Mánudagsblaðið - 08.12.1969, Blaðsíða 1

Panuóa
BlsuÓfyrir alla
^ðlaðið
21. árgangur
Mánudagur 8. desember 1969
34. töiublaS
Hrakfarir Eggerts Þorsteinss.
Ráðherra verður að gjalti í sjónvarpinu
Hörmungarorð og heilræða,
sendum við enn ríkisstjórn-
inni: Látið ekki hann Eggert
Þorsteinsson, ráðherra, hætta
sér í klær ofureflismanna í
þeim tilgangi að verja eða
skýra stefnu stjórnarinnar.
Er það satt, að borgaryfirvöld hygg-
ist endursko'ða styrki sína og út-
gjöld til handa óverðugum „pró-
ventu"-áhangengur borgarsjóðsP
Sjónvarpsþáttur Gunnars G.
Schram, en þar leiddu saman
hesta sína Eggert og Lúðvík
Jósepsson, þingmaður, varð,
því miður, ráðherra til minnk-
unar, vinum hans til ieiðinda,
þjóðinni til vonbrigða.
Þátturinn hófst á einfaldri
spurningu frá Gunnari: Stefna
rikisstjórnarinnar í sjávarút-
vegsmálum? Henni fékkst ekk
ert svar við. Og nú tók Lúðvik
við með sömu ákveðni og að-
eins hæfir æfðum aftökumeist
ara, sem, á sinn kaldlynda
hátt, hefur meðaumkvun með
fórnardýrinu. Lúðvik er í senn
harðskeyttur, illvígur, fylginn
sér, miskunnarlaus og oft
brilliant, og heita má, að hann
hafi nýtt alla þessa hæfileika
sína til að hrella ráðherrann.
Eggert hafði í engu við spyrj-
anda, svaraði spuringum hans
með útúrsnúningi, siagorðum
og innantómum fullyrðingum.
Gleypir EBE EFTA?
Miklir möguleikar á sameiningu — Frjálst
vinnuafl til landsins — Þola íslendingar sam-
keppni og samanburð?
Talin er vissa fyrir því, að smátt og smátt muni Efnabanda-
lag Evrópu, EBE, gleypa EFTA, Fríverzlunarbandalagið, ef
þróunin verður eins og allar líkur benda til, Fleiri og fleiri
lönd, sem eru þegar í EFTA hafa augstað á EBE, ekki sízt
Norðurlöndin, sem nú bíða eftir grænu Ijósi, og má telja
sennilegt að ísland fylgi í kjölfarið ef að vanda lætur. Einn af
aðalkostunum er sá, að með inngöngu í EBE, þá fær allt vinnu-
afl, sem þess óskar, frá öðrum bandalagsríkjum að sækja
hingað í atvinnu og fær enginn máttur staðizt gegn þeim
óskum.
Notað í hótunarskyni
íslendingar hafa jafnan verið
nokkuð órtafullir gagnvarc innrás
vinnuafls, nema þegar þörfin er
mest, eins og á uppgripaárunum,
en nú munu þeir fátt eða ekkert
geta sagt við þessari þróun, því okk
ar fólki verður heimilt að sækja um
atvinnu í hinum löndunum og
njóta þeirra kosta, sem þar eru
og verkalýðsleiðtogar hafa jafnan
gumað af þegar þeir keyra ríkis-
stjórnina í einhverja nauðungar-
samninga.
Kröfuminni
Það verður anzi áhugavert að sjá
viðbrögð verkalýðshreyfingarinnar
hér þegar inn í landið ryðst fjöldi
vinnuglaðra verkamanna frá meg-
inlandinu, vanir öllu verri kostuin
en hér ríkja og verða umsvifamenn
á vinnumarkaðnum hér heima.
Mun þetta gera öllum vinnuveitend
um miklu auðveldara fyrir, því
allur þorri erlends vinnuafis er
miklu kröfuminni og nægjusamari
en okkar menn, sem búið hafa við
ágætan kost og mikil fríðindi.
Samanburður
Til þessa hefur það jaðrað við
goðgá, að minnast á við forkólfa
verkamanna hér, að sambærilegar
stéttir ytra hafi rýrari kost og
minni fríðindi en hér heima, og
slíkt talið ganga landráðum næst.
Einfaldur dollarasamanburður við
ríkustu þjóð heimsins um mun á
almenningstekjum þar og hér ætti
að færa heim sanninn um sannleiks
gildi þessara orða, og er þá frá tal-
inn allur aðbúnaður, skattar og
gjöld og almenninr lifnaðarhættir.
Lás fyrir búr
Vera má, að verkalýðsleiðtogar
okkar óski eftir innflutningi er-
lends vinnuafls — það myndi
gera hreyfinguna sterkari — en
þröngt verður þá fyrir dyrum, ærl-
um vér, hjá mörgum kotbóndan-
um, og ekki ólíklegt að lás skjótist
fyrir ýms nægtabúr sem áður voru
fyrir innlenda menn einungis. En
vel verður að athuga þennan mögu
leika áður en lengra er farið í alls-
kyns þátttöku í samskiptum við
marg-milljónaþjóðir.
Hvað kemur hlustendum það
við, þótt spurningar Lúðvíks
hafi verið ,slagorð“ eða
„gamlar lummur“ úr þingsöl-
um? Almenningur er ekki að
staðaldri á áheyrendapölium
þingsins, né í vitorði um karp
þeirra þar. Spurningar Lúð-
víks voru gildar og kröfðust
svars. Ráðherra hafði engin
svör, sveigðist sundur yfir í
yfirlýsingar flokks sins, algjör
lega þýðingarlausar, anzaði
ekki sumum, en leit títt til him-
ins í von um stuðning. Þó kom
fyrir, að hann snerti veika
punkta hjá Lúðvík Jósepssyni
og þá varð Ijóst að Lúðvík dró
í land, en þar sýndi ráðherra
það eindæma getu- og kjark-
leysi, svo ekki sé sagt þekk-
ingarleysi, að fylgja ekki máli
sínu skelegglega fram og
hrekja andstæðing sinn og full
yrðingar hans.
Nú er Eggert góður maður,
hægur og baráttulaus, prúð-
menni og vinsæll, og hefur
litla möguleika að etja við ó-
fyrirleitinn, harðskeyttan og
oft, brilliant, andstæðing eins
og Lúðvík. Auk þess bætist
sú staðreynd við, að jafnvel
svæsnustu ihaldsmenn og
andstæðingar Lúðvíks i stjórn
málum, játa nöldrandi, að
hann hafi verið hinn bezti sjáv
arútvegsmálaráðherra í sinni
tið, umsvifamaður og afkasta,
ákveðinn og starfsamur. Leik-
urinn var því í upphafi ójafn.
Við viljum ekki hrekja Egg-
ert af því einu, að hann hafi í
engu tré við andstæðing sinn.
En gæta verður þess, að hér
á í hlut maðurinn, sem hefur
í hendi sér örlög veigamesta
þáttarins í atvinnulífi þjóðar-
innar, fjöregg hennar, sjávar-
útvegsmálin. Þessvegna krafð
ist almenningur þess, að um
greinargóð svör yrði að ræða,
upplýsingar um þessi veiga-
miklu mál og stefnu og gerðir
ríkisstjórnarinnar. Ekkert af
þessu fékkst. Lúðvík stóð eft-
ir með pálmann í hendi, hrós-
aði verðskulduðum sigri. Ekki
að málefni hans væru góð,
heldur hitt, að fulltrúi ríkis-
stjórnarinnar hafði ekkert að
Framhald á 2- síðu.
Biskup o.fí.
vilja afnema
jólin
Vikan spyr í jólablaði
sínu ýmsa menn um álit
þeirra á þeirri frægu ráð-
stöfun Castrós, að fresta
jólunum á Kúbu. Kennir þar
ýmissa grasa. Biskupinn
yfir (slandi ríður á vaðið og
segir m.a.: Og til þess
að segja eins og er, þá hef-
ur mér oft dottið í hug, i
Drottins nafni, að leggja
jólin niður, því raunveruleg-
ur tilgangur þeirra er að
drukkna í peningum og hé-
góma“. Magnús Kjartans-
son, ritstjóri, segist ekki
hafa skotið þessari hug-
mynd að Castró, en telur
kaupmenn seka. Aðrir
merkir menn leggja og sitt
til, einkum kirkjunnar menn.
Það má sitthvað um þessa
ráðstöfun Castrós segja,
en ef Kúbu-menn hafa búið
við aðra eins prestastétt og
íslendingar þá væri ekki
aðeins rétt að leggja jólin
niður heldur allt kristnihald.
Skólanemendur á dansleikjum:
Skemmdir og brot
fyrir tugþúsundir
Hverjir ábyrgir — Skólayfirvöldin máttlaus
hætt að starfa.
Bindindisfélög
Það er staðreynd, að skólakrakkar, sem héldu nýlega dans-
skemmtun í einum af samkomustöðum höfuðborgarinnar,
brutu og skemmdu fyrir tugþúsundir, skildu eftir tómar flösk-
ur, brotnar, gengu þannig um, að líkast væri, að svín hefðu
verið. Það er og staðreynd, að skólarnir sjálfir, sumir, hafa
nú sitt eigið eftirlitsfólk með vínneyzlu krakkanna á slíkum
skemmtunum, og hafa þar fullt í fangi. Þá er það einnig stað-
reynd, að sumir skólanna, hafa tekið á leigu suma af stærstu
veitingastöðum borgarinnar og verið sér og skóla sínum til
sóma.
------------------------------
Blaða- og pappírsúrgangi
fyrir milljónir kastað
Arðvænleg iðngrein, ef nokkur nennir
Iðnaðurinn á íslandi hefur, síðari árin, tekið eitt merkileg-
asta bjartsýniskast sem um getur í sögu hans og hefur hann
máske nokkuð til síns máls í einstökum tilfellum. Nýjasta
bragð hans er nú, að vinna spónaplötur úr heyi, einkar vel
fundið bragð þessa dagana, meðan bændur eru að kafna í
of miklum heybirgðum. En ennþá lætur hann tugmilljónir verð-
mæta fara í súginn, því á landinu er kastað milljónum í sjóinn
í afgangspappír, pappa og öðrum umbúðum, sem hætt er að
nota.
Milljónir í súgin
Það má heita undarlegt, að ekki
skuli hafa verið nokkuð að ráði
gert í því að hirða og nýta úr-
gangs-pappír, en úr honum má
vinna ýmsan iðnvarning, eins og
gert er ytra, og mjög mikið í ná-
grannalöndunum. Hér eru geysi-
leg verðmæti, sem mætti m.a. nota
í spónaplötur og ýmislegt annað
iðnvinnsluefni, sem við flytjum inn
dýrum dómum. Umbúðapappír,
blaðapappír, pokar og o.s-frv.
hljóta þau örlög, undantekningar-
lítið að enda á öskuhaugum; engir
hafa hug á að safna þessu og nýta,
en raunverulega þarf ekki annað
en lítið skipulag og hagsýni til
þessum efnum, en þeir, sem bezt
þess, að „gera góðan business" í
til þekkja, telja að milljónum sé
kastað á glæ.
Skipulag
Skátar erlendis, vinna sér inn
drjúgan skilding með því að safna
svona úrgangi í vissum hverfum og
vel mættu dugmiklir og framsýnir
menn skipuleggja slíka söfnun
Framhald á 2- síðu.
Spurningin er: hve langt verður
gengið hjá æskunni og uppeldis-
stöðum ríkisins þ.e. skólum, ef svo
er nú komið að varast verður vín-
neyzlu þeirra eins og um rútineraða
ræfla og drykkjusjúklinga væri að
ræða? Þetta er óeðli, sem raunar
stafar af þrennu, almennri upp-
lausn, óhemjulegu fé milli handa
og svo frámunalegri og hættulegri
vínlöggjöf, er nú komið á það stig,
að nauðsyn er gerbreytinga í þess-
um efnum.
Stúkan dauð eða áhugalaus
Bindindisfélögin hafa nú með
öllu hætt starfsemi sinni. Þau hafa
gefizt upp, ýmist af reiði vegna
annarra líknarstofnana, sem þau
telja, að farið hafi inn á „sitt svið".
eða af áhugaleysi stúkumanna.
Skólarnir, sem nú eru geysilega f jöl
setnir, ráða sýnilega ekki við neitt,
og ekki er talið alvarlegt, þótt nem
ar stundi um helgar dýrustu og fín-
ustu vínstaði „á resurasjón" eins og
kallað er, og er það hvorttveggja,
að ekki er eftirlit að ráði né áhugi
fyrir hendi af opinberu hálfu að
koma í veg fyrir þetta.
Það þættu ekki lítil tíðindi, ef
Framliald á 2- síðu.
4