, að þessar
slöngu- og vindhetjur þar, eru svo rassvandar, að aðeins út-
völdum eru þar heimil grið og fyrirgreiðsla. Ferðamenn fá
um víða; veröld, að ganga að slíkum náðhúsum á vegum
ESSO og annarra benzínstöðva, en strákunum við Elliðaár
er sárara um þjóhnappa sína en svo, að þar geti hver ótíndur
ferðamaður vænzt almennrar fyrirgreiðslu. Menn eru hræddir
um, að höfuðstöðvar ESSO myndu ekki líta svona þjónustu
þakklátum augum ef út spyrðist. Það er nefnilega samkeppni,
að sögn, milli félaganna.
★--------------------------
KOMMÚNISTADEILD Menntaskólans í Reykjavík, sem hefur
höfuðbækistöðvar í Hamrahlíð, hefur nú gert ýmsar „afsláttar-
samþykktir" sem Morgunblaðið birtir. Kennir þar ýmissa
grasa varðandi rekstur Þjóðleikhússins, brúðuleikhúss, ís-
lenzks kvikmyndaiðnaðar, sjónvarpsins o. fl„ auk bókakaupa
hins opinbera og starfsemi sinfóníunnar. Kalla nemendur
þetta ,,ályktun“. Mergur ályktunarinnar er almennur afsláttur
að öllum skemmtunum, sem til menningar teljast. Krökkunum
gleymist alveg að minnast á, að þeirfengju einhvern þægileg-
an afslátt af útgjöldum á veitingastöðum, sem þeir sækja, þótt
99% séu langt undir aldri.
★--------------------------
SKRÍTIÐ er það, á þessum dögum sjónvarps, að auglýst sé
eftir manni „sem ekki gengur heill til skógar“ skuli ekki birt
mynd af manninum, en gefið var í skyn, að líklegt væri að
maðurinn hefði lagt leið út á þjóðvegi og væri þar hans senni-
lega bezt að leita. Bílstjórar myndu eflaust geta hjálpað lög-
reglunni mikið í svona mannaleit og undarlegt að ekki skuli
nýtt betur nýtízku tækni. (Mynd af manninum var reyndar
birt 24 klst. eftir að hans var saknað).
★--------------------------
VIÐ HOFUM fengið nokkur bréf varðandi þann ósið, að hringt
sé í menn á sama tíma og verið er að sýna fréttir í sjónvarp-
inu. Þessi vinsæli þáttur þykir svo mikils virði, sem hann er,
að óskað er eftir að hann sé ekki truflaður nema nauðsyn
krefji. Þetta er dagsanna, óþarfar upphringingar á þessum
tíma eru næsta hvimleiðar.
★--------------—-----------
ÞAÐ ER EINS gott, að tilvonandi minkabændur á fslandi geri
ráðstafanir til þess, að girðingar dýranna verði ekki aðeins
„heldar" dýrunum undir venjulegum kringumstæðum. Danskt
blað birtir nýlega, að slíkt óveður hafi gert þar í landi, að
1000 minkar hafi sloppið þegar geymslan þoldi ekki veðrið,
en ungir menn í sveitinni hefðu farið á skytterí til að reyna að
útrýma hinum óvinsælu „frjálsu" íbúum héraðsins. Það færi
ekki vel, ef slíkt kæmi fyrir hér á íslandi
★--------------------------
SVO ER að sjá af fréttum, að sókn lögreglunnar gegn klámrit-
um skuli aðeins ná til dreifingar ritanna, en ekki til útgefenda.
Hér í Reykjavík eru gefin út viðbjóðsleg klámrit, rit, sem ekki
hafa neitt til brunns að bera nema viðbjóðinn og virðast þau
dafna vel. Svona hálf-kák er gagnslaust. Annaðhvort á að
banna svona rit almennt, eða hafa engin afskipti af útkomu
eða sölu þeirra hvort heldur þau eru af innlendum eða erlend-
um uppruna. Sjálfslýgin ætJarekki að láta að sér hæða fremur
en vant ,er.
Mánudagur 1. desember 1969
Laxness-stykkið — Frost-
þættirnir — llla undirbúið —
Álappalegar Lappaslóðir —
Hver velur? — Áhugaverður
sjónvarpsþáttur — Auglýsing-
in hans Jóns Múla.
MESTA ATHYGLI í s.l. viku
vakti eflaust „smásaga í Ieikformi"
eftir Laxness, einkar skemmtilegur,
og vel unninn þáttur, miklu betur
en við höfum átt að venjast um
langan tíma. Sjónvarpið sýndi mjög
þokkalega, að því eru ekki ætluð
mistökin ein saman, og ber að
þakka mjög laglegri leikstjórn
og ágætum leik Þorsteins O. Steph
ensens og Vals Gíslasonar, enda fór
þar saman vönduð vinna og prýði-
Iegt gerfi. Umgerðin öll var ein-
föld og einkar eðlileg.
★
DAVID'FROST-þáettirnir eru ým-
ist einkar vel heppnaðir eða. miður
svo og er oft furðulegt bil á milli.
Frost tileinkar sér það bezta úr
amerískum þáttum af þessu tagi,
en varast að nota hið „simpla",
kjánalega og hreinlega unggæðis-
lega, sem oft hendir jafnvel hina
beztu sjónVarpsmenn Ameríku-
Þátturinn í s.l viku var t.d. mjög
góður, enda ágætir gestir t.d. Pe-
ter Sellers.
★
LEIKGAGNRÝNISÞÁTTUR-
INN vakti talsverð vonbrigði
vegna þess, að hann var hreinlega
ekki nógu vel undirbúinn og stjórn
andinn reyndi of augljóslega að
„snobba niður á við" bæði hvað
leikara sjálfa snerti og svo áhorf-
endur. Hins vegar reyndu flestir
gagnrýnenda að sýna hófsemi,
nema einn, sem gjarna þurfti að
koma lærdómi sínum að. Það er
skrítið, að öll þessi menntun manns
ins skuli ekki skína gegnum grein-
ar hans heldur þurfa að birtast al-
þjóð á vegum annarra fjölmiðlun-
artækja en blaðsins, sem hann skrif
ar fyrir. En svo geta menn verið
hófsamir að þeir eru beinlínis
feimnir við að gera grein fyrir
mennmn sinni og hæfileikum fyrr
en það er bókstaflega togað út lír
þeim með töngum.
★
OKKAR ER ekki að dæma auglýs
ingar, en vert er þó að geta þess,
að fáar, ef nokkrar auglýsingar
hafa vakið jafnmilda athygli og
auglýsing þvo'ttaefnis, sem sýnir
okkur hinn vinsæla útvarpsþul
Á innréttingu hússins hafa ver-
ið gerðar gagngerar breytingar
bæði hvað varðar útlit og öryggis-
útbúnað. í allri byggingunni hef-
ur verið komið fyrir sérstakri neyð-
arlýsingu er sjálfkrafa fer á ef raf-
magnslaust verður.
Einnig hafa verið stækkaðir
neyðarútgangar og brunastigi
breikkaður til muna.
]ón Múla. Menn búast helzt við
stórtíðindum er Jón birtist á skerm
inum og hefur uppi lofsöng sinn
um þetta, eflaust ágæta, þvottaefni.
Auglýsingin er frumleg og nýstár-
leg og höfundi sínum til mikils
sóma.
★
ÞAÐ VANTAR sannarlega fleiti
þætti á borð við „Sannfrœði íslend
ingasagna" því þarna var á ferð-
inni bæði áhugavert og fræðandi
sjónvarpsefni, sem margir vilja
gjarna hlusta á. Um hvern ein-
stakling og skoðanir hans get ég
ekki dæmt, en sjónarmið þeirra og
rök eru ákaflega athyglisverð, jafn-
vel þótt um skoðanaágreining sé að
ræða. Meira af slíku og gaman
væri og ef einhverjir fræðimenn í
Sturlungu myndu vilja leiða fram
hesta sína og segja skoðun sína og
máske niðurstöður rannsókna á
sagnahöfundum okkar, sem þjóðin
réttilega metur að verðleikum-
Framhald af 2. síðu
Á fyrstu hæð hússins hefur „hell
irinn" svokallaði verið fjarlægður
og hefur þar nú aftur verið sköp-
uð aðstaða til smærri 'léiksýninga.
Breydng samkomusalar á ann-
arri hæð hússins er þannig upp
byggð, að skapað hefur verið gan:-
alt „baðstofu" umhverfi með súl-
um og binim úr grófri furu, en
Framhald af 6. síðu
flaumbær breytir um svip
— Innréttingum gjörbreytt
Miklar breytingar hafa verið gerðar á Glaumbæ, en veit-
ingastaðurinn hefur náð feiknavinsældum. Nýlega var blaða-
mönnum boðið að skoða staðinn og lét forstjórinn þá í té
eftirfarandi uppiýsingar:
STAÐREYNDIR — SEM EKKI MEGA GLEYMAST: (41)
RADDIR ÚR NEANDERTAL
Fordæmi og fyrirmyndir — Rhona Churchill og „Mrs Jones“
— Tvíhugsun lýðræðisins — „Right or Wrong, my Country!11
— Djúpar rætur og óslítandi taugar — Erindi til Núrnberg.
„Réttarhöld sigurvegar-
anna yfir hinum sigruðu
geta ekki verið óhlutdræg,
alveg án tillits til þess,
hvernig þau eru týgjuð
formsatriðum laganna. Ég
efast um, að henging þeirra
manna, sem voru leiðtogar
þýzku þjóðarinnar, hversu
óviðfelldnir, sem þeir voru,
muni nokkurn tíma letja
nokkurn til þess að hefja
árásarstríð, því að enginn
leggur út í árásarstríð, án
þess að vænta sér sigurs.
Þessir dómar eru í heild
sinni innblásnir hefndar-
anda, og hefnd er sjaldan
réttlæti."
— Róhért A .Taft 1889—
1953, bandarískur senator
1938—1953:
í ávarpi við Kenyon College,
Gambier, Ohio; Okótber 1947.
(Tilvitnun hér úr bók Rusicl
Kirk/James McClellan: „THE
POLITICAL PRINCIPLES OF
ROBERT A. TAFT" (Fleet
Press Corporation New York
1967, bls. 101).
TVENNT ÓLÍKT
Þó að nútímafólk hafi hvað eft-
ir annað orðið vitni að sýndarrétt-
arhöldum og hefndardómum, sem
hafa verið skrýdd búningum lög-
skilaréttar að meira eða minna
Ieyti, þá hefur margur gert sér ó-
ljósa grein fyrir þeim reginmun,
sem er á gnindvallar-eðli og -til-
gangi þessara tveggja réttarfars-
forma. í fyrrnefnda tilvikinu, sýnd-
arréttarhöldunum og hefndardóm-
unum, er um táknrænt staðgöngu-
endurgjald að ræða, þar sem hinn
eða hinir sáksóttu taka út refsingar
fyrir afbrot, yfirsjónir, mistök eöa
blátt áfram ósigur stefnu sinnar
eða skoðana, flokks eða þjóðar, trú-
ar eða sannfæringar. Þetta viðhorf
rekur rætur sínar aftur í gráa
forneskju. allt til þess tíma, er
mannkynið tók að ganga sæmilega
upprétt, þegar fyrst tók að örla á
mörkunum á milli manna og ó-
menna.
Lögskila-réttarhöld og -dómar
eiga sér bersýnilega miklu yngri
aðdraganda og styttri sögu. Tími
þeirra hefst um leið og mannleg
samfélög taka að þýðast borðorð,
setja sér lög og reglur, leitast við
að halda boð og bönn í heiðri, og
það þvx varð einn hornsteinn sið-
menningar að skera úr um það,
hvort þessi menningargæði hefðu
orðið fyrir yfortroðslum eða ekki.
Hver sá, sem hlýtur lögskiladóm
að undangengnum réttarhöldum,
afplánar ekki sem blórabárður
vegna annars manns, heldur tekur
út refsingu fyrir persónuleg brot,
er á hann hafa sannazt.
Eg tel alveg fullvíst, að fæstir
muni lengur vera í efa um, hvorrar
tegundar þau fordæmi voru, sem
Churchill/Roosevelt-réttarhöldin,
er lýðræðissinnar settu á svið og
ráku í Niirnberg á árunum 1945
—1946, einkum studdust við, og
hvert fyrirmyndir þeirra voru sótt-
ar, þannig að þess gerist ekki þörf
að meta, hversu nálægt frumkvöðl-
Framhald af 7. síðu